OTPORNOST NA SOLI

1. OTPORNOST NA SOLI • Na slatinastim tlima (povećana kloridna, sulfatna ili karbonatna zaslanjenost s • visokim sadržajem Na, Ca ili Mg) uspijevaju halofitne biljke. • Biološka prilagođenost halofita usmjerena je na: • regulaciju osmotskog tlaka (kompatibilni osmoliti), • sposobnost izlučivanja soli žlijezdama ili • izlučivanje korijenom ili opadanjem listova s velikom koncentracijom soli.

4. TEMPERATURA

5. VISOKE TEMPERATURE Temperatura od oko 50oC izaziva koagulaciju bjelančevina, a već pri 35-40oC biljke mogu odumirati zbog poremećaja fiziološko-biokemijskih procesa u pravcu sinteze otrovnih tvari. Dolazi do razgradnje klorofila, aktivacije ili inaktivacije enzima, prevladavaju procesi oksidacije uz visok intenzitet disanja. U listovima proteolizom dolazi do nakupljanja amonijakakoji djeluje toksično.

6. Stres zbog visoke temperature • Tipična reakcija na toplinski stresje smanjena sinteza normalnih proteina, praćena ubrzanom transkripcijom i translacijom novih, stresnih proteinasa zaštitnim funkcijama poznatih kaoheat shock proteins (HSPs)

7. “Heat shock” • U listovima ako je • Nedovoljna transpiracija • Djelomično ili potpuno zatvorene puči uz jaku insolaciju • U klijancima • Sušno i vruće vrijeme u fazi klijanja i nicanja U organima sa smanjenim kapacitetom transpiracije (npr. plodovi)

8. Otpornost i osjetljivost biljaka na toplinski stres • Trajanje stresa • Intenzitet stresa • Osjetljivost različitih tipova stanica • Razvojni stadij biljke • Pristupačnost vode i hraniva • Strujanje zraka

9. Razredi HSPs

10. Prvi simptom oštećenja biljke niskim temperaturama je simptom venjenja što je rezultat narušenog vodnog režima. Procesi sinteze su slabiji, aktivira se oksidacija i narušava se pigmentno-proteinska struktura. Negativne temperature, pored toga, mogu i mehanički oštetiti biljku pojavom kristalića leda. Neotpornost na niske temperature obuhvaća negativan utjecaj temperatura ispod nule, ali i pozitivnih niskih temperatura (granica otpornosti duhana +2.5 do +5oC).

12. Otpornost prema temperaturama ispod 0oC podrazumijeva stvaranje leda u intercelularima a ne u unutrašnjosti stanice, te očuvanje integriteta i funkcije biomembrana. • Otporne biljke: • ekonomičnije troše energiju, • imaju veću aktivnost ATP-aze, • sporija hidroliza proteina • veći sadržaj šećera

13. Utjecaj niske temperature na membrane

14. Intenzitet nicanja sjemena soje (%) u 1. roku sjetve (11.4.2002.) Intenzitet nicanja sjemena soje (%) u 2. roku sjetve (25.4.2002.)

15. AKLIMATIZACIJAna niske temperature (KALJENJE): • Počinje u jesen pri nastupanju suboptimalnih temperatura i skraćivanjem dužine dana. • Povećanje osmotske vrijednosti u stanicama • Izlazak vode i nakupljanje bjelančevina, šećera (saharoze, glukoze, fruktoze), mRNA, tRNA, polisoma, masne kiseline u lipidima postaju više nezasićene • Sadržaj hormona – više ABA, manje giberelina • Smanjen intenzitet disanja • Rezultat kaljenja je više vezane, a manje ukupne vode, veći osmotski tlak staničnog soka i veća viskoznost protoplazme.

16. Izumiranje biljaka pod utjecajem pozitivnih niskih temperatura, pokušava se objasniti sulfhidril-disulfidnomhipotezom (SH-SS) po kojoj odumiranje stanica uzrokuje denaturacija bjelančevina. Nastaju međumolekularne S-S veze koje su stabilnije od S-H veza i vodikovih mostova.

17. N produžuje vegetaciju i smanjuje potencijal aklimatizacije. K i donekle P povećavaju otpornost na izmrzavanje. ▼ gnojidba u jesen: malo N, puno K Temperatura zraka -35oC: tlo bez snijega -20oC tlo ispod 6-7 cm snijega -16oC tlo ispod 15-17 cm snijega -11oC