1 / 70

DYSLEKSJA ROZWOJOWA

DYSLEKSJA ROZWOJOWA. Opracowała: Monika Haligowska. Definicja dysleksji opublikowana przez Towarzystwo Dysleksji im. Ortona (USA) (1994r.). „Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się .

ailsa
Download Presentation

DYSLEKSJA ROZWOJOWA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. DYSLEKSJA ROZWOJOWA Opracowała: Monika Haligowska

  2. Definicja dysleksji opublikowana przez Towarzystwo Dysleksji im. Ortona (USA) (1994r.) „Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniemo podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych.

  3. Trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju, ani zaburzeń sensorycznych. Dysleksja manifestuje się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do różnych form komunikacji językowej, często oprócz trudności w czytaniu, dodatkowo pojawiają się poważne trudności w opanowaniu czynności pisania i poprawnej pisowni”. ( Bogdanowicz, 1996, s. 35)

  4. Definicja DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ obowiązująca w Polsce: „to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym, u których współwystępują zaburzenia funkcji percepcyjno – motorycznych, zaangażowanych w proces nabywania tych umiejętności. Bywają one również określane jako mikrodysfunkcje czy też fragmentaryczne zaburzenia lub deficyty rozwojowe.” (H. Spionek, 1965)

  5. SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ • Zakłócenia funkcji percepcyjno-motorycznych i ich integracji wywołują specyficzne trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania. • Dla wyróżnienia rodzaju poszczególnych trudności używa się następujących określeń w ramach szerokiego rozumienia terminu „DYSLEKSJA” (DYSLEKSJA ROZWOJOWA) • DYSLEKSJA • DYSORTOGRIAFIA • DYSGRAFIA • Zakres ww. trudności może byćwąski, gdy dotyczy tylkojednej funkcji uczestniczącej w procesie czytania i pisania lubszeroki, • gdy dotyczykilku funkcji jednocześnie.

  6. DYSLEKSJA ROZWOJOWA: • DYSLEKSJA: specyficzne trudności w nauce czytania, • którym często towarzyszą trudności w pisaniu. • DYSORTOGRAFIA: specyficzne trudności • w komunikowaniu się za pomocą pisma, • zwł. z opanowaniem zasad • poprawnego pisania (częste błędy ortograficzne). • DYSGRAFIA: trudności w opanowaniu właściwego • poziomu graficznego (czytelnego, kształtnego) pisma. • DYSKALKULIA: • zaburzenie w nauce liczenia u dzieci w normie intelektualnej. • (Bogdanowicz, Jaklewicz, 2000; Mihilewicz za 2001: Sillamy, 1994)

  7. Dysleksja rozwojowa występuje u ok.10 - 15% populacji, z czego poważniejsze przypadki, to 2 - 4%. Dyskalkulia jest zjawiskiem o wiele rzadszym - dotyka od 3%- 7% ogółu. (Bogdanowicz, 2000)

  8. PRZYCZYNY DYSLEKSJI Bezpośrednią przyczyną trudności o charakterze dyslektycznym jest nieharmonijny rozwój psychomotoryczny dziecka, tj. niektóre jego funkcje rozwijają się dobrze lub bardzo dobrze, a inne z wyjątkowym opóźnieniem - głównie te, które biorą udział w czytaniu i pisaniu oraz ich współdziałaniu.

  9. Dysleksja rozwojowa ma podłoże konstytucjonalne, tj. uwarunkowana jest strukturalnymi zmianami w centralnym układzie nerwowym i nieprawidłowym jego funkcjonowaniem, co przyczynia się do powstania dysharmonii rozwojowych będących bezpośrednią przyczyną specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.

