ERKEK ERGEN SAĞLIĞI

1. ERKEK ERGEN SAĞLIĞI Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

2. Ergenlik; çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir. Ergenler bu dönemde üç farklı alanda büyük değişim geçirirler: Bedensel Gelişim, Cinsel Gelişim, Psikososyal Gelişim, ERGENLİK Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

3. 1) BEDENSEL GELİŞİM Kızlarda : Kalçalarda göğüslerde büyüme Adet görme Vücut yağ dokusunda artış Erkeklerde: Kas yapısında artma Adem elması belirginleşir Seste kalınlaşma Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

4. 2) RUHSAL GELİŞİM • Soyut düşüncede artış • Kararsızlık • Duygusal dalgalanma • Hedef arayışı • Kimlik arayışı • Bağımsızlık arayışı • Hayatı ve çevreyi sorgulama Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

5. 3)SOSYO-KÜLTÜREL DEĞİŞİM • Çevre • İlgi alanları • Arkadaşlar • Alışkanlıklar Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

6. HER İKİ CİNSTE • Hızlı büyüme kol ve bacakları çok etkilediğinden kendi bedenine alışamama, el -kol hareketlerini düzenleyememe sakarlık yapma, çok fazla kırıp dökme, çarpmalar gibi sonuçlar gelişme sürecinde görülen ve ergenin beden imajını etkileyen davranış biçimlerindendir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

7. ERKEKLER Testislerde büyüme Cinsel bölge ve koltuk altında kıllanma Koltuk altı kıllanmasını takiben en son sakal ve bıyıkta kıllanma olur. KIZLAR Meme gelişimi Dış cinsel organların üst kısmında kıllanmanın başlaması İlk adet CİNSEL OLGUNLAŞMA Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

8. ERKEK ÜREME ORGANLARI VE İŞLEVLERİ

9. DIŞ ÜREME ORGANLARI Kamış (Penis): Cinsel ilişkide ve idrar yapmada kullanılan organdır. Ucundaki delikten idrar ve meni çıkışı sağlanır. Ancak, aynı anda ikisinin birden çıkması mümkün değildir. Süngere benzeyen bir özelliği vardır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

10. DIŞ ÜREME ORGANLARI Kamış (Penis) Uyarıldığı zaman kanla dolar büyür ve sertleşir. Uzunluğu ve kalınlığı kişiden kişiye değişir. Baş kısmını örten deri sünnet işlemi ile çıkartılabilir. Hayalar (Testis) Er torbasının içinde iki adet oval, yumuşak organdır. Erkek üreme hücresi olan spermleri üretmektedir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

11. DIŞ ÜREME ORGANLARI Hayalar (Testis) Er torbası tohum hücrelerinin vücut ısısından daha düşük bir sıcaklıkta sağlıklı üretilmesini sağlar. Her biri 3-6 santim büyüklüğündedir. Birinin diğerinden daha aşağıda olması normaldir. Bir tane bile olsa yeterlidir. Spermlerin İzlediği Yol Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

12. İÇ ÜREME ORGANLARI Tohum Kanalları Testislerde olgunlaşmış tohum hücrelerini (spermlerin) meni keselerine taşıyan kanaldır. Her testisten bir tane çıkar ve kendi tarafındaki meni kesesine açılır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

13. İÇ ÜREME ORGANLARI Tohum Keseleri Testislerden gelen tohum hücrelerinin içinde toplandığı kese biçiminde organdır. Tohum hücrelerinin hareketliliğini artıran meni sıvısının bir kısmını burada üretir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

14. İÇ ÜREME ORGANLARI Erbezi (Prostat) İdrar torbasının hemen altında yer alan yuvarlak lifli bir organdır. İçinden meni keselerinden gelen tohum kanalları ve idrar torbasından gelen idrar kanalı geçer. Meni sıvısının büyük kısmı burada üretilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

15. İÇ ÜREME ORGANLARI İdrar Kanalı (Üretra) Penisin içinde yer alır, çıkış deliği penisin ucundadır. Bu kanal cinsel ilişki sırasında meniyi, diğer zamanlarda da idrarı dışarı boşaltır. Meni boşalacağı zaman bir kapakçık harekete geçerek o sırada idrarın geçmesini engeller. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

