Triển khai hoạt động ứng phó và kiểm soát lây nhiễm Cúm A trong các CSYT

1. TriểnkhaihoạtđộngứngphóvàkiểmsoátlâynhiễmCúm A trongcác CSYT PGS TS LeâThò Anh Thö TröôûngkhoaKiểmsoátNhiễmkhuẩn, BV ChợRẫy ChủtịchHộiKiểmsoátNhiễmkhuẩn TPHCM

2. Thảoluận • CáchoạtđộngứngphóvàkiểmsoátlâynhiễmCúm A trongcác CSYT? • Liệtkêcáchoạtđộng, thứtựưutiên? • Quytrìnhthựchiệnvàtriểnkhai?

3. CAÙC ÑÖÔØNG LAÂY TRUYEÀN VIRUS CÚM A Qua tieáp xuùc Qua gioït baén Qua khoâng khí trong trường hợp có làm thủ thuật tạo khí dung

4. Bệnhnguyêncóthểsốngtrongvàigiờ hay thậmchívàingàytrênbềmặtmôitruờng (vdtaynắmcửa) • Bệnhnguyêncóthểlâytruyềnkhisờvàotaybn, taynhânviên y tế, hay bềmặtmôitrườngbịnhiễm • Tay cóthểlâytruyềnnhiễmtrùng do sờvàobềmặtnhiễm, sauđótiếpxúcvớibềmặtcơthểkhácchẳnghạnnhưniêmmạcmũi hay kếmạcmắt, hay lâynhiễmvớikhuvựctrunggiankhác

5. CAÙC BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA Vệ sinh hô hấp + Phoøng ngöøa chuaån + Phòng ngừa qua tiếp xúc và giọt băn trong chăm sóc bn thường quy Phòng ngừa qua tiếp xúc, giọt băn, và qua không khí trong thủ thuật tạo khí dung

6. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA CHUAÅN • Rửatay • Manggăng, khẩutrang, kiếngbảovệ, áochoàngvàbaochânkhicónguycơtiếpxúcvớimáuvàdịchtiết • Bốtrí, vậnchuyểnbệnhnhânphùhợp • Cẩntrọngvớitácnhânhôhấp • Xửlýđúngthiếtbịchămsócbn • Xöûlyùñoàvaûi, baùtñóa, lytaùch • Phòngphơinhiễmvớivậtsắcnhọn • Vệsinhmôitrường • Xửlýchấtthải

7. CẨN TRỌNG TRONG VỆ SINH HÔ HẤP TẠI TẤT CẢ CƠ SỞ Y TẾ Bn có triệu chứng về đường hô hấp cần phải được giáo dục: • Che miệng mũi bằng khăn giấy và bỏ khăn giấy trong thùng rác • Dùng khẩu trang • Rửa tay sau khi tiếp xúc với chất tiết • Đứng hay ngồi cách xa người khác khoảng 1mét

8. BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA LAÂY TRUYEÀN DO TIEÁP XUÙC • Manggaêngsạch, aùochoaøngvaøbaochaântröôùckhivaøophoøngbeänh • Khoângsôøbaátcöùbeàmaëtbònhieãmmaøkhoângmanggaêng • Thaùogaêngaùochoaøngvaøbaochaântröôùckhirakhoûiphoøngvaøröûatayngaybaèng dung dòchsaùtkhuaån. Saukhithaùogaêngvaøröûatay, khoângsôøbeàmaëtmoâitröôøng hay vaätduïngtrongphoøngbeänh • Haïncheátoáiñavaänchuyeånbeänhnhaân • Khửhoặctieätkhuaånthieátbòchaêmsoùcbeänhnhaântröôùckhisöûduïngchobeänhnhaânkhaùc.

9. BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA LAÂY TRUYEÀN QUA GIOÏT BAÉN • Phòngriênghoặcphòngtheonhómchẩnđoán.Chú ýgiöõkhoaûngcaùchxathíchhôïp (treân 1 meùt) • Mangkhaåutrang, nhaátlaøvôùinhöõngthaotaùccaàntieápxuùcgaànvôùibeänhnhaân • Rửatay • Haïncheátoáiñavaänchuyeånbeänhnhaân, ñeokhaåutrangchobeänhnhaân

10. BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA LAÂY TRUYEÀN QUA KHOÂNG KHÍ • Phoøngrieâng • Thoângkhívaøxöûlyùkhoângkhítrongphoøngbeänh • aùplöïckhíaâm • 6 ñeán 12 luoàngkhíthayñoåi/ giôø • coùheäthoángloïckhí & thaûikhíthíchhôïp • giöõcöûaphoøngluoânñoùng • thieátkeátheâmmoätphoøngtröôùcphoøngbeänh • Ñeokhaåutranghiệulựclọccaokhiñivaøophoøngbeänh • Haïncheátoáiñavieäcvaänchuyeånbeänhnhaân, ñeokhaåutrangchobeänhnhaân

11. Chiếnlượcphòngngừachínhcúm A • Tuânthủcácbiệnpháp KSNK chomọihoạtđộngchămsoácbnvàkhilàmthủthuậtcótạokhí dung • Ápdụngquytắcvệsinhhôhấp • Ápdụngcácbiệnpháp KSNK môitrường • Tiêmngừa vaccine cúm • Quảnlý NVYT bịcúm

12. YẾU TỐ CĂN BẢN TRONG KIỂM SOÁT CÚM A • Kieåm soaùt haønh chaùnh Tổ chức thực hiện, xây dựng quy trình, chuẩn bị nguồn lực • Kieåm soaùt moâi tröôøng Thông khí thích hợp, vệ sinh môi trường Phòng hộ cá nhân Sử dụng trang phục phòng hộ và rửa tay

13. Thựchiệntrướckhi, trongkhinhậpviệnvàtrongsuốtthờigianbnnằmviện .

14. Biện pháp kiểm soát hành chánh ThànhlậpBanchỉđạophòngchốngcúmA tạibệnhviện, gồm: • BanGiámđốc • PhòngKếhoạchtổnghợp, PhòngHànhchínhQuảntrị, PhòngVậttư-Thiếtbị y tế, PhòngĐiềudưỡng, Y tếcơquan. • KhoaKhámbệnh, khoaHSCC, KhoaNhi, KhoaHôhấp, Khoa KSNK, KhoaDược

16. Chínhsáchrõràngđểtầmsoátvàsànglọcbncótriệuchứngbệnhhôhấpsớm, nhấtlàtronggiaiđoạncótăngsốnhiễmcúmhoặccódịch Sắpxếpbntheonhómbệnhvàokhuvựcchờthôngkhítốt-riêngbiệt Chỉdẫnvệsinhhôhấp Cungcấpdụngcụđầyđủ Tỉlệbn/nhânviênthỏađáng Biện pháp kiểm soát hành chánh

17. Biện pháp kiểm soát hành chánh Ngaycổngvàocủacáccơsở y tếnhưphòngkhám, phòngcấpcứu • Yêucầubn, giađìnhthôngbáongaychonhânviên y tếnếunhưhọcócáctriệuchứngnghingờnhiễmcúmA

18. BiệnphápkiểmsoáthànhchánhVệsinhhôhấp • Rấtcầnthiếtđểhạnchếlâynhiễmcáchạt virus gâybệnh • Cảnhbáo, hướngdẫnngaycổngvàocủacáccơsở y tếnhưphòngkhám, phòngcấpcứu • Khuyếnkhíchbn, thânnhânthôngbáongaychonhânviên y tếnếunhưhọcócáctriệuchứngvềđườnghôhấp • mangkhẩutrang • vệsinhhôhấp • ngồixanhauítnhất 1 méttrongphòngchờnếunhưcóđủchổchobệnhnhân

19. Sôñoàthöïchieänphoøngngöøa KiểmsoátnhieãmkhuaånCúm A Beänh nhaân PhoøngngöøaKSNK SànglọcTriệuchứnggiốngcúmcấptính + tiếpxúcgiacầm Vệsinhhôhấp Khẩu trang y tế cho bệnh nhân (khăn giấy khi ho, hắt hơi) Nhập viện kiểm tra cúm A/H1N1, H5N1,H7N9 Ápdụngcáchlyphòngngừa Báocáochocơquanthẩmquyền Đánhgiálạicácphòngngừa Xác định cúm A/H1N1,H5N1,H7N9 Chẩn đoán khác Ápdụngcáchlyphòngngừachuẩn + bổ sung