  10. POLIETIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ: • zmiany strukturalne, tj. niedokształcenia kory • mózgowej w okolicach związanych z mową, • czytaniem, pisaniem powstałe w okresie • prenatalnym lub związane z mikrouszkodzeniami • w okresie porodu i tuż po urodzeniu; • Czynniki patogenne odpowiedzialne • za powstawanie zmian strukturalnych: • - geny zlokalizowane w chromosomach 1,6, 15, • niedotlenienie mózgu, • anomalie chromosomalne, • nadprodukcja testosteronu w okresie • prenatalnym.

  11. W latach 90 – tych XX w. Fawcett, Nicolson, Berry, Dean (1997) wykazali zmiany strukturalne i czynnościowe móżdżku oraz ich związki z zaburzeniami rozwoju nie tylko motoryki, ale też funkcji językowych. (za: Bogdanowicz, Jaklewicz 2000)

  12. DIAGNOZA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • Stawia się ją wtedy, gdy: • stwierdza się prawidłowy rozwój intelektualny (IQ • w normie) • występują istotne opóźnienia rozwoju funkcji • (słuchowo-językowych, wzrokowo-przestrzennych, • ruchowych i integracji tych funkcji), stanowiących • podstawę do wykształcenia się umiejętności • czytania i pisania • trudności w czytaniu i pisaniu objawiają się • od początku nauki szkolnej

  13. DIAGNOZA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • jako specyficznych trudności w uczeniu się • ustala się, czy trudności w nauce czytania, • w opanowaniu poprawnej pisowni i poziomu • graficznego pisma, występują jednocześnie, • czy w izolacji • o „specyficznych” trudnościach w uczeniu się • czytania i pisania orzeka się, gdy są one istotne: • wyznacza się tu granicę w postaci opóźnienia o 2 • lata w stosunku do wieku inteligencji, wieku życia • (warunek ten nie jest powszechnie akceptowany) • rozpoznanie stawia się w przypadku, gdy trudności • nie wynikają z zaniedbań środowiskowych • lub dydaktycznych

  14. NIE ROZPOZNAJE SIĘ DYSLEKSJI, • gdy trudności w czytaniu i pisaniu • są jedynie wynikiem złego funkcjonowania • narządów zmysłów (niedosłuch, wada wzroku) • lub skutkiem schorzeń neurologicznych (epilepsja, • mózgowe porażenie dziecięce) • należą do zespołu symptomów inteligencji niższej • niż przeciętna, upośledzenia umysłowego • są jedynie wynikiem zaniedbań środowiskowych • lub dydaktycznych • (Bogdanowicz, Jaklewicz, 2000)

  15. MITY I KONTROWERSJE DOTYCZĄCE WCZESNEJ DIAGNOZY DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ: • Dysleksję rozwojową można zdiagnozować dopiero • z końcem szkoły podstawowej: w klasach V-VI • (wcześniej możliwe jest tylko postawienie diagnozy • ryzyka dysleksji). • Rozpoznawanie dysleksji rozwojowej wcześniej niż • w klasach V i VI jest szkodliwe, ponieważ usprawiedliwia • niepowodzenia w nauce i popełniane błędy, i tym samym • zniechęca dorosłych oraz zwalnia ich z obowiązku pracy • z dzieckiem. • 3. Inteligentne dziecko zawsze poradzi sobie w szkole.

  16. Rozpoznawanie ryzyka dysleksji w klasie 0 i I jest • szkodliwe, ponieważ staje się przyczyną etykietowania, stygmatyzowania, piętnowania • i naznaczania, a tym samym wykluczania, defaworyzowania i marginalizacji w klasie. • Z ryzyka dysleksji „wyrasta się”, bo jego objawy cofają się samoistnie. • Opóźnienia rozwoju mowy u chłopców nie • należy traktować jako symptomu ryzyka dysleksji, ponieważ jest typowym zjawiskiem rozwojowym.

  17. Nie ma potrzeby powtarzania przez dziecko zerówki, bo ono w swoim czasie „dojrzeje” • do szkoły, gdy samoistnie wyrówna opóźnienia rozwojowe. • 8. Wystarczy powtórzyć zerówkę, aby dziecko „dorosło” do szkoły. • Badania przesiewowe są mało diagnostyczne, • a więc niepotrzebne. • Uczeń zerówki musi „awansować” do pierwszej klasy, bo inaczej załamie się psychicznie.

