Konflikt społeczny - przyczyny, dynamika rozwoju, metody rozwiązywania

1. AKADEMIAEKONOMICZNA IM.KAROLAADAMIECKIEGO WKATOWICACH Konflikt społeczny - przyczyny, dynamika rozwoju, metody rozwiązywania Anna Adamus-Matuszyńska Katowice 05. 05. 2010

2. Co to jest konflikt społeczny? • Konflikt społeczny to konflikt występujący w społeczeństwie pomiędzy przynajmniej dwoma jednostkami lub/i zbiorowościami, oparty na rzeczywistych różnicach między tymi grupami w kategoriach potrzeb i interesów, władzy społecznej, dostępu do zasobów oraz ważnych wartości społecznych. Katowice 05. 05. 2010

3. Cechy konfliktu • Każdy konflikt ma przyczyny; • Słaba przewidywalność wybuchu, gdyż strony często się wzbraniają przed nim; • Konflikt ma swoją dynamikę, która zależy od wielu czynników: podmiotowych, przedmiotowych i sytuacyjnych; • Każdy konflikt charakteryzują trzy aspekty: negatywny, neutralny, pozytywny; • Każdy konflikt można rozwiązać!

4. Przyczyny konfliktów A B Interesy Potrzeby Wartości Katowice 05. 05. 2010

5. Przyczyny sporów zbiorowych • Postulat zwiększenia wynagrodzeń; • Domaganie się właściwych warunków pracy; • Świadczenia socjalne; • Wolność związkowa. Katowice 05. 05. 2010

6. Sytuacje konfliktowe w przedsiębiorstwach uwarunkowane są: • rodzajem i zakresem władzy posiadanej przez dane grupy interesu • doświadczeniem zawodowym i politycznym • poziomem kompetencji zawodowych • presją struktury organizacyjnej • stopniem wewnętrznej konkurencji • kulturą organizacyjną Katowice 05. 05. 2010

7. Sytuacyjne uwarunkowania sytuacji konfliktowych • Nieustępliwość stron konfliktu; • Subiektywna interpretacja wydarzeń; • Stereotypy; • Polaryzacja stanowisk – dystans pomiędzy stronami konfliktu; • Niechęć stron konflikt jako wynik przeszłych kontaktów; • Obawy przed niewłaściwym rozwiązaniem, „co powiedzą inni”, itp. Katowice 05. 05. 2010

8. Proces eskalacji konfliktu • Faza 1: Zdenerwowanie • Poziom 1: dyskusja – zapobieganie wybuchowi konfliktu • Poziom 2: debata – powstrzymywanie konfliktu • Poziom 3: czyny – sterowanie konfliktem • Faza 2: Nerwica • Poziom 4: utrwalenie negatywnych wpływów • Poziom 5: utrata twarzy – rozpoczęcie procesu zarządzania konfliktem • Poziom 6: wybór strategii zarządzania konfliktu • Faza 3: Zachowania patologiczne (lub rozwiązanie konfliktu) • Poziom 7: brak kontroli poziomu negatywnych emocji • Poziom 8: bodźce oddziałujące na system nerwowy • Poziom 9: brak odwrotu • Faza 4: Eskalacja konfliktu lub zerwanie stosunków lub rozwiązanie konfliktu Katowice 05. 05. 2010

9. Pięć sposobów rozwiązywania konfliktów Współpraca Adaptacja poddanie się/wygrana R E L A C J E wygrana/wygrana Kompromis połowiczna wgrana/połowiczna wygrana Unikanie Rywalizacja Zezwolenie na przegraną /wygrana Wygrana/przegrana Katowice 05. 05. 2010 CELE

10. Inne formy rozwiązywania konfliktów • Negocjacje to proces, podczas którego strony dyskutują bezpośrednio jedna z drugą możliwe rozwiązania konfliktu. Każda strona występuje w swojej sprawie • Pojednanie to proces podczas, którego trzecia strona pomaga by dwie strony konfliktu mogły się spotkać, ale sama nie bierze aktywnego udziału w rozwiązywaniu zagadnienia. • Arbitraż to proces, podczas którego neutralna trzecia strona spotyka się ze stronami konfliktu, aby usłyszeć stanowiska obu stron i podjąć decyzję. Katowice 05. 05. 2010

11. Negocjujemy, gdy: • strony są skłonne do zawarcia umowy (wspólny obszar zainteresowań), mają przychylne nastawienie do szukania porozumienia, nie mają psychicznych barier); • istnieje obszar wspólnych interesów, jak i obszar różnic pomiędzy stronami; • strony są upoważnione do podejmowania wiążących decyzji; • partnerzy są przygotowani do prowadzenia negocjacji. Katowice 05. 05. 2010

12. Idea mediacji • Mediacja to dobrowolny proces, podczas którego strony spotykają się razem i oddzielnie, poufnie z neutralną, niezależną trzecią partią,żeby znaleźć i zadecydować, jak konflikt pomiędzy nimi może być rozwiązany. • Mediacja jest często mylona z pojednaniem i arbitrażem, niektórzy ludzie uważają, iż mediowanie to negocjowanie. Katowice 05. 05. 2010

13. Zasadnicze cechy mediacji: • dobrowolność: każda ze stron może w każdej chwili się wycofać; • bezstronność: mediator i proces mediacji jest bezstronny • poufność: zarówno proces, jak i rezultat są określane jako prywatne dla każdej strony. Kiedy mediator spotyka się „prywatnie” z każdą stroną oddzielnie to, są to spotkania poufne, tajne; mediator, ani żadna ze stron nie może ujawnić ich treści; Katowice 05. 05. 2010

14. Zasadnicze cechy mediacji: • samookreślenie: strony mają prawo do definiowania swoich potrzeb, interesów, rozwiązań oraz mogą wypowiedzieć ostatnie słowo bez względu na wynik rozmów. • Mediatorzy nie mają prawa wpływać na decyzje stron, są wyszkoleni, by nie podsuwaćżadnego z pomysłów oraz niczego nowego doradzać. Katowice 05. 05. 2010

15. Dialog społeczny i konflikt • Dialog społeczny toczy się między grupami społecznymi. Jest to jeden z najbardziej konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów interesów między różnymi grupami społecznymi. • Dialog społeczny: • Rozwiązuje konflikty. • Przyczynia się do ładu społecznego. • Jest narzędziem postępu społecznego • Buduje kapitał społeczny. Katowice 05. 05. 2010

16. W jaki sposób dialog społeczny rozwiązuje konflikty? • Jest to forma rozwiązania problemu, gdyż: • ma miejsce artykulacja interesów i potrzeb; • sprawdzenie czy sprzeczność jest rzeczywista; • poszukuje się rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez wszystkie strony. Katowice 05. 05. 2010

17. Porozumienie społeczne • To umowa społeczna lub pakt społeczny jest dokumentem negocjowanym przez partnerów społecznych i rząd. • Ten szczególny przejaw dialogu społecznego najczęściej towarzyszy zmianom w krajowej, europejskiej lub światowej gospodarce, które w różnym stopniu wpływają na sytuację społeczną. • Pozwala na uzyskanie szerokiej akceptacji społecznej proponowanych działań i sposobów osiągnięcia założonego celu. Katowice 05. 05. 2010

18. Demokracja jest narzędziem, które kanalizuje konflikty międzyludzkie i umożliwia ich rozwiązywanie - czasem nawet usuwanie, czasem osłabianie - bez użycia przemocy. Leszek Kołakowski Dziękuję za uwagę. Anna Adamus-Matuszyńska adamus@ae.katowice.pl Katowice 05. 05. 2010