Türk Milli Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Yolları

1. Türk Milli Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Yolları Timur Karaçay Başkent Üniversitesi tkaracay@baskent.edu.tr

2. Klâsi Eğitim Sistemimizin Genel Karakteri • Demokratik , • Çağdaş, • Bilimsel, • Lâik, • Karma Yeter mi?

3. 21.Yüzyıla taşınmak • Neden Eğitim? • Eğitim bizim için değil, gelecek kuşakların hayatı içindir!

4. Eğitimin Değişen Rolü • Klasik anlamda eğitimin rolü, çocuğun bilgi ve becerilerini artırarak onu hayata hazırlamaktır. Ama, çağımızda eğitimi kimse bu dar anlamıyla görmüyor. • Eğitim sistemi, bu klasik rolünün yanında, geleceğin sosyo-ekonomik yapısını da şekillendirme rolünü üstlenmiştir.

5. Evrensel Değerler • Her ülkenin eğitim sistemi, o ülkenin geleceğini belirler. • Çağdaş bilgi ve teknolojiye sahip olmayan bir ülkenin, ekonomik bağımsızlığını ve hatta siyasal bağımsızlığını koruyabilmesi olanaksız olduğu gibi,

6. Evrensel Değerler • ... • 21.yüzyılda giderek globalleşecek olan dünyada, evrensel değerleri olmayan bir eğitim sisteminin ulusal idealler gerçekleştirmesi de olanaksızdır.

7. TIME : Okullarımızı 20.yüzyılın dışına taşımalıyız • Kabuğumuzdan çıkmalıyız • Dünyayı daha iyi bilmeliyiz • Yeni bilgi araçlarını kullanmalıyız • Yaratıcı toplum oluşturmalıyız • ... • Tarih derslerinde iç savaş kronolojisini ezberletmek yerine, dünya tarihini algılatmak...

8. Türk Eğitim Sisteminde Dönüşüm Gereklidir • 21.yy’da geçerli olabilecek bir eğitim felsefesini ortaya koyabilmek için, • içine girdiğimiz bu yüzyılın dünyayı nasıl biçimlendirebileceğini doğru kestirebilmemiz gerekir. • Bu kestirimi yapabilmek için de biraz gerilere bakmakta yarar vardır.

9. Anadolu’da Eğitime Egemen Olma İstekleri 1920'ler : • TBMM hükûmetinin Maarif Vekâleti, • Osmanlı Devleti'nin Maarif-i Umûmiyye Nezâreti, • Yunanlıların işgali altındaki bölgelerde Yunanlıların Anadolu Eğitim Genel Müdürlüğü.

10. Anadolu’da Eğitime Egemen Olma İstekleri Yunanlıların Anadolu'ya tayin ettikleri Eğitim Genel Müdürü, verdiği bir emirle, işgal altındaki yerlerin bütün okullarını Yunan hükûmetine bağlıyor ve genelgesinde şöyle diyordu: • Şimdilik yalnız dil dersleriyle tarih öğretimini değiştiriyoruz. • Rumca, resmi dil olacaktır. • Bundan sonra özel ve resmî okullar yoktur; hepsi bir idare altında toplanmıştır.

11. CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923) Hamdullah Suphi Bey'in başkanlığında, içlerinde Mustafa Necati Bey'in bulunduğu 12 kişilik • "Maarif Encümeni" kuruluyor.

12. CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923) • 1920 Mayıs ayı başlarında, TBMM'nin ilk Maarif Vekilliğine Rıza Nur Bey, Meclisçe seçiliyor. • İstanbul'da "Maarif-i Umumiyye Nezareti", • Ankara'da "Maarif Vekâleti"

13. CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923) • Temmuz 1920: Ankara da bir "Muallime ve Muallimler Cemiyeti" kuruluyor; • Bu dernek, 7 Mayıs 1921'de "Türkiye Muallime ve Muallimler Birliği" adını alıp Bakanlığın da desteğiyle geniş bir örgütlenmeye gidiyordu.

14. CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923) • H. Suphi Bey: Bugünkü Türkiye'yi medreselerin değil batı örneğine göre kurulan okulların kurtardığını belirterek şöyle diyordu: • Maarifimizin ruhu milliyet, • istikameti garp, • hedefi millî iktisattır.

15. CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923) Hamdullah Suphi Bey: • Yeni Türkiye'de çocuklar hayat için hazırlanacaklar, • Mektep, bir iş evidir, esnaf ocağıdır. Mektep, meslek tahsiline yarar, • Türk mektepleri, Türk milletinin iktisadî rafahını vücuda getirecek ziraî, ticarî ve sınaî terakkiyata ve tedrisata malik kılınmalıdır. • Türk mektepleri sür'atle nazariyeden ameliyeye geçmek üzere umumî bir istihaleye tâbi tutulmalıdır.

16. Dönüşümü kavramak Bölünmüşlük, öngörüsüzlük, bilgisizlik: • 11 Eğitim Sendikası • Sayısız dernek • Çağı kavrayamama • Ulusal ideallerin yokluğu • Evrensel ideallerin yokluğu

17. Eğitimde Hakimiyet Akımları • Siyasi ağırlıklı görüşler • Dini ağırlıklı görüşler • Bireyci görüşler • Toplumcu görüşler • Ekonomik ağırlıklı görüşler

18. Dünya Neyi Tartışıyor? Gelecekte eğitimde • öğretmenin rolü ne olacak? • okulun rolü ne olacak? • devletin rolü ne olacak?

19. Okul-Öğrenci-Öğretmen Sayıları

20. MEB Bütçesi

21. 15.000 Saat • Ortaöğretim bitene kadar kadar çocuklarımız okulda ortalama 15.000 saat harcıyor. • Bunun iyi bir karşılığını beklemek hakkı herkes için vardır.

22. Okulöncesi • Ailelerin sosyo-ekonomik yapısı • Nüfus artışı • Kente göç –varoşların oluşumu- • Aile içi ve çevre eğitiminin yozlaşması • Okulöncesi kurumların sayısal yetersizliği

23. İlköğretim • 5 yıl • 5+3 yıl • 8 yıl • İlköğretimin hastalığı: • İmkân ve fırsat eşitliği yaratamama • Erken yaşta mesleğe yönlendirme!

24. Ortaöğretim • Genel Amaçlı Okullar • Mesleki ve Teknik Okullar Orta Öğretim Sisteminin Hastalığı: • İmkân eşitliği • AB Standardı • ÖSYM ye hedefli olma! • Mesleki ve Teknik Okulların Yapısı ve hedefi

25. Yükseköğretim (AB) • Aşırı merkeziyetçi bir yönetim, • Kısıtlı idari ve mali özerklik, • Düşük ve azalan kamu kaynakları, • Yetersiz öğrenci harçları, • Eğitimde verimsizlik, • Düşük mezuniyet oranları ve uzayan eğitim süreleri, • Araştırmada verimsizlik

26. Yükseköğretim (Türkiye) • Üniversitelerin sayısal yetersizliği • Rantabl olmayan büyük üniversiteler • Ortaöğretimdeki hastalıkların yansıması • Yönetimsel Problemler • Mali Problemler

27. Yaşamboyu Eğitim • Hızla gelişen ve değişen teknoloji, okul bilgilerini kısa zamanda aşıyor. • İş ve hayat, sürekli öğrenmeyi zorunlu kılıyor. • Öğrenmeyi öğrenme

28. Din Eğitimi • Anayasada zorunlu kılınan din eğitimi, önümüzdeki on yıllarda Türkiye’nin gündeminde ağırlıklı olarak kalacaktır. • Din Eğitimi bir dinin bir mezhebinin eğitimini veremez. • Din eğitimi ya okullardan bütünüyle kalkmalı ya da yalnızca din kültürü kapsamına sokulmalıdır.

29. Eğitimde Genel Problem • Kısıtlı Mali Kaynak • Aşırı Merkeziyetçi Sistem • Yüksek Öğretimde Beyin Göçü

30. Neden Eğitim? • Klâsik amaçlar, + • Doğayı koruma, • Dünyayı anlama. • Yüksek teknoloji, • yüksek katma-değer, • yüksek verimli ekonomi, Bunlar, ancak üstün bilgi ve yüksek beceri sahibi insanlarla yaratılabilir.

