Continuïteit in de familiale KMO

2. Continuïteit in de familiale KMO

3. Continuïteit in de familiale KMO • Succesvolle overdracht : model • Familiale Opvolging • Verkoper : creëer waarde! • Oefening

4. Het Familiebedrijf (FB) • Belang • 80% van Belgische bedrijven • 55% van het BNP • stellen meer mensen te werk dan niet FB • presteren beter dan niet FB • Opvolging • 10% haalt slechts 3° generatie • 1% haalt slechts 4° generatie

5. Starten... • 48% van de jongeren wil het • 3% slechts doet het • < 50% is nog actief na 5 jaar

6. …of overnemen • 96% nog actief na 5 jaar • 80% van de overnames leidt tot • 50% meer omzet • 40% meer tewerkstelling • 63% meer winst • 46% meer innovatie

7. Verklarend model overdracht

8. Continuïteit in de familiale KMO • Succesvolle overdracht : model • Familiale Opvolging • Verkoper : creëer waarde! • Oefening

9. Familiale Opvolging • Valkuilen en Succesfactoren • Stappenplan • Voorbeeld overdracht • Nut van de Holding

10. Stappenplan Familiale Opvoling In elk proces van familiale opvolging : • 3 valkuilen • 3 succesfactoren

11. 3 valkuilen • Illusie dat een goed contract volstaat • Overlater regelt en beslist eenzijdig • Fiscale optimalisatie primeert

12. 1. Een goed contract volstaat • Misverstand bij veel adviseurs • Opvolging is veel meer dan een juridische kwestie • Opvolging is een proces • De juridische stap is de allerlaatste

13. 2. Overlater regelt en beslist • Kent z’n bedrijf, z’n kinderen… • Wil in eenieders belang handelen • Is een vastberaden aanpak gewend • DUS: overlater regelt en beslist • MAAR: is er voldoende vrijheid van menings-vorming, voldoende overleg tussen alle betrokkenen?

14. Conflict? Macht? Zo Pa

15. 3. Fiscale optimalisatie voorop • Wie betaalt graag de fiscus? • Niemand • Makkelijk thema voor consensus • Onze ervaring: deze doelstelling laten primeren, vormt een ernstige bedreiging voor de continuïteit van het familiebedrijf

16. 3 valkuilen • Wat moet U doen om deze valkuilen te vermijden? • Hoe moet u dan wel te werk gaan?

17. 3 Succesfactoren • Tijdsextensief proces • Open 3-weg communicatie • Ontwikkeling gedeelde visie

18. 1.Tijdsextensief proces • Neem er ruim de tijd voor • 4 tot 7 jaar! • Opvolging is geen contract, wel een proces • Opvolger, overlater, familie en bedrijf moeten erdoor

19. Timing op- & afbouw

20. 2.Open 3-weg communicatie • Gebrek aan communicatie is belangrijkste oorzaak faling opvolging • Overleg tussen 3 groepen • Familie • Bedrijf • Externen (specialisten) • In een open, respectvolle sfeer

21. Goede familiale relatie = Hoge RI Goede familiale relatie =succesfactor N°1in opvolging

22. Op zoek naar harmonie ? Meer initiatieventot samenwerking = Meer win-win = Meer harmonie

23. 3. Ontwikkeling gedeelde visie • Ontwikkel een gezamenlijke droom waardoor • Opvolgers bezield raken • Medewerkers enthousiast • De familie geëngageerd blijft

24. Huidige structuur : eenvoudig Patron Zaakvoerder Bedrijfsleider

25. Te realiseren structuur : complex Uitdaging : managen van een complexere structuur 1° aandeelhouders : van 1 naar…? 2° zaakvoerders/bestuurders : van 1 naar …? 3° managementteam? 4° niet-actieve vennoten/aandeelhouders ! 5° uitdeindende familie !

26. Structuren & Afspraken

27. Sleutelprincipes bij het maken van afspraken • Communicatie • Té veel … bestaat niet • Objectiveren • Waarde, vergoeding, evaluatie prestaties.. • Welk belang primeert? • Bedrijf>Familie>Individu • Engagement om ze na te leven

28. StappenplanFamiliale Opvolging • Toekomst als zelfstandige KMO • Keuze voor carrière in het familiebedrijf • Loslaten levenswerk • Interesse andere familieleden • Schenken • Haalbaarheid uitkoop • Familieleden als stille vennoot • Fiscale optimalisatie • Juridische uitwerking

29. Stappenplan • Toekomst als zelfstandige KMO • Hoe ziet u dit als overlater? • Hoe ziet uw opvolger de toekomst? • Visie van uw sleutelmedewerkers? • Kan het bedrijf op eigen kracht verder? • Zonder toekomst…, geen opvolging!

