1 / 28

Een antiek instrument

Les 7 dd. 4 Maart 2013 Rietveld -Lyceum Doetinchem De OERKNAL / BIG BANG v.s.w . Corona C orona Borealis Zevenaar. Een antiek instrument.

dallon
Download Presentation

Een antiek instrument

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Les 7dd. 4 Maart 2013Rietveld-Lyceum Doetinchem De OERKNAL / BIG BANGv.s.w. Corona Corona Borealis Zevenaar

  2. Een antiek instrument

  3. “ALMA”een van de 64 antennesvia interferometriescherpebeelden van kleinedelen van het heelal op groteafstand.

  4. H-R- diagram (Herzsprung-Russell-diagram)

  5. Beknopte lessen gehad over de Zon, Planeten het Zonnestelsel en alslaatste: instrumenten en SterrenstelselsDITSTERRENSTELSEL, EEN VAN DE MINIMAAL 200. MILJARD, REEDS GEZIEN INEENVORIGELES.MET 200MILJARD STERREN, GASWOLKEN, MET ZWARTGAT IN HET HART.Messier 83AFSTAND: 15 MILJ. L.JSNELHEID: 1000KM/SEC. Laatste les zijnbeandeld : de Sterrenstelsels

  6. GRAFISCHE weergave van de ONTWIKKELING van het HEELAL. Van OERKNAL tot HEDEN in 13,7 miljard jaar. =HET ZICHTBARE HEELAL.Werkelijkheid: BOLVORMIG. HEDEN een DOOSNEDE van 45-50 miljardLicht-Jaren. In deze les: van oerknal (links) tot het groenevlak (de gemetenachtergrondstraling) 2e uur: van 380.000 jaar(groenevlak) tot heden.

  7. Historie 1 (blz.214 - 228 - 229) • WAT MEN DACHT EN WIST. • Voor 1923 geenovertuigendideedatnaastmelkwegstelselermeersterrenstelselswaren. • Eind 19e eeuwdiscussies en vermoedens. In 1923 bevestiging door Hubble. • Lemaitre(Belg+priester 1894-1966): heelalvroeger compacter. Ontstaan door explosie van oeratoom. • 1929: Hubble(U.S.A.1889-1953) ontdekteuitdijingvanhetheelal. • George Gamov(1904-1968): werkteidee(1945-”50) van Lemaitre uit.: het jongeheelalheet >> spontanekernfusie. • Vervolgens de theorie: ”Hot Big Bang” >> alleelementengevormd. • Fred.Hoyle(G.B.1914-2001); introduceerde de naam “Big Bang”. Toondeaan: Allezwareelementengevormdbijkernfusiereacties in inwendige van sterren. • Oerknaltheorie: interressant maar onbewijsbaar. TOT :

  8. HISTORIE 2 • In jaren 60: kentering; WEL aanwijzingen !! • Metingenhoeveelheden in heelal van helium,deuterium,lithium, komennauwkeurigovereen met voorspellingen van oerknaltheorie, metextreemhete, compactebeginfase. • WaarnemingenRadiostelsels: Heelalzagervroegerandersuit. • (Hoyle’s idee: onveranderlijkheelal >> nietmeerjuist) • 1965: Ontdekkingachtergrondstraling door Penzias en Wilson • (Bell Lab. USA) Bell Lab Janskieantenne

  9. MODERNE OERKNAL THEORIE • Berekeningen op basis van de huidigbekendzijndefysischewetten. Dezezijn pas mogelijkvanaf circa 5x10 -44secondena de oerknal. Daarvoornietsbekend. • In het begin: Quantumfluctuatie. Daarnaextreemsupercompactesamenstelling van energie en evoluerendevelden • Erzijntheoriën over, maar die zjjnhiertemoeilijk!! (temp: >>1028 Kelvin) (begon in Singulariteit). • Energiewordtmaterie, De materievriestals het ware uittijdens het uitzetten van de ruimte. De materiegeeftzwaartekracht die het uitzettenafremt • Inflatieperiode: (Guth 1981) korteperiode van exponentieleversnelling. Oorzaak: Het inflatonveld, dat een negatievedrukgeeft. Eersteelementairedeeltjesontstaandan (waaronder quarks en electronen). Samenvoegen van quarks: geeftprotonen, zijndewaterstofkernenen ookneutronen. • Na 3 minuten: ookkernen van: helium, deuterium en lithium. • Na 380.000 jaar : heelalvoldoendeafgekoeld, Daardoorbindenelectronenzichaan de protonen. Eersteneutraleatomen. Lichtkanvrijpasseren • OntstaanKosmischeAchtergrondstraling. daarindichtheidsfluctuaties: in afkoelendeoermaterie, daarvooreenondoorzichtig plasma. • Veel later: Vorming van de eerstesterren-(stelsels)

  10. OERKNAL: temperaturen van miljardengradenen zeerhogedruk.Na 380.000 jaar temperatuur en drukenormverlaagd. Ontstaan van atomen.Heelalwordtdoorzchtig.BEGRIP:ER WAS GEEN LEEG HEELAL,NA DE OERKNAL ONTSTONDEN:RUIMTE en TIJD +ENERGIE en MATERIE.ONTSTAAT HET HEELAL.

