Susurluk Entegre Havza Yönetimi’ne Doğru

1. Susurluk Entegre Havza Yönetimi’ne Doğru

2. İNSAN VE SU İnsan hiçbir şey yemeden haftalarca yaşayabilirken, su içmeden en fazla 1 hafta yaşayabilir. İnsan vücudunun yüzde 66'sı, insan beyninin yüzde 75'i sudan oluşmuştur

3. CANLI VARLIKLAR VE SU Filin yüzde 70’i Tavuğun yüzde 75’i Ağacın yüzde 75’i Portakalın yüzde 80’i Karpuzun yüzde 95’i S U

4. DÜNYA VE SU Dünyadaki tüm suların yüzde 96’sı deniz ve okyanuslardan oluşur.Dünyadaki donmuş (buzullar ve kutuplar) su oranı yüzde 3’dir.Dünyadaki yeraltı suları sadece yüzde 1’dir. Göller ve Nehirlerdeki su miktarı 10 binde 9 Atmosferdeki su miktarı 10 binde 1 oranındadır

5. Dünyadaki Suyun Dağılımı

6. Kişi Başına Düşen Su Miktarı Türkiye 1430 m3

7. SANAYİ ÜRETİMİNDE 1 Hamburger üretimi için 4 lt, 1 Adet otomobil lastiği üretimi için 1875 ton, 1 Otomobil üretmek için 150 ton, 1 Ton çelik üretmek için 240 ton, 1 Fıçı bira elde etmek için 5600 lt, 1 Kutu konserve elde etmek için 35 lt, 1 Kg kumaş baskılı boya yapılıyorsa 200 lt, 1 Kg kumaş için (baskısız boya yapılıyorsa ) 120 lt, 1 Satranç tahtası üretmek için 16 lt, 1 Kg plastik üretmek için 200 lt, 1 Kg pamuk ya da yün üretimi için 850 lt, 1 Varil ham petrolü rafine etmek için 7 ton SU KULLANILMAKTADIR

8. ÜLKEMİZ VE SU Kullanılabilir su potansiyeli 112 milyar m3/yıl olan 95 milyar m3/yıl yurt içi yüzey suları, 14 milyar m3/yıl’ı yeraltı suları 3 milyar m3/yıl’ı yurt dışı girişli sular

9. 112 milyar m3/yıl Kullanılabilir Su 42,0 milyar m3/yıl Kullanılan miktar 29,6 milyar m3/yıl Tarım (%70) 6,2 milyar m3/yıl Kent Kullanımı (%15) 4,3 milyar m3/yıl Sanayi(%10) SANAYİ KENTSEL KULLANIM TARIM

10. Akarsu Havzası Ortak bir noktaya akan yüzey ve yer altı su sistemlerinin sınırları tarafından belirlenmiş coğrafi alandır. Kıta içlerinde yer alan, denizlere ulaşmadan göllerde veya iç deltalarda son bulan havzalara kapalı havza, birden çok ülkenin sınırları içinde yer alan havzalara sınıraşan havza denir.

11. SUSURLUK HAVZASI

12. SUSURLUK HAVZASI • Bursa – Balıkesir – Kütahya il sınırları arasında bulunmaktadır. • Havza içinde Uluabat ve Kuş Gölü olmak üzere 2 adet göl bulunmaktadır. • Nilüfer Çayı – Orhaneli Çayı – Emet Çayı – Susurluk Çayı – Simav Çayı ve Koca Çay gibi akarsuları barındırmaktadır. • Akarsular ve Göller,birleşerek ayrılarak sonunda Kocaçay Deltası’ndan Marmara Denizi’ne dökülmektedir.

13. SUSURLUK HAVZASI BURSA İLİ BARAJLARI

14. SUSURLUK HAVZASI BALIKESİR İLİ BARAJLARI

15. SUSURLUK HAVZASI KÜTAHYA İLİ BARAJLARI

16. SUSURLUK HAVZASI İNŞAAVE PROJE HALİNDEKİ BARAJLAR

17. SUSURLUK HAVZASI SULAMA GÖLETLERİ

18. SUSURLUK HAVZASI Ekolojik Bölge ve Alanlar Uluabat Gölü Sulak Alanı Kuş Gölü Sulak Alanı Kocaçay Deltası Koruma Alanı

19. SUSURLUK HAVZASI Ekolojik Bölge ve Alanlar Uluabat Gölü Sulak Alanı Uluslar arası Ramsar Sulak Alanlar Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak 1999 yılında Uluabat Gölü Yönetim Planı oluşturulmuş ve Sulak Alan Yönetimine geçilmiştir.

20. SUSURLUK HAVZASI Ekolojik Bölge ve Alanlar Kuş Gölü Sulak Alanı 1959 tarihinde Kuş Cenneti Milli Parkı olarak ilan edilmiştir. 1976 yılında Avrupa Konseyi tarafından A sınıfı diploma verilmiştir. Uluslar arası Ramsar Sulak Alanlar Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak 1997 yılında Yönetim Planı oluşturulmuş ve Sulak Alan Yönetimine geçilmiştir.

