Download
1 / 56
560 likes | 1.07k Views
Motto Nie ma zadnej ekstrawagancji w zaleceniu bysmy od samych siebie wymagali odrobine wiecej niz od innych"Leszek Kolakowski. Najczesciej zakazenia szpitalne powoduja flora endogenna, czyli flora fizjologiczna skry i blon sluzowych czlowieka, a znacznie rzadziej drobnoustroje pochodza
E N D
1. Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5 im sw. Barbary Dyrektor: Iwona Lobejko
8. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego sa na ogól lagodnymi, samoograniczajacymi sie schorzeniami. Niektóra z nich prowadza do trwalych uszkodzen, zmian i smiertelnosci.
Dzielimy te zakazenia na:
Aseptyczne (nieropne, limfocytarne) zapalenie CFS, które moze byc egzogenne i endogenne
Przewlekle zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Zapalenia mózgu oraz zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu dzielimy na pierwotne i poekspozycyjne (pozakazne, poszczepienne).
Zakazenia pierwotne dzielimy na ostre i przewlekle.
Ostre zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych trwa kilka-kilkanascie dni. Przewlekle od kilku dni do kilku tygodni.
Objawy kliniczne: bóle glowy, goraczka, brak laknienia, halucynacje, zwiekszenie cisnienia wewnatrzczaszkowego
9. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Egzogenne wnikanie droga pokarmowa, oddechowa, plciowa
Wstepna replikacja wirusa w miejscu wnikniecia
Faza wiremii (wirus we krwi)
Wnikanie wirusa do komórek docelowych, wywolywanie zmian zapalnych, zmiany wielonarzadowe przebieg kliniczny dwufazowy:
I faza (wstepna)-objawy grypopodobne,
ustapienie objawów,
II faza-wysoka goraczka, objawy neurologiczne
10. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Endogenne to uaktywnienie zakazenia latentnego ( HSV, CMV, EBV ) w warunkach oslabionej odpornosci
Brak fazy wstepnej
Zle samopoczucie, ból glowy, nudnosci, wymioty, prawidlowa temperatura, objawy neurologiczne ( objawy oponowe, zaburzenia swiadomosci, pobudzenie psychomotoryczne, drgawki, niedowlady, afazja, porazenie nerwów czaszkowych, objawy mózdzkowe, objawy psychiczne
11. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywoluja: enterowirusy,wirus swinki, HSV, VZV, adenowirusy, arbowirusy, HIV, EBV, CMV
Przewlekle zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywoluja: wirus swinki, HSV, VZV, arbowirusy( flawiwirusy), wirus ECHO.
12. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Zapalenie mózgu oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
Ostre wywoluja HSV, enterowirusy,arbowirusy, wirus wscieklizny, EBV, CMV, HIV, wirus grypy, wirus swinki,VZV
Przewlekle wywoluja: HIV, podostre stwardniajace zapalenie mózgu (wirus odry, wirus rózyczki, postepujaca wieloogniskowa leukoencefalopatia (wirus JC)
Poekspozycyjne wywoluja: wirus odry, wirus rózyczki, wirus swinki, VZV, wirus grypy
13. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Podostre stwardniejace zapalenie mózgu objawia sie porazeniami spastycznymi, slepota, drgawkami, pogorszeniem stanu psychicznego. Zgon nastepuje w ciagu 1-3 lat.
Postepujaca wieloogniskowa leukoencefalopatia charakteryzuje sie: otepieniem, zaburzeniami mowy i widzenia, niedowladem polowiczym. Zgon nastepuje w ciagu kilku miesiecy.
Porazenie miesni ( polio-like illnes) zakazenie wirusem najczesciej szczepionkowym innego dziecka od dziecka szczepionego. Wywoluja wirusy poliowirusy, wirusy Coxackie, wirusy ECHO w wyniku zaatakowania przez wirusy neuronów w rogach przednich rdzenia kregowego i pnia mózgu.
Zapalenie rdzenia kregowego ( EBV,VZV, poliowirusy,wirusy Coxackie,ECHO, wirus swinki
Wirusy powodujace te rodzaje zakazen sa wirusami neurotropowymi, maja szczególne powinowactwo do tkanki nerwowej.
14. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Patogeneza i obraz kliniczny zakazen pierwotnych.
Wirus wnika do OUN, powodujac dysfunkcje pnia mózgu i kory na skutek demielinizacji, degeneracji neuronów, agregacji komórek zapalnych.