  11. IN HET BEGIN: ZESTAL PHASEN1) Plancktijd-Perk: 0 sec. tot 10. /--10 tot 43e sec Zwaartekracht==anderefundamentalekrachten (een totaalkracht ?), Miljardengraden en druk, instabiel. Vorm van energie. EindePlancktijdperk: t.g.v. Symmetriebreking; Zwaartekracht “vrij”.2)Grote UnificatieTijdperk(G.U.T.) : 10./--10 tot 43e sec. tot 10./--10 tot 36e sec. Afgekoeld tot 10 tot.27 K. Sterkekrachtscheidtzichaf van de andere twee fundamentelekrachten.Vorming van X enYbosonen.3) Electrozwakketijdperk: 10./--10 tot 36e sec. tot 10./10 --tot12e sec. Begin van Inflatieperiode. Begon met scheidingsterkekracht van electrozwakkekracht. Fusie Electro-magnetisme – Zwakkewisselwerking tot een Electrozwakkeinteractie. Heelalvulde met dichtheet Quark-Gluon plasma. Creaties van W en Z bosonen(aangetoond) en Higgs-bosonen. 4) Quark tijdperk: 10./--10 tot12e sec. tot 10./--10 tot 6e sec. periode van definitieve , huidige, vorm van fundamenteleinteractietussen: zwaartekracht, electromagnetisme, de sterke en zwakkewisselwerking. Vorming van quarks. 5) Hadron tijdperk: 10/--10 tot 6e sec.tot 1 sec. Eerstvorming van Hadron en Anti-Hadronparen. Alstemperatuurvoldoende is gedaald (< 10 tot 13 K.) om quarks aanelkaarteverbinden. Eliminatie van Anti-Hadronenvoltooid. Klein restjehadronen (4 %) over.(Baryonen en Mesonen)6) Inflatietijdperk: fase van expotentieleuitbreiding. T.g.v. “vacuumenergie met negatievedruk”. Expansie met een factor 10 tot 30e tot wel 10 tot 100e. In een tijd van 10 tot –36e sec. tot 10 tot –32e sec.Veelnogonbekend. Velemodellenontwikkeld.

  12. 7 Baryogenese. Van 10 tot –10 tot 35e. Tot 380.000 jaar naoerknal. Hypothetischefysiekeprocessenveroorzakentussenbaryonen en anti-baryonen. Resulterend in zichtbarematerie: Baryonenwaaruitwij ,aarde, sterren, etcuitbestaan. Gemaakt van een aantel quarks. Toch is het maar 4 %. 96% is donkerematerie en enenrgie. Verdereafkoeling tot 3.000 gr.K. Ontstaan van eersteeenvoudigemoleculen: voornamelijkWaterstof en kleinehoeveelheden Helium en Lithium Heelalwordtdoorzichtig.Bewijs van de Oerknal ?Bal met enormedichtheden en temperaturen (miljarden gr.)zwaartekracht de enigekracht. Tochdijt de baluit. !1979 Adam Guth: op basis van Einsteins’sideen (o.a. de kosmologischteconstante) de denegatievedruk van de zwaartekrachtontwikkeld.

  13. ACHTERGROND STRALING OPNAME VAN HET OUDSTE ZICHTBARE DEEL VAN HET HEELAL. 380.000 JAAR NA DE OERKNAL.Heden een temperatuur van 2,7 graden Kelvin= min 270 gr.Celsius Links: De hele aarde Onder: Het hele heelal

  14. VERDELING VAN MATERIEBOVEN : HEDEN 13,7 miljard jaar na de OerknalONDER: 380.000 JAARna de Oerknal

  15. Hierna de volgende les

  16. Deel van het heelal Op basis van gemetenafstanden /verdeling

  17. IN DE BEGIN FASE DE ONTWIKKELING van GROTE / ZWARE STERRENVELE MALEN DE ZON. Tot zeker een 1.000 maal.DAARNA VORMING VAN STERRENSTELSELS.

  18. Een “moderne” radiotelescoop (Drenthe)

  19. Computer simulatieDe structuur van het huidigeHeelal = een “spons”.De “lijnen” zijn in feitemiljoenensterrenstelsels met plaatselijkeverdichtingen(geel)

  20. Animatieinroodgrootsteverzameling.Donkerblauw: leeg en donkerematerie en donkereenergie

  21. Een prachtopname van driesterrenstelsels.De twee grootstebeinvloedenelkaar. Mogelijk in de toekomsteenbotsing door elkaarvliegen

  22. CENTRUM VAN HET MELKWEGSTELSEL. OP EEN 22.000LICHT JAREN AFSTAND VAN DE AARDE

  23. SOMBRERO—sterrenstelsel(Messier 104)Afstand: 50.miljoen LichtJareneen van de 177 miljardsterrenstelsels

More Related