ÖĞRENME İÇERİKLERİ

1. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

2. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

3. ÖĞRENME İÇERİKLERİ Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

4. Öğrenme ezberlemekten çok daha fazla şeyi ifade eder. Öğrencilerin gerçekten öğrenmesi ve bilgiyi uygulayabilmesi için, problem çözmeye çalışması, kendi başlarına keşfetmeleri ve farklı düşüncelerle uğraşması gerekir. • Eğitimin amacı, öğrencilerin zihinlerine bilgi boşaltmak değil, öğrencilerin zihinlerini güçlü ve yararlı kavramlarla çalıştırmaktır. Bu bölümün ana noktası, bu şekilde eğitim yapmanın yollarını irdelemektir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

5. Yapılandırmacı yaklaşım, (oluşturmacı yaklaşım) öğrencilerin karmaşık problemlerle ya da işlerle başlamalarını, problemleri çözmek ve işleri uygulamak için gereken bilgiyi ve becerileri kendilerinin keşfedebilmeleri için yukarıdan başlayarak aşağıya doğru işlem oluşturmasını vurgular. • Yapılandırmacıyaklaşımlar ayrıca iş birliğine dayalı öğrenme, soru sorma ya da sorgulama stratejileri ve diğer üst düzey bilişsel beceriler üzerinde durur. • Keşfederek öğrenme ve bilişsel destek, üst düzey bilişsel kuramlara dayalı olarak yapılandırmacıöğrenme yöntemleridir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

6. Bilişsel değişikliğin, ancak önceki anlayışların yeni bilginin ışığında değişiklik sürecinden geçtiğinde oluşabildiğini vurgulayan Piaget ve Vygotsky’ninçalışmalarına yoğun bir biçimde dayanır. • Modern yapılandırmacı düşünce yoğun bir biçimde Vygotsky’nin kuramına dayanır, bu kuram iş birliğine dayalı öğrenmeyi, projeye dayalı öğrenmeyi ve keşfi öne çıkaran sınıftaki öğretme yöntemlerini desteklemek için kullanılır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

7. Vygotsky’ye göre çocuklar yetişkinlerle ya da daha yetenekli akranlarıyla ortak olan iletişimlerinden öğrenir. • Vygotsky’ye göre bütün başarılı problem çözücüler zor problemler karşısında kendi kendilerine konuşurlar. İş birliğine dayalı çalışan gruplarda çocuklar bu içsel konuşmayı sesli bir biçimde ifade ederler ve başarılı problem çözücülerin yaklaşımlarında nasıl düşündüklerini öğrenirler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

8. Çocuğun yakınsak gelişim alanı, çocuğun kendi başına gerçekleştiremeyeceği ancak kendi yaşıtlarının ya da yetişkinlerin yardımıyla başarabileceği işlerin sınırını çizer. • Örneğin, bir öğrenci kendi başına bir sıra rakamın medyanını bulamıyorsa, ancak öğretmenin yardımıyla sonuca ulaşabiliyorsa, o zaman medyanın belirlenmesi öğrencinin yakınsak gelişim alanı içindedir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

9. Vygotsky’nin ortaya attığı bir diğer kavram da hem öğrenmenin sosyal doğası hem de yakınsak gelişim alanının bilişsel çıraklık olduğunu vurgular. • Bu terim, öğrenenin bir uzman, bir yetişkin, daha yaşlı biri ya da daha ileri seviyede bir yaşıt ile iletişim halindeyken adım adım uzmanlığını elde ettiği süreci ifade eder. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

10. Vygotsky’nin düşüncelerinin güncel yorumları, öğrencilere karmaşık, zor ve gerçekçi işler verilmesini ve bu işleri yapabilmelerini sağlayacak yardımın verilmesini vurgular. • Bu ilke sınıfta kullanılacak proje, simülasyon, toplum içinde keşifler, gerçek bir izleyici için yazı yazma ve diğer özgün işleri destekler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

