ILK GRETIM VE ERGENLIK AGI GELISIM ZELLIKLERI ILETISIM

1. ILKÖGRETIM VE ERGENLIK ÇAGI GELISIM ÖZELLIKLERIILETISIM NECLA ÖNCEL H.H.TEKISIK RAM PSK. HIZ. REH. BÖL. BASK.

2. Ilkokul Çagi Çocugunun Özellikleri Ilginin kendi üzerinde toplandigi bir ev ortamindan okul ortamina geçis ve çok sayida insanla iliski kurma her çocugun bir bocalama dönemine girmesine neden olmaktadir.

3. Fiziksel Özellikleri 9-10 Yaslarinda çocuklarin vücut kimyasi degismektedir Kizlarda 4.,5. siniflarda ani bir boy artisi görülür. Erkek çocuklarda 7.,8. siniflarda boy artisi görülür. Bu devrede çok hareketlidirler. Bu ataklik ve hareketlilik bir çok kazalari beraberinde getirmektedir. Çocuk hastaliklarinin çogu ilkokul 1. Sinif devresinde artar. 2. Sinifa dogru yavas yavas vücut direnci artmaya baslamaktadir. Ilkokul devresinde beden, ergenlik öncesinin ani boy artisi ve ergenlik çaginin cinsel büyümesi için enerji depolar. Bu zamanlarda eklemlerin hala yumusak olusu nedeniyle dik oturma ve iyi yürüme aliskanliklarinin kazandirilmasi gerekmektedir.

4. Zihinsel Özellikleri ögrenmeye heveslidir. Konusmaktan ve sorulara cevap vermekten çok hoslanirlar. ilkokul çocugu çok konusmayi sevdigi kadar iyi bir dinleyici degildir. Ögretmen bu aliskanligi kazandirmalidir. ilkokula yeni gelen çocuklar hayvan masallarindan , çocuk- hayvan dostluklarini içeren hikayelerden hoslanirken, ilkokulun ortalarinda kahraman çocuk serüvenlerinden daha sonra yigitlikten bahseden konulardan hoslanirlar. çocuk kendini kahraman yerine koyarak dinler. Bu devrede biz edebiyat derslerinde kitap tartisma oturumlari düzenleyebiliriz. Bu da elestirme ve begeni yeteneginin gelismesini saglar.

5. Sosyal Özellikleri Ögretmenin begenisini her seyin üzerinde tutarlar. Bazen bir aferin çocugun kendi sayginligini kazanmasina yol açar. Bu dönemde sik sik kizlar ve erkekler kendi guruplari içinde karsi cinsten olan arkadaslarina itici ve asagilayici sözler söylerler. Bu nedenden dolayi ayni siraya oturtturmak faydasizdir. Oyunda basarili olamayan çocuklar gurup disi edilirler. Kizlarda tepki daha az iken, erkek çocuklara dikkat edelim. Oyunlara katilmalarini saglayalim

6. Duygusal Özellikleri Ögretmenin sicak ilgisi Eglence ve oynayacak ortamin varligi çocugun kisa bir süre içinde gevseyip rahatlamasina yardim eder.

7. ERGENLIK DÖNEMI ÖZELLIKLERI Kizlarin erkeklere oranla ortalama iki yil kadar önce olgunlasmalari nedeniyle, gençlik dönemindeki yas sinirlarinda, cinsler arasinda belirgin bir farklilik görülür. Kizlarda ortalama 10-11, erkeklerde 12-13 yaslarinda baslar. Genellikle 10-20 yaslari arasindaki evre ergenlik dönemi olarak kabul edilir. Ergenlik özelliklerinin baslamasinda çevresel, kalitsal ve ruhsal etmenler önemli roller oynamaktadir.