  18. Krytyczne okresy w programie diagnozowania • dysleksji rozwojowej: • pierwszy rok nauki szkolnej • Nieharmonijny rozwój oraz opóźnienia rozwoju funkcji ważnych dla opanowania umiejętności czytania i pisania • w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym to sygnał do diagnozy ryzyka dysleksji przy użyciu Skali Ryzyka Dysleksji – w połowie roku, i oceny czytania z końcem roku szkolnego pierwszej klasy. • 2) po dwóch latach nauki szkolnej • Jeśli dziecko ma zapewnioną właściwą opiekę rodzicielską • i dydaktyczną, dobrze rozwija się umysłowo, a nasilone • trudności w nauce czytania i pisania, pomimo dodatkowych zajęć prowadzonych w pierwszych dwóch latach nauki szkolnej, nie ustępują, w takich przypadkach uczeń powinien w klasie II zostać poddany wstępnym badaniom diagnostycznym.

  19. Krytyczne okresy w programie diagnozowania dysleksji rozwojowej: Jeśli objęcie dziecka oddziaływaniami z zakresu terapii pedagogicznej w tym okresie nie przyniesie oczekiwanej poprawy do końca okresu nauczania elementarnego, jest to sygnał, że uczeń powinien w klasie III zostać poddany pogłębionym badaniom diagnostycznym w celu postawienia ostatecznej diagnozy dysleksji rozwojowej.

  20. MODEL ROZPOZNAWANIA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • ETAPY: • Diagnoza gotowości szkolnej dzieci w wieku 5 – 6 lat (badanie przesiewowe) – profilaktyka niepowodzeń szkolnych. • Diagnoza ryzyka dysleksji. • Wiek: 7 – 8 lat: ujawnienie symptomów ryzyka • dysleksji i nasilonych trudności w uczeniu się czytania. • W sytuacji wystąpienia objawów umiarkowanego lub • wysokiego ryzyka dysleksji i nasilonych trudności w czytaniu, • a przy tym słabych efektów pomocy udzielonej ze strony nauczyciela i rodziców konieczne jest w wieku 8 – 9 lat wstępne badanie diagnostyczne .

  21. Diagnoza dysleksji rozwojowej. • Formułowana na przełomie okresu kształcenia zintegrowanego • i przedmiotowego (klasa III – IV), • jeżeli pomoc do tych czas udzielona dziecku w domu oraz specjalistyczna terapia w szkole nie przyniosły zdecydowanej poprawy, • czyli nie spowodowały złagodzenia • lub ustąpienia trudności w czytaniu i pisaniu. • (Bogdanowicz, 2008)

  22. DIAGNOZA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • Wstępna część badania • Metody kliniczne:wywiad z obojgiem rodziców, • obserwacja (skale obserwacji, np. Skala Ryzyka • Dysleksji M. Bogdanowicz), analiza dokumentów • (świadectwa szkolne, dokumenty medyczne, wypisy • ze szpitala, wyniki badań EEG, TK, rezonansu, opinie • nauczycieli, opinie z poprzednich badań • psychologiczno - pedagogicznych), • analiza wytworów dziecka (rysunki, prace • plastyczne, modele przestrzenne, zeszyty)

  23. DIAGNOZA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • 2) Badanie rozwoju intelektualnego • Metody eksperymentalne:testy, próby • eksperymentalne, kwestionariusze • ocena poziomu ilorazu inteligencji • ocena poziomu rozwoju myślenia • ocena rozwoju mowy (ekspresja słowna, artykulacja) • ocena procesów orientacyjno – poznawczych • ocena danych ilościowych i w profilu • w psychogramie • ocena danych jakościowych – symptomów specyficznych dla dysleksji

  24. DIAGNOZA DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • Ocena rozwoju intelektualnego • Specyficzny profil dla dysleksji w WAIS – R • podtesty gorzej wykonane przez dzieci: • A (arytmetyka) • C (kodowanie) • I (wiadomości) • D (powtarzanie cyfr) • Zaburzenia funkcji wzrokowo – ruchowych • i wzrokowo – przestrzennych.