20. Quyđịnhvềkháchthăm, thânnhân • Kháchthămcótiếpxúcbncúmcũnglànguồnbệnh • Cóchínhsáchhạnchếthămviếngchongườibệnhhôhấp • Khicầnphảithămphảituântheoquytắcvệsinhhôhấp • Tầmsoát, sànglọc • Hướngdẫnquytắcvệsinhhôhấp, sửdụng PPE • Khôngvàokhuvựccólàmthủthuật • Hạnchếđilạitrong BV

21. Quyđịnhvềthông tin cúm • Cóchínhsáchđểnhânviên y tếđượccảnhbáokịpthờikhicótăngnhiễmcúmtrongcộngđồnghoặccódịchvàcần XN cúm • Chỉđịnhngườitiếpcậnvớicơquancóthẩmquyềnvàthông tin cho NVYT

22. Chuẩnbịđầyđủphươngtiện Chuẩnbịđầyđủphươngtiệncósẵn • Phònghộcánhân: • Áochoàng • Nón • Khẩutrang (loại N95, y tế) • Kính • Ủng, baogiầy • Găngy tếvàgănglaođộng.

23. Duïng cuï caàn thieát ñeå treân xe ñaët tröôùc phoøng bn Khẩu trang N95 hoặc tương đương Khẩu trang PT Áo chòang sử dụng 1 lần lọai tay dài Áo chòang không thấm nước Mắt kính Găng tay, Găng chùi rửa Nón che tóc Dung dịch rửa tay nhanh Bao rác Bao đồ vải Thùng đựng dụng cụ xử lý lại

25. Chuẩnbịđầyđủphươngtiện • Dung dịchrửatayphảicósẵnđểcóthểrửatayngaytạilúcvàoviện (cổngvào, phòngđợi, bànđăngký) vàtronglúcnằmviện • Hoáchấtsátkhuẩn, khửkhuẩnbềmặt, dụngcụ • Máyphunkhửkhuẩnbuồngbệnh

26. Chuẩnbịđầyđủcơsởhạtầngđápứng KSNK • Cungcấpđủkhônggianvàhướngdẫnchongườibệnhhôhấpngồicàngxangướikháccàngtốt • Nếucóthểnêncókhuvựcriêng. • Cầnxemxétsànglọcvàtầmsoátbnsớmđểtáchbiệtkhỏibnkhác • Nhữngkhoađượcgiaonhiệmvụđiềutrịngườibệnhnghingờ/mắccúmhoặcnhữngkhoathườngtiếpđón ban đầungườibệnhđườnghôhấpcấpcầnđượccảitạo, nângcấphoặcxâymớiđểcóítnhấtmộtbuồngcáchlyđạtchuẩn.

27. Kieåm soaùt moâi tröôøng • Thông khí thích hợp, vệ sinh môi trường • Đảm bảo thóang khí (thông khí tốt) • Đảm bảo vệ sinh môi trường, khử tiệt khuẩn dụng cụ

28. Vệsinhmôitrường • Buồng/khucáchlyphảiđượclàmsạch, khửkhuẩnhàngngàyvàkhicóyêucầu, saukhibntửvong, xuấtviện. • Đặcbiệtchú ý đếnbềmặt hay đụngchạmđến: Máy y tế, giường, bànăn, điềukhiểnti vi, máybấmgọi NVYT, cửa, tủđầugiường, cánhtaynâng.. • Khôngdùngchổiquét, chỉlauẩm • Vùngsạchnguycơthấplautrước, vùngcónguycơcaolausaucùng. • Nhânviênlàmvệsinhmangđầyđủ PTPHCN theođúngkhuyếncáovàphảiđượckiểmtra, theodõisứckhoẻđịnhkỳ.