31. Bilgi Çağına Geçiş • Gelişmiş ülkeler, Endüstri Çağından Bilgi Çağına geçiş sürecindedir. • Sanayi toplumunun yarattığı okul tipi dönüşüm sürecine girmek üzeredir. • Okullaşma oranlarını yükseltmek yeterli bir hedef değildir.

32. Türk Yükseköğetiminde Milat • 3 Temmuz 2006 : Yüksek Öğretim Kurulu Cumhurbaşkanına • “Türkiyenin Yükseköğretim Stratejisi” raporunu sundu.

33. TÜRKİYE’NİNYÜKSEKÖĞRETİM STRATEJİSİ Rapor üç ana bölümden oluşmaktadır. • Dünyadaki Yüksek Öğretim Sistemlerinde Yeni Eğilimler ve Beklentiler • Avrupa Yüksek Öğretim Alanı ve Bologna Süreci • Türkiye’nin Yüksek Öğretim Sistemindeki Beklentiler

34. Üniversiteye Giriş Sistemi ÖSS yerine beş ayrı sınav : • Lise 2'de alan belirleme sınavı • Ortaöğretim sonunda olgunlaşma sınavı • Mühendislik, tıp, hukuk fakülteleri için ders düzeyi seçme sınavı • Meslek yüksekokulları için temel düzey seçme sınavı • Özel yetenek gerektiren programlar için üniversitelerin ilgili bölümlerinin açacağı bir sınav.

35. Yükseköğretimin Yönetimi/Yönetişimi (Governance) • Üniversite üzerinde potansiyel siyasi baskıları azaltmak • Üniversite yönetiminde iç verimliliği artırmak, • Üniversite performansını artırmak, • Hesap verebilirlik ve saydamlığı sağlamak, • Üniversite ile dış çevre arasında güçlü bir işbirliği gerçekleştirmek.

36. Yükseköğretimin Yönetimi/Yönetişimi (Governance) • İş yönetimi (managerial) [ABD, Kanada] • Meslektaşlar yönetimi [Finlandiya, Yunanistan, Fransa, Almanya, İsviçre, Japonya] • Girişimci Model [İngiltere, Avustralya, Hollanda, Avusturya, Norveç, Danimarka, Japonya, Kore]

37. Üniversite Özerkliği

38. AvrupaYükseköğrenim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları • Üye ülkelerde aynı kalite ölçütleri, • Aynı değerlendirme ve denetleme süreçleri, • Saydamlığı artırma, • Uluslararası öğrenci hareketliliği, • Eğitim sürelerinin ve diplomaların tanınması

39. AVRUPA YÜKSEKÖĞRETİM ALANININ OLUŞUMU VE BOLOGNA SÜRECİ 1990: • Dünyanın en rekabetçi bilgi tabanlı ekonomik gücü olma isteği, • Avrupa’da yükseköğretim sistemlerinin uyumlaştırılması, yakınlaştırılması, • Avrupa Yükseköğretim Alanı (European Higher Education Area EHEA) oluşturulması

40. Avrupa Yükseköğretim Alanı Bologna Süreci (Bologna, Prag, Berlin, Bergen Bildirileri) • Hizmetlerin serbest dolaşımı, • Diploma denkliği ve akreditasyon, • Öğrenci hareketliliği, • Üniversiteler arasında işbirliği • Bilim ve teknolojide rekabet gücünün artırılması.

41. Açık Fikirler • İletişim teknolojilerinin yaygınlaşması • Online dersler • Öğretmenin rolü • Okulun rolü • Devletin rolü

42. Türk Eğitim Sisteminde Dönüşüm Zorunluluğu • Avrupa Birliği Yenilikçilik Göstergeleri • Sanayi Toplumu Eğitim Paradigması ve Bilgi Toplumu Eğitim Paradigması • Eğitimde Geleceğe Yönelik Gereksinmeler • Eğitimli İnsanın Tanımı • Öğrenme ve Öğretme Biçimleri • Değişen Bilgi Tabanı

43. Farklı düşün! • 21.yy için eğitim • Yüksek standartlar • Üstün başarılar • Yaşamboyu öğrenme

44. Sabrınız için teşekkürler T.Karaçay