11. Yapılandırmacı yaklaşımlar aşağıdan yukarıya doğru öğretimden ziyade yukarıdan aşağıya doğru öğretimi vurgular. • Yukarıdan aşağıya doğru öğretimde, öğrenciler karmaşık, tamamlanmış ve özgün işlerle başlar, bu da demektir ki öğrencilere verilen işler başka işlerin parçası değil ya da öğrencilerden sonunda gerçekleştirilmesini beklendiği gerçek işlerin basitleşmiş hâli değildir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

12. Öğretmek için yapılandırmacı yöntemler, öğrencilerin daha kolay keşfettikleri ve birbirleriyle problemler hakkında konuşarak zor kavramları anladıkları varsayımına dayandığı için, genellikle iş birliğine dayalı öğrenmeyi yoğun bir biçimde kullanır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

13. Çarpmayı Öğretmek için Matematik Hikayeleri Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

14. Keşfederek öğrenmede, öğrenciler kavramlar ve kurallar ile aktif bir biçimde uğraşarak kendi başlarına öğrenmeleri için teşvik edilirler. Öğretmenler, öğrencileri kendi başlarına deneyim kazanma ve deney yönetmelerine izin vererek kuralları öğrencilerin kendilerinin keşfetmelerini teşvik ederler. • Keşfederek öğrenmenin bir kaç yararı vardır. Öğrencilerde merak uyandırır, yanıt bulana kadar çalışmaları için motive eder. Öğrenciler ayrıca analiz etme ve bilgiyi manipüle etme zorunda olmalarından dolayı bağımsız problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri öğrenirler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

15. Yapılandırmacı öğrenme kuramlarının ana kavramlarından biri ideal öğrencinin kendi başına öğrenen olduğu, etkili öğrenme stratejileri hakkında bilgisi olan ve bu stratejileri nasıl ve ne zaman kullanacağını bildiği görüşüdür. • Örneğin, kendi başına öğrenenler karmaşık problemleri nasıl daha basit adımlara parçalamayı ya da alternatif çözümleri denemeyi bilirler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

16. Bilişsel destek Vygotsky’nindaha deneyimli birinin desteği ile öğrenme kavramına dayanan bir uygulamadır. • Pratik bir ifadeyle, bilişsel destek (scaffolding) öğrencilere ders setinin başında daha çok yapı vermeyi ve onlara azar azar sorumluluk vererek kendi başlarına hareket etmelerini içerir. • Örneğin, öğrencilere okudukları öğrenme materyali hakkında kendi sorularını hazırlama öğretilebilir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

17. Bilişsel Destek Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

18. Öğrenci-Merkezli Psikolojik İlkeler öğreneni, • bilgiyi yeniden yorumlayarak ve kendisi deneyimleyerek, • bilginin arayışında kendiliğinden (not veya ödüllerin aksine) motive olmak, • bilgiyi sosyal bir biçimde yapılandırmak için başkaları ile çalışarak ve • kendi öğrenme stratejilerinin farkında olup onları yeni problemlere ve durumlara uygulayarak, aktif bir biçimde bilgiyi arayan biri olarak tanımlar. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

19. Yapılandırmacı ve öğrenci merkezli yöntemler müfredatla ilgili her alandaki mevcut düşünmeye hakim duruma gelmiştir. • İlkokul ve ortaokulda okuma ve öğrenmede zorlanan öğrenenlere özellikle yardım etmek için tasarlanan bu yaklaşım, öğretmenin küçük öğrenci gruplarıyla çalışmasını ifade eder. Başlangıçta, öğrencilerin okurken sorabileceği sorular oluştursunuz, ama öğrenciler bir diğerine soru sormak için kısa sürede “öğretmen” olarak görevlendirilir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

