PROF.DR.AYŞE AVCI MERSİN 12.3.2004 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

ANABABALIK HATALARI PROF.DR.AYŞE AVCI MERSİN 12.3.2004 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ABD ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

İNSANI İNSAN KILAN AİLEDİR ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

ÇOCUKLAR NASIL BİÇİMLENİR • Çocuk bir çömlektir, sen biçimlendirirsin. Ana baba etkindir bu görüşe göre, çocuk ise pasif. • Çocuk genetik özelliklerine göre biçimlenir. Sen ne yaparsan yap yalnızca izleyicisindir. Bu görüş ana babayı kurtarır. • Çok belirleyicili yaklaşımda ise her şey etkendir. Ana babanın tutumları, genetik özellikler, şans, zaman, para, rastlantılar ... ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Çocuğun doğmadan önce, nesillerdir biriktirerek getirdiği genetik özellikler • Annenin ve bebeğin hamilelik öncesinden başlayan beslenme koşulları • Bebeğin yapısını belirlese de, bebeğin büyümesi ve gelişmesi hamur yoğurmaya benzer. Un yağ ve şeker hazır elinizin altında. • Ama herkes pasta yapamaz, yapsa da herkesinki de başka başka olur. Bazen çok özenmediğinizi sandığınız ve çabucacık yapılan pastalar o kadar güzel olur ki, siz de hayret edersiniz. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Tüm ailelerin mitleri, özlemleri, özellikleri, anıları ve sırları farklı ve özgündür. • Sorun; bu üç konu üzerinde • Çocuğun ailede ve toplumda ne olmak üzere yetiştirildiği (Neye yatırım yapılıyor) • Ailenin şimdi ne olduğu (Sermaye ne, ya da şimdiki iş hacmi ne) • Ne olacağının umulduğu (Beklentiler) ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

AİLENİN EVRİMİ • Anaerkil düzen • Babaerkil düzen • Çocukerkil düzen Prof.Dr.Atalay Yörükoğlu ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

DEĞİŞEN TOPLUM • Yenilikler farklı yaşamlar ve çeşitlilik sunuyor. • Tehlikeleri de birlikte getiriyor. • Ama fırsatları da yaratıyor. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

EVLİLİK • Evlilik kötü gidiyorsa çocuk daha da kötüye götürebiliyor. • Ya da evlilik kurtarılmış gibi görünüyor, tüm sağlıksızlık çocuğa yönleniyor çocuğun kendi ruhsal sorunları başlıyor. • Erkek kendini güvensiz ve yetersiz hissederse kadını ezer. Güçsüzse döver. • Erkek çocuğuna ne kadar iyi bakarsa, kadın da onu o kadar çok sever. • Kadın kendisini seveni, çocuğunu seveni sever. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

8.hafta Parmaklar gelişiyor Beyin dalgaları ölçülebiliyor 10.haftada kalp tamamlanıyor. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

GEBELİK DÖNEMİ HATALARI • Annenin ve babanın çoğunlukla ekonomik zorluklar nedeniyle, zaman zaman da eğitimsizlik ve yalnızlık nedeni ile yetersiz beslenmeleri, çatışmaları mutsuzlukları. • Anne ve babanın alkol sigara ya da uyuşturucu madde kullanması, ya da onlara genlerini veren ailelerinin zararlı alışkanlıklara sahip olmaları. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

14.hafta ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Annenin gebe iken duygusal ve fiziksel şiddete maruz kalması (Dövülmüş fetus sendromu). • Annenin gebelikte aşırı çalışması, yorulması. • Annenin bebeğini çeşitli nedenlerle istememesi, kabullenmemesi. • Annenin ruhsal hastalıkları. • Ailenin genetik olarak taşıdığı ruhsal hastalıklar, akraba evlilikleri. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

21.hafta ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

DOĞUM • Uzun, zahmetli bebeğin çıkımda çok beklediği, ya da zamanında müdahale edilemediği için hava almasında güçlük olan doğumlar. • Zamanından önce doğumu zorlayan nedenler. • Doğum sırasında annenin ve bebeğin yaşamını tehlikeye sokabilecek tüm nedenler. • Doğum öncesi ve sonrasında babanın desteğinin olmayışı ya da yetersizliği. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