8. Normal olarak büyüme ve gelisme birlikte olur. Ancak es zamanli olmayabilir, biri digerinin önüne geçebilir. Kisinin bedensel büyümesi geri, zihinsel ve ruhsal gelisimi ise çok ileri olabilir. Bu durum çocuklarin kendi kimliklerini benimsemelerini, kendileriyle barisik olmalarini zorlastirabilir..

9. Ergenligin herkesçe bilinen sakarligi baslica iki nedene baglanabilir. Ilk nedeni ergenin hizla büyümesi ve uzamasinin, kaslarinin güdümlü çalismasini aksatmasidir. Daha önceki yillarda kazanilan motor becerisi ve denge yeni kazanilan boyutlara uymaz. Ikinci neden ise ergenin utangaçligidir. Herkesin kendisini gözledigini sanir. Deneyimsiz ve toy oldugunun bilincindedir. Bu da onun yanlislar yapmasina, tökezlemesine, önüne arkasina bakmadan bir seyleri devirmesine neden olur.

10. ERGENLIKTE FIZIKSEL GELISIM Esas olarak bedensel degisimlerimizin baslangici ergenlikten önceki 1-2 yili kapsayan erinlik sürecine denk gelmektedir. Kizlar, ergenlik dönemine erkeklerden yaklasik iki yil daha erken girer. Boy ve kilo artisinda erkekler ve kizlar arasinda farklilik gösterir. Bu uzama erkeklerde yilda ortalama 10 cm,kizlarda ise 8 cm kadardir.

11. Ergenlik Çagindaki Kizlarda; Boy uzar, kilo artar, gögüsler belirginlesir, agirlikli olarak kasik bölgesinde ve koltuk altinda olmak üzere bedenin diger bölgelerinde killanma olur. Kas ve daha çok yag dokusu gelisimi ile, beden hatlari yeni biçimini kazanir. Saç ve derilerinde yaglanma artabilir. Bunun sonucu olarak sivilceler ve siyah noktalar olusabilir. Kizlarda bu döneme özgü görülen en önemli degisiklik, üreme organlarinda gelisme ve adet görmenin baslamasidir.

12. Ergenlik Çagindaki Erkeklerde; Boy uzar, kilo artar, kas gücü gelisir. Ses önce çatallanir, sonra kalinlasir, Sakal ve biyiklar çikmaya baslar. Kasik, koltuk alti ve gögüs bölgelerinde yogun sekilde killanma olur. Üreme organlari gelisir, sperm üretimi baslar. Erkeklerin de saç ve derilerinde yaglanma artabilir, sivilce ve siyah noktalar olusabilir. Bedensel degisimin önemli özelliklerinden biri bu degisikliklerin baslangiç- bitis yasinin kisiden kisiye farklilik göstermesidir.

13. ERGENLIKTE DUYGUSAL GELISIM Ergenin duygusal dünyasinda bazi çeliskiler dikkatimizi çeker.Yalnizliktan duyulan hazzin yani sira, bir gruba katilma özlemi,yetiskini hor görme ama ona dayanma, endise ve umutsuzluga karsin gelecege coskuyla yönelis, bu evrenin belirgin çeliskili duygulari arasinda sayilabilir. Ergenin duygusal tepkilerini etkileyen baslica faktörler saglik durumu, zeka düzeyi, cinsiyet, okul basarisi ve sosyal kabul düzeyidir.Özellikle saglik kosuluyla duygusal tepkiler arasinda önemli bir iliski vardir. Kötü saglik kosullari bünyeyi asiri duygusal kilabilir.

14. Bu dönemde duygular ergenin tüm yasaminda etkili olurlar. Küçük bir kiriklik ergenin yakin çevresindeki iliskilerini dogrudan etkiler. Duygularin siddetlenmesi sonucu, gerginligin dogurdugu belirli aliskanliklar görülür. Bu aliskanliklardan en yaygin olani, iyi uyum saglayamayanlarda görülen tirnak yeme aliskanligidir. Gerginlik azaldikça ve genç dis görünümüne önem vermeye basladikça, tirnak yemede de belirgin bir azalma görülür.