16. İÇ ÜREME ORGANLARI Tohum Hücresi (Sperm) Sperm, erkek tohum hücresidir. İçinde taşıdıkları x ve y kromozoma göre çocuğun cinsiyetini belirler. Testislerde her gün milyonlarca üretilir. Spermlerin her biri çok küçüktür. Meni kanalları vasıtasıyla meni keseciklerine ve prostata ulaşır. Burada üretilen sıvılarla karışır.Kadının yumurta hücresini dölleyerek gebeliğin oluşmasını sağlar. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

17. Sertleşme (Kalkma, Ereksiyon) • Sertleşme; beyinden gelen emirlerle süngerimsi yapının daha fazla kanla dolmaya başlamasıyla penisin giderek kalınlaşması, uzaması ve sertleşmesidir. • Uyku sırasında veya sabahleyin sertleşme olması normaldir. Mutlaka cinsel rüyalar gördüğü anlamına gelmez. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

18. Ersuyu (Semen, Meni) • Sperm ve meni sıvısının karışımına meni adı verilir. Beyazımsı, yapışkan ve kendine has kokusu olan bir sıvıdır. • Boşalma ile dışarı atılan meninin içerisinde yaklaşık 300 milyon adet sperm bulunur. Bunların sadece bir tanesi kadının yumurtasını dölleyebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

19. Boşalma (Ejakülasyon) • Erkeklerde penisin sertleşmeye başlaması daha küçük yaşlarda mümkündür. • Boşalma ise üreme sistemi sperm ve meni sıvısını üretebilecek olgunluğa ulaştıktan sonra başlar. • İlk boşalma 13-17 yaş arasında gerçekleşir. Uyku sırasında yaşanan boşalmalar ergen çağında başlar. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

20. ERGENLİK DÖNEMİNDE SIK GÖRÜLEN SAĞLIK SORUNLARI • Meme sorunları ve hastalıkları, • Cilt problemleri (sivilce, terleme bozuklukları, yağlanmalar) ve kıllanma ile ilgili sorunlar, • Erkeklerde haya (testis), tohum kanalı (spermatikkord) ve torba ile ilgili (skrotal) sorunlar, Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

21. ERGENLİK DÖNEMİNDE SIK GÖRÜLEN SAĞLIK SORUNLARI • Psikolojik sorunlar ve hastalıklar. • Ortopedik sorunlar; duruş (postür) bozukluğu, omurga eğrilikleri (skolyoz, kifoz), diz ağrısı, • Beslenme ile ilgili sorunlar (aşırı şişmanlık-obezite veya aşırı zayıflık) Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

22. Meme sorunları ve hastalıkları Jinekomasti: Ergenlik ile ilişkili olarak erkek ergenlerde memenin iyi huylu büyümesidir.Erkek ergenlerde normalde de görülebilen bir durumdur. Bazı hastalıklar ve bazı ilaçların kullanımında da oluşabilir.Ergenlik döneminde genellikle 12-18 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

23. Cilt problemleri Akne Vulgaris: Aknesi olanlarda deride kıl diplerindeki gözeneklerde kalınlaşma olur.Ergenlikte salgılanan hormonların etkisiyle artan yağ bezleri bu gözenekleri tıkar ve akne meydana gelir. Yüz, gövde ve sırtın üst kesimlerinde sık görülür.Akneler, mikrobik nedenlerle ortaya çıkmazlar ve kişiden kişiye bulaşmazlar. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

24. Cilt problemleri Akne Vulgaris:Aknesi olan bir ergenin yüzünü günde 1-3 kez suyla ve kuruluk oluşturmayacak bir sabunla yıkaması uygun olur. Cilt bakımı ve kozmetik ürünlerin ergenlik döneminde kullanımı uygun olmadığı gibi aknelere de etkili olmayacaktır. Gerektiğinde bir hekime başvurarak akneler için ilaç tedavisi kullanılabilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

25. Terleme Bozuklukları Ergenlik döneminde ter bezlerinin aşırı çalışmasına bağlı olarak deri yüzeyine salınan ter artar. Strese bağlı olarak özellikle avuç içi, ayak tabanı, koltuk altı ve daha az olarak yüz ve kasıkta terleme görülür. Terleme; aşırı sıvı kaybına, enfeksiyonlara ve psikolojik sıkıntılara neden olursa tedavi gerekebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

26. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Hayaların Torba İçinde Olmaması (İnmemiş Testis): İnmemiş haya, hayaların torbada olmaması durumudur. Muayene sırasında hayalar, torba içinde bulunamaz ve hayalar bulundukları yerlerde bazen ağrı yapabilir. İnmemiş hayalar kasık bölgesinde de tespit edilebilir. Cerrahi olarak tedavi edilmesi için, hemen hekime başvurulmalıdır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

27. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Torbada (Skrotumda) Şişlik ve Kitle: Ergende, torbada ağrı ve daha önceki ağrı öyküsü, travma, yakın geçmişte hayaların (testislerin) büyüklüğünde değişme, cinsel aktivite riskleri (CYBE’ler için) varsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

28. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Hayanın Kıvrılması (Testis Torsiyonu): Normalde hayalar bir zar tabakası ile sarılıdırlar. Bazı erkeklerde, bu zar tabaka hayaları tamamen sarar, ancak bu zarın normal yapısının bozulduğu durumlarda, hayalar tohum kanalının etrafında kan dolaşımını etkileyecek kadar dönebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

29. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Hayanın Kıvrılması (Testis Torsiyonu): Hayaların kıvrılması genellikle ani olarak gece başlar. Hayalar hassas ve şişkin, torba derisinde kızarıklık ve ateş mevcuttur. Hayalarında ani olarak şişlik ve ağrısı olan her ergen, acilen üroloji ya da çocuk cerrahisi uzmanı olan bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

30. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Torbada Su Toplanması (Hidrosel): Hayaların sarılı olduğu zar tabakanın yaprakları arasında normalden fazla miktarda sıvı toplanmasıdır. Torbada su toplanması, sıklıkla haya etrafındadır. Travma, ışın tedavisi , verem ve bazı diğer iltihabi durumlara bağlı ya da haya iltihabı (orşit) sonrası gelişebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

31. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Haya Damarlarının Genişlemesi (Varikosel): Hayaların toplar damar (venler) kapaklarının yeterince gelişmemiş olması ya da artmış baskı nedeniyle toplar damarlarının genişlemesidir (varis). Haya damarlarının genişlemesi çoğunlukla sol taraftadır. Nadiren de olsa iki tarafta görülebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

32. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar • Haya Damarlarının Genişlemesi (Varikosel): • Her iki testiste de görülebilir, hiçbir belirti vermeyebilir. • Testislerde ağrı, küçülme, dolgunluk hissi, kısırlık, gözle görülebilen veya ele gelen genişlemiş damarlar görülebilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

33. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar Kendi Kendine Haya (Testis) Muayenesi: Her erkek ayda bir defa kendisi hayalarının muayenesini yapmalıdır. Haya muayenesi için sıcak bir banyo ya da duş sonrası tercih edilmelidir.Çünkü sıcak banyo, haya üzerindeki deriyi yumuşatacağı için muayenesi daha rahat yapılabilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

34. Haya (testis), tohum kanalı ve torba ile ilgili sorunlar • Kendi kendine muayene sırasında; • Penisi hayalardan ayırarak, her iki haya da ayrı ayrı muayene edilir. • Haya baş parmak ve diğer parmaklar arasına alınarak yuvarlanır, ele gelen ya da görülen herhangi bir kitle, şişlik olması ve hayaların büyüklük, şekil ve kıvamında farklılık olması durumunda sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

35. . CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR • Bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar bu dönemde görülebilmekte, bu hastalıkların çoğu tedavi edilebilir olduğu halde tedavi edilememektedir. • Tedavi edilememelerinin altında,tedaviden korkma, toplum tarafından dışlanma korkusu ya da tedavi olabileceğine inanmama yer alır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

36. CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR EN SIK GÖRÜLENLER • Bel soğukluğu(gonore) • Frengi(sifiliz) • Hepatit B • AIDS • Kasık lenf bezi iltihabı • Cinsel bölge uçuğu(herpes) • Yumuşak yara ve benzeri Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

37. CYBH’ LARIN EN ÖNEMLİ BELİRTİLERİ; • Genital yaralar, • Genital siğiller, • Üretradan gelen akıntı, • İdrar yaparken yanma, • Sarılık, • Genel hastalık belirtileri, Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

38. CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Cinsel yolla bulaşan hastalık şüphesi olan kişilerle cinsel temastan kaçınmak ve eşi dahil her cinsel temas sırasında KONDOM kullanmak Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

39. AİLE PLANLAMASI Aile planlaması, ailelerin istedikleri zaman ve istedikleri sayıda çocuk sahibi olmaları demektir.Amaç, anne ve doğacak çocukların sağlıklı olması ve çocuk sahibi olmak istendiğinde gebeliğin oluşmasına yardımcı olmaktır Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

40. Gebeliği önleyici haplar AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ • Gebeliği önleyici İğneler • RİA (Rahim İçi Araç) • Kondom • Deri altı kapsülleri • Sperm Öldürücüler Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

41. AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ Etkinliği yüksek ancak geri dönüşü olmayan modern yöntemler Vazektomi : Erkekte sperm kanallarının bağlanması Tüp ligasyonu : Kadında rahim kanallarının bağlanması Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

42. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Duruş (Postur ): Kişinin ayakta duruş şeklidir. Fiziksel ve duygusal stresler ayakta duruş şeklini olumsuz etkiler. Hızlı uzama, jinekomasti, erken göğüs kafesi gelişimi gibi durumlar ergenlerde duruş bozukluklarına neden olabilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

43. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR • İyi bir ayakta duruş şekli için öneriler; • Eğitim ve motivasyon (boy aynasında duruşu düzeltme çalışmaları), • Germe egzersizleri, • Kuvvetlendirme egzersizleri, • Düzenli kontroller. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

44. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Sırt ve Bel Ağrıları: Ağrının yeri, yoğunluğu, süresi, varsa travma sorgulanmalı, gece ağrıları, ateş, kilo kaybı sorulmalı, vücuttaki diğer bölgelerin rahatsızlıklarından oluşan ağrılar (yansıyan ağrı; idrar ve bağırsak alışkanlıkları,uyuşma karıncalanma, güç kaybı) sorgulanmalıdır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

45. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Diz Sorunları: Ergenlerdeki hızlı bacak uzaması, diz bölgesindeki büyüme kıkırdakları ile gerçekleşir. En sık karşılaşılan sorun olan büyüme ağrısı daima akla gelmelidir. Büyüme ağrısı bacağın büyük kasının bacak iskeletindeki hızlı uzamaya ayak uyduramaması sonucu kemiğe yapışan kirişinin gerilmesi ve mikropsuz iltihabi bir olay meydana getirmesidir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

46. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Diz Sorunları: Dizin bükülmesini gerektiren hareketler ve pozisyonlar (koşma,atlama, futbol, bisiklete binme, halk oyunları gibi), bacağın büyük kasının bu kirişinin gerilimini artırır bu da ağrının artışına sebep olur. Tanı hekim muayenesi ve dizin yandan çekilen röntgen filmi ile kesinleştirilir. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

47. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Düztabanlık: Ayağın uzun kısmının normal kavisli halini kaybedip düzleşmesidir. Tespiti oldukça basit bir işlemle yapılır. Ayak tabanı komple ıslatılır ve düz bir zemin üzerindeki bir kağıda ıslatılan ayakla basılır. Çıkan şekilde iç kısımda kavisli bir ayak şeklinin olup olmamasına göre tanı konur. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

48. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Düztabanlık: Düztabanlık varsa Ortopedi uzmanına yönlendirilir. Şekil : a-Normal ayak b-Hafif derecede düztabanlık Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

49. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN ORTOPEDİK SORUNLAR Düztabanlık: Şekil : d-İleri derecede düztabanlık e-Tekne ayak Samsun İl Sağlık Müdürlüğü

50. ERGENLERDE SIK GÖRÜLEN BESLENME SORUNLARI Ergenlik dönemindeki hızlı gelişim süreci düzenli beslenmeyi gerektirir. Ancak beslenme sorunları da bu dönemde sık görülür. En sık görülen beslenme sorunları; anoreksiya nervoza, bulimia nervoza, aşırı zayıflık ve obezitedir. Bunlarda genellikle vücut şekline fazla odaklanma vardır. Samsun İl Sağlık Müdürlüğü