I. Wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe

1. I. Wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe

2. Aktywa Pasywa Aktywa trwałe Kapitały własne I. Wartości niematerialne i prawne I. Kapitał podstawowy II. Pozostałe kapitały w tym - Kapitał rezerwowy - Kapitał zapasowy - Wynik finanowy II. Rzeczowe aktywa trwałe III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe Aktywa obrotowe Zobowiązania I. Długoterminowe I. Zapasy - kredyty i pożyczki - dłużne pap. wartościowe II. Należności krótkoterminowe - inne II. Krótkoterminowe III. Inwestycje krótkoterminowe - kredyty i pożyczki - dłużne pap. wartościowe - inne ( wobec pracowników, dostawców, budżetu, itp.)

3. Wartości niematerialne i prawne - zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności: a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, c) know - how, d) wartość firmy.

4. Koszty zakończonych prac rozwojowych prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, poniesione przed podjęciem produkcji, jeżeli: • ściśle ustalono przyszły produkt lub technologię wytwarzania a koszty prac wiarygodnie określono, • techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i udokumentowana, • koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi w przyszłości przychodami ze sprzedaży tych produktów.

5. Rzeczowe aktywa trwałe Środki trwałe Środki trwałe w budowie Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, c) ulepszenia w obcych środkach trwałych, d) inwentarz żywy.

6. Środki trwałe w budowie - zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową WNiP Środki trwałe Amortyzacja / Umorzenie Koszt z tytułu użytkowania środków trwałych i WNiP Wartość zużycia środków trwałych (i WNiP)

7. Z czego wynika konieczność amortyzowania środków trwałych i WNiP ? Zasada memoriału ? Art. 6 p. 1. UoR W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Zasada współmierności ? Art. 6. p.2. UoR Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

8. Przychody, koszty Przychody ze sprzedaży produktów Wyprodukowanych na maszynie A Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Zakup maszyny A jako koszt niewspółmiernie

9. Przychody, koszty Przychody ze sprzedaży produktów Wyprodukowanych na maszynie A Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 współmiernie Zakup maszyny A rozłożony na lata w postaci amortyzacji

10. Generalną zasadę amortyzacji bilansowej zawiera art. 32 ustawy o rachunkowości. Zasadą przyjętą przez prawo bilansowe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej na ustalony okres amortyzacji. Ustalenie okresu amortyzacji jest jednym z poważniejszych źródeł rozbieżności pomiędzy prawem bilansowym a podatkowym. Ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość dowolnego określania okresu amortyzacji przez jednostkę, jednak sugeruje że przy jego określaniu należy wziąć pod uwagę przede wszystkim okres ekonomicznej użyteczności danego składnika aktywów trwałych, na określenie którego wpływają w szczególności:

11. liczba zmian, na których pracuje środek trwały, • tempo postępu techniczno-ekonomicznego, • wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem, • prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego, • przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego. Wyjątek: Okres dokonywania odpisów kosztów prac rozwojowych nie może przekraczać 5 lat.

12. Wartość początkowa W jaki sposób można nabyć środek trwały ? Wytworzenie we własnym zakresie Zakup Nieodpłatne otrzymanie Cena nabycia Cena rynkowa lub wartość godziwa Koszt wytworzenia

13. Cena nabycia - cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

14. Konstrukcja ceny nabycia: • Cena należna sprzedającemu • - VAT podlegający odliczeniu • + wydatki związane z doprowadzeniem • środka trwałego do możliwości • jego używania • VAT podlegający odliczeniu od tych wydatków • = cena nabycia Kiedy i na jakich zasadach ???

15. VAT Podatek od towarów i usług Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z dnia 5 kwietnia 2004 r. Nr 54, poz. 535) Naliczony Należny zakup sprzedaż Podmiot płaci podatek w cenie nabywanych dóbr i usług 22%, 7%, 3%, 0%, zw. Podmiot dolicza do ceny Sprzedawanych dóbr i usług 22%, 7%, 3%, 0%, zw.

