Opracowany przez :

1. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik nr 1Raport z przeprowadzonych badań i analiz problemów społecznychw Gminie Miasto Ustka Opracowany przez : Pracownię Badań Społecznych i Marketingowych „Soma”

2. Spis treści Struktura raportu • Wprowadzenie ………………………………………… 3 • Ogólna charakterystyka Miasta Ustki ………………… 22 • Warunki życia w Mieście Ustka ………………………… 47 • Jakość życia w Mieście Ustka w opinii mieszkańców …… 112 • Perspektywy na przyszłość w opinii mieszkańców ……… 118 • Podsumowanie ………………………………………… 120 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3. 1.1. Wprowadzenie.Cel badania Przedmiotem niniejszego badania była pogłębiona analiza i rozpoznanie problemów społecznych Miasta Ustka. Cele szczegółowe badania obejmowały: • Rozpoznanie najważniejszych problemów społecznych w opinii mieszkańców Miasta Ustka. • Rozpoznanie najważniejszych problemów społecznych Miasta Ustka w oparciu o istniejące dokumenty, statystyki i wszelkie wcześniejsze badania dotyczące obszaru objętego badaniem. • Wskazanie grup społecznych szczególnie doświadczających rozpoznanych problemów społecznych. • Diagnoza możliwości zastosowania rozwiązań problemów społecznych (jakie instytucje, jakimi dysponują możliwościami stosowania poszczególnych rozwiązań). • Należy podkreślić, że diagnoza koncentruje się niemal wyłącznie na kwestiach problematycznych dla Ustki, nie zaś na potencjale, jakim – niewątpliwie miasto – dysponuje . Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4. 1.2. Metodologia badania 1.2.1. Źródła danych Przedstawione wyżej cele badania wymuszały triangulację źródeł danych. W badaniu wykorzystano pięć głównych źródeł danych: • wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami Ustki – 400 wywiadów; • wywiady kwestionariuszowe z uczniami szkół ponad gimnazjalnych i gimnazjalnych– 200 wywiadów; • wywiady grupowe z mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych – 4 wywiady, 32 osoby badane; • wywiady indywidualne pogłębione z przedstawicielami wybranych instytucji – 7 wywiadów; • dokumenty zastane (dokumenty urzędowe, sprawozdania, statystyki, itp.). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5. 1.3. Metodologia badania 1.3.2. Przebieg badania • Badanie terenowe realizowano w terminie od 5 stycznia do 27 lutego 2009, poprzedzono je pracami przygotowawczymi (zwłaszcza przygotowanie narzędzi badawczych, wstępne poszukiwania danych wtórnych). • Wywiady realizowano przede wszystkim w godzinach popołudniowychi w dni wolne od pracy, aby w próbie mogły znaleźć się osoby uczącesię i pracujące. • W doborze próby do badania empirycznego uwzględniono cechy demograficzne mieszkańców miasta. • Dobór próby miał charakter losowy – każdy z mieszkańców miał takie samo prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6. 2. Ogólna charakterystyka Miasta Ustki Nie bez znaczenia dla zrozumienia problemów społecznych Miasta Ustki jest poznanie cech miasta innych niż tylko te wynikające z badania empirycznego. W tym celu kolejno przyglądamy się: • historii i położeniu Ustki – wyłącznie w poszukiwaniu odpowiedzi o to, co jest korzystną cechą, a co nie; • sytuacji demograficznej Miasta • sytuacji gospodarczej Miasta • wybranym elementom polityki miasta Wszystkie te elementy zostają bardziej szczegółowo scharakteryzowana w Strategii. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7. 2. Ogólna charakterystyka Miasta Ustki2.1. Rys historyczny Historia Ustki sięga wczesnego średniowiecza. W jej okolicach archeologowie znaleźli liczne ślady świadczące o tym, że na jej terenie na jakiś czas zatrzymali się wędrujący po całej Europie Goci. Po ich odejściu pojawiają się Słowianie. W późniejszych wiekach Ustka germanizuje się na tyle, że gdy w roku 1945 przechodzi w ręce Polski nie ma w niej ludności polskiej. Cały okres istnienia Ustki cechują dwa fakty, które mają swoje przełożenie na obecną sytuację miasta i jej plany i aspiracje przyszłe. Pierwszym faktem jest powiązanie z morzem – Ustka od średniowiecza jest portem morskim – którego funkcjonowanie miało swoje lepsze i gorsze chwile, ale tego aspektu nie sposób pominąć analizując historię miasta. Rozwój portu w Ustce dziś stanowi jedną z istotnych strategii miasta na najbliższe lata. Po drugie Ustkę łączyły więzy z sąsiednim Słupskiem. Więzy te w czasach obecnych nabierają szczególnego nasilenia czego realnym objawem jest podpisanie w roku 2003 umowy o wspólnych przedsięwzięciach w ramach tzw. „dwumiasta”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8. 