29. Vệsinhmôitrường • Làmsạchvàkhửkhuẩnđúngcáckhuvựctrong CSYT, đặcbiệtkhuvựccólàmthủthuậttạokhí dung • Quảnlýchuẩncácbộphậngiặtlà, ănuốngvàchấtthải

30. KHÖÛ, TIEÄT KHUẨN DUÏNG CUÏ • Khuyến cáo sử dụng dụng cụ một lần • Dụng cụ sử dụng lại Để riêng cho mỗi bệnh nhân Tuân theo nguyên tắc phòng ngừa chuẩn • Khoâng thieát yeáu - Tieáp xuùc da laønh laën Khöû truøng möùc ñoä thaáp hoaëc trung bình • Baùn thieát yeáu - Tieáp xuùc nieâm maïc, da khoâng laønh laën Khöû truøng möùc ñoä cao • Thieát yeáu - Tieáp xuùc moâ voâ truøng, maïch maùu Tieät truøng

31. Những vùng nguy cơ cao cần thông khí tốt Phòngcáchlybệnhđườngkhôngkhí Phòngđợivàphòngchọnbệnh Bấtkỳnhữngkhuvựccólàmnhữngthủthuậttạokhí dung (chẳnghạnnhưnộisoiphếquản, lấyđàm, hútđàmvàđătrútnộikhíquản)

32. Khí trao đổi mỗi giờ thỏa đáng có thể hòa loãng các giọt khí dung đường hô hấp Environmental Ventilation: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 6−32

33. Phương pháp thông khí ―Tự nhiên Thôngkhítựnhiênphụthuộcvào Tốcđộgió “Áplựccụm” Nhiệtđộ Độẩm RA Hướng gió VÀO RA Environmental Ventilation: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 6−33

34. Khôngkhítươivàovàrakhỏiphònghoặckhuvực qua cửachínhhoặccửasổ Thôngkhítựnhiên, sửdụngcửasổvàcửachính, thườngcungcấpítnhất 12 luồngkhítraođổi/giờ Xâydựngtrầnnhàcao, cửasổcaovàtấtcảcửasổvàcửachínhmởcóthểcungcấphơn 12 luồngkhítraođổi/giờ Phương pháp thông khí ―Tự nhiên

35. Phương pháp thông khí cơ học Tạo ra bằng cách sử dụng quạt để đẩy khí ra ngoài Tạo áp lực âm trong phòng để dẫn khí vào trong phòng Hiệu quả đối với phòng cách ly bệnh qua đường khí Hướng luồng khí đi từ khu vực bn ra khu vực không có người qua lại TẤT CẢ cửa chính và cửa sổ đóng Duy trì tối thiểu 12 ACH 6−35

36. Thôngkhícơhọc―ThiếtkếcủaphòngcáchlyđườngkhíThôngkhícơhọc―Thiếtkếcủaphòngcáchlyđườngkhí Phòngkín: cửachínhvàcửasổphảiluônluônđóng Cóbộlọc HEPA Hệthốngcầnbảotrìthườngxuyên Toilet exhaust Toilet Isolation room Diffuser Anteroom Transfer grille Floor level exhaust Corridor

37. Kết hợp thông khí tự nhiên với một quạt hút Phương pháp thông khí ― kiểu hỗn hợp Environmental Ventilation: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 6−37

38. Nếu điều hòa cục bộ: tắt máy lạnh, mở tất cả cửa sổ, cửa chính

39. Toilet exhaust t Isolation room Diffuser Anteroom Transfer grille Floor level exhaust Corridor • Nếu điều hòa trung tâm: đảm bảo nếu số luồng khí trao đổi ít nhất 12 luồng khí/giờ

40. Chú ý thủthuậttạokhí dung • Chỉthựchiệnthủthuậttạokhí dung khicầnthiếtđểđiềutrị • Hạnchếsốlượng NVYT hiệndiện, chỉngườicầnthiếtmớitiếpxúcvàcầnđãđượctiêmngừacúm • Chỉlàmthủthuậttạokhí dung tốtnhấttrongphòngáplựcâm, nếukhôngcó, thựchiệntrongphòngthôngkhítốt • Sửdụnghútđàmkínkhibncầnthởmáy