20. Bu yöntemde, 3.-9. sınıftaki çocuklara yazarların gerçekte hakiki, yanılabilir insanlar oldukları öğretilir ve daha sonra yazarlarla hayali diyaloglar kurmaları öğretilir. • Öğrenciler metni okurken, onları zaman zaman “Yazar ne demek istiyor ya da yazar ne bilmemizi istiyor?” gibi sorular sormak için durdurun ve daha sonra “Bu yazarın daha önce dedikleriyle nasıl uyuşuyor?” gibi sorularla devam edin. Sonunda, öğrenciler kendileri yazarın niyet ve anlamlarını formüle eden sorular üretmek için sorumluluk alırlar. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

21. Yapılandırmacı yöntemler çok yönlü olması nedeniyle ve genellikle geleneksel yöntemlere göre niteliksel olarak farklı sonuç elde etme amacı taşıdıkları için yapılandırmacı ve geleneksel yaklaşımların öğretilmesini karşılaştıran araştırmaların çoğu zaman yorumu çok zordur. • Ayrıca, yapılandırmacı yöntemlere dair yapılan araştırmaların çoğu karşılaştırmaktan çok betimlemeye dayalıdır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

22. İş birliğine dayalı öğrenmede, küçük öğrenci grupları birbirlerinin öğrenmesine yardım etmek için bir arada çalışır. İş birliğine dayalı öğrenme grupları keşfederek öğrenme, tartışma ve öğrenmenin değerlendirmesi için kullanılır. • Öğrenci Takımları-Başarı Bölümleri (ÖTBB) gibi iş birliğine dayalı öğrenme programları, hem grup hem de bireysel çabayı ve gelişimini ödüllendirdiği için ve gruplar her grup üyesinin bireysel öğrenmesinden sorumlu olduğu için başarılıdır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

23. ÖTBB yöntemi, matematik işlemleri ve uygulamaları, dil kullanımı ve tekniği, coğrafya ve harita becerileri ve fen bilgisiyle ilgili gerçekler ve kavramlar gibi iyi tanımlanmış amaçları öğretmek için çok uygundur. • Birçok çalışma, ÖTBB’ninfarklı konuları öğrenmede olumlu etkisi olduğunu bulmuştur. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

24. Yüksek ilkokul notları için kapsamlı bir okumayı ve yazmayı öğretme programı olan İşbirliğine Dayalı Bütünleştirilmiş Okuma ve Yazma (İBBOY) öğrencilerin dört kişilik iş birliğine dayalı öğrenme takımlarını kapsar. • Birbirine okumak; anlatılan hikayelerin nasıl çıkabileceğini öngörmek; hikayeleri birbirine özetlemek; hikayelere tepkilerini yazmak; imla, alt metin okuma gibi birbirleriyle bir seri aktivite ile meşgul olurlar. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

25. Bulmacayı kullanan sınıflarda (Aronson, Blaney, Stephen, Sikes, & Snapp, 1978), öğrencilere altı kişiden oluşan takımlar hâlinde çalışması için bölümlere ayrılmış akademik materyal verilir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

26. İş birliğine dayalı öğrenme modeli olan Birlikte Öğrenmek öğrencilerin ödevlerini dört ya da beş üyeli karışık gruplarla yapmalarını kapsar. • Bu yöntem, öğrenciler beraber çalışmaya başlamadan önce ve beraber ne kadar iyi çalıştıkları hakkında grupların içindeki olağan tartışmalara başlamadan önce takım kurma aktivitelerini vurgular. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

27. Grup Araştırması (Sharan & Sharan, 1992), öğrencileri iş birliğine dayalı sorgulama, grup tartışmasıve işbirliğinedayalıplanlama ve projeleri kullanarak öğrencilerin küçük gruplar hâlinde çalıştığı genel sınıf organizasyon planıdır. • AYEÖS, öğrencilerin ikili gruplar hâlinde hem öğretmen hem öğrenci olarak çalıştığı üst düzey bilişsel stratejileri kullandığı yapılanmış iş birliğine dayalı öğrenme yöntemidir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