Zakazenie ostre zaczyna sie nagle. Zakazenia przewlekle sa bardzo rzadkie, ale przebiegaja z wysoka smiertelnoscia
Najwazniejsze objawy zakazne to ból glowy, goraczka, wymioty, zaburzenia snu, swiatlowstret, zaburzenia swiadomosci, drgawki, objawy ogniskowe ( niedowlady, afazja, ataksja itp.)
15. Kleszczowe zapalenie mózgu (kzm) Wirusy KZM naleza do arbowirusów przenoszonych przez kleszcze.
W Polsce ogniska KZM stwierdza sie w województwie podlaskim, warminsko-mazurskim i opolskim.
Smiertelnosc wsród chorych na KZM wynosi 1-5%.
Po wniknieciu do organizmu czlowieka wirusy namnazaja sie w miejscu zakazenia a nastepnie przenoszone sa sa droga krwi do narzadów wewnetrznych i OUN gdzie sie replikuja.
Obraz choroby ma przebieg dwufazowy. Faza pierwsza trwa 1-28 dni i charakteryzuje sie objawami grypopodobnymi. Bezposrednio po pierwszej fazie wystepuje druga tzw. oponowo-mózgowa, z goraczka do 40oC, wymioty, zaburzenia swiadomosci, depresje, oczoplas, swiatlowstret, niedosluch.
Profilaktyka-szczepienia ochronne
Zgodnie z wykazem biologicznych czynników chorobotwórczych wirus kzm podlega zgloszenie do PIS tak jak i zapalenie opon i mózgu zgodnie z wykazem chorób zakaznych i zakazen.
16. Kleszczowe zapalenie mózgu (kzm) SZCZEPIENIA JAKO ZALECANE WYKONUJE SIE W NASTEPUJACYCH GRUPACH:
· osób przebywajacych na terenach o zwiekszonym ryzyku wystepowania tej choroby
o lesnicy
o wojsko
o straz pozarna
o funkcjonariusze strazy granicznej
o rolnicy
o osoby odbywajace praktyki w terenach lesnych
o turysci, uczestnicy kolonii i obozów
· niekiedy zalecane jest przed wyjazdem do krajów, gdzie choroba wystepuje endemicznie, zwlaszcza jesli bedzie istnialo ryzyko uklucia przez kleszcza.
SCHEMAT SZCZEPIENIA:
Dawka: 0,5 ml, domiesniowo; szczepionka zawiera inaktywowane wirusy.
DAWKA
ODSTEP CZASU I DAWKA
II DAWKA1-3 miesiace po dawce I III DAWKA 9-12 miesiecy po dawce II DAWKI PRZYPOMINAJACE 3 lata od ostatniego szczepienia
17. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie spojówek wywoluja adenowirusy, enterowirusy ( enterowirus 70 powoduje ostre krwotoczne zapalenie spojówek podobnie jak wirus Coxsackie A24), HSV, VZV, wirus odry i rózyczki oraz grypy i EBV. Zakazenia enterowirusami podlegaja zgloszeniu do PIS- wykaz biologicznych czynników chorobotwórczych
Zapalenie rogówki wywoluja: HSV, VZV, adenowirusy, wirus swinki i odry. Wirus odry podlega zgloszeniu.
Zapalenie blony naczyniowej i siatkówki wywoluja HSV, VZV, wirus odry.
Zapalenie gruczolu lzowego wywoluja EBV, VZV, wirus swinki. Wirus swinki nie podlega zglaszaniu do PIS
18. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie spojówek wystepuja powszechnie. Wirusy przenoszone sa przez kontakt bezposredni lub wydzieline górnych dróg oddechowych.
Glówne postacie kliniczne to: zapalenie spojówek przebiegajace z zapaleniem gardla, epidemiczne zapalenie spojówek i rogówki, krwotoczne zapalenie spojówek.
Objawy kliniczne to lzawienie, zaczerwienienie spojówek, wybroczyny, obrzek powiek, swiatlowstret, niewielki ból. Bardzo wolno nastepuje zdrowienie do 1 roku
19. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie rogówki powodowane przez HSV 1i2 dotycza glównie mezczyzn w wieku od 5-10 i 35-40 lat. U noworodków ponad 80% zakazen powoduje HSV 2. Objawy kliniczne to ostry ból, uposledzenie widzenia, blizny i obrzek rogówki. Nie leczone moze prowadzic do utraty wzroku.
