Katowice, 15 kwietnia 2009 r.

1. Wyzwania dla sektora bankowego i polityki gospodarczej wobec światowego kryzysu finansowego Jerzy Pruski Prezes Zarządu PKO BP SA Katowice, 15 kwietnia 2009 r.

2. Zwiększanie przez banki ryzyka działalności, innowacja finansowa, odejście od tradycyjnego modelu biznesowego banków – przyczynami kryzysu

3. Bardzo poważne straty sektora bankowego • W przeciągu kilkunastu miesięcy obnażona skala nierównowagi sektora – wiele instytucji finansowych na skraju bankructwa • Straty sektora bankowego od początku kryzysu sięgnęły 850 mld USD • Rozprzestrzenianie się kryzysu sektora bankowego na pozostałe segmenty sektora finansowego - instytucje ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne

4. Ograniczenie kredytu dla gospodarki skutkiem kryzysu

5. Pomoc publiczna niezbędna w celu uniknięcia fali upadłości banków • Od początku kryzysu banki centralne przejęły zasadniczy ciężar działań i związanych z tym ryzyk w zarządzaniu kryzysem finansowym • W ostatnich miesiącach w wyniku zaostrzenia kryzysu - rosnąca aktywność rządów • banki centralne: • redukcje stóp procentowych • dostarczanie płynności (w tym płynności w walutach obcych) • skup papierów komercyjnych (USA, Wielka Brytania, Szwajcaria) • skup aktywów opartych o kredyty (Fed) • Skup obligacji skarbowych (Bank Anglii) • Redukcje stóp procentowych w połączeniu z polityką zwiększania podaży pieniądza • rządy: • dokapitalizowanie • zwiększenie gwarancji dla depozytów • gwarancje dla długu emitowanego przez instytucje finansowe • gwarancje dla transakcji na rynku międzybankowym • gwarancje na udzielane przez banki kredyty 5

6. Głęboka światowa recesja w warunkach kryzysu bankowego, gospodarki wschodzące nie przejmą roli motoru wzrostu gospodarki globalnej

7. Przenoszenie kryzysu z krajów rozwiniętych na rynki wschodzące Rynki wschodzące Kraje rozwinięte spadek inwestycji bezpośrednich kryzys finansowy przedsiębiorstwa – ograniczony dostęp do finansowania zagranicznego banki - ograniczony dostęp do finansowania zagranicznego banki - ograniczenie wewnętrznych źródeł finansowania recesja w gospodarce ograniczenie kredytu dla gospodarki spadek inwestycji spadek popytu spowolnienie gospodarcze spadek eksportu

8. Rynki wschodzące, w szczególności ESW – pogorszenie sytuacji gospodarczej w warunkach globalnego deleveregingu i odpływu kapitału

9. Zagrożenie credit crunch w Polsce - bariery rozwoju akcji kredytowej 2010 r. 2009 r. Dalsze pogorszenie wyników finansowych banków Brak wzrostu kapitałów Utrzymanie wysokiego kosztu finansowania Ograniczenie rozwoju akcji kredytowej Pogorszenie współczynników wypłacalności Ograniczenie/zatrzymanie akcji kredytowej Brak dopływu środków finansujących akcję kredytową Ograniczenie ze względu na niedobór środków finansowych Ograniczenie ze względu na niedobór kapitałów

10. Finansowanie należności bankowych • Od połowy 2008 r. poziom kredytów przekraczał poziom depozytów • Dynamiczny wzrost kredytów w okresie ożywienia gospodarczego zmienił sytuację płynnościową banków – banki ze stanu nadpłynności przeszły w stan ograniczeń w zakresie środków finansujących 10

11. Zależność rozwoju akcji kredytowej od finansowania zagranicznego • Wzrost należności w 2008 r. - finansowany w znacznej części środkami z zagranicy (ok.140 mld zł), głównie od banków – matek. • Ograniczenie napływu środków z zagranicy wymagapozyskania finansowania działalności bankowej na rynku krajowym– utrzymanie wysokiego oprocentowania depozytów (wysokie koszty finansowania) - obniżenie poziomu realizowanego zysku • Brak środków z zagranicy oraz niedostateczna podaż depozytów tworzą ważną barierę dla wzrostu kredytów kapitały 11

12. Zjawisko credit crunch na polskim rynku kredytów • Credit crunch wystąpił w końcu 2008 r. na polskim rynku. • Objawił się on istotnym spadkiem sprzedaży kredytów mieszkaniowych oraz brakiem przyrostu zadłużenia podmiotów gospodarujących w IV kwartale 2008 r. średnia miesięczna sprzedaż Brak podaży środków na rozwój akcji kredytowej będzie ograniczać podaż kredytów Zmiana trendu 12

13. Koszty pozyskania finansowania • W 2008 r., szczególnie w IV kwartale nastąpił istotny wzrost oprocentowania depozytów ludności • Oprocentowanie depozytów terminowych w końcu 2008 r. zrównało się z WIBOR 3M 13

14. Transmisja skutków kryzysu do klientów banków Bank • produkty wysokomarżowe • rozproszenie ryzyka Klienci indywidualni • wzrost cen • wzrost ryzyka kredytowego Przedsiębiorstwa • Banki w sytuacji ograniczonego dostępu do środków • finansowych i wyższych kosztów finansowania będą • zainteresowane sprzedażą produktów • wysokomarżowych dla klientów indywidualnych • W przypadku przedsiębiorstw wyższe koszty finansowania • przy wyższej koncentracji ryzyka i wyższym jego poziomie • przełożą się na wzrost cen kredytów • Korzystny wpływ na decyzje kredytowe będą miały długoterminowe relacje banku z klientem • ograniczone środki na finansowanie • zwiększone ryzyko kredytowe, • szczególnie w niektórych branżach

15. Wyzwania dla banków • stabilna baza depozytowa tworzy silne podstawy do dalszego wzrostu akcji kredytowej • agresywna walka konkurencyjna na rynku depozytowym skutkuje wzrostem kosztu finansowania konieczność budowy silnej i stabilnej bazy depozytowej • kryzys finansowy zmienił wycenę ryzyka kredytowego i wyeksponował zagrożenia • z tytułu ryzyka płynności • konieczna jest ostrożna ocena ryzyka kredytowego bardzo dobre zarządzanie ryzykiem płynności i ryzykiem kredytowym • kapitał stanowi bufor do zaabsorbowania skutków pogorszenia jakości aktywów i ewentualnych strat • dalszy rozwój działalności banków wymaga odpowiedniego wzrostu kapitałów zapewnienie silnej bazy kapitałowej

16. Konieczne działania zapobiegawcze wobec kryzysu Bariery rozwoju Środki zaradcze Brak środków finansujących Wzrost podaży pieniądza Wzrost podaży pieniądza – obniżenie kosztów depozytów Brak kapitałów „Progresywny” system gwarancji i poręczeń Skarbu Państwa Awersja do ryzyka kredytowego Popyt na kredyty Obniżenie stóp procentowych Skuteczność w ograniczaniu kryzysu zależy od kompleksowości zastosowanych środków zaradczych 16

17. Dziękuję za uwagę! 17