2. Ogólna charakterystyka Miasta Ustki2.2. Cechy położenia geograficznego Ustka leży na Pomorzu Zachodnim nad ujściem rzeki Słupi do Bałtyku. Jej charakterystyki geograficzne pozwalają Ustce na posiadanie jednocześnie statusu kąpieliska morskiego, uzdrowiska oraz portu morskiego. Z położenia wynikają też słabe strony. Duża odległość do dużych ośrodków miejskich powoduje między innymi, że poszukiwanie pracy poza Ustką może wiązać się z koniecznością wyemigrowania z niej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9. 2.3 Sytuacja demograficzna Ludność miasta Ustki wynosi blisko 16,5 tys. i w swoim profilu jest zbliżona do populacji całej Polski. Warto jednak zwrócić uwagę na pewne różnice w proporcjach wiekowo-produkcyjnych. W Ustce mieszka stosunkowo więcej niż w całym kraju osób w wieku produkcyjnym a mniej wieku przed i poprodukcyjnym. Relatywnie mniejsza liczba osób w wieku produkcyjnym jest stanem korzystnym podobnie jak większa liczba osób w wieku przedprodukcyjnym. Trendy relacji wykazują jednak stopniowe zbliżanie się proporcji między trzema kategoriami do takich jak występują w całym kraju. Korzystnym zjawiskiem jest rosnąca liczba zawieranych małżeństw – jest przesłanką do przewidywania większego przyrostu naturalnego, który obecnie oscyluje około 0 z tendencją do ujemnego (w przeciwieństwie do dodatniego bilansu w całym woj. Pomorskim). Wydawać by się mogło, że Ustka jako niewielkie, lecz atrakcyjnie położone miasto może być atrakcyjnym celem migracyjnym dla mieszkańców okolicznych wsi. Nawet jeżeli tak jest to „ucieczki” z Ustki przewyższają ruch do nich dając ujemne saldo. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10. 2.3.1 Przyrost naturalny Przyrost naturalny Ustki od kilku lat oscyluje wokół 0. Przyrost bliski 0 jest cechą całego kraju, ale w roku 2006 i 2007 dla całego kraju daje się zauważyć przełamanie tendencji do lekkiego wzrostu. Tendencja ta nie dotyczy w analizowanym okresie Ustki. Spadający przyrost naturalny to przesłanka do przewidywania w przyszłości problemów społecznych związanych ze starzeniem się społeczeństwa i niekorzystnymi z punktu widzenia rynku pracy i systemu ubezpieczeń społecznych proporcji grup wiekowych. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11. 2.3.2 Kategorie wiekowe Obecnie (do roku 2007) proporcje grup wiekowych przedstawiają się jeszcze korzystnie. Udział osób w wieku produkcyjnym jest wyższy niż średnia krajowa, a osób w wieku poprodukcyjnym nieznacznie niższy niż średnia krajowa. Ale widać też, że odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym jest niższy dla Ustki niż dla całego kraju. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12. 2.3.3. Migracje Ustkę charakteryzuje ujemne saldo migracji w przeciwieństwie do całego województwa pomorskiego. W chwili obecnej możemy wnioskować, że Ustka nie wykorzystuje wystarczająco dobrze swojego potencjału do przyciągania nowych mieszkańców w liczbie przewyższającej liczbę opuszczających miasto. Ujemne saldo migracji to zjawisko niekorzystne. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13. 2.3.3. Migracje Hipoteza mówiąca, że ujemne saldo migracji w mieście Ustka jest spowodowane przenoszeniem się jej mieszkańców do domów poza granicami miasta znajduje potwierdzenie w danych GUS. Widać, że z roku na rok wzrasta liczba wymeldowań z Miasta Ustki na wieś, natomiast rośnie liczba zameldowań z miast w Gminie Ustka. Dodatkowo widzimy, że mimo wzrastającej liczby wymeldowań z Gminy Ustka saldo migracji na jej obszarze pozostaje dodatnie dzięki przewadze nowych zameldowań. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14. 2.3.4 Podział na płeć Wśród mieszkańców nieznacznie dominują kobiety (stanowią 52,5% mieszkańców). Ich przewaga liczebna nad mężczyznami jest wyższa niż średnia dla Polski. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15. 2.3.5 Wielkość rodzin, liczba rozwodów (dane dla woj. pomorskiego) W woj. pomorskim w ostatnich latach nieznacznie spada liczebność osób w gospodarstwach domowych. Jednocześnie relatywnie więcej osób z gospodarstw pracuje a mniej pobiera świadczenia. Jest to trend pozytywny, gdyż oznacza większy stopień uniezależnienia rodzin od pomocy zewnętrznej. Jednocześnie w roku 2007 spadła liczba rozwodów w powiecie słupskim przerywając wzrastający od roku 2003 trend. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