30. Stappenplan • Kies ik als opvolger voor een carrière in het familiebedrijf? • Is het dat wat ik echt wil? • Heb ik de motivatie, de drive? • Heb ik voldoende competenties? • Kan ik het leven als zelfstandige aan?

31. Stappenplan • Laat de overlater z’n levenswerk (al) los? • Ben je financieel onafhankelijk? • Wees je bewust van de relationele band met het bedrijf • Geef de droom door • Word coach van je opvolger • Geef je leven een nieuwe wending

32. Stappenplan • Wat is de interesse van de andere familieleden? • Betrek hen bij het proces • Maak dat ze zich uitspreken

33. Stappenplan • De voorbije 4 stappen zijn van essentieel belang. • Sla ze niet over. • Ze bepalen het kader waarbinnen een regeling kan uitgewerkt worden. • De volgende 5 stappen hebben een meer technisch karakter.

34. Stappenplan • Is een schenking mogelijk? • Financieel mogelijk? • Wat zijn de juridische mogelijkheden? • Is een schenking wenselijk?

35. Stappenplan • Is een uitkoop haalbaar? • Wat is de waarde? • Wat is de prijs? • Wat is de terugbetalingscapaciteit? • Welke zijn de financieringsmogelijkheden?

36. Is uitkoop mogelijk? • Waardebepaling onderneming • Terugbetalingscapaciteit opvolger • Belasting op uitkoop • Financiering uitkoop

37. Waardebepaling onderneming • Wat zit er in het bedrijf? • intrinsieke waarde • netto-actief • gecorrigeerd eigen vermogen • Wat kan ik er in verdienen? • rendementswaarde • Actuele waarde toekomstige • Netto-winsten • Vrije cashflow • Bereidheid opvolger hiervoor te betalen

38. Terugbetaling overnamekrediet Cashflow volgende 5 à 7 jaar - aflossingen bestaande investeringskredieten - nieuwe bedrijfsinvesteringen met eigen middelen = vrije cashflow voor overnamefinanciering Nog voldoende buffer voor exploitatierisico’s?

39. Terugbetalingscapaciteit opvolger • Vrije cash flow na belastingen: • Hoeveel belastingen zijn hierop verschuldigd?

40. Belasting op uitkoop : activatransactie • Overnemer kan afschrijven • Terugbetaling overnamekrediet kan in principe met winsten voor belasting • Overlater wordt belast op meerwaarde • personenbelasting: afzonderlijk tarief • vennootschapsbelasting: géén afzonderlijk tarief

41. Belasting op uitkoop : aandelentransactie • koper aandelen kan intresten overname-krediet fiscaal aftrekken • koper kan niet afschrijven op aandelen => krediet aflossen met winst na belasting • aankoop als privé-persoon => na personenbelasting • aankoop via holding => na vennootschapsbelasting • wie aandelen verkoopt aan familiale opvolger ontvangt prijs belastingvrij

42. De juiste financieringsmix • Bronnen van financiering ?

43. De juiste financieringsmix • Koper : eigen spaarcenten • Bedrijf • Uitkeren overtollig patrimonium • Werken op bedrijfsexploitatie • Derden • Bankiers • De overheid • Risicokapitaal / Business angel • Overlater : uitstel van betaling

44. Stappenplan • Familieleden als stille vennoot • Als een uitkoop niet haalbaar is… • Hoe omgaan met stille vennoten? • Wat zijn de juridische mogelijkheden? • Hoe kan de opvolger controle houden over het bedrijf?

45. Familieleden als stille vennoot • NV: meerderheid algemene vergadering benoemt bestuurders • BVBA: afzetten statutaire zaakvoerder vergt bijzondere meerderheid • Commanditaire Vennootschap op Aandelen • Private Stichting

46. Familieleden als stille vennoot Veel belangrijker dan de juridische structuur is de voortdurende investering in het engagement & respect van de familie

47. Familieleden als stille venoot • Vertrouwen • informatie over gang van zaken • informatie over toekomstvisie • Emotionele band • dezelfde naam • dezelfde roots

48. Stappenplan • Fiscale optimalisatie • Pas nadat alle andere stappen zijn doorlopen • De wet biedt tal van opportuniteiten! • Juridische uitwerking • Deze laatste stap is een gevolg van alle voorgaande

49. StappenplanFamiliale Opvolging • Toekomst als zelfstandige KMO • Keuze voor carrière in het familiebedrijf • Loslaten levenswerk • Interesse andere familieleden • Schenken • Haalbaarheid uitkoop • Familieleden als stille vennoot • Fiscale optimalisatie • Juridische uitwerking

50. Familiale Opvolging • Valkuilen en Succesfactoren • Stappenplan • Voorbeeld overdracht • Nut van de Holding