AKSİYON POTANSİYELİN YAYILMA HIZINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER

1. AKSİYON POTANSİYELİN YAYILMA HIZINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER • Genel olarak uyarılabilirliği yüksek olan liflerin iletim hızı da büyüktür. • Sodyum iletkenliği tepe değeri, gNa , büyüdükçe yani birim yüzeydeki • sodyum kanalları sayısı çoğaldıkça iletim hızı artmaktadır. • b) Birim yüzey başına zar sığası Cm küçüldükçe hız artmaktadır. Miyelin • tabakası sığayı küçülttüğünden iletim hızını artırıcı rol oynar. • c) Aksoplazmanın öziletkenliği (ϭi=1/ρi) büyüdükçe iletim hızı artmaktadır. • d) İletim hızı sıcaklıkla artmaktadır. • e) Akson yarıçapı arttıkça iletim hızı da artmaktadır. Miyelinsiz liflerde • iletim hızı yarıçapın yaklaşık olarak karekökü ile, miyelinli liflerde ise yarıçap- • la doğru orantılı bulunmaktadır. • v= 6.106 .a [m/s]

2. AKSİYON POTANSİYELİ VE AKTİF Na-K POMPASI • Na ve K iyonları kanallardan serbest enerjinin azaldığı yönde, aktif pompa • ile serbest enerjinin arttığı yönde taşınırlar. • 2. Enerji kaynağı, kanallardan geçiş için önceden var olan elektrokimyasal • gradyent , pompa için ise ATP dir. • 3. Belirli konsantrasyonlarda tetrodotoksin (TTX) Na kanallarını, tetraetilamonyum • (TEA) ise K kanallarını bloke ederlerken, bunların pompa üzerine bir etkileri yoktur. • Ouabain ise pompayı durdururken kanal geçişlerinden etkisizdir. • 4. Dış ortamdaki [Ca+] artması eşiği yükseltirken pompa üzerinde etkisizdir. • 5. Na kanallarında Li+ iyonları Na+ iyonlarından pek ayırt edilemezken Li+ iyonları • pompa aracılığı ile taşınamamaktadır. • 6. Çeşitli zarlarda birim yüzeydeki Na kanalı sayısı 70-500 1/μm2 olarak belirlenirken, • Aktif pompa sayısı 4000 1/μm2 dir.

3. SODYUM KANALLARI

4. Uyarılabilir hücre zarlarında bulunan tüm sodyum kanallarının küçük ayrıntılar dışında benzerlik gösterdiği anlaşılmıştır. Bu kanallar paralitik ve öldürücü etkileri olan, suda çözünebilen iki önemli zehir, tetrodotoxin (TTX) ve saxitoksin (STX) tarafından bloke edilmektedir. Bazı lokal anestezikler ise kanal içindeki farklı bağlanma yerlerine bağlanarak kanalı bloke etmektedirler. Kapı mekanizması dış ortamdaki iki değerlikli iyon konsantrasyonundan ve pH dan etkilenmektedir. Na kanal sayısı 70-500 1/μm2 olarak belirlenmiştir.

5. Voltage-gated Na+ channels isolated from mammalian neurons are heterotrimeric protein complexes composed of α andβ subunits. The mammalian pore-forming a subunits encode a gene family of at least eleven members. The β subunit gene family consists of four members: β1, β2, β3, and β4.

7. Sodyum Kanalının Seçiciliği Na Kanalları düşük pH larda bloke olurlar. Potasyum Kanalları Aksonlarda aksiyon potansiyelinin repolarizasyon evresinde rol alan tek tipte K kanalı vardır. Aksonlarda K kanalları bir potansiyel değişikliğinden sonra gecikerek açıldıkları için Gecikmiş doğrultucu kanal olarak adlandırılır. Aksonlar dışında çok değişik tiplerde K kanalları vardır.

8. Kalsiyum Kanalları • Aksonlarda Na ve K kanalları işlev görürken diğer uyarılabilir hücrelerde Ca kanalları da önemlidir. Örneğin kalp kası hücrelerinde, Kalp ventikülünde AP 0,2-0,5 s sürmektedir. Na lanalları bu kadar uzun süre depolarizasyonlar gerçekleştiremez. Burada Ca kanalları devreye girer. • Düz kaslarda, kalp pacemaker hücrelerinde, embriyonik kas ve sinirlerde Na kanalları çok az bulunur veya inaktifdirler. Bu iyon yerini Ca a bırakır. • Ca kanalları uzun süreli ve yavaş yanıt verirler. • Organik maddelerden verapamil, dilitiazem, nifedipine ile inorganik bazı iyonlar Co>Mn>Ni>Mg iyonlarıda Ca kanallarını bloke etmektedirler.