16. VAT do zapłaty/zwrotu z US = należny - naliczony Kiedy można odliczyć VAT naliczony od należnego ? Art. 86. 1. W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. ZASADA GENERALNA WYŁĄCZENIA

17. ZAKUP SPRZEDAŻ opodatkowana 22%, 7%, 3%, 0% Podatek naliczony TAK ODLICZENIE ?? ZAKUP SPRZEDAŻ zwolniona z VAT np. usługi szkoleniowe Podatek naliczony NIE ODLICZENIE ??

18. zwolniona z VAT ZAKUP SPRZEDAŻ opodatkowana 22%, 7%, 3%, 0% CZĘŚCIOWE Podatek naliczony ODLICZENIE ?? ILE ? W takim stosunku w jakim pozostaje sprzedaż opodatkowana do całkowitej sprzedaży. Stosunek określany jest na podstawie ostatniego roku podatkowego. W przypadku rozpoczynania działalności występuje się z wnioskiem o określenie proporcji do Naczelnika US

19. PRZYKŁAD Jednostka nabyła środek trwały Wartość netto 10.000,00 VAT 2.200,00 Do zapłaty 12.200,00 Określić wartość początkową przy założeniu że nie było innych wydatków: Jednostka dokonuje sprzedaży jedynie opodatkowanej VAT Jednostka dokonuje sprzedaży jedynie zwolnionej z VAT Jednostka dokonuje sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej w stosunku 50/50 i środek trwały jest przeznaczony na potrzeby jednego i drugiego rodzaju sprzedaży. Ad a) cena nabycia = 12.200 – 2.200 = 10.000 Ad b) cena nabycia = 12.200 – 0 = 12.200 Ad c) cena nabycia = 12.200 – 1.100 = 11.100

20. Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Cena sprzedaży netto składnika aktywów możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

21. Jedynymi czynnikami, które zmienią tak określoną wartość początkową może być fakt dokonania modernizacji środka trwałego oraz ewentualne przeszacowanie wartości początkowej, które może być dokonane tylko i wyłącznie w sytuacjach określonych rozporządzeniem Ministra Finansów (ostatnie przeszacowanie miało miejsce 01 stycznia 1995 roku na mocy rozporządzenia Ministra Finansów).

22. Rozpoczęcie amortyzacji - następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, Zakończenie amortyzacji - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

23. Amortyzacja liniowa. Głównym założeniem amortyzacji dokonywanej sposobem liniowym jest, domniemanie, że środek trwały zużywa się w jednakowym stopniu przez cały okres jego użytkowania. Wyznaczone w ten sposób odpisy amortyzacyjne nie będą się zmieniały przez cały okres amortyzowania środka trwałego. Kwotę odpisu amortyzacyjnego wyznaczamy dzieląc wartość początkową środka trwałego przez przewidywany okres jego użytkowania (wzór 1).

25. Liniowa amortyzacja i umorzenie przykładowego środka trwałego o wartości 40.000 zł i okresie amortyzacji 10 lat.

26. Amortyzacja degresywna. Metoda amortyzacji degresywnej dopuszczona jest dla środków trwałych o charakterze produkcyjnym takich jak maszyny i urządzenia techniczne oraz środki transportu. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawęża możliwość stosowania tej metody do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej 500 kilogramów w szczególności grupa: 3- Kotły i maszyny energetyczne, 4 - Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego stosowania, 5 - Maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe, 6- Urządzenia techniczne, 8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.

27. Metoda degresywna jest oparta na dwóch założeniach: - wydajność środka trwałego spada wraz z upływem czasu, w związku z tym przenosi on mniejszą wartość na produkowane wyroby w tej samej jednostce czasu; - wraz ze starzeniem się środka trwałego rosną koszty jego eksploatacji (remonty i naprawy, zwiększone zużycie materiałów eksploatacyjnych ) i muszą być one zrównoważone mniejszym odpisem amortyzacyjnym