16. 2.3.6 Poziom wykształcenia(pow. słupski) W Ustce najliczniejsza jest grupa osób z wykształceniem podstawowym i niepełnym podstawowym (36%) mieszkańców, drugą liczną grupą są osoby z wykształceniem zawodowym (23,2%), dalej ze średnim i policealnym, a najmniej liczną grupę stanowią osoby z wykształceniem wyższym. Taka struktura wykształcenia jest nieco nietypowa – więcej niż średnio dla Polski jest tu osób z wykształceniem średnim, a mniej z wyższym i zawodowym. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17. 2.4. Sytuacja gospodarcza(pow. słupski) KOMENTARZ ANDRZEJA Liczba i ruch w ewidencji przedsiębiorstw jest jednym z kluczowych wskaźników kondycji gospodarczej miasta. W przypadku Ustki liczba przedsiębiorstw utrzymuje się od kilku lat na względnie stałym poziomie przy czym w roku 2008 więcej firm zostało wykreślonych z rejestru niż wpisanych do niego (odwrotnie niż w roku 2007). Biorąc pod uwagę sytuację makroekonomiczną można spodziewać się kontynuacji tego niekorzystnego trendu w roku 2009. Kluczowy będzie rozmiar zjawiska. Zamykanie przedsiębiorstw (nawet jeżeli są to jednoosobowe działalności gospodarcze) zwiastować będzie zwiększenie zagrożenia problemami społecznymi: bezrobociem, biedą, patologiami. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

18. 2.4.1 Liczba przedsiębiorstw KOMENTARZ ANDRZEJA Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

19. 2.4.2 Charakterystyka zatrudnienia KOMENTARZ ANDRZEJA Przegląd ogłoszeń pracy zamieszczanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Słupsku – Filia w Ustce z ostatnich 4 lat pozwala wyznaczyć cechy charakterystyczne ruchu na usteckim rynku pracy. Główną charakterystyką jest sezonowość. W pierwszej połowie każdego roku następuje zwiększenie ofert na zawody kelner, pomoc kuchenna, robotnik gospodarczy. Do roku 2008 podobnej sezonowości ulegała liczba ofert na zawód sprzedawcy, potem jednak trend zapotrzebowania na sprzedawców uległ spłaszczeniu, co oznacza, że zapotrzebowanie na sprzedawców bardziej niż przez sezonowość w turystyce jest uwarunkowane koniunkturą w gospodarce w ogóle. Porównanie liczby ofert z pierwszej dziesiątki zawodów z ogólną liczbą ofert składanych w PUP pokazuje jak bardzo ustecki rynek pracy uzależniony jest od kilku kluczowych zawodów. Na przykład w II połowie roku 2008 globalnie spadła liczba ofert, na co główny wpływ miał brak ofert na zawód przetwórcy ryb Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20. 2.4.2 Charakterystyka zatrudnienia KOMENTARZ ANDRZEJA TOP 10 – zawody, w których suma ofert z I i II półrocza 2008 była najwyższa. Źródło: PUP w Słupsku – Filia w Ustce Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21. 2.4.2 Charakterystyka zatrudnienia KOMENTARZ ANDRZEJA Źródło: PUP w Słupsku – Filia w Ustce Połowa zawodów na liście najbardziej poszukiwanych są ściśle związane z turystycznym charakterem miasta i sezonem letnim (kucharz, pokojowe, pomoc kuchenna, kelner). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