21. SUSURLUK HAVZASI Ekolojik Bölge ve Alanlar Kocaçay Deltası Koruma Alanı Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından 12.09.2007 tarihinde onaylanarak Bursa-Kocaçay Deltası Sulak Alanı olarak belirlenmiştir.

22. Susurluk Havzası Genel Sorunları 1- SULAKALANLARIN KURUMASI VE KİRLENMESİ 2- BİYOÇEŞİTLİLİK KAYBI 3- SEKTÖREL SU KULLANIM SORUNLARI 4- AŞIRI YERALTI SUYU KULLANIMI VE KİRLENMESİ 5- KORUMA – KULLANMA DENGESİ OLMADAN YAPILAN ARAZİ KULLANIM PLANLARI 6- GÜNCEL VE SAĞLIKLI VERİ EKSİKLİĞİ 7 – TOPLUMSAL BİLİNÇ VE EĞİTİM EKSİKLİĞİ 8 – İDARİ SORUNLAR

23. SUSURLUK HAVZASI Bölgede Yetkili Kurumlar • Çevre ve Orman Bakanlığı Sulak Alanlar Genel Müdürlüğü • Bursa Valiliği • Balıkesir Valiliği • Kütahya Valiliği • Bursa İl Özel İdaresi • Balıkesir İl Özel İdaresi • Kütahya İl Özel İdaresi • İllerdeki ve Bölgedeki Jandarma Komutanlıkları • DSİ 1. Bölge Müdürlüğü-Bursa • DSİ 3. Bölge Müdürlüğü-Eskişehir • DSİ 25. Bölge Müdürlüğü-Balıkesir • Tarım İl Müdürlükleri • Bayındırlık ve İskan İl Müdürlükleri • Bölgede yer alan Kaymakamlıklar • Bölgede yer alan yaklaşık 100 adet il-ilçe-belde belediyesi • Su ve Kanalizasyon İdareleri • Sulama Birlikleri • Özel Sektör Birlik ve kuruluşları

24. Entegre Havza Yönetimi • Türkiye’nin su kaynaklarının daha fazla bozulmasını önlemek; korunmasını ve akılcı kullanımını sağlamaktır. • Bu durum Ramsar alanları ve Önemli Kuş Alanları gibi ulusal ve uluslararası öneme sahip alanlar için  daha da önem kazanmaktadır. • Uluslararası Su ve Çevre Konferansı (Dublin, 1992) ve Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’yla (Rio De Janerio,1992) birlikte suyun “sonlu bir ekonomik ve sosyal kaynak olduğu ve su kaynaklarının yönetiminde sosyal ve ekonomik kalkınma ile doğal ekosistemlerin korunmasını birlikte ele alan entegre yaklaşımlara ihtiyaç olduğu” vurgulanmıştır.

25. Entegre Havza Yönetimi • Su kaynaklarının akılcı ve sürdürülebilir kullanımı mekansal ve sektörler arası planlama ve karar verme süreçlerinin koordinasyonu ve entegrasyonu sağlanabilir. Su kaynaklarını korumak ve hem hakça hem de ekolojik olarak sürdürülebilir bir şekilde su kaynaklarının kullanımını yönetmek esas olmalıdır.

26. Entegre Havza Yönetimi • su kalite ve miktarının iyi konumda tutulmasına katkı sağlamak için korunan alanlar ağları oluşturmak. • tatlı suya duyarlı ormancılık uygulamaları • su tasarrufu sağlayan ve kirletici olmayan tarım (modern sulama teknikleri, organik tarım) • suyu yoğun olarak kullanan sanayilerde daha verimli su kullanımı • doğal akarsu kanallarının bozulmasını azaltacak yenilikçi gemi tasarımları • doğal akım rejimlerine benzeyen baraj ve rezervuar işletmeleri • su tüketimini azaltan yeni hijyen ve enerji üretim süreçleri (alternatif enerji) • ağır tahribe uğramış tatlı su ekosistemlerinin yeniden ekosistem işlevlerinin kurulması için restorasyon teknikleri

27. Entegre Havza Yönetimi Ancak, bu araçları tek tek kullanmak bu zorluklarla başa çıkmak için yeterli değildir. Bu noktada, bütün bu araçların çok disiplinli bir şekilde birlikte uygulanabileceği bir çerçeve sunan Entegre Havza Yönetimi gündeme gelmektedir. Bu anlamda, son yıllarda, farklı değişik terminolojiler kullanılmasına rağmen temelde sektörler arasındaki entegrasyona dayanan ve su kaynaklarının daha akılcı ve sürdürülebilir kullanımını hedefleyen birçok yönetim yaklaşımları geliştirilmiştir:

28. Entegre Havza Yönetimi • Entegre Su Kaynakları Yönetimi (ESKY) • Entegre Havza Yönetimi (EHY) • Entegre Su Toplama Havzası Yönetimi • Entegre Ekosistem Yönetimi

29. Entegre Havza Yönetimi • İnsanların bir bakış açısı geliştirebileceği, paylaşılmış değerler ve davranışlar üzerine hemfikir olabileceği, bilgiye dayalı kararlar alabileceği ve bir havzanın doğal kaynaklarını yönetmek için birlikte hareket edebileceği uzun dönemli süreçler üzerine odaklanan yeni bir yaklaşımdır.

30. Entegre Havza Yönetimi • Yukarıda ifade edilen bütün bu yaklaşımlar, tatlı su sistemlerine yönelik tehditlerin bir çoğu ilgili akarsu toplama havzasında veya havzalarda oluşan toprak kullanımı uygulamalarının sonucu olduğunu kabul etmektedir. • Dolayısıyla, yaklaşımın adı ne olursa olsun, “entegrasyon” bu metodolojilerin çekirdeğindeki öğe olarak kabul edilebilir.

31. Entegre Havza Yönetimi • EHY’nin önemli bir unsuru, havza ölçeğinde toprak kullanımı ve su-kullanımı planlaması/yönetiminin birleştirilmesidir. • EHY’nin altında yatan amaç; sadece suyun miktar ve kalite olarak belirlenmiş standartlara ulaşması değil aynı zamanda sağlıklı bir ekosistem sağlamaktır.

32. Entegre Havza Yönetimi • EHY; ekosistem içerisinde birbiriyle çelişiyormuş gibi görünen sosyo-ekonomik ve çevresel amaçların dengelenmesi için bir çabadır. • İdeal olarak, EHY çerçevesi; arazi kullanımın, yüzey suları ve sulak alanlar, ormanlar gibi habitatlar tarafından sağlanan biyoçeşitlilik gibi çevresel değerler üzerinde olan olumsuz etkisini minimize ederek nüfus artışını karşılayacak bir kalkınma anlayışına izin verir..

33. Entegre Havza Yönetimi • EHY’nin arazi kullanım planlaması, tarım politikaları, erozyon kontrolü, çevresel yönetim ve diğer politika alanları gibi konuları kapsamasından dolayı geleneksel su yönetim anlayışından farklı olduğunu vurgulamak gerekir. • EHY, su kaynaklarını kullanan veya etkileyen bütün insan aktivitelerini içerir. EHY diğer su yönetim yöntemlerinin hepsinden çok daha kapsamlıdır

34. Entegre Havza Yönetimi • su sistemlerinin daha geniş bir doğal çevrenin bir parçası ve sosyo-ekonomik çevreyle ilişkili olarak yönetimidir. • Belirli bir su havzası içerisindeki su, toprak ve sektörler arası kaynakların su kaynaklarından elde edilen ekonomik ve sosyal faydaların hakça, gerektiğinde tatlısu ekosistemlerini iyileştirerek ve koruyarak, maksimize edilmesi için koruma, yönetme ve geliştirmesinin koordine edildiği süreçtir.

35. Entegre Havza Yönetimi • Ekosistem içerisinde birbiriyle çelişiyormuş gibi görünen sosyo-ekonomik ve çevresel amaçlar ile; arazi kullanımın yüzey suları ve diğer çevresel değerler üzerinde olan olumsuz etkisini minimize ederek nüfus artışını karşılayacak bir kalkınma anlayışı arasındaki dengeyi kurma çabasıdır. • Toplum temel ihtiyaç ve kullanımlarını göz önüne alarak, yüzey ve yer altı sularının hidrolojik havza ölçeğinde miktar, kalite ve ekolojik anlamda çok disiplinli bir perspektiften yönetimidir.

36. Entegre Havza Yönetimi • Nasıl bir Yönetim/ İdari Model? • Alternatif 1– Çevre Bakanlığı altında 26 havza otoritesi • Alternatif 2– Başbakanlığa bağlı Havza Yönetimi Genel Müdürlüğü ve altında 26 havza otoritesi

37. Entegre Havza Yönetimi • Havza Otoritesine Kimler Katılmalı? • Merkezi yönetimin yerel temsilcileri • Yerel yönetimler • Üniversite, • STK, • Bölgede yaşayan halk ve onların birliklerinin temsilcileri,

38. Entegre Havza Yönetimi • Finansal Kaynak Nasıl Sağlanır? • Genel Bütçeden Pay • Valilik ve Belediyelerden % oranında yıllık kaynak aktarımı

39. Entegre Havza Yönetimi

40. Entegre Havza Yönetimi

41. Entegre Havza Yönetimi

42. Entegre Havza Yönetimi BAŞBAKANLIK ↓ ULUSAL SU OTORİTESİ ↓ SUSURLUK HAVZA YÖNETİMİ (HAVZA MECLİSİ) ↓ İL KOM. / ALT HAVZA BİRLİKLERİ ↓ TEKNİK ÇALIŞMA GRUPLARI

43. Teşekkürler….