Akciğer Kanserlerinde Pulmoner Rehabilitasyon

1. Akciğer Kanserlerinde Pulmoner Rehabilitasyon Doç.Dr.Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi

2. Sunu içeriği • Pulmoner rehabilitasyon tanım ve uygulanma gerekçeleri • Akciğer kanser cerrahisi önce ve sonrasında pulmoner rehabilitasyon • Kanserle ilişkili yorgunluk • Kemoterapi ve pulmoner rehabilitasyon • Sonuç

3. Kanser rehabilitasyonu; • Kanserli bir hastaya, hastalığın ve tedavilerin belirlediği sınırlar içerisinde maksimum fiziksel, sosyal, psikolojik ve meslekifonksiyonların kazandırılmasına yardımcı olmaktır. Pulmoner rehabilitasyom multidisipliner, kişiye özel bir yaklaşımdır Turk Phys Med Rehab 2007;53:74-7

4. BİLEŞENLER Egzersiz eğitimi Eğitim Nutrisyonel değerlendirme / destek Psikolojik değerlendirme /destek Multi Disipliner EKİP ETKİNLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ Fonksiyonel performans Yaşam Kalitesi Dispne Etkinlik -maliyet HASTA İŞLEYİŞ Hasta seçimi Değerlendirme Rehabilitasyon İdame tedavi Takip Aile

5. Obstrüktif AC hastalıkları KOAH Persistan Astım Bronşiektazi Kistik Fibrozis Resriktif AC hastalıkları İAH Göğüs duvarı hastalıkları Nöromusküler hastalıkları BOOP Diğer Akciğer Kanseri Prostat Ca Meme Ca Hematolojik maligniteler PPH Pre-post Cerrahi Pre-Post AC Transplantasyonu Ventilatöre bağımlı hasta Obezite ilişkili AC hastalığı Pulmoner Rehabilitasyon Hangi Hastalıklar İçindir? Chest 2007; 131:4-42 JCPR&P 2007; 27: 61-4

6. Pulmoner rehabilitasyonun kanıtlanmış yararları; • Fonksiyonel kapasitede artma • Dispne‘de azalma • Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma ( Kanıt A) • Hastanede kalınan gün sayısında azalma ( Kanıt B) Chest 2007; 131:4-42

7. Pulmoner rehabilitasyon akciğer kanseri yönetiminde hastalık tanısı ve evresinden bağımsız bir tedavi stratejisi olarak yer almalıdır • Uygulama Gerekçeleri ?

8. Gerekçeler (I); • Kanser • Tedavi stratejileri • Tedavi sırasında azalmış aktivite • Egzersiz kapasitesi post operatif komplikasyon gelişiminin önemli bir belirleyisidir • Egzersiz kapasitesi modifiye edilebilir bir risk faktörüdür !!! Fiziksel performans ↓ Cancer 2001; 92(Suppl 4): 988-997 AACVPR 2004;86-8

9. Gerekçeler (II); • Semptom kontrolü Dispne Ağrı • Beslenme bozukluğu • Bireysel bakım güçlüğü • Psikolojik problemler Pulmoner rehabilitasyon etkindir

10. Gerekçeler(III); • Akciğer malignitelerinde ortalama sağ kalım; tanıdan sonra 1 yıl • Akciğer malignitelerinde 5 yıllık sağ kalım %15 TEDAVİ HEDEFİ YAŞAM KALİTESİNDE ARTIŞ • Yaşam kalitesi kemoterapi uygulamalarında sağ kalımın bağımsız prediktörüdür !!! Chest 2007; 132(3):1–19 Chest 2007; 132:234-42 J Clin Oncol 2005; 23: 6865-72

11. Kanserle ilişkili yorgunluk sendromu; Gerekçeler(IV); • Güçsüzlük • Uyku bozukluğu • Depresyon • Bilişsel fonksiyon bozukluğu • Sosyal izolasyon • Süreklilik gösteren tükenmişlik Multidisipliner yaklaşım gerektirir ! NCCN Practice Guidelines in Oncology- 2008

12. Gerekçeler (V); KOAH ve Akciğer Kanseri birlikteliği • Erkeklerde %73 • Kadınlarda %53 Chest 2006; 129: 1305-12

13. Akciğer kanser cerrahisi önce ve sonrasında pulmoner rehabilitasyon

14. Preoperatif Pulmoner Rehabilitasyon Potansiyel faydaları; • Risk modifikasyonu • Akciğer rezeksiyon sonuçlarında iyileşme • Cerrahi sonrası iyileşmenin hızlandırılması

15. Risk değişimi olguların tümünde %20 • Yüksek riskden düşük riske değişim %13.5 Chest 2005;128:3799-809

16. Pulmoner Rehabilitasyon; • Hastanede yatarak • Kısa süreli (1.5 st, gün/ 4 Hf) • Hasta eğitimi; • Sigara bıraktırma • Etkili Öksürme • Kontrollü solunum teknikleri • Periferik Kas egzersizleri (Endurans) European Journal of Cardio-thorac Surgery, 2008

17. Egzersiz eğitimi; • Semptom sınırlı alt ve üst ekstremite egzersizi • Elektriksel kas stimülasyonu Lung Cancer 2007;57:118-19

18. Pulmoner Rehabilitasyon Komplikasyon Gelişim Oranlarını AZALTIR • Pulmonary rehabilitation program for high risk thoracic surgical patients. • Chest Surg Clin N Am 1997; 7: 697-706 • Factors associated with perioperative complications after pneumonectomy for primary carcinoma of the lung patients Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery, 2006