Rocznie notuje sie 8/10000 przypadków
20. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie rogówki powodowane przez VZV herpes zoster ophtalmicus, pólpasiec oczny. Choroba wystepuje na skutek reaktywacji wirusa latentnego. Charakteryzuje sie stanem zapalnym w obrebie oczodolu, obecne sa zmiany powierzchniowe, jak i dotyczace glebszych struktur oka. Czesto przebiega z zapaleniem teczówki i ciala rzeskowego.
21. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie blony naczyniowej i siatkówki powoduje glównie wirus HSV, VZV oraz odry. Objawy kliniczne to ostry ból, zaburzenia widzenia i swiatlowstret.
Zapalenie gruczolu lzowego powoduje glównie wirus EBV, VZV oraz swinki. Objawy kliniczne to goraczka, powiekszenie wezlów chlonnych, zle samopoczucie, zaburzenia w wydzielaniu lez. Zakazeniu temu towarzysza zakazenia Staphylococcus aureus.
22. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych Zapalenia gardla EBV, adenowirusy, wirusy Coxsackie, wirus odry, HSV, wirusy parainfluenzy, wirus grypy, CMV, HIV
Zapalenie przyusznic wirus swinki, wirus parainfluenzy,Coxsackie, CMV.
Zapalenie krtani wirusy parainfluenzy, wirus grypy, RSV, adenowirusy
Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli- wirusy parainfluenzy, odry, RSV, adenowirusy i grypy.
Przeziebienia ( common cold) rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirusy parainfluenzy, grypy, RSV oraz enterowirusy.
23. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych Zapalenie gardla powoduja glównie wirusy EBV, Coxsackie, adenowirusy, koronawirusy, HSV, parainfluenzy i grypy, CMV, HIV. Wiekszosc zakazen wirusowego zapalenia gardla jest zwiazane z zakazeniami w obrebie calej jamy nosowo-gardlowej i zapaleniem blony sluzowej jamy ustnej i dziasel. Objawy kliniczne to zle samopoczucie, goraczka, ból glowy i gardla, katar, kaszel, obfite pocenie i czeste owrzodzenie i pecherzyki (wysypka) w jamie ustnej i gardlowej.
Wirusy Coxsackie powoduja owrzodzenie tylnej czesci jamy ustnej (herpangina)
HSV powoduje owrzodzenia przedniej czesci jamy ustnej, jezyka z zajeciem warg i skóry wokól nich (opryszczka pierwotna)
Wirusy parainfluenzy i grypy powoduja dokuczliwy ból gardla.
EBV mononukleoza zakazna. Wirus przenosi sie za pomoca sliny i zakaza limfocyty B powodujac powiekszenie wezlów chlonnych, zóltaczke, powiekszenie watroby, ból gardla, glowy oraz wysypke.Podlega zgloszeniu do PIS zgodnie z wykazem chorób zakaznych i zakazen
24. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych Zapalenia przyusznic wirus swinki. Nie figuruje w wykazie chorób zakaznych i zakazen. Charakteryzuje sie bólem i obrzmieniem w okolicy zuchwy moze powodowac nieplodnosc u mezczyzn. Zapobieganie szczepienia ochronne.
SCHEMAT SZCZEPIENIA OBOWIAZKOWEGO szczepionka poliwalentna odra, swinka, rózyczka:
DAWKA
WIEK
I dawka13-14 miesiac zycia cala populacja dziewczat i chlopców I dawka przypominajaca
10 r.z. cala populacja dziewczat i chlopców11 r.z. tylko populacja dziewczat, o ile nie zostaly zaszczepione w 10 r.z.12 r.z .tylko populacja dziewczat, o ile nie zostaly zaszczepione w 10 i 11 r.z. SZCZEPIENIA ZALECANE:
Jedna dawka szczepionki skojarzonej. W przypadku wczesniejszego szczepienia preparatami monowalentnymi przeciw odrze lub rózyczce traktowane jako kobietom w wieku rozrodczym, zwlaszcza pracujacym w srodowiskach dzieciecych, nieszczepionym w 13 r.z., lub jesli od szczepienia w 13 r.z. minelo wiecej niz 10 lat
osobom nieszczepionym przeciw odrze, swince i rózyczce w ramach szczepien podstawowych
25. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych Zapalenie krtani i krupu glównie powodowane sa przez wirusy grypy i paragrypy oraz adenowirusy i wirusy odry. Objawy kliniczne to chrypka i ból gardla, trudnosci w oddychaniu ze wzgledu na obrzek krtani i tchawicy. Objawy te zwykle mijaja po 4-5 dniach. Epidemie krupu zdarzaja sie zima, co dwa lata. Choruja glównie starsze dzieci, mlodziez i dorosli.
26. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych SZCZEPIENIE PRZECIW GRYPIE
WSKAZANIA
WSKAZANIA INDYWIDUALNE
WSKAZANIA EPIDEMIOLOGICZNE osoby przewlekle chore (niewydolnosc ukladu krazenia, niewydolnosc ukladu oddechowego, niewydolnosc nerek, astma, cukrzyca) osoby narazone na kontakt z duza liczba ludzi, pracujacy na otwartej przestrzeni, pracownicy sluzby zdrowia, handlu, szkól, transportu, budownictwa osoby z obnizona odpornoscia dzieci od 6 m.z. do 2 r.z i ich opiekunowie osoby w podeszlym wieku
SCHEMAT SZCZEPIENIA, DAWKOWANIE
Szczepienie wykonuje sie co roku z uwagi na zmiany skladu preparatu zgodnie z wytycznymi WHO.
Najlepiej szczepic przed zblizajacym sie okresem grypowym, dawka zgodna z zaleceniem producenta.
PRZECIWWSKAZANIA
nadwrazliwosc na którykolwiek ze skladników
nadwrazliwosc na bialko jaja kurzego lub alergia na którykolwiek ze skladników szczepionki
ostre choroby goraczkowe (przeciwwskazanie czasowe)
zespól Guillaina-Barrego w wywiadzie
NOP po poprzednim szczepieniu.
27. Wirusowe zakazenia dolnych dróg oddechowych Zapalenie oskrzeli wywoluja rinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy.
Zapalenie oskrzelików wywoluja RSV, wirusy parainfluezy, wirus grypy, adenowirusy.
Zapalenia pluc wywoluja RSV, wirusy odry, parainfluenzy, grypy oraz wirusy Coxsackie.
28. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych Zapalenie oskrzeli przebiega z zapalenie gardla, katarem, zlym samopoczuciem i czesto bez goraczki. Mija po kilku dniach lub przechodzi w zapalenie pluc.
Zapalenie oskrzelików choruja glównie dzieci i niemowleta. Przebieg choroby jest poczatkowo lekki, potem rozwija sie ciezkie zakazenie z temperatura powyzej 39oC i zaburzeniami oddychania i objawami sinicy nierzadko prowadzacymi do zgonu. Przebycie takiego zakazenia predysponuje do pózniejszych czestych zakazen ukladu oddechowego.
29. Wirusowe zakazenia górnych dróg oddechowych SZCZEPIENIE PRZECIW ZAKAZENIU S.pneumoniae
Skladnikiem czynnym szczepionki sa wielocukry otoczkowe S.pneumoniae. Istnieja 2 rodzaje preparatów:
szczepionka nieskoniugowana (PPV23) - 23-walentna (zawierajaca mieszanine wielocukrów otoczkowych S.pneumoniae z najbardziej rozpowszechnionych lub najbardziej inwazyjnych serotypów) stosowana u dzieci powyzej 2 r.z. i doroslych; nie jest immunogenna dla dzieci ponizej 2 r.z.
szczepionka skoniugowana zawierajaca wielocukry 7 serotypów najczesciej wywolujacych zakazenia u dzieci ponizej 2 r.z. skoniugowane z bialkiem nosnikowym stosowana u dzieci od 2-5 r.z.
WSKAZANIA
SZCZEPIONKA NIESKONIUGOWANA
osoby powyzej 65 r.z.
dzieci powyzej 2 r.z. oraz dorosli z podwyzszonych grup ryzyka:
o chorujacy na przewlekle schorzenia ukladu krazenia
o chorujacy na przewlekle schorzenia ukladu oddechowego
o chorujacy na cukrzyce
o z choroba alkoholowa
o z zespolem nerczycowym
o z nabytymi i wrodzonymi zespolami niedoboru odpornosci
o chorujacy na anemie sierpowatokrwinkowa
o z przewleklymi chorobami watroby
o z przewlekla niewydolnoscia nerek
o po przeszczepie narzadów i szpiku
30. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Zakazenia skóry i tkanki podskórnej wystepuje w dwu róznych formach:
- rozsiane z wysypka wystepujaca na
calym ciele
- w postaci zlokalizowanych zmian na
skórze z zajeciem lub bez tkanki
podskórnej
Wysypki sa zmianami chorobowymi na skórze. Moga miec rózna etiologie wirusowa ale posiadac pewne cechy wspólne:
- wiele wysypek jest bardzo zakaznych, a zakazenie przenosi sie droga kropelkowa.