28. Podstawą obliczenia stawki amortyzacji dla metody degresywnej jest stopa amortyzacji dla metody liniowej. Różnica w wyznaczeniu wysokości stawki polega na: - zastosowaniu współczynnika podwyższającego stawkę amortyzacyjną, - obliczaniu stawki amortyzacyjnej biorąc za podstawę wartość netto (bieżącą) środka trwałego Należy pamiętać, że odpis amortyzacyjny danego środka trwałego przez cały rok obrachunkowy nie może ulec zmianie, tak więc określona stawka amortyzacyjna będzie stała w przeciągu całego roku obrotowego. Odpisy będą więc malały tylko na przełomie lat obrachunkowych. Stawki malejące stosowane są tylko do momentu zrównania się stawki obliczonej metodą degresywną, ze stawką liniową. W przeciwnym przypadku środek trwały nigdy nie osiągnąłby wartości bieżącej równej zero (nie zostałby zamortyzowany w 100%).

29. Przykład. Amortyzacja degresywna i umorzenie przykładowego środka trwałego o wartości 40.000 zł i okresie amortyzacji 10 lat, zastosowany współczynnik podwyższający =2.

30. Metoda naturalna – uzależnia wysokość stawek amortyzacyjnych od pracy wykonanej w danym okresie przez dany obiekt stanowiący środek trwały. Oznacza to, że przewidywany okres eksploatacji takiego obiektu określany Jest nie w latach, ale w dowolnie zmierzonej przewidywanej pracy obiektu np. w złotówkach, godzinach, sztukach wyrobów, metrach, kilogramach. Zaletą tej metody jest prowadzenie ukazanie rzeczywistego zużycia środka trwałego, natomiast podstawową wadą jest pracochłonność prowadzenia takiej ewidencji.

31. Środek trwały o wartości początkowej 40.000 zł charakteryzuje się maksymalną liczbą maszynogodzin wynoszącą 100.000. Producent gwarantuje poprawną pracę maszyny w tym zakresie maszynogodzin. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są raz do roku po określeniu przepracowanych przez maszynę maszynogodzin.

32. Ewidencja WNiP i środków trwałychNabycie w drodze kupna WNiP orazśrodka trwałego niewymagającego montażu Rozliczenie zakupu Rozrachunki z dostawcami VAT naliczony Środki trwałe 2 1a 1b Faktura zakupu środka trwałego b) VAT podlegający odliczeniu 2) Przyjęcie do użytkowania środka trwałego (WNiP)

33. środek trwały wymagający montażu Środki trwałe w budowie Rozrachunki z dostawcami VAT naliczony Środki trwałe 3 1a 2a 1b Faktura zakupu środka trwałego b) VAT podlegający odliczeniu 2) Faktury za usługi związane z montażem i przystosowaniem śr. trwałego b) VAT podlegający odliczeniu 3) Przyjęcie do użytkowania środka trwałego (WNiP) 2b

34. Nabycie w drodze wytworzenia we własnym zakresie (VAT pominięto) Pozostałe koszty operacyjne Rozrachunki z tyt. wynagrodzen Rozrachunki z budżetem 6 1 7 Rozrachunki z dostawcami Rachunek bieżący Materiały Środki trwałe Środki trwałe w budowie 2 1. Materiały zużyte do wytworzenia środka trwałego 2. Wynagrodzenia wypłacone w związku z budową środka trwałego 3 3. Narzuty na wynagodzenia z pkt.2 oraz inne opłaty publiczno-prawne 4. Odsetki od kredytu zaciągniętego w związku z budową śr. trw. 5. Faktury za usługi obce związane z budową środka trwałego 4 5 6. Przyjęcie do używania 7. Odpisanie kosztów, które nie zamieniły się w środki trwałe

35. Nabycie w drodze nieodpłatnego otrzymania Rozliczenie międzyokresowe przychodów Pozostałe przychody operacyjne Środki trwałe 1 2 Przyjęcie do używania środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie w wartości rynkowej lub godziwej 2. Odpisanie raty przychodów przypadających na dany rok obrachunkowy współmiernie do dokonanych odpisów amortyzacyjnych

36. Amortyzacja środków trwałych i WNiP Wynik finansowy Umorzenie środków trwałych (WNiP) Środki trwałe (WNiP) Amortyzacja 1 SK SK 2 SK Środki trwałe – SK Umorzenie śr. Trw wykazywane w bilansie Podobnie WNiP 1. Odpis amortyzacyjny (miesięczny, kwartalny, roczny) 2. Przeniesienie wartości amortyzacji na WF (na koniec roku obr.)