22. 2.5. Wybrane elementy polityki miasta2.5.1. Kierunki rozwoju miasta KOMENTARZ ANDRZEJA Źródło: „STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKI GMINY MIASTO USTKA NA LATA 2007-2013” • Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004 – 2014 przewiduje m.in.: • - uzupełnienie niedostatków w infrastrukturze turystycznej, • - lepsze wykorzystanie terenów o rozwoju turystycznego, • - rozwój usług turystycznych i małej gastronomii, • - rozwijanie turystyki na bazie atrakcyjnych obiektów zabytkowych i rewitalizowanych, • ochronę walorów turystycznych wypoczynkowych miasta. • Nastawienie na turystykę jest w przypadku Ustki tyleż naturalnym kierunkiem rozwoju co złożonym. Z jednej strony Polacy mają coraz lepszy dostęp (finansowy i organizacyjny) do zagranicznych obiektów turystycznych, z drugiej strony Polska jest coraz bardziej dostępna dla turystów z zagranicy. Istotne jest to, że rozwój branży turystycznej wymaga z jednej strony rozwiązania niektórych problemów społecznych (np.: przestępczości czy biedy, które odstraszają turystów). Z drugiej strony przyczynia się do zmniejszenia bezrobocia Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

23. 2.5.1. Kierunki rozwoju miasta 2.5.1 „Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Miejskiej Ustka zakłada: Realizację zadań UE w zakresie zwalczania długotrwałego bezrobocia oraz umożliwienia ludziom młodym wejście w życie zawodowe, Realizację zadań UE odnośnie obszarów miejskich, Niedostatki w infrastrukturze turystycznej, Niewykorzystanie terenów dla rozwoju zagospodarowania turystycznego, Zapewnienie ładu przestrzennego i estetyki, Rekultywacja terenów zdewastowanych i zdegradowanych w wyniku eksploatacji surowców mineralnych oraz innej działalności gospodarczej, Rozwój usług turystycznych i małej gastronomii, Rozwijanie turystyki na bazie atrakcyjnych obiektów zabytkowych i rewitalizowanych, Ochrona walorów turystycznych i wypoczynkowych miasta.” Przynajmniej dwa punkty w/w listy odnoszą się do rozwiązywania problemu bezrobocia. Pierwszy z nich mówi wprost o konieczności oddziaływania na dwie kategorie społeczne: długotrwale bezrobotnych oraz młodych wchodzących na rynek pracy. Drugi punkt mówiący o pobudzaniu aktywności ludzkiej w zakresie tworzenia firm nastawionych na turystykę i małą gastronomię wskazuje jedną z realnych dróg rozwiązywania bezrobocia w Ustce poprzez tworzenie miejsc pracy wymagających być może gruntownego przeszkolenia, ale już nie wysokich kwalifikacji. Jest to istotne, gdyż w Ustce połowa bezrobotnych (50,1%) to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub gimnazjalnym i niższym. Źródło: „Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Miejskiej Ustka” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

24. 2.5.1. Kierunki rozwoju miasta • Rozwój turystyki wymaga przeprowadzenia projektów modernizacyjnych. Jednym z nich jest projekt rewitalizacji zabytkowego centrum miasta. W dokumentacji projektu czytamy, że: • „Celem nadrzędnym programu rewitalizacji jest kompleksowa odnowa przestrzenna, gospodarcza i społeczna wyznaczonego obszaru miasta do rewitalizacji obejmującego kwartał znajdujący się w granicach ulic Promenada Nadmorska, Mikołaja Kopernika, Grunwaldzka i Marynarki Polskiej.” • W analizie SWOT jako zagrożenia programu rewitalizacji wskazano: emigrację mieszkańców i związane z tym wyludnienie tego terenu oraz ryzyko wytworzenia się dzielnicy upośledzonej z dużym odsetkiem przestępstw i dziedziczeniem biedy. Źródło: „Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Miejskiej Ustka” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

