Przygotowanie przedsięwzięć inwestycyjnych Analiza ekonomiczno-finansowa Krzysztof Kasprzyk Konferencja pt. Realizacja p

1. Przygotowanie przedsięwzięć inwestycyjnych Analiza ekonomiczno-finansowa Krzysztof Kasprzyk Konferencja pt. Realizacja projektów z Funduszu Spójności w sektorze środowiska i transportu Łódź, wrzesień 2007 r.

2. Plan prezentacji • Podstawowe pojęcia • Cel przygotowywania analizy • Elementy analizy • Definicja celów projektu • Identyfikacja projektu • Analiza wykonalności i rozwiązań alternatywnych • Analiza finansowa • Analiza kosztów i korzyści • Analiza wrażliwości i ryzyka • Podsumowanie

3. Podstawowe pojęcia • studium wykonalności • projekt/operacja • projekt generujący dochód, luka finansowa • wydatki kwalifikowane • pomoc publiczna • analiza kosztów i korzyści • koszty i korzyści zewnętrzne • analiza finansowa • analiza ekonomiczna

4. Podstawowe pojęcia • Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód • zakres studium wykonalności dla poszczególnych obszarów w ramach PO Infrastruktura i Środowisko • instrukcja do wniosku o dofinansowanie

5. Cel wykonania analizy • Potencjalny beneficjent powinien wykazać, że: • projekt jest wykonalny, • dane, na podstawie których oceniany jest projekt są wiarygodne (i - na ile to możliwe - porównywalne), • planowana inwestycja jest spójna z założonymi celami, • postulowany wariant jest najlepszy z punktu widzenia społeczeństwa, • postulowana kwota dofinansowania jest niezbędna do osiągnięcia celów, • zapewniona zostanie trwałość inwestycji po jej realizacji.

6. Elementy analizy • Definicja celów projektu • Identyfikacja projektu • Analiza wykonalności i rozwiązań alternatywnych • Analiza finansowa • Analiza kosztów i korzyści • Analiza wrażliwości i ryzyka

7. 1. Definicja celów projektu • Cele projektu powinny: • jasno wskazywać, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki wdrożeniu projektu, • być logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu realizowanych jest jednocześnie kilka celów, • być uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia, • być spójne z programem operacyjnym. • Z celów projektu wynikają: • analizowane warianty, • zakres projektu

8. 2. Identyfikacja projektu • + zarys i ogólny charakter projektu(tj. prezentacja projektu jako przedmiotu przedsięwzięcia wraz z opisem, szacowaną wartością finansową, lokalizacją itd.) • + analiza projektu w kontekście całego układu (tj. funkcjonalne i rzeczowe powiązania między danym projektem a istniejącym już układem infrastruktury).

9. 3. Analiza wariantów • Na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że wybrany przez niego wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań umożliwiających osiągnięcie celu • Niezbędna dla określenia, że wybrany wariant jest najlepszy • Analiza wszystkich istotnych wariantów • - dla sprawdzenia, że wzięto pod uwagę także tańsze lub inne technologicznie rozwiązania • biorąc pod uwagę także koszty zewnętrzne nie ponoszone przez beneficjenta (np. koszty, które będą musiały być poniesione dla podłączenia budowanej infrastruktury, jej utrzymania itp.) • Informacje uzyskane w wyniku tej analizy powinny jasno wskazywać i potwierdzać zasadność wyboru danego wariantu realizacji projektu.

10. 4. Analiza finansowa • Cele: • ocena finansowej rentowności inwestycji i kapitału własnego (krajowego), a także finansowej bieżącej wartości netto poprzez ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej projektu; • weryfikacja trwałości finansowej projektu i beneficjenta/ • operatora; • wykazanie potrzeb finansowych projektu (tj. że dla jego realizacji niezbędna jest dotacja ze środków publicznych) i ustalenie właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE.

11. 4. Analiza finansowa • Podstawowe założenia: • analiza dla projektu (stąd – często metoda różnicowa) • analiza dokonywana w cenach nominalnych (bieżących) przy stopie dyskontowej 8% lub realnych (stałych) przy stopie dyskontowej 5% • spójne prognozy makroekonomiczne zgodnie z informacjami, które będą aktualizowane na stronach MRR • obejmuje także niekwalifikowane koszty finansowe projektu (odsetki od kredytu na współfinansowanie części inwestycji) • okres amortyzacji odpowiadający rzeczywistemu okresowi użytkowania • 10% rezerwa inwestycyjna uwzględniana przy szacowaniu kosztów, ale nie uwzględniana przy wyliczaniu luki w finansowaniu

12. Projekty generujące dochód • rozporządzenie 1083/2006, art. 55: • „Kwalifikowalne wydatki na projekty generujące dochód nie przekraczają bieżącej wartości kosztu inwestycji pomniejszonej o bieżącą wartość dochodu netto z inwestycji w danym okresie odniesienia” • część E i H.2 załącznika XXI do rozporządzenia 1828/2006 • algorytm wyliczania dofinansowania (stosować należy nie tylko dla dużych projektów)

13. Projekty generujące dochód • Istotne kwestie: • „dochód” nie jest dochodem w rozumieniu ustawy o rachunkowości; najbliższym pojęciem jest wartość bieżąca salda przepływów pieniężnych • przepis dotyczy zarówno dochodów w trakcie realizacji, jak i dochodów, które planuje się uzyskać po ukończeniu inwestycji

14. Projekty generujące dochód • Wyłączenia ze stosowania: • projekty podlegające zasadom pomocy publicznej • projekty, w których dochody nie pochodzą z opłat użytkowników, ale np. pokrywane są z budżetu państwa czy gminy • projekty, w których dochód nie przekracza kosztów operacyjnych

