Trainer B Voetbal (UEFA B) Algemeen Gedeelte Trainingsmethodiek Plannen en periodiseren

1. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren Trainer B Voetbal (UEFA B)Algemeen GedeelteTrainingsmethodiekPlannen en periodiseren 2009-2010

2. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren Plannen en periodiseren • Situering en planning • Periodisering in voetbal • Fysieke, technische en tactische aspecten • Bemerkingen bij plannen en periodiseren • Methodiek

3. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 1. Situering en planning • professionalisering van de sport • toename trainingsomvang en -intensiteit • toename trainingsfrequentie • vaker en vroeger pieken • vorm langer aanhouden • probleemstelling • alleen sportcarrière? • succes op korte of lange termijn? • geldgewin of eer? • roofbouw op het lichaam?

4. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 1. Situering en planning de oplossing ligt in plannen en periodiseren • visie en planning op lange termijn is de opdracht van de club en de sportfederatie • visie federatie (brochure KBVB) • visie federatie gedragen en gebruikt door de clubs • visie en meerjarenplan (club) • visie en meerjarenplan club gedragen door technische staf (technisch directeur, TVJO, trainers, medewerkers, …) • jaarplan (seizoensplan) per leeftijdscategorie of groepen categorieën (eerste elftal, bovenbouw, onderbouw, …) • de trainer werkt het trainingsproces voor een seizoen uit (in overleg)

5. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 1. Situering en planning seizoensplan • de beginsituatie • de trainingsdoelen conditioneel (fysiek), technisch (basics), tactisch (teamtactics), mentaal (lifestyle) • de “grove” periodisering de evaluaties, labotests, veldtests, medische onderzoeken • de keuze van de wedstrijden hoofdobjectief, tussenobjectieven, testwedstrijden • de trainingsbelasting de dominante soorten trainingsoefeningen per cyclus, omvang, frequentie, belastingsdynamiek

6. definitie van seizoensplanning tot trainingssessie de macrocyclus de mesocyclus de microcyclus de link van de mesocyclus naar de microcyclus progressie in de periodisering 2. Periodisering in voetbal Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 6

7. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.1 definitie periodiseren = met behulp van cycli, de ontwikkeling van de conditie, techniek, tactiek en mentaliteit zo doen evolueren dat de periodes van de beste prestaties vooraf in de tijd kunnen bepaald worden in functie van prestatie en (blessure)preventie if you fail to plan, plan to fail (als je faalt om te plannen, plan dan om te falen)

8. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2 van seizoensplanning tot trainingssessie SEIZOENSPLAN Macrocyclus (+/- 20 weken) Mesocyclus (4-6 weken) Microcyclus (1 week) Weekplanning Trainingssessie (1 dag)

9. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2 van seizoensplanning tot trainingssessie © Tim Voet, lic. Lichamelijke Opvoeding i.o.v. Oud-Heverlee Leuven, seizoen 2009-2010

10. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.1 de macrocyclus • duurt +/- 20 weken • bij de seizoensplanning kunnen we 2 macrocycli onderscheiden, gescheiden door de winterstop, waarbij rekening moet gehouden met een voorbereidings-, wedstrijd- en overgangsperiode • 1ste voorbereidingsperiode (begin seizoen) • 1ste wedstrijdperiode • overgangsperiode (winterstop) • 2de voorbereidingsperiode • 2de wedstrijdperiode • overgangsperiode • (tussenseizoen)

11. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus • duurt 4-6 weken • in de macrocyclus kunnen niet alle eigenschappen gelijktijdig getraind worden => opdeling in mesocycli

12. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus • 1 mesocyclus bestaat uit 4-6 microcycli • 2 methodes om mesocycli op te bouwen rond verschillende eigenschappen (vb: snelheid, kracht, techniek, …) • golfmethode : binnen 1 week van 1 mesocyclus, meerdere soorten conditionele prikkels geven vb: snelheid, interval en intensieve duurtraining binnen 1 week aan bod laten komen • blokmethode : binnen 1 week van 1 mesocyclus, 1 soort conditionele prikkel geven vb: week 1: extensieve duur, week 2: intensieve duur, week 3 extensief interval, … • in voetbal is het moeilijk om te pieken naar 1 bepaalde wedstrijd, zoals in atletiek

13. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus de voorbereidingsperiode (begin seizoen) = mesocyclus 1 (verschillend van mesocycli uit wedstrijdperiode) • basis leggen voor rest van het seizoen • vanaf de 1e week zo complex mogelijk trainen: • een geleidelijke opbouw van alle energiesystemen • een geleidelijke opbouw van algemene en specifieke basiseigenschappen

14. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus de voorbereidingsperiode (begin seizoen) • via een progressieve en rustige opbouw stijgt het vormpeil minder snel, maar het conditieniveau kan langer aangehouden worden en men werkt zo ook blessurepreventief • steeds aandacht voor een opbouw : • van CAPACITEIT naar VERMOGEN • van OMVANG naar INTENSITEIT • van DUUR naar INTERVAL • van ALGEMEEN naar SPECIFIEK

15. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus de voorbereidingsperiode (begin seizoen) • enkele belangrijke bijkomende factoren: • EINDRONDE vorig seizoen: spelers voldoende en evenveel rust geven • KWETSUREN: volledig herstel van kwetsuren • VAKANTIEGANGERS: start met de cyclus als de groep volledig is • LEEFTIJD: jonge tegenover oudere spelers • CONDITIONELE PRIKKEL / OVERLOAD kan ook een midweek- of oefenwedstrijd zijn • een rustige, doelgerichte opbouw is de kracht van voetbalconditie (wet van duurzaamheid)

16. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus de (2de) voorbereidingsperiode (begin 2de wedstrijdperiode) • principes zijn dezelfde als bij de voorbereidingsperiode aan het begin van het seizoen

17. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus de (2de) voorbereidingsperiode (begin 2de wedstrijdperiode) • belangrijke verschillen met voorbereidingsperiode begin seizoen: • verschillend vertrekpunt spelers hebben al een half seizoen achter de rug onderbreking is korter dan bij start seizoen voetbalhuiswerk tijdens de winterstop • kortere periode geen tijd voor een lange aanloop door snellere start 2de wedstrijdperiode

18. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus 1ste/2de wedstrijdperiode • de overloadtraining is nu een middel om de wedstrijd conditioneel voor te bereiden = conditionele prikkel • in functie van aantal trainingen (1, 2, 3, … per week) • in functie van planning trainingsdagen vb: maandag – woensdag – vrijdag – zondag (wedstrijd) • prikkel op woensdag vb: dinsdag – donderdag – zaterdag (wedstrijd) • prikkel op dinsdag

19. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus 1ste/2de wedstrijdperiode • in klassiek seizoen 2 mesocycli • integratie en ontwikkeling van motorische basiseigenschappen in de reguliere training • maximale individualisering van het trainen van de motorische basiseigenschappen

20. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus overgangsperiode (winterstop/tussenseizoen) • overgangsperiode = relatieve rustperiode • tijdens de winterstop moet de basisconditie onderhouden worden (voetbalhuiswerk) met het oog op de 2de wedstrijdperiode

21. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.2 de mesocyclus overgangsperiode (winterstop/tussenseizoen) • het tussenseizoen sluit het jaarplan af en heeft tot doel het fysiek en mentaal herstellen van de inspanningen van het voorbije seizoen, m.a.w. het lichaam rust gunnen • op hoog niveau: recuperatiebevorderende activiteiten • jeugd: zoveel mogelijk andere sporten beoefenen (tennis, squash, zwemmen, …) of voetbalspecifiek: straatvoetbal, tennisvoetbal, …

22. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.3 de microcyclus • duurt 1 week • bestaat uit de trainingseenheden en de wedstrijd • een trainingseenheid bevat de uitvoeringsdetails en bestaat uit een opwarming, kern (WV – TV) en slot (cooling-down) • weekplan

23. de opbouw van een mesocyclus uit verschillende microcycli is gebaseerd op de golf- of de blokmethode golfmethode : binnen 1 week van 1 mesocyclus, meerdere soorten conditionele prikkels geven blokmethode : binnen 1 week van 1 mesocyclus, 1 soort conditionele prikkel geven Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 23 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus

24. Golfmethode – 6 trainingsfasen Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 24 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus

25. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 25 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 1: extensieve duurfase (herstelcapaciteit) EDT extensieve duurtraining - IDT intensieve duurtraining - HT hersteltraining • grote omvang (duur) - lage intensiteit • tijdens een EDT kunnen spelers nog tegen elkaar spreken • 50-80% HFmax • geen grote piekbelastingen • continuïteit (15-30 minuten en 4-6 minuten rust, A/R: 4/1) • vb oefenvormen: • algemene loopcoördinatie (loopscholing) • pasvormen (veel afstand => spelers constant in beweging!) • grote wedstrijdvormen (8><8 - 11><11), weinig tot geen duels • doel: opbouw van het aerobe vermogen

26. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 26 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 2: intensieve duurfase (herstelcapaciteit) IDT intensieve duurtraining • gemengde combinatie van omvang en intensiteit • meer herstel tussen de oefenvormen (5-15’ en 2-7’ rust) • inspanningen zitten gemiddeld tussen 60-90% HFmax • vb oefenvormen: • wedstrijden op kleinere velden (5><5, 7><7, dus meer intensiteit) • intensieve pasvormen • continue of intermittent (5 min) • partijvorm met kaatsers of overtallen (5><4 of 6><5 in twee vierkanten) • doel: stijging van de anaerobe drempel waardoor er langer en sneller in de aerobe zone kan gewerkt worden.

27. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 27 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 3: intervalfase (herstelvermogen) EIT extensieve intervaltraining - IIT intensieve intervaltraining • meer het accent leggen op intensiteit dan op omvang • combinatie van aerobe/anaerobe werking • kortere inspanningen die intensiever zijn dan in de vorige fase • zorg zeker voor voldoende rust (A/R: 1/4) • 2 soorten: extensieve intervalfase en intensieve intervalfase (vooral extensief werken, niet overdrijven met intensief interval) (Zorg bij intensief interval voor een korte tijdsduur en voldoende rust) • doel: hoge intensiteit in korte intervallen waardoor het anaerobe uithoudingsvermogen en de snelle spiervezels getraind worden

28. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 28 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 3: intervalfase (herstelvermogen)

29. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 29 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 4: lactaatfase (weerstand) LA lactaattraining • tijdsduur 3 minuten (A/R: 1/2) • 80-100% HFmax • vb oefenvormen: • 2><2, 3><3 gedurende 3 minuten gevolgd door 5-6 minuten actieve recuperatie (ezelspel, jongleren, rondje loslopen) • doel: herstel tussen twee inspanningen verbeteren (anaerobe vermogen verbeteren) en de werking van de snelle vezels verbeteren

30. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 30 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 5: snelheidsfase SS Startsnelheid - VS Versnellingsvermogen SU Snelheidsuithouding - HKSV herhaald kort sprintvermogen • inspanningen maximaal • 4 vormen van snelheid: • explosief vermogen: startsnelheid + versnellingsvermogen • explosieve capaciteit: snelheidsuithouding + herhaald kort sprintvermogen • oppassen met oefeningen op snelheidsuithouding (verhoogde kans op spierblessures (vooral hamstrings)) • vb oefenvormen: • pas- en afwerkvormen met sprints / estafettespelen met bal • doel: verbeteren van de startsnelheid, maximale snelheid, versnellingsvermogen, snelheidsuithouding,…

31. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 31 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus fase 6: actieve rustfase HT Hersteltraining/Recuperatietraining • heel lage intensiteit van trainen omwille van enerzijds een afgelopen intensieve week of anderzijds een week met twee wedstrijden • vb oefenvormen: • ludieke vormen (tennisvoetbal, handbal,…) • ezelsspel • doel: door een actieve rustweek gaat het prestatieniveau stijgen omwille van het principe van supercompensatie

32. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 32 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus samenvattend

33. Blokmethode – trainingsfasen Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 33 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus

34. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus 34 principes blokmethode (fysiek): • voetbalwedstrijd = herstellen + explosiviteit • een inspanning lang kunnen volhouden: CAPACITEIT • herstelcapaciteit (EDT – IDT) en explosieve capaciteit (HKSV – SUV) • een inspanning zo snel mogelijk kunnen uitvoeren: VERMOGEN • herstelvermogen (EIT – IIT) en explosief vermogen (SS – VS) • periodisering binnen 1 training (blokmethode) • explosief vermogen = niet- melkzuur • explosieve capaciteit = melkzuur • herstelvermogen = melkzuur • herstelcapaciteit = niet – melkzuur

35. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.4 de link van de mesocyclus naar de microcyclus 35 principes blokmethode (fysiek): • kan NIET samen in 1 training • expl vermogen en expl capaciteit = expl + expl • herstelvermogen + herstelcapaciteit = snel herstellen + snel herstellen • expl capaciteit + herstelvermogen = melkzuur + melkzuur • kan WEL samen in 1 training • expl vermogen en herstelvermogen= niet melkzuur + melkzuur • expl vermogen + herstelcapaciteit = niet melkzuur + niet melkzuur • expl capaciteit + herstelcapaciteit = melkzuur + niet - melkzuur

36. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 2.2.5 progressie in de periodisering 36 Fundamenteel in de periodisering is dat, naast een goede planning van alle aspecten in verhouding tot elkaar, elk van deze aspecten doorheen de tijd progressief wordt opgebouwd. (= basisprincipe overload) basisdocument progressieve opbouw

37. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 3. Fysieke, technische en tactische aspecten 37 • uitgangspunten: • amateurs (maar ook toepasbaar op andere leeftijden) • voorbereidingsperiode • 2 trainingen per week + wedstrijd • doel: • voorbeeld geven van integratie van technische (basics) en • tactische (teamtatics) periodisering in de conditionele • planning (fysiek)

38. Joost Desender

39. Joost Desender

40. Joost Desender

41. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 4. Bemerkingen bij plannen en periodiseren • aandacht voor de supercompensatie (1, 2, 3 trainingen per dag/week) • onthoud dat de mogelijkheid tot supercompensatie in de hand wordt gewerkt door de regeneratietraining of de relatieve rust • het is van cruciaal belang dat de dominante trainingsopdrachten op de gepaste trainingsdagen worden vastgelegd • aantal cycli tendens: meerdere pieken per jaar (atletiek vs. voetbal) slechts 2 wedstrijdperiodes: extra piek inlassen voordelen van meerdere pieken: • alle eigenschappen worden het ganse jaar door getraind en het lichaam bouwt een “geheugen” op • rustperiodes vermijden overtraining • fouten kunnen snel hersteld worden

42. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 4. Bemerkingen bij plannen en periodiseren • nadelen • afzwakken van de conditie kan mentaal zwaar doorwegen • speler betrekken in de planning! • meerdere pieken = kortere cycli jeugdtraining: tijd geven om bepaalde zaken te ontwikkelen! • kringloop • training is een continu aanpassingsproces • menselijk lichaam is niet steeds even berekenbaar • wisselwerking tussen plannen, uitvoeren en meten van het resultaat • planning is dus nooit af! (voortdurend bijsturen)

43. overloadtrainingen bij jeugdspelers U11-U12-U13: geen overloadtraining zij doen aan snelheidstraining met voldoende herstel, hun lactaatsysteem is nog niet voldoende ontwikkeld om de verschillende fasen te doorlopen! U14-U15-U16-U17: overloadtraining hou rekening met de diversiteit van individuen!! (groeispurt is bij elke speler verschillend) overloadtraining doe je nooit wanneer er midweekwedstrijden zijn (altijd twee dagen voor en minstens twee dagen na een wedstrijd) uitzondering: in de voorbereidingperiode kan de combinatie overloadtraining-midweekwedstrijd (extensieve duurfase) Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 43 4. Bemerkingen bij plannen en periodiseren

44. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 5. Methodiek • trainingsplanning verloopt in drie stappen: • analyse • vastleggen van de doelstellingen • periodiseren analyse • sterkte-zwakte analyse • wat is bereikt, wat niet? • wat liep mis? • zijn er storende externe factoren?

45. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 5. Methodiek doelstellingen (SMART: Specifiek, Meetbaar, Aangepast, Realistisch en Tijdsgebonden) • verschillende doelstellingen verspreid over het jaar • realistisch voor atleet en trainer • controleerbaar spelsporten en periodisering (complexiteit teamsporten) • splitsen van de competitie • concentreren van de competitie • in welke periode kan gewonnen worden met een verminderd prestatievermogen? • werken met omvangrijke selectie • theoretische inzichten botsen met praktijk (financiële, commerciële belangen) • rekening houden met de trainingsprincipes

46. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 5. Methodiek • chronologie • keuze van de wedstrijden (nationale competitie vs. Champions League) • vastleggen van stages, rekening houdende met de examenperiodes en/of vakanties • indelen van de macro in mesocycli • bepalen van de trainingsinhoud • inhoud bepaalt de duur van de mesocyclus • eerst opbouw, dan fijnregeling • vastleggen van de trainingsmethodes (vb golf vs blok)

47. Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte - Trainingsmethodiek – Plannen en periodiseren 5. Methodiek • meten van het resultaat • test moet disciplinespecifiek zijn • hoe beter de atleet, hoe complexer de test • zie verder Trainer A