- wirusy wystepuja w wydzielinie jamy nosowo-gardlowej
- choruja glównie dzieci
- zakazenia maja postac epidemii
- u osób doroslych przebieg zakazenia jest ciezki
- w czasie ciazy nastepuje uszkodzenie plodu.
31. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Wysypka grudkowo-plamkowa powodowana jest przez wirus odry, rózyczki, parwowirus B19 (rumien zakazny), HIV (rumien nagly)
Wysypka grudkowo-pecherzykowa powodowana jest przez wirus ospy wietrznej (VZV), wirusy Coxsackie (zespól reki, stopy i ust), HSV (wyprysk opryszczkowy), odra, wirusowe goraczki krwotoczne (wysypka krwotoczna)
32. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Wyprysk opryszczkowy powodowany jest przez wirus HSV choroba ma ciezki przebieg czesto konczacy sie smiercia.
Opryszczka wargowa (jak i genitalna) jest wynikiem reaktywacji wirusa latentnego. Czynnikiem sprzyjajacym zakazeniu jest oziebienie, miesiaczka, stres, niedozywienie i inne.
Opryszczka wargowa wystepuje w okolicach ust. Zmiany zawieraja przezroczysty plyn, po kilku dniach pokrywaja sie strupem i ulegaja zagojeniu.
Opryszczka genitalna objawia sie bólem, obrzekiem, nadzerkami w okolicach narzadów plciowych a takze goraczka, bólem glowy, dreszczami, powiekszeniem wezlów chlonnych
33. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Pólpasiec jest wynikiem reaktywacji wirusa VZV w zwojach nerwów czuciowych. Wystepuje glównie u osób powyzej 40 roku zycia, najczesciej u pacjentów z uposledzona odpornoscia. Zmiany sa bolesne, ból moze trwac latami.
Brodawki skórne powodowane sa przez nieonkogenny wirus papilloma (HPV). Zakazenie przenosi sie przez kontakt bezposredni lub przez zakazone przedmioty. W okolicach genitalnych zmiany sa wieksze, kalafiorowate, miesiste ( klykciny konczyste) powoduje je glównie wirus HPV typ 6 i 11. Zakazenie przenosi sie przez kontakt plciowy.
Wirus HPV moze tez powodowac zmiany na skórze o charakterze przednowotworowym i nowotworowym. Za zmiany te odpowiedzialne sa typy 10,16 i 18
Szczepionka przeciw wirusowi HPV moze uchronic kobiete przed zachorowaniem na raka szyjki macicy
W Polsce wg. danych Krajowego Rejestru Nowotworów co roku diagnozowanych jest okolo 3500 kobiet a niemal 2000 Polek rocznie umiera z tego powodu. Wskaznik umieralnosci ( 9,4/100 tys.) jest najwyzszy w Europie.
Rocznie na swiecie notuje sie prawie 500 tys. nowych zachorowan a ponad 250 tys. Kobiet na swiecie umiera z tego powodu Typy onkogenne wirusa sa odpowiedzialne za rozwój rzadziej wystepujacych nowotworów sromu, pochwy, odbytu, pracia jak równiez jamy ustnej i nosogardla.
Zakazenie HPV jest najczesciej przemijajace u kobiet do 25 r.z. W wiekszosci przypadków dochodzi do eliminacji infekcji w ciagu 12-18 miesiecy. Jedynie w 10-20% przypadków zakazenie utrzymuje sie ponad 2 lata. Zakazenie przetrwale wiaze sie z rozwojem zmian nowotworowych.
34. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Polska jest na pierwszym miejscu w Europie pod wzgledem zapadalnosci i umieralnosci na raka szyjki macicy.
W Polsce dostepna szczepionka to Silgard zawierajaca jedynie bialka L1. Nie zawiera wirusowego DNA.
Szczepionka zapobiega zakazeniu wirusem HPV ( brodawczaka ludzkiego) typu 6,11,16 i 18, z których dwa ostatnie odpowiadaja za 70% przypadków zachorowania na raka szyjki macicy.
Szczepionka zalecana jest u dzieci od 9 do 15 lat chlopców i dziewczynek oraz kobiet w wieku od 16 do 26 lat. Wazne jest aby szczepic osoby, które nie rozpoczely wspólzycia seksualnego.
