220 likes | 376 Views
Einstaklingurinn og samfélagið. Leiðsöguskóli Íslands Íslenskt samfélag – ÍSA 101. Steinn Jóhannsson steinn@ru.is http://staff.ru.is/steinn/isa101.htm. Mannfjöldi. Fólk búsett á Íslandi 1. jan 2011 taldist vera 318.452 Karlar voru 160.006 og konur 158.446
E N D
Einstaklingurinn og samfélagið Leiðsöguskóli Íslands Íslenskt samfélag – ÍSA 101 Steinn Jóhannsson steinn@ru.is http://staff.ru.is/steinn/isa101.htm Steinn Jóhannsson
Mannfjöldi • Fólk búsett á Íslandi 1. jan 2011 taldist vera 318.452 • Karlar voru 160.006 og konur 158.446 • Fjölmennasti árgangurinn árið 2011 voru 20 ára sem voru 5.004. 39 einstaklingar 100 ára og eldri • Síðustu 10 ár hefur landsmönnum fjölgað úr 279þús í 318þús • Meðalaldur þjóðarinnar í jan 2010 36,6 ár og hefur hækkað um 2 ár á 10 árum • Meðalaldur karla er 36 og kvenna 37,2 ár Steinn Jóhannsson
Mannfjöldi • Fækkun milli 2009 og 2010 1738 manns og fjölgun um rúmlega 800 frá 2010 til 2011. • Í. jan. 2011 voru um 6,8% (4,6% árið 2005) mannfjöldans erlendir ríkisborgarar 21,360 • Flestir sem koma erlendis frá fæddir í Póllandi eða 9.496 (3.221 árið 2005). • Fjölgunin hefur aðallega komið fram í vexti höfuðborgarsvæðisins og Suðvesturhornsins. Steinn Jóhannsson
Reykjavík 118.898 + Kópavogur 30.779+ Hafnarfjörður 26.066+ Akureyri 17.754+ Reykjanesbær 13.971- Garðabær 10.909+ Mosfellsbær 8.642+ Árborg 7.827 + Akranes 6.623 + Seltjarnarnes 4.320 - Vestmannaeyjar 4.142+ Fjarðabyggð 4.583 - Fjölmennustu sveitafélögin 2011 Steinn Jóhannsson
Fjölskyldan 1. jan. 2011 • Kjarnafjölskyldan: Hjón og eða fólk í óvígðri/vígðri sambúð með börn yngri en 17 ára á sínu framfæri = 77.370+ • 28.482 fjölskyldur án barna • 9.630 í óvígðri sambúð með börn • 11.575 konur með börn á sínu framfæri og 1.139 karl Steinn Jóhannsson
Frjósemi og fæðingar • 5.027 börn fædd árið 2010 en meðaltal 1996-2004 var 4.148 og 4.759 1956-1960 • Ungbarnadauði 2010 tæp 1,8 / per 1000 íbúa • 2,2 börn fædd á ævi hverrar konu • Fjöldi barna per konu hefur aukist síðustu fjögur ár • Flest börn fæðast í ágúst, því næst í júlí og svo sept Steinn Jóhannsson
Frjósemi og fæðingar 2010 • Flestar konur á aldrinum 25-29 ára þegar þær eignast börn – 29 ára aldur algengastur • 150 konur 20 ára og yngri eignuðust börn • 2 konur áttu börn eftir 45 ára aldur • Meðalaldur kvenna um 30 ár þegar þær eignast börn Steinn Jóhannsson
Sambúð og hjónaband 2010 • Hjónavígslur árið 2009 1547 + (þar af 346- borgaralegar vígslur) sem er 4,9 hjónavígslur per 1000 íbúa • Flestir karlar eru 30-34 við giftingu og konur 25-29 ára (var 20-24 ára árið 1971 hjá báðum kynjum) • Meðalaldur karla við fyrsta hjónaband 34,2 ár og 32,1 ár hjá konum • Meðalaldur hjá körlum 49,9 ár við annað hjónaband og 45,3 ár hjá konum Steinn Jóhannsson
Sambúð og hjónaband árið 2010 • 1329+ hættu hjúskap (4,2 per 1000 íbúa) • 563+ (560 árið 2005) lögskilnaðir (1,8 per 1000 íbúa) • Flestir skilnaðir eftir 3-5 ára sambúð/hjúskap og 20 ára sambúð/hjúskap • Flestir karlar 46 árs (meðalaldur 44) við skilnað og konur 31 árs (meðalaldur 41) • Forsjá barna eftir sambúðarslit sameiginleg í 94% tilfella en í 5,5% tilfella fær móðir forsjá Steinn Jóhannsson