25. 2.5.1. Kierunki rozwoju miasta Dokument „Strategia rozwoju portu morskiego w Ustce do roku 2021” przedstawia możliwe scenariusze zagospodarowania i rozwoju portu morskiego w Ustce. Pomyślna realizacja tego projektu niewątpliwie przyczyniłaby się przede wszystkim do zmniejszania rozmiarów bezrobocia w mieście, gdyż wzrost znaczenia portu wiązać się musi ze zwiększonym zatrudnieniem przy jego obsłudze. Niemniej powodzenie przedsięwzięcia jest uzależnione od pozyskania dużych (wobec budżetu miasta Ustki) środków finansowych ze źródeł zewnętrznych. Źródło: „Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Miejskiej Ustka” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

26. 2.5.2. Polityki szczegółowe miasta. Polityka mieszkaniowa • Politykę mieszkaniową Ustki wyznacza dokument z roku 2003 „Wieloletni program gospodarowania zasobem mieszkaniowym Gminy Miejskiej Ustka w latach 2003 – 2008”. Zarząd nad zasobami mieszkaniowymi gminy został przekazany Usteckiemu Towarzystwu Budownictwa Mieszkaniowego. Dokument nie pozostał „martwy” i w ostatnich latach zostały wybudowane nowe mieszkania na potrzeby socjalne. • W dokumencie akcent został położony na potrzebę inwestycji w rozbudowę i rewitalizację bazy mieszkaniowej miasta w celu zaspokojenia potrzeb oraz przeprowadzenie rewitalizacji niektórych budynków (prawie wszystkie budynki będące w zasobach komunalnych wybudowane zostały około 100 lat temu i część z nich wymaga rewitalizacji, a niektóre po prostu nadają się do rozbiórki). Rewitalizowanie – czyli rozbiórka i odbudowa – wymaga relokacji przynajmniej czasowej rodzin – a to z kolei pozyskania nowych lokali na potrzeby socjalne. • Pytaniem otwartym pozostaje polityka zasiedlania budynków komunalnych, która być może powoduje zbyt duże zagęszczenie rodzin mających problemy w samodzielnym egzystowaniu. Stwarza to niebezpieczeństwo wytworzenia się „getta” – czyli dzielnicy o zwiększonym nasilenie problemów społecznych i patologii – w konsekwencji stan taki może prowadzić do powielania się zjawisk niekorzystnych. Niebezpieczeństwo zaistnienia tego typu scenariusza dostrzegają również mieszkańcy Ustki co ujawniło się w jakościowym module badania. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

27. 2.5.2. Polityki szczegółowe miasta. Polityka mieszkaniowa Źródło: „Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Miejskiej Ustka” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

28. 2.5.2. Potencjał instytucjonalny do rozwiązywania problemów społecznych • Wyznaczenie formalnych ram współpracy między samorządem terytorialnym i organizacjami pozarządowymi działającymi na jego terenie jest wymuszone przepisami prawa. W Ustce dokument ten mówi między innymi, że: „1. Samorząd i organizacje pozarządowe współpracować będą w 2009 r. w szczególności w zakresie: 1) upowszechniania kultury fizycznej i sportu – w szczególności dzieci i młodzieży oraz organizacji imprez sportowych, 2) krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży – m.in. organizacja masowych imprez z zakresu turystyki kwalifikowanej o dużej nośności promocyjnej dla mieszkańców miasta i wypoczywających gości, 3) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji – m.in. organizacja wystaw, pomoc finansowa w realizacji zadań placówek kultury, w tym związanych z konserwacją i zakupem eksponatów muzealnych, działalnością edytorsko-wydawniczą, 4) pomocy społecznej, ochrony i promocji zdrowia – m.in. realizacja projektów w zakresie bezdomności, prozdrowotnych i profilaktycznych oraz osób starszych zagrożonych wykluczeniem społecznym.” • Ważne jest to, że w przypadku Ustki współpraca taka rzeczywiście funkcjonuje w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności (Stowarzyszenie Bene Vita). Wydaje się jednak, że zakres tej współpracy mógłby jeszcze być większy. Każda organizacja pozarządowa ma duże znaczenie profilaktyczne w zakresie walki z problemami społecznymi, ponieważ zwiększa integrację społeczną i daje większe możliwości oddolnego radzenia sobie z przeciwnościami. Na terenie Ustki działają 4 organizacje (wg informacji UM), które w swoich założeniach nastawione są na rozwiązywanie problemów społecznych. Czy to dużo – czy mało? To zależy od skali zapotrzebowania. Wydaje się, że możliwości jakie dają w walce z problemami społecznymi formuła organizacji pozarządowej nie są w Ustce do końca wykorzystane. Źródło: Uchwała Nr XXVIII / 222 / 2008 Rady Miasta Ustka z dnia 23 grudnia 2008 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