Mezczyzni w równym stopniu co kobiety sa narazeni na zakazenia HPV.
Szczepienia nie sa zalecane kobieta w ciazy, osoba zarazonym brodawkami plciowymi i przechodzacymi ciezkie infekcje.
Szczepionka ma postac zastrzyku I dawka ( 0,5 ml), II druga dawka po 2 m-cach, III dawka po 4 miesiacach.
35. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Zakazenie HPV nalezy do chorób przenoszonych droga plciowa, wobec czego wszystkie kobiety aktywnie seksualnie znajduja sie w grupie ryzyka.
Wedlug danych WHO z 2004 roku ryzyko to wynosi 50% w ciagu zycia.
Przewlekle zakazenie wirusem HPV jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy a wysokoonkogenne typy 16 i 18 towarzysza odpowiednio 50-60% i 10-20% przypadków raka.
Typy 6 i11 sa odpowiedzialne za wiekszosc brodawek okolic plciowych i nawrotowa brodawczakowatosc ukladu oddechowego
Szczepienia dziewczat i chlopców 12-15 letnich zmniejszy zapadalnosc na raka szyjki macicy o 90% a liczbe zgonów z tego powodu o 95%
Ponadto szczepienia te pozwola obnizyc czestosc wystepowania brodawek plciowych, które wplywaja na aktywnosc seksualna kobiet.
36. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej SZCZEPIENIE PRZECIW ZAKAZENIU HPV
Od 2006 r. dostepna jest szczepionka przeciw zakazeniu HPV, do stosowania w profilaktyce klykcin konczystych i raka szyjki macicy, pochwy, sromu. Jest to szczepionka rekombinowana, poliwalentna, zawierajaca antygeny 4 serotypów HPV: wysokoonkogennych 16 i 18 oraz niskoonkogennych 6 i 11.
Serotypy 16 i 18 HPV sa odpowiedzialne za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy; HPV typ 6 i 11 za tworzenie sie klykcin konczystych.
Szczepionka nie uodparnia przeciw innym typom HPV.
W 2007-2008 r. planowana jest rejestracja drugiego preparatu szczepionkowego szczepionka biwalentna, przeciw serotypom 16 i 18 HPV.
UWAGA! Mimo szczepienia, wskazana jest systematyczna diagnostyka przesiewowa w kierunku raka szyjki macicy.
Ponizsze informacje odnosza sie do preparatu czterowalentnego, zarejestrowanego w Polsce.
WSKAZANIA
szczepienie dziewczat i kobiet w wieku 9 do 26 r.z. (zgodnie z rejestracja preparatu), najlepiej przed rozpoczeciem wspólzycia profilaktyka klykcin konczystych oraz raka szyjki macicy, pochwy i sromu
szczepienie chlopców 9-15 r.z. profilaktyka wystapienia klykcin konczystych narzadów rodnych.
Szczepienie osób juz zakazonych serotypem HPV 16 lub 18 równiez zmniejsza ryzyko transformacji nowotworowej, w mniejszym jednak stopniu w porównaniu z grupa niezakazona.
Trwaja badania kliniczne, rozszerzajace w przyszlosci grupe docelowa szczepionych pacjentów (szczepienie kobiet do 45 r.z., zastosowanie szczepienia w profilaktyce raka odbytu).
SCHEMAT SZCZEPIENIA, DAWKOWANIE
Domiesniowo 3 dawki szczepienia podstawowego w schemacie: 0-2-6 miesiac. Obecnie nie ustalono wskazan i czasu podania dawek przypominajacych.
Szczepienie mozna podawac w tym samym czasie co szczepienie przeciw WZW B, jednak w osobnych iniekcjach.
37. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Nowa szczepionka Cervarix chroni przed czterema onkogennymi typami wirusa HPV 16,18,21 i 45 powodujacymi lacznie okolo 80% wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Nowoscia jest wlaczenie do skladu szczepionki adiuwantu AS04, który zapewnia silniejsza reakcje odpornosciowa organizmu, wzmacnia pamiec immunologiczna i wydluza okres ochronny przed infekcja HPV. Pelny cykl szczepienia to 3 dawki w ciagu 6 miesiecy.
38. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Szczepienie mezczyzn potencjalne korzysci wynikajace ze szczepienia mezczyzn moga polegac na przerwaniu lancucha transmisji HPV, a tym samym zwiekszeniu odpornosci populacyjnej. Ponadto szczepienie preparatem czterowalentnym pozwoliloby zmniejszyc ryzyko wystepowania brodawek narzadów plciowych i odbytu wywolywanych przez HPV typ 6 i 11.
