Download
1 / 29
290 likes | 479 Views
Tağlı bitkilərin askoxitozu - Ascochyta cucumis Fauts et Roum. Təsnifatda yeri : Fungi və ya Mycota aləmi , Anamorfic fungi şöbəsi , Coelomycetes sinfi , Sphaeropsidales sırası , Sphaeropsidaceae fəsiləsi , Ascochyta cinsi Bioloji qrupu : Hemibiotrof.
E N D
Tağlıbitkilərinaskoxitozu - AscochytacucumisFauts et Roum. Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Anamorfic fungi şöbəsi, Coelomycetessinfi, Sphaeropsidalessırası, Sphaeropsidaceaefəsiləsi, Ascochytacinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Vegetasiyanınerkəndövrlərindəyoluxangövdələrdəovalvəyahəlqəviformalıləkələrəmələgəlir. Onlarəvvəlcəsulutəhər, boz -yaşılrəngliolur, tədricənqonurlaşır, quruduqcaağabənzəyir. Ləkələrtezlikləuzununavəeninəyayılır, tədricənbütüngövdənitutur. Örtücütoxumlarpartlayır, südvəyaqəhvəyirəngliekssudatlımayedamcılarıayrılır. Toxumamatserasiyauğrayır. Borusisteminadirhallardayoluxur, bunagörədəxəstəbitkivegetasiyaolunub, meyvəverəbilir. Xiyarınmeyvəvermədövrübitkininyarpaqlarıdayoluxur. Xəstəlikyarpaqözəyininətrafındanbaşlayır. Yoluxmayerindəçoxiri 4-5 smdiametrlidağınıqləkələrmeydanaçıxır. Ləkəbəzənyarpağınyarısınıəhatəedir. Yarpağıntoxumasıləkəyerindəəvvəlcəqəhvəyi, sonraağrəngalırvəsəliqəsizdüzülmüşpiknidlərləörtülür. Yoluxmuştoxumaquruyurvətökülür.
A-piknidlər və psevdotesilər; B-kisə və kisəsporlar; C-piknidlər; D- piknosporlar
Yayılması. Xəstəlikəsasənistixanaşəraitindəinkişafedir. Ədəbiyyatməlumat-larınagörəbuxəstəlikdünyanındeməkolarki, bütünölkələrindəqeydiyyataalınmışdır. Ölkəmizinistixanalarındaəngenişyayılmışxəstəliklərdəndir. Ekologiyası. Göbələktorpaqdabitkiqalıqlarındavəistixanakonstruksiyasındasaxlanılır. Əsasinfeksiyamənbəyiyoluxmuştoxumlardır. Patogen 10-320Ctemperaturdavəhavanıngenişnisbirütubətidiapozonunda 20-100% inki-şafedir. Təsərrüfatəhəmiyyəti. Askoxitozmeyvəvermədövrüxiyarınbütünorqanlarındaəmələgəlir, nadirhallardaşitillikdədərastgəlinir. Xəstəliknəticəsindəstandartauyğungəlməyənməhsulunmiqdarı 37-50%-əçatır (Rudakovvəbasqaları, 2001). Mübarizətədbirləri. Bitkilərəyaxşıaqrotexnikiqulluqedildikdəxəstəolmasınabaxmayaraqbarverməkdədavamedirlər. Soyuqsuiləsuvarmaistixanalardavegetasiyaolunanbitkilərindavamlılığınızəiflədir. Yoluxmuşaltyarusyarpaqlarınındərilərəkkənarlaşdırılmasıvacibdir. Zəifyoluxansortlarınbecərilməsiönəmlidir. Termoteropiyanınimkanlarındanyararlanmaqlazımdır. Askoxitozlamübarizədəkomplekspayızprofilaktikasıaparılır: 2-5%-liformalinlə (1 l /1 m2məsarifnormasıilə) istixananındaxilisəthidezinfeksiyaedilir, torpağınfumiqasiyasıaparılır. Toxumlardərmanlanır. Askoxitozunyarpaqformasıinkişafedənzaman 0,7-1,0%-libordoməhluluiləçiləməaparılır. 3-4 çiləmə 10-12 günlükintervallatəkraredilir.
Quruləkəlikvəyayarpaqlarınalternariozu –Alternaria • cucurbitaeLetendreetRoum. Təsnifatdayeri: FungivəyaMycotaaləmi, Anamorficfungişöbəsi, Hyphomycetessinfi, Hyphomycetalessırası, Dematiaceaefəsiləsi, Alternariacinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Xəstəlikaçıqvəörtülüşəraitdəbecəriləntağlıbitkilərdərastgəlinir. Hərilmüntəzəmolaraqtarlalardaözünübiruzəverir. Adətənxəstəlikxiyarınaltyarpaqlarındanbaşlayır. Əvvəlcəçoxkiçik, azcaqabarıq, quru, açıqqəhvəyiləkələrmeydanaçıxır. İstixanaşəraitindəbecərilənbitkilərdəbelələkələrinölçüləri0,5-1,8 smolmaqla, bütünyarpaqayəsiüzrədağınıqdır. Müəyyənzamankeçdikdənsonraləkəyerlə-rindəzonallıqgörünürvəgöbələyinkonidimərhələsiinkişafedir. Xəstəliyinmülayiminkişafetdiyiillərdəbəzənyarpaqdasağlamtoxumamüşahidəetməkçətinləşir. Xəstəlikyarpağınkənarındanbaşlayır, buhaldairi, qəhvəyi, dağınıqləkəformalaşır. Yarpaqayəsitezlikləölüşgəyir, lakingöbələkgövdə, saplaqvəmeyvələrəkeçmir.