29. 2.5.2. Potencjał instytucjonalny do rozwiązywania problemów społecznych Praktyczny wymiar do strategii współpracy z organizacjami wyznaczają kwoty przewidziane w budżecie gminy na poszczególne obszary. Pozwalają one stwierdzić, które dziedziny działalności pozarządowej mają dla gminy kluczowe znaczenie. Z budżetu na rok 2009 wynika, że największe kwoty przeznaczone zostaną dla organizacji sportowych oraz na partnerskie działania związane z przeciwdziałanie alkoholizmowi oraz turystykę. Świadczy też o tym, że w dziedzinach, które zostały nazwane w budżecie i wskazane do współpracy publiczno-społecznej Urząd Miasta Ustki posiada nawiązane i sprawdzone kontakty z organizacjami pozarządowymi. Źródło: Budżet Miasta Ustki na rok 2009 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

30. Rozdział 3 Warunki życia w Ustce w opinii mieszkańców 3. Warunki życia w Mieście Ustka • Sytuacja ekonomiczna rodzin • Sytuacja mieszkaniowa • Dostęp do edukacji, kultury i sportu • Dostęp do opieki zdrowotnej • Dostęp do opieki społecznej • Bezpieczeństwo publiczne Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

31. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

32. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie Stopa bezrobocia w styczniu 2009 w pow. Słupskim 18,1% Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

33. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie Działania wspierające PUP w Słupsku – Filia w Ustce- Pośrednictwo w pracy. Liczba ofert pracy w roku 2008 była niższa niż w 2007 (1444 oferty zgłoszone do PUP). Zapotrzebowanie zakładów pracy głównie dotyczyło zawodów niżej kwalifikowanych i związanych z sektorem usług turystycznych i gastronomicznych. Specyfiką Ustki jest to, że zapotrzebowanie na pracowników wzrasta w sezonie wakacyjnym.- EURES – informowanie bezrobotnych o ofertach pracy z zagranicy (w 2008 roku 313 ofert na 3702 wakaty) - warsztaty dla osób poszukujących pracy za granicą (18 osób).- Poradnictwo zawodowe: W tym informacja zawodowa (168 osób); poradnictwo indywidualne (136 osób); poradnictwo grupowe (68 osób).- Klub pracy – działania aktywizacyjne głównie dla grup szczególnego ryzyka (długotrwale bezrobotni, absolwenci szkół) – w roku 2008 objął 90 osób.- Szkolenia – 84 osoby.- Prace interwencyjne – 54 osoby.- Staże – 56 osób (w tym 21 osób w ramach programów współfinansowanych z EFS);- Przygotowanie do wykonywania zawodu u pracodawcy – 8 osób;- Refundacja kosztów zatrudnienia – 38 osób;- Roboty publiczne – 14 osób;- Dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej – 14 osób;- Prace społecznie użyteczne – 6 osób;- Program Gryf – aktywizacja zawodowa w oparciu o kulturowe, przyrodnicze i gospodarcze walory regionu. W ramach Gryfa zrealizowano następujące projekty: „Poławiacze sukcesu” – 41 osób; „Halsowanie” 20 osób. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

34. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie Szeroki katalog działań PUP w Słupsku – Filii w Ustce wskazuje na to, że pracownicy tej instytucji podejmują udane próby wdrażania działań aktywizacyjnych nie ograniczając się do biernego pośredniczenia między pracodawcami i bezrobotnymi w nawiązaniu kontaktu. Projekty z udziałem pracodawców (dotyczące przeszkolenia na stanowisku pracy) wskazują na umiejętność pozyskania przez PUP innych podmiotów do współpracy. Dobry poziom tych działań został potwierdzony wyróżnieniem w ramach konkursu organizowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku dla Programu „Gryf” w 2008 roku. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

35. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Obecność na rynku pracy. Wyniki badań Wśród badanych mieszkańców osoby zatrudnione i nie pracujące (bezrobotni, emeryci, renciści, osoby uczące się) pojawiły się w niemal równych proporcjach (nie był to zabieg zamierzony). Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

36. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie. Wyniki badań Należy podkreślić, że bezrobocie cechujące badanych ma charakter względnie trwały – w przypadku 88% trwa ono dłużej niż rok. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

37. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Bezrobocie. Wyniki badań Co więcej długotrwałość bezrobocia wiąże się jednocześnie z biernością osób, których dotyka. Spośród bezrobotnych objętych badaniem jedynie 7,1% (to jest zaledwie 14 osób) poszukiwało aktywnie pracyw ostatnim kwartale, przy czym połowa z nich szukała pracy w Ustce. Poszukiwania te we wszystkich przypadkach zakończyły się niepowodzeniem z powodu zbyt wysokich , w opinii badanych, wymagań pracodawców bądź nieatrakcyjności oferty finansowej. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

38. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin 3.1.1. Bezrobocie. Wyniki badań Nakreślany dotąd obraz należy uzupełnić jeszcze cechami gospodarstwa domowego: • w wielu zbadanych gospodarstw domowych tylko jedna dorosła osoba jest aktywna zawodowo; • bezrobocie domowników ma podobny charakter jak bezrobocie badanych, tzn. nie łączy się z aktywnym poszukiwaniem pracy albo poszukiwanie pracy ma charakter symboliczny (ogranicza się tylko do Ustki) Wśród badanych bezrobotne są częściej: - osoby w wieku produkcyjnym, tzw. niemobilnym (45-60) – ponad połowa z nich (53% ) nie pracuje - osoby młode (w wieku 18-24 lata) – w tej grupie ponad 70% nie ma zatrudnienia – chociaż dotyczy to głównie osób, które kontynuują naukę; warto zwrócić jednak uwagę, że 40% zbadanych młodych dorosłych nie ma zatrudnienia i nie kontynuuje nauki - osoby z wykształceniem podstawowym , zawodowym i średnim - osoby samotne - kobiety. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

39. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin 3.1.1. Kondycja materialna rodzin Średnie przychody gospodarstw domowych Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

40. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Kondycja materialna. Wyniki badań Prawie co dziesiąta rodzina w Ustce ma dochody netto wysokości do 1000 zł (w tej grupie najliczniej występują gospodarstwa jednoosobowe, prowadzone przez kobiety, w wieku poprodukcyjnym., o niskim wykształceniu). Połowa rodzin ma dochody netto wysokości od 1000 do 2000 zł. Takie dochody ma 70% rodzin dwuosobowych i ponad połowa rodzin liczących 4 i więcej osób Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

41. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Kondycja materialna. Wyniki badań Zdecydowana większość badanych (63%) ocenia, że dochody wystarczają im na zaspokojenie jedynie podstawowych potrzeb. Zwróćmy jednak uwagę, że co 9 badany ocenia, że dochody nie wystarczają nawet na to, ale jednocześnie prawie co trzeci z badanych jest ze swojej kondycji materialnej zadowolony. W grupie osób, które nie mogą zaspokoić swoich potrzeb podstawowych, znalazły się zwłaszcza osoby po 45 roku życia, z niskim wykształceniem, obecnie niezatrudnione, częściej kobiety niż mężczyźni, samotne lub prowadzące bardzo liczną rodzinę, mieszkające w mieszkaniu komunalnym, o dochodach niższych niż 1500 zł. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

42. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Kondycja materialna. Wyniki badań Bardziej zadowoleni z sytuacji własnej rodziny są młodzi ludzie, którzy częściej niż dorośli mieszkańcy Ustki oceniają, że dochody rodziny nie tylko wystarczają na potrzeby podstawowe, ale też na oszczędności. Jednak badanie młodzieży potwierdza charakter grup narażonych na ubóstwo . Na niemożność zaspokojenia nawet podstawowych potrzeb wskazują dzieci z rodzin niepełnych lub z rodzin, w którym przynajmniej jedno z rodziców nie pracuje zawodowo i cechuje się niskim wykształceniem. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

43. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Kondycja materialna. Wyniki badań Zarówno większość dorosłych mieszkańców Ustki, jak i uczniów ostatnich klas sądzi, że ich rodziny nie odróżniają się od pozostałych rodzin w Ustce. Częściej oceny negatywne formują osoby z rodzin niepełnych, o niskich dochodach, w których rodzinie przynajmniej jedno z rodziców nie pracuje. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