15. Ergenlik döneminde en sik rastlanan duygu biçimleri Kendine Güven: Bir sabah uyandiginda birdenbire kendine güvenli biri oluverir. Baska bir sabah uyandiginda da kendine güvenmeyen biri olabilir. Bu bir süreçtir. Korku: Ergenler için özellikle bilinmeyen seyler korkunun dogmasina temel nedendir. Ergenin ilgilendigi faaliyetlerin sonucunu kestirememesi de korkuya neden olabilir.

16. Endise: Gerçek nedenden çok, hayali nedenlerden olusan korku tipleridir. Cinsel olgunlukla birlikte, endiselerin de farklilik gösterdigi dikkatimizi çeker. Orta ögretimin ikinci kademesinde ki ögrenciler özellikle çesitli okul sorunlari hakkinda endise duyarlar. Dis görünüs ve arkadaslari arasinda popüler olmama, endise yaratan diger konulardir.

17. Öfke: Ergenlik döneminde öfkeye neden olan uyarimlar genellikle sosyal kaynaklidir. Ergeni öfkelendiren konular sunlardir: Alay edildiginde, gülünç düsürüldügünde, tenkit edildiginde, azarlandiginda, haksiz yere cezalandirildiginda, Insanlar ona hükmetmeye basladiginda, isleri ters gittiginde, özel esyalari kardesleri ya da ana babasi tarafindan habersizce alindiginda gençler öfkelenir.

18. Sevgi: Ergenlikte sevgi, hos iliskiler kurabilen, kendini seven ve güven veren kisilere yönelmistir. Aile üyeleriyle olan bagi azalmis ve arkadaslariyla olan bagi artmistir. Ergenin sevdigi kisi adedi azdir. Bu nedenle sevgisi çok kuvvetlidir. Karsi cinse delicesine asik olma, kisa süre sonra bu duyguyu yitirme sikça görülen olaylardir.

19. Sorumluluk: Bu kelimeyi çok fazla duymaktan pek hoslanmazlar. Ergenin bütünüyle sorumluluk duygusundan yoksun olabilecegini düsünmek zordur. Sorumluluk duygusu veya belli boyutlarda gelismesi, faklilasmasi söz konusu olabilir. Ancak hiçbir seye, hiç kimseye, her seyden ve herkesten önemlisi kendilerine karsi sorumluluklarinin oldugu onlara anlatilmalidir.

20. Hüzün: “Sevinçli oldugunuzda gözlerinizi yüreginizin derinliklerine çevirirseniz, size sevinç veren sey ugruna bir zamanlar kederlenmis oldugunuzu görürsünüz. Kederli oldugunuz zamanlarda da yine yüreginizin derinliklerine bakin, o zaman gerçekte bir zamanlar sizi mutlu kilmis olan seye aglamakta oldugunuzu görürsünüz” Halil Cibran böyle ifade ediyor. Kisacasi bu dönemde hissettikleri hüznü de diger duygular gibi abartili bir sekilde yasayabilirler.

21. ERGENLIGIN TUTUM VE DAVRANISLAR ÜZERINDEKI ETKISI Yalnizlik Istegi: Bu dönemde genç küsme ve ani kirginliklar nedeniyle, arkadaslarindan ayrilma istegi duyabilir. Evdeki islere karsi isteksiz davranir. Odasina kapanir kimseyi görmek istemez. Duygu ve düsünceleriyle bas basa kalmak ister. Bazi gençler, büyüyen ve degisen bedeniyle kendini kabul edemedigi, begenmedigi bu nedenle üzüldügü için de yalnizligi seçerler.

22. Çalisma Isteksizligi: Bu dönemde genç okuluna ve derslerine karsi isteksiz davranir. Notlarinda düsme olur.Bunun sebebi kendilerine yeterince güven duymadiklari için basarili olabileceklerine inanmamalari ve geregi gibi ders çalismamalaridir. Genel olarak bu yaslardaki gençlerin ilgisini ders çalismaktan çok baska seyler çektiginden de ders çalismaya karsi isteksiz olurlar.

