Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες

1. Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες • δρεπανοκυτταρική αναιμία • β- θαλασσαιμία • α- θαλασσαιμία • φαινυλκετονουρία • αλφισμός • Όλες κληρονομούνται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τύπο κληρονομικότητας

2. val val his his leu leu thr thr pro pro glu val glu glu Δρεπανοκυτταρική αναιμία Φυσιολογική β-αλυσίδα αιμοσφαιρίνης β-αλυσίδα δρεπανοκυτταρικής αιμοσφαιρίνης

3. ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΤΑ ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΠΩΣ ΣΠΛΗΝΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ

4. Το μεταλλαγμένο γονίδιο συμβολίζεται με βs • Τα άτομα που είναι ομόζυγα για το μεταλλαγμένο (βsβs), παράγουν μόνο την μεταλλαγμένη αιμοσφαιρίνη (HbS) και καθόλου φυσιολογική (HbA) • Τα συμπτώματα που εμφανίζουν είναι: • παρεμποδίζεται η φυσιολογική κυκλοφορία του αίματος στα τριχοειδή αγγεία προβλήματα στους πνεύμονες, σπλήνα , κ.α • Τα δρεπανοκύτταρα καταστρέφονται πιο γρήγορα από τα φυσιολογικά - συμπτώματα αναιμίας • Τα άτομα που είναι ετερόζυγα για το μεταλλαγμένο (ββs), συνθέτουν αρκετή ποσότητα β αλυσίδας κι έτσι δεν εμφανίζουν τα συμπτώματα της ασθένειας. Οι φορείς παρουσιάζουν δρεπανοκυττάρωση σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου. • Δεν υπάρχει θεραπεία

5. Είδη αιμοσφαιρινών στον άνθρωπο Μια από 300 περίπου διαπιστωμένες μεταλλάξεις στο γονίδιο της β-αλυσίδας

6. β-θαλασσαιμία • Χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια • Πολλά διαφορετικά είδη γονιδιακών μεταλλάξεων( αντικαταστάσεις, προσθήκες, ελλείψεις βάσεων οδηγούν στην εμφάνιση πολλών διαφορετικών μεταλλαγμένων γονιδίων για την β-αλυσίδα, πχ. β1,β2,β3,…..,κλπ • Οι επιπτώσεις ποικίλουν • Παντελής έλλειψη πολυπεπτιδικής β-αλυσίδας, δεν συντίθεται HbA ⇨ σοβαρή αναιμία • Ελάττωση σύνθεσης πολυπεπτιδικής β-αλυσίδας ⇨λιγότερο σοβαρή αναιμία • Τα ομόζυγα άτομα (δυο μεταλλαγμένα γονίδια) εμφανίζουν σοβαρή αναιμία/παρατηρείται αύξηση της HbF • Τα ετερόζυγα άτομα (ένα μεταλλαγμένο, ένα φυσιολογικό γονίδιο) εμφανίζουν ήπια αναιμία/παρατηρείται αύξηση της HbΑ2 • Τα ομόζυγα άτομα χρειάζονται συνεχείς μεταγγίσεις, που όμως δημιουργούν πρόβλημα υπερφόρτωσης του οργανισμού με σίδηρο. Αυτό αντιμετωπίζεται με ειδικά φάρμακα Η συχνότητα εμφάνισης β-θαλασσαιμίας και δρεπανοκυτταρικής αναιμίας είναι μεγαλύτερη σε περιοχές όπου παλαιότερα εμφανίζονταν ελονοσία…

7. 16ο ζεύγος α-θαλασσαιμία Τα γονίδια που κωδικοποιούν την α αλυσίδα είναι διπλά ⇨2 σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμα ⇨4 σε κάθε ζεύγος ομολόγων α-γονίδια Μεγάλες σε έκταση μεταλλάξεις οδηγούν σε έλλειψη ολόκληρου του α γονιδίου Η βαρύτητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από το αν απουσιάζουν 1,2,3 ή όλα τα α-γονίδια Αν απουσιάζουν όλα τα α-γονίδια σε ένα έμβρυο, αυτό γεννιέται νεκρό…..

8. διατροφή (πρωτεΐνες) Ε1 Ε2 διατροφή (πρωτεΐνες) ενδιάμεσα προϊόντα φαινυλαλανίνη τυροσίνη μελανίνη Μεταλλάξεις σε γονίδια που δημιουργούν διαταραχές στον μεταβολισμό Έλλειψη του ενζύμου υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης Έλλειψη του ενζύμου τυροσινάση αλφισμός φαινυλκετονουρία

13. ασπαρτάμη ασπαρτικό οξύ + φαινυλαλανίνη → ασπαρτάμη

14. άλλες τεχνητές γλυκαντικές ύλες σακχαρίνη Κυκλαμικό νάτριο σουκραλόζη Ακετοσουλφάμη Κ