  25. A: arytmetyka: • - problemy z tabliczką mnożenia • problem z zapamiętywaniem danych ilościowych podanych słownie • C: kodowanie: • trudności z koordynacją wzrokowo – ruchową • obniżona pamięć wzrokowo – ruchowa • - zwolnione tempo uczenia się wzr.-ruch. • obniżony poziom graficzny znaków / • znaki obrócone o 180 stopni

  26. I: wiadomości: • trudności z przypomnieniem sobie nazw, nazwisk • znacznie obniżona gotowość pamięci • problemy z zapamiętywaniem sekwencji nazw • D: powtarzanie cyfr: • problem z powtarzaniem wspak • problem z pamięcią operacyjną (odwrócenie porządku cyfr) • trudności z koncentracją uwagi

  27. BADANIE FUNKCJI LEŻĄCYCH U PODSTAW DYSLEKSJI • badanie funkcji wzrokowych • badanie funkcji słuchowo – językowych • ocena funkcji ruchowych • ocena lateralizacji • ocena orientacji w schemacie ciała • i przestrzeni • f) ocena poziomu rozwoju integracji • percepcyjno – motorycznej (koordynacja wzrokowo – ruchowa)

  28. OCENA CZYTANIA I PISANIA (badanie pedagogiczne) czytanie: głośne/ciche (tempo, technika, po - -ziom rozumienia, specyficzne błędy) pisanie: tempo, poprawność pisowni, specyficzne błędy poziom graficzny pisma

  29. OCENA POSTĘPÓW ORAZ SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ INNYCH PRZEDMIOTÓW SZKOLNYCH • Języki obce • Historia • Geografia • Chemia • Arytmetyka (matematyka) • Technika • Muzyka • Plastyka (rysunek) • W – F • Język polski

  30. OCENA ZACHOWANIA DZIECKA W SYTUACJI ZADANIOWEJ (PODCZAS BADANIA) • Warunki badania, charakter zadania. • nawiązanie z dzieckiem kontaktu • nastrój, stan emocjonalny dziecka w chwili badania • stopień zainteresowania zadaniem, chęć do współpracy (motywacja, zaangażowanie) • 2. Charakterystyka poznawczego funkcjonowania dziecka: • uwaga: siła i zakres • ciekawość poznawcza • cechy procesu myślenia: tempo myślenia, samodzielność, oryginalność, produktywność, krytycyzm myślenia, giętkość, czy sprawdza się, poprawia

  31. OCENA ZACHOWANIA DZIECKA W SYTUACJI ZADANIOWEJ (PODCZAS BADANIA) • 3. Charakterystyka zachowania dziecka: • dojrzałość społeczna, emocjonalna • napęd psychoruchowy (aktywność/ bierność) i jego zaburzenia (zahamowanie psychoruchowe / ADHD) • 4. Ocena funkcjonowania poznawczego: • poziom rozwoju funkcji intelektualnych, procesów orientacyjno – poznawczych (uwaga, pamięć, percepcja, mowa) • dane ilościowe: specyficzny profil dla dysleksji w psychogramie (ACiD) • - dane jakościowe: specyficzne symptomy

  32. WNIOSKI Z BADANIA • „rozpoznanie” ryzyka dysleksji (nawet w 2 r.ż.) • lub specyficznych trudności uczenia się czytania i pisania (dysleksja rozwojowa – od II klasy) • stosowanie opisowej terminologii (ewentualnie wraz z symbolem z ICD – 10) • stwierdzenie całego syndromu (dysleksja rozwojowa) lub izolowanych form zaburzeń (np. dysortografia i / lub dysgrafia) • stwierdzenie stopnia nasilenia trudności, np. głęboka dysleksja • stwierdzenie dodatkowych zaburzeń, np. ADHD, zaniedbania środowiskowe, wada wzroku