19. Maliyet etkin bir yaklaşım ! Jpn J Thorac Cardipvasc Surg 2005

20. ► Pulmoner rezeksiyona bağlı kardiyorespiratuar fonksiyonel kayıplar önlenmiştir ! ► Cerrahi sonrası iyileşme süreci hızlanmaktadır ! ► Adjuant kemoterapi uygulama şansı artmaktadır ! Cancer,2007

21. Preoperatif Pulmoner Rehabilitasyon Küratif Cerrahide gecikme riski ?

22. Başvuru…. tedaviye kadar geçen süre ► ortalama: 48 gün Sağkalımın belirleyicisi değil !!! Lung Cancer, 2001

23. Postoperatif Pulmoner Rehabilitasyon Potansiyel faydaları; • Semptom kontrolü • Fonksiyonel kapasitede artma • Yaşam kalitesinde artma

24. PR sonrası;solunum fonksiyonları ve egzersiz kapasitesinde ARTMA Lung Cancer ,2007

25. Tedavi Protokolleri; • Cerrahi, Cerrahi+ RT, • Cerrahi + RT+ KT • ∆ 6DYT mesafe= 145m • ∆ Peak iş yükü = 26 W (P=0.0020) (P=0.0078) Lung Cancer,2006

26. Pulmoner RehabilitasyonPre-postoperatif • Sigaranın bırakılması ! • Aday olgunun değerlendirilmesi; ►Bazal fonksiyonel kısıtlanma nedenleri ►Egzersiz kapasitesinin belirlenmesi • Akciğer ekspansiyon ve hava yolu klirensini artırma yöntemleri • Asiste öksürük • İnsentif spirometri • Enerji koruma yöntemleri • Transfer-yatakta mobilizasyon • Venöz tromboz prevansiyonu • Ağrı kontrolü • Stres yönetimi,anksiyete ile başedebilme • Nutrisyonel değerlendirme/destek

27. Kanserle ilişkili yorgunluk Kemoterapi Pulmoner rehabilitasyon

28. Kanserle ilişkili yorgunluk ve aktif tedavide pulmoner rehabilitasyon • Potansiyal faydaları; • Semptom kontrolü • Fonksiyonel kapasitede artma • Tedavi etkinliğinde artış • Bireysel denetimde artma • Yaşam kalitesinde artış

29. Kanserle ilişkili yorgunluk; süreklilik gösteren, kanser yada tedavisi ile ilişkili, yakın geçmişteki aktivite düzeyi ve fonksiyonlarla orantısal olmayan, fiziksel, emosyonel ve/veya bilişsel yorgunluk yada tükenmişlikle karakterize, subjektif bir duyumdur. Her yaş grubunda, bütün hastalık evrelerinde, tedavi öncesi / sırası / sonrasında değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir. Uygulamalar rehberler ışığında multidisipliner ekipler tarafından, bireysel ihtiyaçlar doğrultusunda yürütülmeli Rehabilitasyon kanser tanısı ile birlikte başlamalı NCCN Practice Guidlines in Oncology- 2008

30. Fatigue in ambulatory patients with advanced lung cancer: prevalance, correlated factors and screening Akciğer Kanseri ve YORGUNLUK Impact of dyspnea, pain and fatigue on daily life activities in ambulatory patients with advanced lung cancer. Sonuç:İleri evre akciğer kanserli olgularda kansere bağlı yorgunluk en az bir yaşam aktivitesini kısıtlamaktadır J Pain Symptom Manage 2002;23 417-23 Sonuç:Yorgunluken fazla stres oluşturan semptomdur J Pain Symptom Manage 2001; 22: 554-64

31. Kanserle ilişkili Yorgunluğa yaklaşım; Non-farmakolojik Aktivite düzeyinin iyileştirilmesi ►Aktivite düzeyinin belirlenmesi /Egzersiz reçetelenmesi/ Egzersiz eğitimi ►Enerji koruma yöntemleri Eğitim Psikososyal ►Değerlendirme /destek (Stres yönetimi /Gevşeme yöntemleri ) Nutrisyonel değerlendirme /destek Dikkat: Kemik metastazları İmmünsupresyon / nötropeni Trombositopeni Anemi Ateş Metastaz yada co-morbid hastalığa ikincil kısıtlamalar NCCN Practice Guidlines in Oncology- 2008

32. NCCN Practice Guidelines in Oncology-2008 • Egzersiz kanserle ilişkili yorgunlukta etkin bir yaklaşımdır • Yorgunluk düzeyi %40-50 ↓ • Emosyonel bozuk ↓ • Yaşam kalitesi  Kategori 1

33. P< 0.05 Sonuç: Aerobik egzersiz yüksek doz KT alan olgularda güvenle uygulanabilecek ve fiziksel performans kaybını önleyebilecek bir yaklaşımdır. Blood, 1997

34. Sonuç: Pulmoner Rehabilitasyon; • Akciğer kanser cerrahisine medikal kontra-endikasyonun giderilmesi • Cerrahi komplikasyon oranlarının azaltılması • Cerrahi sonrası iyileşmenin hızlandırılması • Semptom kontrolü • Kanserle ilişkili yorgunluk ve yaşam kalitesinde iyileşme • Bireysel yeterliliğin motivasyonu

35. THANKS