23. Disipline Karsi Direnis: Yetiskinlerle olan çatisma 13 yaslarinda en üst noktaya gelmektedir. Yasaklari saçma, kendine taninan haklari yetersiz bulur. Uyarildiginda ‘bana karisamazsiniz ben çocuk degilim’ diyerek birden tepki gösterir. Ailedeki baskidan çekinerek karsi gelemedigi zaman küskün ve somurtkan bir tutuma girer. Yas ilerledikçe bu zitlik azalir, olgunluk ve hosgörü artar.

24. Çekingenlik: Kendine güven eksikliginden, hata yapma kaygisindan ileri gelir. Kendinden ve yeteneklerinden emin olmayan genç baskalarinca begenilmeme kaygisiyla aslinda yapabilecegi bir çok isten ve insanlardan uzak durabilir. Bu durum gencin girisimciligini ve bir çok alandaki basarisini olumsuz yönde etkiler.

25. Fazla Hayal Kurma: Zamanlarinin önemli bir kismini hayal kurma alir. Özellikle ders çalisirken hayal kurma istegi güçlü bir biçimde ortaya çikar ve zaman kaybina neden olur. Kisilik arayisi içinde olan genç, gerçek dünyada ulasamadigi isteklerine ve üstünlük arzusuna hayaller vasitasiyla ulasip mutlu olmaya çalisir.

26. Duygululugun Artmasi: Karamsarlik, ufacik bir nedenle aglamalar, alinganlik artan duygululugun sonucu olmaktadir. Erkekler kizlara göre sinirlidirler. Kendilerinde olan huy degisikligi yetiskinlerce yüzüne söylendiginde bu durum ergeni kimse tarafindan sevilmiyor inancina götürür.

27. BILISSEL GELISIM 11 yasindan sonra mantiksal düsünme yetenegi yetiskinler düzeyine erisir. Görüs alisverisi ve tartisma onlarin yasaminda önemli bir yer almaya baslar. Toplumun gelenek ve göreneklerine, kurallarina karsi tutumlari degisir. Bunlarin degismez olduklarini düsünen çocugun tersine, artik bunlarin yetiskinler tarafindan kararlastirildiklarini ve degisik gruplara göre farkliliklar gösterebileceklerini kavramaya baslarlar.

28. Bu dönemde kendilerine özgü fikirler gelistirirler.Ancak baslangiçta çok yönlü düsünme yetenegi olusmadigi için bazi fikirlere körü körüne baglanabilir veya kuvvetle savunduklarigörüslerinden vazgeçebilirler. Çünkü çok yönlü düsünme yetenegi deneyimle, egitimle ve bilgiyle kazanilir.

29. Bu devrede, kontrol konusunun, özellikle aile iliskilerini belirgin biçimde etkiledigi görülmektedir. Bu devrede, kontrol, hem gençler hem de ana babalar açisindan bir sorun olabilmektedir. Gençler özellikle kendileri ile ilgili konularda kontrolü ele geçirmeyi istemekte, ele geçirebildiklerinde de, nasil kullanacaklari konusunda güçlük çekebilmektedirler. Ana babalar ise kontrolü çocuklarina hangi alanlarda, hangi yaslarda ve ne oranda birakmalari gerektigi sorulari ile basa çikmaya çalismaktadirlar.