YENİDOĞAN DÖNEMİNDE HATALAR • Anne-baba bebeğin ilişki kurmaya yönelik davranışlarını yanıtlamaz. Agular ve gülücüklerle ilişki kurmaz. • Kucağa alışmasın diye kucağına almaz, şımarmasın diye çok sevmez. • Anne ve baba zor beğenir, sık bakıcı değiştirir, ya da sık tayin olur, yine bakım verenler sık değişir.. • Ana-baba çocuğun çevresindeki olumsuz uyaranları arttırır. Farkında olmadan aşırı kaygılı uyaranlar verebilir. • Ana-baba çok titizdir, hastalıklardan korkar..... ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

OKUL ÖNCESİ DÖNEM • Beslenme konusunda aşırı duyarlı olup, yeme bozukluğu ortaya çıkarabilir. • Her konuda ve her davranışında sık sık müdahale eder, doğru davranış konusunda uzun uzun vaaz verir. • Yaşıtları ile birlikte zaman geçirmesini engeller. • Saldırgan ve cinsel içerikli davranışı destekler. • Kendinden başka kimseyle ilişkisi olmaması ve kimseye güvenmemesi gerektiğini öğretir • Çocuğu cezalandırmak ya da eğitmek amacıyla abartılı davranır. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Hastalıkları konusunda ya aşırı evhamlı ve gereksiz müdahaleci ya da tam tersine gereğinde ve yeterli müdahalede ihmalci davranır. (Hastalıklarla ilgili mitler) • Oyun oynayacak sabrı yoktur, oyuncağı sık sık satın almayı yeğler. Rüşvet olarak oyuncak alır. Çocuğun tek başına oynamasını bekler. • Ağlamaması için istediklerini çabucak yerine getirir. • TV karşısında çok zaman geçirir, çocuğun da TV karşısında geçirdiği zamanı denetlemez. • Her istediğini istediği zaman alır, her dediğini yapar. • Baba ise çocuğun yanında anneyi beceriksizlikle suçlar ve aşağılar, anne ise babaya kızgın davranır. Sık sık çocuğa sarılıp ağlar. Babayı çocuğa şikayet eder. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

OKUL ÇAĞI • Çocuğa ikili iletiler verir. İşine geldiği zaman “koca adam oldun”, işine gelmediği zaman “sen daha küçüksün” der. • Arkadaş ilişkilerinde cesaretini kırar/engeller. • Sürekli kardeşleri ya da başkaları ile kıyaslar. • Ağır eleştirilerde özellikle başkalarının yanında bulunur. • İsim takar, acındıran cümleler kurar. • Fiziksel istismara varan cezalar verir. • Ya da gereksiz rüşvetler alır. • Çocuğu korumaz ya da yardım gereksinimini karşılamaz. • Dediğine inanmaz, anlattığına güvenmez, başkalarını her zaman haklı bulur. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Okul ödevlerini denetlemez ya da kendi yapar. • Git odana derslerini bitir , bitmeden yanıma gelme der. • Çocuğun ev ve sosyal ortamlardaki yanlışlarını sık sık öğretmene şikayet eder, öğretmenin sınıf içinde onu uyarmasını bekler. • Ders dışı ilgi ve faaliyetlere okul zamanı kesinlikle izin vermez. • Çocuğun yanında öğretmen aleyhine konuşur, öğretmenin ve çocuğun birlikte olduğu ortamlarda saygılı davranır. • Çocuğun başarılarını önemsemeyip hep daha iyisini yapabilirdin mesajı verir. • Okuldan eve geldiğinde ilk sorusu; Bu gün okulda ne yaptın, ya da kaç aldın olur. • Çocuğunun okuluna hiç uğramaz ya da her gün öğretmenle görüşmeye gider. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Çoğu baba anneyi tüm okul çağı boyunca çocuğun eğitim sorumlusu olarak tayin eder, okula uğramaz, çocuğun dersleri ile ilgilenmez. Çünkü çok işi vardır, eve yorgun geliyordur, hem bu iş kadının görevidir. Sonuçta durum olumsuz ve çocuk başarısızsa, suçlanacak birisi daima annedir. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Çocuğa düzenli ve sürekli zaman ayırmaz, çocukla birlikte geçirdiği zamanları onun hoşlandığı etkinliklere ayırmaya özen göstermez. • Öğretmenin çocukla ilgili yakınmalarına kulak asmaz. Ben çocuğumu daha iyi bilirim der. • Çocuğun özel yaşantısına saygı göstermez, sık sık odasını karıştırır, temizler,gizli bir şeyler arar, eşyalarının yerlerini değiştirir. • Mutlaka çocuğunun bir günlük tutmasını sağlar, günlüğü sürekli ve düzenli olarak gizli gizli okur. Ben bunu onu denetlemek amacıyla yapıyorum diyerek kendini savunur. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

