Hoofdstuk 4: Herfsttij of nieuwe lente

1. Hoofdstuk 4: Herfsttij of nieuwe lente Late gotiek en vroege renaissance in de 15e eeuw Deel 2

2. Florence • Daar was men in 1366 gestopt met de bouw van de kerk (Santa Maria del Fiore) omdat men niet wist hoe men de viering moest overwelven.

3. In 1418 begint Brunelleschi uiteindelijk met de bouw van de koepel en start daarmee de Renaissance.

4. Want; Brunelleschi had jaren de overblijfselen en ruines van de oude Romeinen bestudeerd en denkt dat hij de koepel kan bouwen, en dan ook nog zonder de gevaarlijke steigers.

5. Hij bouwt een achthoekige trommel (cilinder) en daaroverheen een koepel met acht ribben (voor de sier). • De twee constructies zijn met elkaar verbonden. (zie p48)

9. Brunelleschi is de eerste moderne architect. • Er ontstaat een scheiding tussen ontwerp en uitvoering. • De renaissance architectuur is gestoeld op klassieke architectuur • Geen spitsbogen maar rondbogen • Horizontaal • Niet ingewikkeld en naar alle kanten uitdijend, maar overzichtelijk en gebaseerd op geometrische volumes. • Centraal grondplan • Marmer

10. Pas 150 jaar later overtroffen

11. De menselijke maat • Kunstenaars en wetenschappers bestuderen de klassieke bronnen en krijgen het idee dat de mens de maat is van alle dingen. • Gods schiep de mens naar zijn evenbeeld. • De proporties van het menselijk lichaam zijn dus een afbeelding van de goddelijke orde

12. De bekendste afbeelding hiervan is de Homo Quadrantus of Homo Vitruvius van da Vinci. Het is een modeltekening om te gebruiken, niet om iets aan te tonen

14. En dus moeten kunstenaars (waaronder architecten) kennis hebben van de anatomie van het menselijk lichaam

15. Voor een beeldhouwwerk moet je dat natuurlijk ook hebben en Donatello maakt in 1430 het eerste losstaande naaktbeeld sinds de oudheid. • Een contraposto jongetje. • David (en Goliath)

20. In Florence regeren rijke koopman families. • 1 daarvan wordt in de 15e eeuw de machtigste; de familie De’ Medici. • Ze gebruiken de kunstenaar om hun macht te tonen en zo werden ze mecenas voor bijv. Brunelleschi, Donatello en later Michelangelo

21. Bestudeerde kunst • Met al deze behoefte aan kennis uit de oudheid kwam er behoefte aan de bestudering van boeken uit die tijd. Dat deden de humanisten.

22. Eerst deed men dit slechts om bewijzen te vinden voor de christelijke leer. • In de 15e eeuw gaat men bronnen sec bekijken op hun eigen waarde.

23. Het humanisme creëert gaandeweg een zienswijze waarin de mens Gods evenbeeld is • Humanisten worden belangrijke wetenschappers, adviseurs en docenten.

25. De uitvinding van de boekdrukkunst (circa 1450) maakt dat meer mensen de beschikking krijgen over deze boeken.

26. La Primavera van Botticelli (1482) is een goed voorbeeld van een kunstwerk met een klassiek thema.

28. Bijzondere afbeelding • allegorie op het begin van de lente • O.a. Venus en de lentegodin Flora. • Aan de rechterkant mogelijk seksueel geweld • De figuur links (Mercurius) staat mogelijk voor homoseksualiteit. Hij plukt vruchten (die lust symboliseren), maar keert zich af van de vrouwen rechts van hem. • Vrouwen, waarvan er één (met verlangen?) naar Mercurius kijkt, zijn sinds de Romeinse tijd de eerste vrouwen die sensueel worden afgebeeld, • Daardoor is et schilderij een keerpunt in de kunstgeschiedenis. • Er zijn meer dan vijfhonderd verschillende soorten bloemen afgebeeld, vaak tot in het kleinste detail.

30. Middeleeuws en Renaissance in 1 schilderij

33. Nog een invloedrijk schilder Piero della Francesca de eerste die het centraal perspectief gebruikt in zijn schilderijen. • De Geseling van Christus.

37. Het is een uitvinding van Brunelleschi om zijn schetsen op te zetten en om zijn opmetingen van bronnen om te zetten in schetsen. • Techniek: alles wat ver weg is kleiner maken en licht donker contrasten. • Het lijkt alsof we ons in het schilderij bevinden