31.  KISILER ARASI ILETISIM (Kaynagini ve hedefini insanlar olusturur) SÖZLÜ SÖZSÜZ Dil dil ötesi yüz bedensel mekan araçlar beden temas kullanimi

32. SÖZLÜ ILETISIM DIL: kisilerin ne söyledikleri önemlidir. insanlarin karsilikli konusmalari, mektuplasmalari. DIL ÖTESI: kisilerin nasil söyledikleri önemlidir. sesin tonu,vurgusu,hizi,siddeti

33. SÖZSÜZ ILETISIM YÜZ-BEDEN: kas,göz, agiz, el,kol hareketleri ,vücut durusu vb. BEDENSEL TEMAS: el öpmek-tokalasmak erkeklerin kol kola dolasmasi MEKAN KULLANIMI: insanlarla olan kisisel mesafemiz ARAÇLAR: rozetler,kiyafetler,masalar

34. ILETISIM ÇATISMASI mesaj veya geribildirim hatalarindan kaynaklanir

35. ILETISIM ENGELLERI 1- Emretme 2- Tehdit etme 3- Tartisma 4- Suçlama 5- Alay etme 6- Ad takma 7- Utandirma 8- Konuyu degistirme 9- Kisileri karar vermeye, yorum yapmaya zorlama 10- Konusmalari yarida kesme 11-Ögüt verme 12-Teshis koyma

36. ILETISIM ENGELI -1 Emretmeyin “…yapacaksin”

37. ILETISIM ENGELI -2

38. ILETISIM ENGELI -3

39. ILETISIM ENGELI -4

40. ILETISIM ENGELI -5

41. Lakaplar varsa ; problem var demektir. Mutlaka sen de bir problem var mesajini vermemiz lazim yoksa rahat edemeyiz. Dogru dürüst yürü lan (yürüyüsün problemli) Leylek gibi boyunla ne ariyorsun en arkaya geç. (boyunun uzunlugu problemli) Ne biçim öksürüyorsun öyle?

42. ILETISIM ENGELI -6

43. ILETISIM ENGELI -7 Utandirmayin “Senin kulaklarinda kocaman”

44. ILETISIM ENGELI -8 Konuyu degistirmeyin “Daha güzel seylerden konusalim” “Simdi zamani degil”

45. ILETISIM ENGELI -9 Kisileri karar vermeye, yorum yapmaya zorlamayin “Sen de söylesene ne kadar çirkin bir kiz degil mi ?”

46. ILETISIM ENGELI -10 Konusmalari yarida kesmeyin

47. ILETISIM ENGELI -11 Ögüt Vermeyin Bizim zamanimizda…

48. ILETISIM ENGELI -12 Teshis Koymayin Bence sen...(bu konuyu 3 kere de ancak anlarsin)

49. ETKIN DINLEMEK Göz temasi kurun. Uygun oldugunda kisiye dokunun. Söyleneni tekrar edin. Dinlerken baska seylerle ugrasmayin. Kendinizi konusanin yerine koyun. Savunmaya geçmeyin; Sadece dinleyin.

50. GERÇEKTEN ANLAMAK ISTIYOR MUSUNUZ ?(EMPATI)

51. EMPATIK YAKLASIM Yerinde olsam bende kendimi kötü hissederdim. Sende ayni benim gibisin Isler seni iyice bunaltmis Bunca is karsisinda kendini yalniz hissediyorsun Bu islerle tek basina ugrasmak seni öfkelendiriyor.

52. Bizler genç olduk, gençligin ne demek oldugunu biliyoruz. Ama onlar henüz yetiskin olmadilar. Bu yüzden saglikli iletisimin sorumlulugu bizdedir.

53. Olumlu-olumsuz iletisim YANLIS Dersini yapmadan teneffüse çikamazsin. DOGRU Dersini yaptiktan sonra teneffüse çikabilirsin.

55. Sen yerine, ben mesaji “Sen” mesaji yerine… -Çok kabasin! Her zaman sözümü kesiyorsun! “Ben” mesaji verin… -Konusmaya baslayip da sonunu getiremedigimde çok rahatsiz oluyorum.

56. Sen yerine, ben mesaji “Sen” mesaji yerine… -Terbiyesizlik Ediyorsun “Ben” mesaji verin… -Çok Rahatsiz Oldum.

57. Tepki Göstermeden Önce