ERGENLİK • M.Ö.2000 yıllarında Mısır’da yazılmış ergenlik dönemi sorunlarına ilişkin tabletler var. • Bizim yanlışlarımız; Anne-baba rolünü fazla üstlenmek, abartılı ödül ve cezalar. • Kuruntular nedeni ile ev dışındaki etkinlikleri ve sosyalleşmeyi önler. • Çocuğu tehdit eder gururunu kırar. • Suça yönelik davranışı ve bağımlılık yapıcı (alkol, sigara) madde kullanımını destekler ya da görmezden gelir, engellemez, zararlarını anlatmaz. Ya da kendisinin daha küçücük bir çocukken sigara ve alkol kullandığını ballandıra ballandıra anlatır. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Sık sık beğenileriyle, giysileriyle ve arkadaşları ile alay eder. • Çarşıya kendi de giderek kendi beğendiklerini almaya çalışır. Kendisinden öğrenecek hiçbir şeyi kalmamış kaygısına düşerek sürekli kendi deneyimlerini aktarmaya çalışır. • Bu dönemin süre sonra geçeceğini kabul etmez ve sabırsız davranır. • Aileyle fikir bazında çatışma , isyankar tutum bu dönemde artar. Aile bu sürecin normal olabileceğini düşünmeden gençlerle sıcak çatışmalara girer ve kazanmaya çalışır. Kazanamayınca ya da öfkesine yenilince de depresyona girer. • Anne çocuğunun sırdaşı olur, babadan önemli sorunları gizlemeye çalışır, babanın da farkında değilmiş gibi davranmak işine gelir. Durum çözümsüz hale gelince ailede herkes birbirini suçlar. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

Ergen için arkadaşları ve onların kendisi için ne düşündüğü çok önemlidir. • Arkadaşları ile ya da hatıra defteri ile oldukça olumsuz konuşur. • Ergenin yalnız kalmaya ihtiyacı vardır, bunu anlamaz ve izin vermeyiz. Ya da oldukça ilgisiz davranıp yeterince yaşamını izlemediğimiz için ergenlik dönemi depresyonlarını ya da tehlikeli ilgi ve uğraşlarını ihmal edebiliriz. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

SONUÇ OLARAK • Artık çocuk- erkil dönem bitsin, aile-erkil bir düzen başlasın. • Ailede ana babanın da huzura, korunmaya ilgi ve şevkate ihtiyaçları var. • Ana babalar çocukları ile ilgilenmekten birbirlerini sevmeye ve ilgi göstermeye zaman bulamıyorlar. • Biz ana babamıza bakarız, yeni nesil bize bakar mı bilinmez, bu nedenle birbirimize, eşlerimizin sağlığına da dikkat edelim. Nasıl olsa bu gidişle çocuklarımıza uzun süre hizmet edeceğiz gibi görünüyor, bari uzun süre ayakta kalalım. ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

TEŞEKKÜR EDERİM ÇOCUK RUH SAĞLIĞI PROF.DR.AYŞE AVCI

PROF.DR.AYŞE AVCI MERSİN 12.3.2004 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