  33. DZIAŁANIA POSTDIAGNOSTYCZNE • ZALECENIA, WSKAZANIA • Ogólne wskazania: • zindywidualizowanie nauczania w formie dostosowania do potrzeb, możliwości i ograniczeń dziecka dotyczących: • edukacji (np. style uczenia się) • wymagań (zakres programu, tempo uczenia się, powtórki, języki obce, czytanie) • 2) Szczegółowe wskazania do pracy z uczniem w szkole i w domu. • Ustalenie kontraktu dot. współpracy pomiędzy: • rodzicami, dzieckiem, nauczycielami, terapeutą.

  34. ROZPOZNAWANIE RYZYKA DYSLEKSJI „Rozpoznania ryzyka dysleksji, a więc zagrożenia dysleksją rozwojową, dokonujemy wówczas, gdy obserwowane trudności mają specyficzny charakter, gdy z trudem i wolno ustępują pod wpływem ćwiczeń, a poprawa jest nie współmiernie mała do włożonej pracy i gdy często ponownie się pojawiają”. (Bogdanowicz, 2008, s. 10)

  35. WCZESNE ROZPOZNAWANIE MOŻLIWOŚCI WYSTĄPIENIA SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ • Ryzyko dysleksji • termin stosowany wobec: • młodszych dzieci wykazujących wybiórcze zaburzenia • w rozwoju psychoruchowym, które mogą warunkować • wystąpienie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu; • uczniów, którzy napotykają na pierwsze, ale nasilone • trudności w nauce – pomimo inteligencji w normie, dobrze • funkcjonujących narządów zmysłu, właściwej opieki • wychowawczej i dydaktycznej w domu i szkole; • (Bogdanowicz, 2002, s.43)

  36. Skala Ryzyka Dysleksji (SDR) autorstwa M. Bogdanowicz – narzędzie przesiewowe przydatne w praktyce pedagogicznej do wczesnego rozpoznawania możliwości wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się – dysleksji rozwojowej poprzez wykrywanie jej symptomów. • (Bogdanowicz, 2002, s. 96) • Z pomocą specjalistów dzieci ryzyka dysleksji powinny wyrównać opóźnienia rozwojowe jeszcze przed podjęciem nauki w szkole. • Skuteczność interwencji jest zależna od tego, • jak szybko zidentyfikujemy problem. • Dziecko ryzyka dysleksji nie musi stać się uczniem dyslektycznym.

  37. RYZYKIEM DYSLEKSJI • są obciążone dzieci: • w rodzinach których występowały podobne • zaburzenia, • pochodzące z nieprawidłowej ciąży • oraz porodu, • te, które wykazują wszelkie opóźnienia • rozwoju. • (Bogdanowicz, Jaklewicz, 2000)

  38. SYMPTOMATOLOGIA RYZYKA / DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ • Lista objawów wskazujących na niepokojące dysharmonie rozwoju. • WIEK NIEMOWLĘCY I PONIEMOWLĘCY • opóźnienie w rozwoju mowy i rozwoju ruchowym: • późniejsze wypowiadanie prostych i złożonych słów, • zdań, • słabo lub w ogóle raczkują, późno zaczynają chodzić, • biegać, mają trudności z utrzymaniem równowagi, • czasem stwierdza się u nich obniżony tonus • mięśniowy, • mało zręczne manualnie, nieporadne w samoobsłudze, • np. myciu rąk, ubieraniu się, jedzeniu łyżką; • nie próbują same rysować,

