تمدن یونان باستان

1. تمدن یونان باستان گرد آوردندگان : دنیا سلامی، امیر باقرآبادی استاد :مهندس عزیز بنی سعید درآمدی بر شهرشناسی

2. موقعیت یونان در نقشه جهان

3. موقعیت یونان در اروپا

4. نقشه توپوگرافی یونان

5. یونان، مهد تمدن اروپا سرزمینی که امروزه یونان نامیده میشود، کشوری است کوهستانی به شکل شبه جزیره که در جنوب شرقی اروپا (منطقه بالکان) قرار دارد.با اینکه یونان کشور کوچکی است اما در رشد فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی ایفا کرده است. گرچه همواره از تمدن شهر آتن به عنوان مهد فرهنگ و تمدن اروپا یاد میشود، اما قدیمی ترین تمدن شناخته شده یونان در جزیره ای به نام کرت پدید آمده است. پرچم یونان از 5 نوار آبی رنگ به نشانه آسمان آبی، 4نوار سفید به نشانه صلح و میهن پرستی یونانی ها و یک صلیب به نشانه اعتقاد اکثریت مردم به دین مسیحیت، تشکیل شده است.

6. رویداد های مهم در تاریخ یونان باستان 1200-1600 پ.م : نخستین تمدن های یونانی قدرت میگیرند. 1225-1250پ.م : جنگاوران در تروی به مصاف یکدیگر می روند. 1100-1200پ.م : نخستین تمدن های یونانی سقوط کرده و از میان میروند. 900-1150 پ.م: تمدن و فرهنگ در یونان باستان،دوران تاریک خود را سپری میکند. 800 پ.م : یونانیان شماری از معابد نخستین را بنا میکنند. 776 پ.م: نخستین مسابقات المپیک برگزار می شود. 700-750 پ.م: نخستین دولت شهرهای یونانی ظهور می کنند. هومر حماسه ایلیاد و اودیسه خود را می سراید.

7. 650-700 پ.م: رزم هوپلیت ها به تدریج شکل میابد.نخستین سفالینه های یونانی با زمینه تاریک ساخته می شود. • 594 پ.م: سولون اصلاحات خود را در آتن آغاز میکند. • 573-582 پ.م: آغاز بازی های ورزشی پیتیان، ایستمیان ونمیان • 540 پ.م: هخامنشیان سواحل شرقی یونان،ایونیا را برای یک قرن تحت سلطه میگیرند. • 508 پ.م :کلیستنس دموکراسی را در آتن بنیان میگذارد. • 486پ.م: مردم آتن،آرگون ها یا سرپرست دولت شهرای خویش را با رای انتخاب میکنند. • 480 پ.م: ایرانیان به سلطه خود بر بیشتر دولت شهرهای یونانی که • حدود یک قرن به طول انجامید پایان می بخشند. • 456-470 پ.م: معبد زئوس در المپیا ساخته می شود. • 432-447 پ.م:معبد پارتنون بر بلندای آکروپولیس آتن بنا می شود. • 404-431 پ.م:آتن واسپارت در جنگ های پلوپونزی مقابل یکدیگر قرار میگیرند.

8. 429 پ.م : پریکلس جان می سپارد. • 411 پ.م: آریستوفانس نمایش لیزیستراتا را به روی صحنه میبرد. • 404 پ.م: دولت شهر اسپارت آتن را مغلوب میکند. • 399 پ.م: سقراط محاکمه و به مرگ میشود. • 392 پ.م:تئودوسیوس اول امپراطور رومی،جشن ها وآئین های غیرمذهبی چون بازی های المپیک را ممنوع اعلام میکند.معابد و پرستشگاه های غیر مسیحی نابود شده و ازمیان می روند. • 380 پ.م : افلاطون کتاب جمهوری را می نویسد. • 370 پ.م: اسپارت،سراشیبی سقوط را می پیماید.زین پس،تبس مهم ترین مرکز تمدن یونانی می گردد. • 356 پ.م: اسکندر گجسته زاده می شود. • 347 پ.م:افلاطون، آکادمی را بنیان می نهد. • 337 پ.م:فیلیپ ستمگر ارتش خود را راهی یونان می کند. • 330 پ.م: ارسطو کتاب سیاست خود را مینویسد. • 323 پ.م: اسکندر گجسته در خاک ایران تسلیم مرگ میشود. • 146 پ.م: یونان جزئی از گستره پهناور روم می شود.

9. تاریخ یونان باستان

10. عناصر شهری یونان عناصر اصلی شهر یونانی عبارتند از: آکروپلیس، حصارشهر، آگورا، محلات مسکونی، یک یا چند محل تفریحی و فرهنگی، یک منطقه مذهبی، اسکله، بندر و احتمالا یک منطقه صنعتی.پرینه، بهترین نمونه شکل گیری این عناصر در قالب یک شهر می باشد. آکروپلیس نام عمومی است که به تپه دفاعی اولیه شهر اطلاق می شود.مرکز مرتفع شهرهای قدیمی تر یونان و قلعه محصور بسیاری از شهرهای مستعمراتی آن با این نام خوانده می شدند.آکروپلیس که در ابتدا تمامی شهر را در خود جای می داد، به تدریج یا به بخش مقدس و مذهبی شهر بدل گردید(مثل آتن)، و یاتخلیه شده و خارج از محدوده شهر قرار گرفت،چنانکه در میلتوس اتفاق افتاد.

11. آگورا فقط یک فضای عمومی در شهر نبوده بلکه مرکز شهر و قلب تپنده آن محسوب میشده است.این مکان که محل اجتماع همیشگی تمام شهروندان بوده، به یکباره بوجود نیامده بلکه صحنه حیات اجتماعی،اقتصادی و سیاسی روزانه جامعه بوده است.در شهرهای طراحی شده، آگورا تاحدامکان در مرکز فیزیکی شهر واقع شده بود و در شهرهای بندری نیز آگورا در کنار بندر قرار میگرفت.در شهرهای طراحی نشده محل طبیعی آگورا در حدفاصل میان دروازه شهر و آکروپلیس بوده در آتن این نکته به وضوح دیده میشود. تاریخ آگورا را می توان به سه دوره تقسیم نمود : 1.دوره کلاسیک ، قرن پنجم قبل میلاد2.دوره هلنیستی، قرن دوم قبل میلاد3.دوره رومی، قرن دوم میلادی

12. دوره های بررسی معماری یونان :الف) هنر دوره هندسی؛به آثار هنری پیش از دوره آرکائیک اطلاق می گردد.که در آن بر روی سطوح ظروف سفالی از طرح های منظم هندسی استفاده شده است.ب)معماری دوره کهن 630 تا 480 ق.مج)معماری دوره کلاسیک 480 تا 330 ق.مد) معماری دوره هلنی 330 تا 27 ق.م

13. شهر های یونانی شهر پرینه : شهر میلتوس : شهر های میلتوس و پرینه در فاصله کمی از یکدیگر در سواحل آیونیا در آسیای صغیر قرار دارند. میلتوس در دوره روم قرن اول میلادی نزدیک به 80000تا100000نفر جمعیت داشته است. میلتوس نشانگر شیوه انتظام یافته شهرسازی هیپوداموس می باشد. اولین شهر طراحی شده یونان میلتوس بود. در سال 494 ق.م. در اثر آتش سوزی و یا زلزله از بین می رود و حدود سال 460 ق.م. بازسازی شد. پرینه تنها حدود 400 خانه و تقریبا 4000 نفر جمعیت داشت. پرینه در برگیرنده تمام عناصر شهری است بسیار زیبا وهنرمندانه براساس نقشه ای هیپوداموس گونه سازمان یافته است.

14. شهر دورا اروپوس : شهر آتن : شهر آتن، پایتخت یونان در نزدیکی خلیج سالونیک در دشت آتیک از شهرهای مهم تاریخی جهان باستان و مرکز دانش و فلسفه و ادب بود. آکروپلیس تپه‌ای است در مرکز آتن که در واقع دژ دفاعی شهر بوده و بعدها از آن به محلی برای کاخ‌های اشراف تبدیل شده و بعد از ظهور دموکراسی، معابد و ساختمان‌های عمومی نیز در آن ساخته‌اند. بندر پیرائوس بندری است ٢٥٠٠ ساله در ده کیلومتری آتن. تپه‌ی لیکاوتوس؛ که به معنی تپه‌ی گرگ‌هاست، محلی است مانند آکروپلیس. این شهر در حدود سال 280 ق.م. به عنوان یکی از قلعه های نظامی مستعمراتی برای حفظ امنیت راههای ارتباطی بر فراز فرات و راه تجاری آن بنا شده بود. این شهر بر طبق طرحی شطرنجی و ساده بنا شده بود. در حدود سال 100 ق.م. شهر تحت حکومت پارتیان قرار گرفت.

15. شهر سلینوس : شهر الینتوس : بر ساحل شمالی دریای اژه و بر کرانه خلیج تورنائیک قرار گرفته بود. این شهر در سیسیل غربی و در حدود سال 630 ق.م. به دست قبایل بومی بوجود آمد. مساحت شهر در اواخر قرن پنجم ق.م. تقریبا 70 آکر تخمین زده شده و بجز بردگان جمعیتی نزدیک به 30000 نفر داشته است. این شهر در سال 409 ق.م. بطور کامل به دست کارتژیها نابود شد.پس از تخریب شهر بر طبق شبکه ای شطرنجی طراحی شد.

16. از اهالی و معماران شهر میلتوس یونانطراح نقشه ی بازسازی شهر میلتوسدر ابتدا طرح شطرنجی را منسوب به هیپوداموس میدانستند ،که نمی تواند چندان صحیح باشد زیرا کاربرد شبکه شطرنجی در بخش های طراحی شده شهرها در 2670 ق.م. و نقش کلی آن به عنوان عامل تعیین کننده فرم شهری در اوایل هزاره سوم ق.م. در شهرهای هاراپا بود.جمعیت مطللوب برای شهر را 10000 نفر می داندجمعیت را به سه بخشزمین را به سه بخش هیپوداموس

17. هيپوداموس در طراحي، داراي اصولي خاص بود. اگرچه اين امكان وجود داشت كه او اطلاعات را به تمامي از شيوه‌هاي طراحي سنتي يونان گرفته باشد، ليكن طراحي‌اي كه او به وجود آورد، شامل پنج جنبه بود: 1- شهر با چند خيابان اصلي كه به صورت عمود بر هم متقاطع بودند، بريده شده بود. 2- بيشتر اين چهار گوشه‌هاي به وجود آمده به صورت يك شبكه‌ي بلوك مانند اينسولا تقسيم مي‌شدند. 3- بلوك‌هاي چهارگوش بعداً بين خانه‌ها تقسيم مي‌شدند. 4- ساختمان‌هاي عمومي بدون تقاطع با ترافيك در اين سيستم قرار مي‌گرفتند. 5- پلان شهر با عوارض زمين مطابقت داشت.

18. پنتاکوزیومدیمنوی.........................................آریستوکراتهای مرفههیپادا تلونتس.............................................جنگاورانزئوگیاتای................................................کشاورزانتتس.....................................................فقیرترین شهروندان چهار طبقه اقتصادی آتن باستان

19. خدایان یونانی

20. معابد یونان باستان بزرگترین معبد مجموعه آکروپلیس، پارتنون نام دارد.این معبد به افتخار الهه آتنا بین سالهای 447 تا 432 پیش از میلاد و به دستور پریکلس بنا شد.

21. معبد ارختوئوم در نزدیکی پارتنون، معبد دیگری به نام ارختوئوم وجود دارد.دلیل معروفیت این معبد بیشتر به خاطر ایوان جنوبی آن است که با ستون هایی از دوشیزگان زیبا تزیین شده است.

22. معبد نایک در سمت راست ورودی مجموعه آکروپلیس، معبد کوچکی به افتخار الهه پیروزی نایک قرار دارد.این معبد در سال 420 پیش از میلاد به دستور پریکلس و در بزرگداشت پیروزی آتنی ها بر ایرانیان ساخته شد.

23. معبد زئوس و معبد هفائستوس در شهر آتن بجز مجموعه معابد آکروپلیس،معابد دیگری چون زئوس و هفائستوس وجود دارند. از معبد زیبای زئوس که با 104 ستون 17 متری و به سبک کرنتی ساخته شده بود، امروزه تنها چند ستون بر جای مانده است. اما معبد هفائستوس که به افتخار خدای آهنگران در مرکز بازار آهنگران ساخته شده بود، تا حدودی سالم مانده است.

24. معبد آپولو در دلفی معبد آپولو در 180 کیلومتری غرب آتن و در یکی از زیباترین اماکن تاریخی و طبیعی یونان به نام دلفی قرار دارد.یونانیان باستان معتقد بودند سنگ اومفالوسی که خدایان در معبد دلفی قرار داده اند، درست در مرکز زمین واقع است.

25. معبد زئوس در المپیا در 150 کیلومتری جنوب غربی آتن، شهری تاریخی به نام المپیا قرار دارد که در دوران باستان، جایگاه بازی های المپیک بود.در این شهر علاوه بر استادیوم ورزشی، معبد باشکوهی برای پرستش خدای زئوس ساخته شده بود. داخل این معبد،مجسمه بزرگی از خدای زئوس به نشانه احترام به خدای اعظم یونان بر پا شده بود.

26. تولوس : این بنا ها نیز معبد هستند، اما بخاطر شکل نقشه شان که دایره است، به تولوس معروفند.در واقع ستون هایی گرداگرد یک اتاق دایره شکل تعبیه می شده است.تولوس های شهرهای دلفی،آتن،اپیداوروس،بهترین نمونه های ساخته شده در معماری یونانی هستند.

27. وضعیت جغرافیایی یونان: در یونان تابستان ها گرم و تقریبا بدون باران و فصل بارندگی در زمستان است، این کشور اکثر اوقات دارای آسمان صاف و آبی است. موقعیت جغرافیایی و طبیعی، در شکل دادن به اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تمدنی یونان نقش بسیار مهمی داشته است. زیرا همین وضعیت طبیعی موجب شده که در بخش های مختلف یونان، دولت شهرهای کوچک مستقل تشکیل گردند که شرایط خاص طبیعی، یعنی از یک سو دریا و از سوی دیگر کوهستان های صعب العبور مانع از آن بودند، که تا این دولت شهرها مورد تهاجم قرار گیرند.

28. شیوه های معماری یونان : 1- شیوه دوریک: دوریک یا دوریسی که نام خود را از سرزمین مرکزی یونان گرفته است، اصلی ترین شیوه معماری یونان است.زیرا هم قدیمی تر و هم مشخص تر از سایر شیوه های یونانی است.

29. 2- شیوه آیونیک(ایونیایی) : این شیوه معماری به سرزمین ایونیا واقع در ساحل آسیای صغیر (ترکیه) منسوب بوده و کم تر از شیوه دوریک صلابت و استواری و رسمیت دارد.خاستگاه آن نیز همچون دوریک ناشناخته مانده است.نخستین بقایای معماری شیوه ایونیک از پرستشگاه هایی است که متعلق به قرن ششم ق.م است.

30. 3- شیوه کرنتی(قرنتی):شیوه کرنتی در اواخر سده پنجم ق.م توسط معماری به نام« کالیماخوس» ابداع و بکار گرفته شده و به ناحیه کرنیت واقع در جنوب شرقی بخش مرکزی یونان منسوب است.برای نخستین بار از ستون کرنتی در داخل معابد استفاده گردید.

31. منابع تاریخ شکل شهر؛نویسنده؛جیمز موریس اسرار تمدن یونان باستان؛نویسنده؛ بهنام محمدپناه تاریخ معماری غرب؛ نویسنده؛ امیر بانی مسعود آشنایی با معماری جهان؛نویسنده؛دکتر محمدابراهیم زارعی www.sarayeomid.net www.Ceramic-sakhteman.com www.Zipa.blogfa.com www.Sacred-destinatins.com www.Poyaonlion.epage.ir www.Zoraq.com www.Motahar12.bloggfa.com www.ancientgreece.com