Ginekologia Polska 2007,3
BMJ 2006,95,11,1459-1466
39. Wirusowe zakazenia skóry i tkanki podskórnej Mieczak zakazny (wirus mieczaka zakaznego) jest zakazeniem skóry i blon sluzowych.
U dzieci ponizej 5 r.z. Zakazenie przenoszone jest przez kontakt bezposredni, uzywanie wspólnych reczników czy ubran, zmiany wystepuja glównie na twarzy i tulowiu.
U osób od 16 do 30 r.z. Zmiany przenoszone sa na drodze kontaktów plciowych i wystepuja na wewnetrznej stronie ud, w pachwinach, na skórze narzadów plciowych.
Zmiany wystepuja w postaci grudek, barwy masy perlowej, po przekluciu wydobywa sie biala kaszowata wydzielina.
40. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Zapalenie zoladka i jelit wywoluja rotawirusy, adenowirusy (typ 40 i 41), astrowirusy, kaliciwirusy i (male okragle wirusy).
Zatrucia pokarmowe wywoluja kaliciwirusy i male okragle wirusy
Zapalenie watroby wywoluja wirusy pierwotnie hepatotropowe HAV, HBV, HCV, HDV. HEV i wtórnie hepatotropowe np. EBV, CMV
41. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Glówna przyczyna biegunek wirusowych sa rotawirusy i minirotawirusy. Objawy kliniczne to biegunka, nudnosci, wymioty, bóle glowy i brzucha, dreszcze, rzadko goraczka.
Wirusy przenoszone sa droga fekalno-oralna, jak równiez kropelkowa. Zakazenia zdarzaja sie glównie latem i moga miec zwiazek z zakazona woda.
42. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Choroby wywolujace biegunki stanowia trzecia co do czestosci wystepowania, po urazach okoloporodowych i zakazeniach dolnych dróg oddechowych, przyczyna zgonów wsród dzieci do piatego roku zycia na calym swiecie.
Rotawirusy (RV) grupy A sa glównym czynnikiem etiologicznym ostrej biegunki o ciezkim przebiegu u dzieci do piatego roku zycia.
Wirusy RV sa przenoszone droga pokarmowa, wydalane w stolcu i bardzo zarazliwe. Zakazenie jest mozliwe podczas kontaktów z osoba chora choroba brudnych rak, a takze z zanieczyszczonymi zabawkami i powierzchniami
Do wywolania pierwotnego zakazenia RV u dzieci wystarczy bardzo niewielka liczba wirusów.
W Polsce okolo 71% zakazen wirusami RV wystepuje w pierwszych dwóch latach zycia. Po przebyciu zakazenia RV u dzieci pozostaje odpornosc na jakiekolwiek zakazenie RV
Jednak na znaczna smiertelnosc w dalszym ciagu oczekuje sie na upowszechnienie szczepien przeciwko rotawirusom.
Szenbon L. Zakazenia 2007,4,106-112
43. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego SZCZEPIENIE PRZECIW BIEGUNCE ROTAWIRUSOWEJ
Dostepne sa dwa preparaty szczepionkowe dla niemowlat przeciw biegunce wywolanej rotawirusami RotaTeq (MSD) i Rotarix (GSK). Oba preparaty maja postac doustna, zawieraja zywe atenuowane wirusy (Rotarix atenuowany ludzki szczep RIX4414; RotaTeq 5 szczepów: ludzkich i bydlecych). Oba preparaty odznaczaja sie duza, porównywalna skutecznoscia.
Zgodnie z PSO szczepienie zalecane dzieciom od 6 do 24 tygodnia zycia.
SCHEMAT SZCZEPIENIA:
ROTARIX:
Szczepienie dzieci w wieku 6 do 16 tygodni, podaje sie doustnie dwie dawki w odstepie 4-8 tygodni.
ROTATEQ:
Szczepienie sklada sie z 3 dawek podanych doustnie w odstepie 4 do 10 tygodni u dzieci w wieku 6 do 32 tygodnia zycia (szczepienie powinno rozpoczac sie w wieku 6-12 tg.z.).