  39. WIEK PRZEDSZKOLNY: 3 – 5 lat • mała sprawność ruchowa: słabo biega, trudności • z utrzymaniem równowagi, niezdarne w ruchach, • źle funkcjonuje w zabawach ruchowych; • mała sprawność ruchowa rąk: niechęć • do czynności samoobsługowych, np. zapinania • guzików, sznurowania butów; źle trzyma ołówek, • za mocno / za słabo go naciska podczas rysowania; • słaba koordynacja wzrokowo – ruchowa: trudność • sprawia mu budowanie z klocków, niechętnie • rysuje, nie umie narysować koła jako 3- latek, • kwadratu i krzyża jako 4- latek, trójkąta jako 5- • latek;

  40. WIEK PRZEDSZKOLNY: 3 – 5 lat • opóźniony rozwój lateralizacji: brak przejawów preferencji • jednej ręki; • zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci • wzrokowej ; przejawy: nieporadność w rysowaniu (rysunki • bogate treściowo, ale prymitywne w formie), trudności • w składaniu puzzli, wykonywaniu układanek; • opóźniony rozwój mowy, nieprawidłowa artykulacja wielu • głosek, trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, • budowaniem wypowiedzi, z zapamiętywaniem nazw, • wydłużony okres posługiwania się neologizmami, • zniekształcanie nazw przez używanie niewłaściwych • przedrostków; • można u nich rozpoznać niektóre pierwotne odruchy • wrodzone, które nie zanikają / nie ulegają przekształceniu; • ich obecność wskazuje na niedojrzałość CUN;

  41. KLASA „O”: 6 -7 lat • obniżona sprawność ruchowa: słabo biega, skacze, • trudności z uczeniem się jazy na nartach, rzucaniem/ • chwytaniem piłki; • trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów • w zakresie samoobsługi, np. używaniem nożyczek, • widelca; • opóźnienie rozwoju lateralizacji: nadal jest oburęczne; • opóźnienie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni – • ma trudności ze wskazywaniem na sobie części ciała • (prawe – lewe); nie umie określić kierunku na prawo • i na lewo od siebie (np. droga na prawo, drzwi • na lewo); • trudności z rysowaniem rombu, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych, rysowaniem, szlaczków

  42. KLASA „O”: 6 -7 lat • trudności z wyróżnianiem elementów z całości, • z ich łączeniem, z wyodrębnianiem szczegółów • różniących dwa obrazki, z odróżnianiem • kształtów: podobnych (np. figur geometrycznych, • liter: m – n), identycznych, ale inaczej położonych • w przestrzeni (np. liter p-g-b-d); • trudności z poprawnym używaniem wyrażeń • przyimkowych wyrażających stosunki przestrzenne • (nad – pod, za – przed); • wadliwa wymowa, przekręcanie trudnych wyrazów • (np. sosa lub szosza), błędy gramatyczne;

  43. KLASA „O”: 6 -7 lat • trudności z zapamiętywaniem wiersza, piosenki, • więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie; • trudność z zapamiętaniem nazw, mylenie nazw • zbliżonych fonetycznie; trudności z zapamiętaniem dni • tygodnia, pór roku, kolejnych posiłków, szeregów cyfr; • trudności w różnicowaniu głosek podobnych (np. z-s, • b-p, k-g) – zaburzenia słuchu fonemowego; trudności • z wydzielaniem sylab i głosek ze słów, ich • syntetyzowaniem – zaburzenia analizy i syntez • głoskowej i sylabowej; • trudności w orientacji w czasie, np. określaniu pory • roku, dnia, godziny na zegarze;

  44. KLASA „O”: 6 -7 lat • trudności w nauce czytania: czyta bardzo wolno, • głoskuje, nie zawsze dokonuje poprawnej, wtórnej • syntezy, przekręca wyrazy; nie rozumie • przeczytanego tekstu; • pierwsze próby pisania: częste pisanie liter i cyfr • zwierciadlanie oraz odwzorowywanie wyrazów, • zapisując je od strony prawej do lewej; • Współwystępowanie wielu ww. symptomów • u dziecka pozwala z większą pewnością przypuszczać, że mamy do czynienia z dzieckiem „ryzyka dysleksji”.