15. PGD - Algorytm wyliczania poziomu dofinansowania • Wyliczenie stopy luki finansowej, tj. • Wyliczenie wartości bieżącej dochodów (przychody – koszty operacyjne + wartość rezydualna) • Odniesienie jej do wartości bieżącej inwestycji • Określenie „kwoty decyzji”, tj. • Pomnożenie kosztów kwalifikowanych przez stopę luki finansowej • Określenie maks. kwoty dofinansowania: • Pomnożenie „kwoty decyzji” przez stopę dofinansowania z programu (najczęściej – 85%)

16. PGD - Algorytm wyliczania poziomu dofinansowania • Podsumowując: • Beneficjent musi ponieść 15% wydatków kwalifikowanych (czyli luki finansowej) oraz 100% wydatków wykraczających poza lukę • Przykład: • Wartość projektu: 100 mln euro • Stopa luki finansowej 70% • Wydatki kwalifikowane 70 mln euro, wydatki niekwalifikowane 30 mln euro • Stopa dofinansowania priorytetu/działania: 85% (jeśli w działaniu, np. dot. transportu publicznego, zapisano 50%, stosuje się tę mniejszą stopę) • Dofinansowanie = 100 mln * 70% * 85% = 59,5 mln

17. PGD - Wytyczne KE • Dokument roboczy nr 4 „Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści” z sierpnia 2006 r. • http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/working/sf2000_en.htm • Dostępne także w języku polskim • Obejmują w zakresie luki finansowej nie tylko duże projekty • Państwa członkowskie mogą i są zachęcane do wydania swoich wytycznych, które w uzasadnionych przypadkach mogą się różnić od wytycznych KE

18. PGD - Wytyczne MRR • Projekt wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód- znajduje się na stronach MRR • Szczegółowy dokument dla sektora środowiska, bardziej ogólny dla pozostałych sektorów • Jednakowe dla FS i EFRR, RPO i POIiŚ • Konsultacje do 20 sierpnia 2007 r. • Dokument równolegle przekazany KE do akceptacji

19. PGD - Wytyczne MRR • Wytyczne dla sektora środowiska: • Przygotowane na podstawie dotychczas obowiązujących wytycznych dla Funduszu Spójności zaktualizowanych z udziałem JASPERS • Dotyczą głównie infrastruktury komunalnej (woda, ścieki, odpady) • 4 załączniki: • 1: Metodyka wyznaczania w ramach aglomeracji zakresu sieci kanalizacyjnej, która może być objęta finansowaniem • 2: Analiza efektywności kosztowej w oparciu o dynamiczny koszt jednostkowy • 3: Metoda szacowania dochodu do dyspozycji • 4: Przykład liczbowy

20. PGD - Wytyczne MRR • Wytyczne dla sektora środowiska – zmiany w stosunku do poprzednich wytycznych • Uproszczone zasady dla projektów poniżej 25 mln euro (m.in. nie ma konieczności przygotowywania pełnej analizy kosztów i korzyści społecznych) • Uaktualnienie sposobu wyliczania dofinansowania zgodnie z nowymi zasadami obowiązującymi w latach 2007-13 • Nowa metoda szacowania dochodu do dyspozycji, oparta na danych GUS

21. PGD - Wytyczne MRR • Metoda szacowania dochodu do dyspozycji • Na podstawie mediany dochodu (mediana, ze względu na asymetryczność rozkładu dochodu, jest najczęściej niższa niż średnia) • 3 kategorie miejscowości, oddzielnie dla poszczególnych województw: • Do 20 000 mieszkańców • 20 000 – 100 000 • Powyżej 100 000 • Średnia ważona w przypadku różnych kategorii • Aktualizacja o inflację i połowę wskaźnika wzrostu płacy realnej

22. 5. Analiza kosztów i korzyści • Analiza kosztów i korzyści społecznych: • przeprowadzona z punktu widzenia całego społeczeństwa, a nie beneficjenta, • uwzględnia koszty i korzyści zewnętrzne • uwzględnia wszelkie zniekształcenia o charakterze np. podatkowym, które mają wpływ na rzeczywistą efektywność ekonomiczno-społeczną inwestycji • wymagana dla dużych projektów w pełnym zakresie (przeliczenie na euro), dla mniejszych może mieć charakter analizy jakościowej

23. 6. Analiza wrażliwości i ryzyka • wskazuje najważniejsze obszary ryzyka dla projektu, zagrożenia dla jego trwałości finansowej • nie powinna być mechanicznym badaniem jednakowych odchyleń co do prognozowanych parametrów, ale badane scenariusze powinny mieć ekonomiczne uzasadnienie i być prawdopodobne, • dla projektów generujących dochód rzetelnie wykonana analiza ryzyka może stanowić uzasadniający utrzymanie przyznanej kwoty dofinansowania w sytuacji, w której dochód będzie wyższy niż prognozowany

24. Podsumowanie • Analiza ekonomiczno-finansowa: • to nie jest tylko biurokratyczny dokument wymagany przez Komisję Europejską, który służy do uzasadnienia już wcześniej podjętych decyzji • jest ważnym instrumentem, który instytucja oceniająca wniosek powinna wykorzystywać do oceny zakresu, efektywności ekonomicznej i uzasadnienia realizacji inwestycji • bezpośrednio może wpływać na poziom dofinansowania dla projektu

25. Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnegoul. Wspólna 2/4www.mrr.gov.plwww.funduszestrukturalne.gov.pl