37. Odpisy aktualizujące środki trwałe i WNiP Art. 32. p 4 UoR. W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się - w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość. Odpisy aktualizacyjne śr. Trwałych (WNiP) Umorzenie śr. Trwałych (WNiP) Pozostałe koszty operacyjne Środki trwałe (WNiP) SK SK SK 1 1. Odpis aktualizacyjny SK Środki trwałe – SK Umorzenie – SK Odpisy aktualizacyjne Wykazywane w bilansie w pozycji środki trwałe Podobnie dla WNiP

38. Likwidacja środków trwałych i WNiP 1. Postawienie środka w stan likwidacji 1a. Niezamortyzowana część 2. Odzyskanie np. części zapasowych 1 Umorzenie śr. Trwałych (WNiP) Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Środki trwałe w likwidacji (pozabilansowe) Rozrachunki z dostawcami Środki trwałe (WNiP) Materiały 3. Usługi obce związane z likwidacją 4. Zakończenie procesu likwidacji 1a 2 3 1’ 4

39. Sprzedaż środków trwałych i WNiP 2 Umorzenie śr. Trwałych (WNiP) Pozostałe koszty operacyjne Pozostałe przychody operacyjne Należności od odbiorców Środki trwałe (WNiP) VAT należny 2a 1 1a Wystawienie faktury kupującemu 1a. VAT należny od sprzedaży, jeżeli był odliczony przy zakupie 2. Likwidacja środka trwałego w związku z jego sprzedażą 2a. Nieumorzona cześć środka trwałego

40. Modernizacja środków trwałych Maszynę o wartości początkowej 25.000 zł przyjęto do użytkowania w styczniu 2007 roku. Przewidywany okres używania kierownik jednostki określił na 6 lat. Planowane odpisy amortyzacyjne w poszególnych latach są następujące: W styczniu 2009 roku rozbudowano maszynę o dodatkowy moduł w związku z podjęciem produkcji nowego wyrobu. Koszt modernizacji wynosił 13.000 zł. O tą wartość podwyższono wartość początkową środka trwałego i ustalono nowy plan amortyzacji.

41. Podatkowa amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

42. Środki trwałe

43. Środki trwałe to rzeczy: stanowiące własność lub współwłasność podatnika nabyte lub wytworzone we własnym zakresie kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą

44. WARTOŚĆ POCZĄTKOWA Kwota należna sprzedającemu powiększona o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania ŚT do używania Wartość zużytych do wytworzenia ŚT: rzeczowych składników majątku, usług obcych i innych kosztów Wartość początkowa ŚT otrzymanego w drodze spadku lub darowizny (lub wartość z aktu przekazania jeżeli jest niższa od rynkowej) Dla nieruchomości mieszkalnych m^2 * 988

46. Stawki amortyzacyjne

47. KLASYFIKACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH 0 – grunty 1 – budynki i lokale 2 – obiekty inżynierii lądowej i wodnej 3 – kotły i maszyny energetyczne 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania 5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty 6 – urządzenia techniczne 7 – środki transportu 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenia 9 – inwentarz żywy

48. Częstotliwość dokonywania odpisów Odpisy amortyzacyjne można naliczać: • w równych ratach miesięcznych, • w równych ratach kwartalnych, • jednorazowo na koniec roku podatkowego. Rozłożenie w czasie odpisów znacznie upraszcza proces amortyzacji

49. METODY AMORTYZACJI Metody amortyzacji dla celów podatkowych: liniowa degresywna jednorazowych odpisów

50. Metoda liniowa • Polega ona dokonywaniu odpisów od stałej podstawy, według tej samej stawki, aż do pełnego zamortyzowania środka trwałego