Afbrot og glæpir 2009 • Flest tilefni fangavistar vegna fíkniefnamála (98+ mál) og vegna auðgunarbrota / skjalafals (58 mál) • Tilefni til fangelsisvistar 301 tilfelli hjá körlum og 30 hjá konum • 74.768 skráð afbrot árið 2009, þ.a. 38.070 á höfuðborgarsvæði, 2.342 afbrot á hverja 10.000 íbúa • 24.616 umferðarlagabrot7.701 auðgunarbrot • 36,6 fangar per 100.000 íbúa (68,1 karlar og 3,8 konur per 100.000 íbúa) Steinn Jóhannsson
Unglingar og unglingavinna • Hvernig skilgreinum við unglinga? • Unglingavinna hefst á fjórtánda ári (fyrir 8.-10. bekk) – skilyrði að hafa lögheimili í viðkomandi sveitafélagi • Flest stærri sveitafélög bjóða upp á unglingavinnu frá 6-9 vikur • Unglingar 17-18 ára eiga kost á bæjarvinnu í sumum sveitafélögum • Mismunandi laun eftir sveitafélögum Steinn Jóhannsson
Unglingar • Glímir samfélagið við unglingavandamál? • Unglingadryggja alvarlegt vandamál í stærri þéttbýlisstöðum • Oft tengt sumarhátíðum eða öðrum samkomum unglinga • Reykingar: 10% 14-15 ára reykja daglega (2009) en 19% 1999 Steinn Jóhannsson
Áfengisdrykkja íslenskra unglinga Rannsóknir og greining 2011 Steinn Jóhannsson
Rannsóknir og greining 2011 Steinn Jóhannsson
Rannsóknir og greining 2011 Steinn Jóhannsson
Áfengisneysla unglinga* • Áfengisneysla tengist nær undantekningarlaust vandamálum eins og ofbeldi, einelti, slysum, námserfiðleikum, o.m.fl. • Árið 2009 höfðu um ¼ hluti 9-10 bekkinga orðnir drukknir um ævina Steinn Jóhannsson
Tómstundastarf unglinga • Skýrsla Rannsóknar og greiningar á Menntun, menningu, tómstundum og íþróttaiðkun íslenskra unglinga (Rannsóknir meðal nemenda í 9. og 10. bekk grunnskóla vorin 1997, 2000, 2003, 2007 og 2009) Steinn Jóhannsson
Hve oft stundar þú íþróttir (æfir eða keppir) með íþróttafélagi – 14-15 ára? Steinn Jóhannsson
Ferðalög • Íslendingar eru mikil ferðaþjóð • Rúm 80% landsmanna ferðast yfir sumartímann • Vinsælast að ferðast til Suður-Evrópu, Skandinavíu og um Ísland • Pakkaferðir vinsælastar erlendis en Íslendingar skipuleggja sjálfir fríin innanlands • Samtals um Kefvíkurflugvöll 753.000 farþegar • Íslenskir farþegar um Keflavíkurflugvöll 293.770 árið 2010 en voru 406.000 árið 2008 (391.000 árið 2005) • Bretar fjölmennastir annarra þjóða eða 60þús., Þjóðverjar 54þús og Bandaríkjamenn 51þús Steinn Jóhannsson
Hvað gera Íslendingar í fríi • 2/3 hlutar allra ferða innanlands eru farnar yfir sumartímann • Tæplega 80% stuttar ferðir (1-3 nætur) • Lengd ferðar svipuð á öllum aldri • Einkabíllinn lang-vinsælasti ferða-mátinn- nema hópferðabílar og flugvélar hjá 16-24 ára • Vesturland og Suðurland vinsælustu landshlutarnir – Hvers vegna? • Um 80% allra ferða vegna skemmtunar/fría • Ferðavenjur: http://hagstofa.is/pages/2439 Steinn Jóhannsson
Hvað gera Íslendingar í tómstundum? • Íslendingar stunda einkum: • Félagsstarf • Íþróttir • Tómstundir • Oft í boði hjá sveitafélögum, félagasamtökum og jafnvel fyrirtækjum sem sérhæfa sig í tómstundastarfi • Sveitafélög farin að niðurgreiða tómstunda- og íþróttastarf hjá börnum og unglingum Steinn Jóhannsson
Ættfræði og ættrækni • Fáar þjóðir hafa jafn mikinn áhuga á ættfræði og Íslendingar • Ættfræði stundum kölluð þjóðaríþrótt Íslendinga • Elstu varðveittu ættartölurnar frá því fyrir 1600 • Magnús Jónsson hinn prúði, sem uppi var á 16.öld, Steingrímur Jónsson Skálholtsbiskup, Ólafur Snóksdalín og Jón Espólín sýslumann brautryðjendur í þessum efnum • Helstu heimildir sem er stuðst við: • Manntöl og íbúaskrár • Krikjubækur • Ættartöluhandrit • Niðjatöl Steinn Jóhannsson