41. Cẩntrọngkhilàmthủthuậttạokhí dung • Cóthểsửdụnglọc HEPA xáchtayđểtăngcườnggiảmlâynhiễm. • Mấylọcnàynênđặtgầnbnvànốivớihệthốnghútcụcbộ • NVYT phảituântheo PN chuẩn, manggăng, áochoàng, mặtnạchemặt, khẩutranghôhấpkhilàmthủthuật • NVYT khôngmangphươngtiệnphònghộkhôngđượcvàophòng • Làmsạchbềmặtmôitrườngsauthủthuật

42. Những thủ thuật có thể tạo ra hạt khí dung • Đặt nội khí quản • Khí dung thuốc và làm ẩm • Nội soi phế quản • Hút dịch ở đường thở • Chăm sóc người bệnh mở khí quản • Vật lý trị liệu lồng ngực • Hút dịch mũi hầu • Thông khí áp lực dương qua mask mặt (BiPAP, CPAP) • Thủ thuật trong nha khoa như sử dụng tay khoan, chọc xoang, trám răng, lấy cao răng. • Thông khí tần số cao dao động. • Những thủ thuật cấp cứu khác. • Phẫu tích bệnh phẩm nhu mô phổi sau tử vong

43. Vệsinhhôhấp Mangphươngtiệnphònghộ Đúngchỉđịnhvàđúngkỹthuật Rửatay Đúngchỉđịnhvàđúngkỹthuật Biện pháp phòng hộ cá nhân

44. CAÙC BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA Vệ sinh hô hấp + Phoøng ngöøa chuaån + Phòng ngừa qua tiếp xúc và giọt băn trong chăm sóc bn thường quy Phòng ngừa qua tiếp xúc, giọt băn, và qua không khí trong thủ thuật tạo khí dung

45. RÖÛA TAY Tuânthủđúng 5 thờiđiểmvệsinhtaycủa WHO • Phöôngphaùp • Röûatay • (Xaøphoøng + nöôùc) x >10giaây  khaênmoätlaàn • Duøng dung dòchröûataykhoângduøngnöôùc • 50-95% ethyl or isopropyl alcohol

46. Rửa tay có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp Trung tâm đào tạo Navy ở U.S.:rửa tay Rửa tay thường xuyên giảm bệnh đường hô hấp hơn Giảm 45% bn ngọai trú nhập viện vì bệnh hô hấp (Am J Prev Med 2001;21:79-83) Influenza: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 2−46

47. Ký túc xá đại học ở U.S. so sánh ngẫu nhiên giữa sử dụng sát khuẩn tay bằng dung dịch có chứa cồn vs. không rửa tay: Nhóm rửa tay giảm 15%-40% bệnh hô hấp; giảm ngày bệnh 43% (Am J Infect Control 2003;31:364-70) Rửa tay có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp do lây truyền qua đường giọt bắn

48. Đốivớinhânviên y tếlàmviệcvớibệnhnhâncúmA • Thựchànhsửdụngdụngcụphònghộ • Lưudanhsáchtấtcảnhânviên y tếtiếpxúcvà • Theo dõicóhệthốngcáctriệuchứngsốt, ho, khóthở • Vd. Theo dõinhiệtđộ 2 lần/ngàychotấtcảnhânviên y tếlàmviệctrongkhuvực(khicần, cóthểkiểmtra X-quang) • Thờigiantheodõi: tốithiểu 10 ngày • Nếucótriệuchứng, hạnchếtiếpxúcvớingườikhác, báocholãnhđạo

49. Đốivớinhânviên y tếlàmviệcvớibệnhnhâncúmA Trườnghợpkhôngsửdụngphươngtiện PHCN khichămsócbncúm A: • Nếucóthểsắpxếpnhânsự: nghỉ 10 ngày • Nếukhôngthểsắpxếpnhânsự: mangkhẩutrang y tếmọilúckhilàmviệc • Thuốckháng virus

50. Hạnchếtiếpxúcbncúmđốivới NVYT cónguycơcao • Phụnữcóthai • Phụnữhậusản 2 tuần • Ngườigià > 65 tuổi • Ngườibệnhmãntínhnhư hen, tiểuđường, suygiảm MD, béophì. Cầntiêmngừavaccinvàđiềutrịsớm.