44. 3.1. Sytuacja ekonomiczna rodzin. 3.1.1. Kondycja materialna. Wyniki badań W 2/3 rodzin (65,75%) dominują dochody z pracy zarobkowej, A w przypadku pozostałych rodzin przeważają źródła niezarobkowe dochodów rodziny. Dotyczy to nie tylko emerytów, ale zwłaszcza rodzin o dochodach poniżej 1500 zł i badanych powyżej 45 roku życia nieaktywnych zawodowo , ale także osoby aktywne zawodowo (nawet zatrudnione na pełny etat). Ta sama grupa osób częściej niż pozostali mieszkańcy wskazuje, że stale bądź okresowo korzysta z pomocy społecznej. Co piąta rodzina w Ustce musiała w ostatnim roku ograniczyć część swoich potrzeb ze względu na sytuację materialną rodziny. Rezygnowano przede wszystkim z telefonu, zakupów „luksusowych” artykułów spożywczych, wprowadzono ograniczenia w zakupach odzieży i leków. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

45. 3.2. Sytuacja mieszkaniowa Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

46. 3.2. Sytuacja mieszkaniowa Średni metraż mieszkania w Ustce oraz liczba m2 na osobę jest większy niż średnia krajowa. Nie są to jednak różnice duże. Swoistą specyfikę posiada Ustka w zakresie proporcji między rodzajami własności mieszkań. W Ustce znacznie mniej niż średnio w kraju jest mieszkań należących do osób fizycznych. Natomiast wyraźnie więcej jest mieszkań spółdzielczych oraz należących do TBS. Ta ostania statystyka potwierdza dużą aktywność i znaczenie na lokalnym rynku mieszkaniowym Usteckiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Źródło: GUS, bank danych regionalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

47. 3.2. Sytuacja mieszkaniowa rodzin. Wyniki badań Nieco ponad połowa zbadanych mieszkańców Ustki zamieszkuje własne mieszkanie lub dom. Mieszkania komunalne częściej zamieszkiwane są przez osoby o niskim dochodach i wykształceniu oraz zredukowanej aktywności zawodowej. W wynajętych mieszkaniach mieszkają przede wszystkim ludzie młodzi (gł. w wieku 25-34 lata). W mieszkaniach TBS mieszkają ludzie młodsi, co jest potwierdzeniem zasad przyjmowania do programu UTBS. Nie ma natomiast żadnych prawidłowości związanych z cechami właścicieli mieszkań bądź mieszkańców mieszkań spółdzielczych. 8% badanych otrzymuje dofinansowanie do kosztów utrzymania mieszkania. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

48. 3.2. Sytuacja mieszkaniowa rodzin. Wyniki badań W połowie badanych rodzinach średni metraż mieszkań na pojedynczego członka gospodarstwa domowego to 11-20 m2. Średni metraż przypadający na osobę w badanych gospodarstwach to 21,2 m2 – to wartość bardziej zbliżona do wyników ogólnopolskich. Średnia wielkość mieszkania, do jakiego dotarliśmy w badaniu to 44,7 m2. Żródło: Badania własne, Pracownia Badań Soma, Ustka 2009. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

49. 3.3. Dostęp do edukacji, kultury i sportu W Ustce funkcjonują następujące placówki edukacyjne: • Żłobek miejski • 3 przedszkola miejskie • 2 szkoły podstawowe • Gimnazjum, Społeczne Gimnazjum • Liceum ogólnokształcące • Zespół Szkół Technicznych, obejmujący: Szkołę Zasadniczą Zawodową, Technikum, Szkołę Policealną • Uniwersytet Trzeciego Wieku • Akademia Marynarki Wojennej W pobliskim Słupsku funkcjonują trzy uczelnie wyższe: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania – Wydział Zamiejscowy w Słupsku – oferujący studia na poziomie licencjackim (i na wybranych kierunkach inżynierskim) Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku ; Hanzeatycka Wyższa Szkoła Zarządzania Są tam także umiejscowione 2 szkoły policealne, z których jedna oferuje kształcenie o profilu innym niż szkoła ustecka. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

50. 3.3. Dostęp do edukacji, kultury i sportu Realizacja obowiązku szkolnego w Mieście Ustka Źródło: UM Ustka Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego