Żołnierze Armii Krajowej

1. Żołnierze Armii Krajowej

2. Początki Armii Krajowej w Malawie • organizacja ta została powołana do życia w 1942 r.; • założycielem drużyny AK był podporucznik rezerwy Józef Wiech, s. Ignacego; • jej pierwszymi członkami byli przeważnie podoficerowie rezerwy; • w roku 1943 nastąpiło zjednoczenie Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej, dowódcą całości został Ludwik Jamrozek, który rozbudował jednostkę konspiracyjną do wielkości plutonu;

3. Początki Armii Krajowej w Malawie – c.d. • pluton AK w Malawie podlegał dowódcy placówki, porucznikowi rezerwy Tadeuszowi Gliwie, z siedzibą w Słocinie; • uzbrojenie jednostki początkowo było słabe, ograniczało się do kilku karabinów ręcznych, paru pistoletów i granatów, później zostało uzupełnione kilkoma pistoletami maszynowymi.

4. Udział plutonu AK z Malawy w działaniach wojennych • na kilka dni przed wycofaniem się Niemców wyłoniona została, na rozkaz dowódcy placówki AK, grupa kilkunastu żołnierzy, która oczekiwała na ewentualne wkroczenie do akcji „Burza”; • 26 lipca 1944 r. grupa ta zaatakowała Niemców pędzących bydło zrabowane na wschodzie przez drogę na Kolonii. Istniała bowiem przesłanka, że Niemcy będą rekwirować bydło także i w Malawie. W walce tej zginęło dwóch żołnierzy: Stanisław Marszał oraz Aleksander Kordoń, ciężko ranny został Wawrzyniec Wąs, ponadto zginęło także kilku cywilów;

5. Udział plutonu AK z Malawy w działaniach wojennych – c.d. • 30 lipca 1944 r. pierwsze jednostki Armii Radzieckiej dotarły, od strony Borku, w rejon granicy Malawy z Chmielnikiem i Słociną. Tam też znalazły się oddziały AK z dowódcą placówki, porucznikiem Tadeuszem Gliwą. Pluton AK z Malawy obsadził odcinek granicy Malawy i Chmielnika, tzw. „Lisi Kąt”, który był wyjątkowo silnie ostrzeliwany w dniu 31 lipca 1944 r. przez artylerię niemiecką;

6. Udział plutonu AK z Malawy w działaniach wojennych – c.d. • 31 lipca 1944 r. artyleria radziecka omyłkowo ostrzelała „Lisi Kąt” i „Rzym” – przysiółki Chmielnika od strony Malawy. Zginęło tam i zostało rannych wielu cywilów, zostały zburzone i spalone domy. Jednak później żołnierze radzieccy rozbili dwa niemieckie czołgi na skraju Słociny, przylegającym do „Lisiego Kąta”; • w nocy z 31 lipca na 1 sierpnia 1944 r. jednostki niemieckie wycofały się za Wisłok, a dnia 2 sierpnia Rzeszów został oswobodzony. • po oswobodzeniu Malawy przez wojska Armii Czerwonej w dniu 1 sierpnia 1944 r. – członkowie AK wrócili do wsi.

7. Ludwik Jamrozek • dowódca Armii Krajowej w Malawie; • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście,w Borowiczach, Kamionce i Krasnym (Syberia); • podczas pobytu w obozach pracował m.in. w zakładzie krawieckim, w kopalni, stolarni, później przy wyrębie i transporcie drewna z tajgi oraz przy budowie kolei; • do kraju wrócił pod koniec 1947 r.

8. Wawrzyniec Wąs • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • po jednodniowym pobycie w więzieniu, w dniu 23 listopada 1944 r. został przetransportowany na wschód, do obozu w Jagolsku, gdzie następnie zmarł.

9. Ludwik Czarnota • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • podczas pobytu w obozach pracował m.in. w zakładzie krawieckim; szył ubrania dla oficerów NKWD; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

10. Paweł Czarnota • brat Ludwika; • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

11. Józef Kordoń • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • podczas pobytu w obozach pracował m.in. w warsztacie szewskim; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

12. Pozostali członkowie Armii Krajowej Antoni Czarnota • brat Ludwika i Pawła; • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r. Bronisław Krupa • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

13. Pozostali członkowie Armii Krajowej Julian Kuczma • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • po jednodniowym pobycie w więzieniu, w dniu 23 listopada 1944 r. został przetransportowany na wschód, do obozu w Jagolsku, gdzie następnie zmarł. Franciszek Szczepański • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

14. Pozostali członkowie Armii Krajowej Stanisław Wiech • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r. Julian Wąs • brat Wawrzyńca; • aresztowany przez NKWD 18 listopada 1944 r.; • więzień obozów w Jagolsku, we wsi Uście oraz w Borowiczach; • do kraju wrócił na początku 1946 r.

15. Bibliografia • Aleksander Hołota, Ludwik Jamrozek „Malawa w czasach dawnych i dziś”, Rzeszów 2006.

16. Autor projektu: Bartłomiej Kataniak Klasa I A gimnazjum.