  45. WIEK SZKOLNY: I – III klasa • mała sprawność ruchowa całego ciała: trudności • z nauczeniem się jeździć na 2- kołowym rowerze, • wrotkach, łyżwach, nartach; • obniżona sprawność ruchowa rąk: trudności • w czynnościach samoobsługowych związanych • z ubieraniem się, jedzeniem itp.; • - utrzymująca się oburęczność; • trudność z odróżnianiem prawej i lewej ręki, strony, • określenia położenia przedmiotów względem siebie; • trudności koordynacji wzrokowo – ruchowej (oko- • ręka): brzydko, niechętnie rysuje, pisze, nie mieści • się w liniaturze, zagina „ośle uszy”, zbyt mocno • przyciska ołówek, długopis; ręka szybko się męczy;

  46. WIEK SZKOLNY: I – III klasa • trudności z zapamiętywaniem (np. tabliczki mnożenia, • wierszy), zwł. sekwencji (nazw miesięcy, liter • w alfabecie); • wadliwa wymowa, przekręcanie złożonych wyrazów, • używanie sformułowań niepoprawnych pod względem • gramatycznym; • trudności z opanowaniem poprawnej pisowni • związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania • wzrokowego i pamięci wzrokowej: trudności • z zapamiętaniem kształtu rzadziej występujących liter, • o skomplikowanej strukturze (F,H,Ł,G); • mylenie liter identycznych, ale inaczej położonych • w przestrzeni; popełnianie błędów podczas • przepisywania tekstów;

  47. WIEK SZKOLNY: I – III klasa • trudności z opanowaniem poprawnej pisowni • związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania • słuchowego dźwięków mowy, pamięci słuchowej • i mowy: mylenie liter odpowiadających głoskom • podobnym fonetycznie (np. z-s, w-f, d-t, k-g); trudności • z zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i-j, głosek • nosowych ą-om, ę-en, nagminne opuszczanie, • dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab; • pisanie wyrazów bezsensownych; nasilone trudności • podczas pisania ze słuchu (dyktanda); • trudności w czytaniu: wolne tempo, prymitywna • technika (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną • syntezą słowa), błędy, powolne i słabe rozumienie • tekstu;

  48. WIEK SZKOLNY: powyżej IV klasy • - wolne tempo czytania, niechęć do czytania; • - nieprawidłowa pisownia, liczne błędy ortograficzne; • - trudności z zapamiętywaniem wierszy, terminów nazw, • np. miesięcy, dat, danych, numerów telefonu; • przekręcanie nazwisk i nazw, liczb wielocyfrowych; • trudności w przedmiotach szkolnych wymagających • dobrej percepcji wzrokowej, przestrzennej i pamięci • wzrokowej: geografii – zła orientacja na mapie, • geometrii – rysunek uproszczony, schematyczny, • chemii – łańcuchy reakcji chemicznych; • - trudności w przedmiotach szkolnych wymagających • dobrej percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy: • trudności w opanowaniu języków obcych, biologia – • opanowanie terminologii, historia – zapamiętywanie • nazwisk, nazw;

  49. SYMPTOMY DYSLEKSJI W CZYTANIU • wolne tempo czytania, słaba technika czytania: • przedłużony etap głoskowania, • znaczna liczba błędów, charakterystyczny rodzaj • błędów (zależne od dysfunkcji, które są przyczyną • tych trudności; m.in. zmiana liter, opuszczanie liter, • zmiana brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie • całych wyrazów), • -słabe rozumienie przeczytanego tekstu(nadmierna • koncentracja na technice obniża zrozumienie • tekstu), • - niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego, • - brak zróżnicowania głosek zbliżonych fonetycznie, • - problem z zróżnicowaniem wyrazów podobnie • brzmiących,

More Related