PRZECIWWSKAZANIA
ROTARIX:
· nadwrazliwosc na którykolwiek ze skladników
· reakcja nadwrazliwosci po poprzedniej dawce
· wystapienie wglobienia
· wady wrodzone przewodu pokarmowego zwiekszajace ryzyko wglobienia
· rozpoznanie lub podejrzenie zakazenia HIV
· ostre choroby infekcyjne przebiegajace z goraczka
· biegunka, wymioty
44. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego W Polsce szacuje sie, ze co 20 dziecko zakazone rotawirusem (RV) trafia do szpitala. Zmniejszenie zachorowalnosci na biegunke spowodowana zakazeniem RV jest wiec istotnym zadaniem, majacym znaczenie zarówno zdrowotne, jak ekonomiczne, tak w skali pojedynczego pacjenta i jego rodziny i calego systemu opieki zdrowotnej.
Szczepionki wydaja sie wiec skuteczne i bezpieczne. Obie sa przeznaczone do podawania doustnego od 6 tygodnia zycia w 2-3 dawkach co 4 tygodnie. Szczepienie musi byc zakonczone do konca 24 tygodnia zycia.
Vesikari T et al. N Engl. J MED. 2006,354,23-33
Ruiz-Palacios GM et al. N Engl. J MED. 2006,354,11-22
45. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Wywolane przez norowirusy zapalenie zoladkowo-jelitowe, nalezace do grupy ostrych biegunek zakaznych, mozna zdefiniowac jako trzy luzne stolce na doba nie dluzej niz przez 14 dni.
Ocenia sie, ze za 60-95% zbiorowych zachorowan na niebakteryjna ostra biegunke zakazna odpowiadaja norowirusy.
U 20% doroslych pacjentów chorujacych z powodu ostrej biegunki stwierdza sie zakazenie norowirusami.
U dzieci i niemowlat sa one przyczyna 7-9% ostrych biegunek.
Chorzy z powodu lagodnego charakteru choroby nie szukaja pomocy medycznej.
Medycyna po dyplomie 2007,16,6,144-152
46. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Norowirusy z rodzaju Norovirus sa wirusami zawierajacymi RNA nalezace do rodziny Caliciviridae.
Ludzkie norowirusy zaliczono do trzech genogrup: I,II i IV na podstawie molekularnej charakterystyki sekwencji genów kapsydu
Zwykle szczep opisywany jest za pomoca kodu np. GI-1 (Norwalk/1998/US) czy GII-3 (Mexico/1998/MX),GII-4 (Grimsby/1995/UK)
Niewyjasnione sa wciaz jednak mechanizmy okresowej dominacji i zwiekszonej wirulencji niektórych szczepów.
Norowirusy przenoszone sa droga fekalno-oralna, bezposrednio z czlowieka na czlowieka droga kropelkowa (wymiociny) oraz poprzez skazone przedmioty i srodowisko.
47. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Opierajac sie na zalozeniu, ze przyczyna wiekszosci sporadycznych i epidemicznych biegunek sa norowirusy badz drobnoustroje wywolujace objawy norowirusopodobne. W takich przypadkach pacjenci nie wymagaja wnikliwej diagnostyki wirusologicznej ani szczególnego leczenia.
Jezeli w ostrej biegunce dominujacym objawem sa wymioty, czas inkubacji przekracza 14 h, a objawy trwaja 48-72 h, nalezy podejrzewac etiologie norowirusowa.
Taka etiologie maja tez prawdopodobnie zachorowania zbiorowe.
Do grup ryzyka naleza osoby w podeszlym wieku, z zaburzeniami odpornosci, po zabiegach chirurgicznych, leczonych steroidami i antybiotykami.
48. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Wytyczne prawidlowej dezynfekcji powierzchni zapewniajacej skuteczna eradykacje norowirusów z otoczenia.
Uzywanie do dezynfekcji swiezo sporzadzonego preparatu podchlorynu sodu, w stezeniu odpowiednim dla danej powierzchni.
Rutynowa dezynfekcje powierzchni skazonych z pozostawieniem srodka dezynfekcyjnego na 10-20 minut.
Unikanie trzepania skazonej bielizny i ubran, zeby nie rozprzestrzeniac materialu zakaznego droga wziewna.
Dwustopniowe czyszczenie miejsc widocznie skazonych wymiocinami i stolcem polegajace na zebraniu i umieszczeniu w plastikowych workach, a nastepnie zdezynfekowac podchlorynem sodu.
Przestrzegac zalecen, zeby odsuwac od przygotowywania i dystrybucji zywnosci osoby z objawami zoladkowo-jelitowymi i przywracac do pracy dopiero po uplywie 48-72h od ustapienia tych objawów.
http://www.cfsan.fda.gov