Yayılması. Xəstəliktörədicimülayimiqliməmalikolanrayon-lardaaçıqsahədə, eləcədəyazdaplyonkalıistixanalardahərilinki-şafedir. İstixanaşəraitindəxiyardanəlavə, yemiş, qarpızvəqabaqdayoluxur. Ekologiyası. İstixanaşəraitindəhavanıntemperaturu 25-280C, havanınnisbirütubətli 85% vədahaçoxolduqdatörədiciintensivinkişafedir. Təsərrüfatəhəmiyyəti. Bitkininyarpaqlarınınyoluxmasınəticəsindəfiziolojiproseslərpozulur, fotosintezfəallığızəifləyirvəsonnəticədəməhsuldarlıqsağlamtağlaranisbətən 5-10% azalır. Mübarizətədbirləri. A.K.Axatov, F.S.Cəlilov (2002) məlumatverirlərki, xəstəliyəqarşıdavamlısortlarqeydəalınmamışdır. Xəs-təlikləənyaxşımübarizəadifitosanitartədbirlərinhəyatakeçiril-məsidir. Xəstəliyinistixanadailkinəlamətlərigöründükdə 0,7%-libordoməhluluvəya 0,3%-limisxloroksidiiləçiləmələrsəmərəlinəticələrverir.
Tağlıbitkilərinağçürüməsi – Whetzeliniasclerotiorum (D.By) Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Ascomycotaşöbəsi, Euascomycetessinfi, Helotialessırası, Sclerotiniaceaefəsiləsi, Whetzeliniacinsi Sinonimi: Sclerotiniasclerotiorum Biolojiqrupu: Hemibiotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Yoluxmuşorqanlarınüzərindətopaşəklindəpambığaoxşarağrəngliörtükinkişafedir. Buörtükgöbələyinmitselindənibarətdir. Patogenləsirayətlənmişgövdənintoxumalarıyumşalır, sulanır. Busudanvətorpaqdanqəbuledilənmineralmaddələrindaxilolmaprosesinipozur, nəticədəbitkisoluxurvəməhvolur. Sonrakımüddətdəmüəyyənyoluxmayerindəmitselkipləşirvətündləşir. Bununladagöbələyinsklerosialinkişafınınbaşlanğıcmərhələsimeydanaçıxır. Yoluxmuşgövdəhissələrinətoxunanxiyarınmeyvələridahatezsirayətlənirlər. Yoluxanorqanlarınsəthindəvəyadaxilindəəmələgələnsklerosiyalarşarşəkilli, dəyirmivəyauzunsovformalıdır. Onlarınölçüləri 0,2 mm-dən 1 smdiametrəqədərdəyişir. Sklerosiyalaryetişənzamanonlarınüzərindəbirdamcımayeəmələgəlirki, budaonadüşənişığıgüclüsurətdəyarır.
A- yoluxmuş meyvə; B- patogenin sklerosiyaları; • C-göbələyin koloniyası; D- apotesi; E –kisə və kisəsporlar
Yayılması. Bitkilərəqulluqişləri (sıxəkin, məhvolmuşyarpaqlarınvaxtındakəsilibgötürülməməsivəs.) pozulduqdaxəstəliksürətləyayılır. Bitkilərağızcıqvətoxumanınmexanikizədəyerindənyoluxur. İnfeksiyabirbitkidəndigərinəhavacərəyanıvəistixanadaişləyənfəhlələrinvasitəsilə (yarpaqlarkəsildikdə) mexanikiyollaolur. Ekologiyası. Patogen 16-180Ctemperaturdavə 85%-dənyuxarınisbirütubətdədahaintensivinkişafedir. Təsərrüfatəhəmiyyəti. Həmörtülü, həmaçıqşəraitdəxüsusiləmeyvələryoluxduğundanməhsuldarlıqkəskinşəkildəazalır. İstixanadaümumiyoluxma 30-32% olduqda, məhsuldarlıq 10-15% aşağıdüşür. Mübarizətədbirləri. Davamlısortlardanistifadəönəmlidir: Urojaynıy 1596, Vıqonoçnıy 159, Polyarnıy 6, Teleqraf (Rusiyasortları), Spotrezistinq (Hollandiyasortu), Londonskiydlinniy (ABŞsortu) ağçürüməiləyoluxmurlar. Məhsultoplanışındansonrabitkiqalıqlarısahədənvəistixanadançıxarılmalıdır. İstixanavəparniklərdətorpaqdezinfeksiyaedilməlivəyadəyişdirilməlidir. Müntəzəmolaraqyoluxmuş, soluxmuşvəyaşlıyarpaqlar, habeləçürüyənmeyvələrməhvedilməlidir. Vegetasiyadövrüistixanadasutkaərzində 18-200Ctemperaturhəddinisaxlamağaçalışmaqlazımdır.