28. İş birliğine dayalı senaryo oluşturma yöntemi hakkındaki bir dizi araştırma bu şekilde çalışan öğrencilerin kendi kendine özetleyen ve sadece materyali okuyan öğrencilere göre daha fazla öğrendiğini ve hatırında tuttuğunu üst üste bulmuştur. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

29. Grup amaçlarını ve bireysel sorumluluğu kapsayan iş birliğine dayalı öğrenme yöntemlerine dair çalışmalar 2. sınıftan 12. sınıfa kadar olan bütün konularda ve her çeşit okuldaki öğrencilerin başarılarında olumlu etki göstermiştir. • Grup çalışmasının teknoloji ile yapılan değerlendirmelerinde de iyi yapılanmış yöntemlerde olumlu etkileri olduğu bulunmuştur. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

30. Problem çözme becerileri araç-amaç analizi ve problemin sunumu gibi bir seri adım üzerinden öğretilir. Yaratıcı problem çözme kuluçka dönemi, muhakemeyi durdurma, kesinleşmiş iklimler, problem analizi, düşünme becerilerinin uygulanması ve geri bildirim gerektirir. • Düşünme becerileri, örneğin, planlamayı, sınıflandırmayı, farklı düşünmeyi, varsayımları tanımlamayı, yanıltıcı bilgiyi teşhis edebilmeyi ve soru üretmeyi kapsar. • Düşünme becerileri Enstrümantal Zenginleştirme gibi programlar ile öğretilebilir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

31. Öğrencilere problem çözümünde kullanmaları için bir kaç iyi araştırılmış stratejisi öğretilebilir. Bransford ve Stein (1993) PAOÇG diye adlandırılan beş adımlı bir strateji geliştirmiş ve değerlendirmiştir: P Problemleri ve olasılıkları belirle. A Amaçları tanımla ve problemi sun. O Olası stratejileri keşfet. Ç Çıktıları değerlendir ve harekete geç. G Geriye bak ve öğren. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

32. Problemin ne olduğuna ve ne yapılacağına karar vermek araç-amaç analizini kapsar. • Öğrenciler farklı problemleri çözmeyi daha çok öğrendikçe, problemleri çözmek için daha çok düşündükçe, gerçek problemlerle karşılaşınca öğrencilerin becerilerini ve bilgisini yeni durumlara uyarlama şansı çoğalır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

33. Gerçekçi problemler nadiren açık ve düzgün ifade edilmiştir. • Bu işin ilk parçası, önemli gerçeklere ulaşmadan önce dışarıdan gelen bütün bilgiyi ayıklamaktır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

34. Birçok problem çeşidi için, grafik tasvir yapmak çözümü bulmak için etkili bir araç olabilir. • Öğrencilere, özet oluşturmak ve problemin önemli bölümlerini gösterebilmek için şekil, şema, taslak ya da diğer araçları yapması öğretilebilir (Jitendra vd., 2009; Van Meter, 2001). Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

35. Öğrencilerin okulda karşılaştığı problemlerin çoğu dikkatli okumayı ve biraz düşünmeyi gerektirir, ama çok azı yaratıcılık gerektirir. Ancak, gerçek hayatta karşılaştığımız problemlerin çoğu böyle kesin şekilde tespit edilmiş değildir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

36. Yaratıcı problem çözmede, çözüme ulaşırken acele etmemek çok önemli bir kuraldır; onun yerine, durmak ve problem hakkında düşünüp taşınmak ya da harekete geçmeden önce bir kaç alternatif çözüm için kuluçkaya yatmak oldukça yararlıdır. • Hızlı olmak yerine, öğrenciler hünerli ve dikkatli düşünmeye değer vermelidir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

37. Yaratıcı problem çözmede, öğrenciler çözümü denemeden önce muhakemeyi durdurmaya ve bütün olası seçenekleri düşünmeye teşvik edilmelidirler. Bu kurala dayanan çok özel bir yöntem beyin fırtınası olarak adlandırılır. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

38. Yaratıcı problem çözme sınavlarında başarılı olan insanlar yanlış yapmaktan ve kötü yapanlara göre aptal görünmekten daha az korkarlar. • Öğrenciler farklı çözümleri denemesi için mutlaka teşvik edilmeli ve yanlış bir yöne girdiklerinde eleştirilmemelidirler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

39. Yaratıcı problem çözmenin en sık önerilen yöntemlerinden biri, bir problemin ana karakterlerinin ya da özel elemanlarının analizini yapmaktır. • Problem çözmeyi öğretmenin anahtarı öğrencilere onların ilgisini çeken ve meşgul eden problemler sunmaktır. Aynı problem çözme becerileri sıkıcı konularda ya da zorlayıcı senaryolarda öğrencilere sunulabilir ve buda sonucu etkiler. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

40. Öğrencilere problem çözmeyi öğretmenin belki de en etkili yolu, öğrencilere geniş bir ölçekteki problem tiplerini sağlamak ve sadece çözümlerinin doğruluğu hakkında değil, çözümlere vardıkları süreç hakkında da geri bildirim vermektir (Fisher & Frey, 2007). Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

41. İsrailli eğitimci ReuvenFeuerstein (1980) çokça bilinen ve oldukça araştırılan bir kaç düşünme becerisi programı geliştirmiştir. Enstrümantal Zenginleştirme denilen bu programda, öğrenciler, sınıflandırma, karşılaştırma, uzayda yönelim ve rakamsal ilerleme gibi entellektüel becerilerinin kurulması için olan egzersizleri kalem ve kağıt kullanarak yaparlar. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

42. Bu süreçle ilgili olarak yapılan araştırmalar, bu programın başarı elde etmede değil; ama IQ testleri gibi yetenek testlerinde olumlu etkileri olduğunu bulmuştur. • Düşünme becerilerini öğretmek için başka bir yaklaşım da –“düşünme kültürü” yaratmak için- bu becerilerin günlük derslere ve sınıf deneyimine yerleştirilmesidir. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

43. Eleştirel düşünmenin örnekleri yanlış yola sokan ilanları tanımlamayı, rekabet eden kanıtları tartmayı ve tartışmalarda farz edilen ya da aldatıcı yanlışları tanımlamayı kapsar. • Eleştirel düşünme etkili bir biçimde farklı perspektifleri ve özgür tartışmayı kabul eden bir sınıf dilini teşvik eden bir zemin kurmaya dayanır (Epstein, 2008). Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

44. Beyer (1988), öğrencilerin, iddiaların ya da tartışmaların doğruluğunu muhakeme ederken, ilanları anlamaya çalışırken ve bunun gibi durumlarda kullanabileceği 10 adet eleştirel düşünme becerisi tanımlar: 1. Doğrulanabilir gerçekleri ve iddiaları birbirinden ayırt edebilmek. 2. İlgili bilgiyi, iddiaları ya da nedenleri ilgisiz olandan ayırt edebilmek. 3. Bir ifadenin gerçeklik hassasiyetini belirleyebilmek. 4. Bir kaynağın güvenilirliğini belirleyebilmek. 5. Şüpheli iddiaları ya da tartışmaları tanımlayabilmek. 6. Beyan edilmemiş farz edilenleri tanımlayabilmek. 7. Ön yargıyı tespit edebilmek. 8. Mantık hatalarını tanımlayabilmek. 9. Muhakeme çizgisindeki mantık aksaklıklarını tanıyabilmek. 10. Bir tartışmanın ya da iddianın gücünü belirleyebilmek. Tuncay Yavuz ÖZDEMİR Eğitim Psikolojisi/BÖTE

45. SONRAKİ DERS