ENVANTER- BİLANÇO DERSİNİN KAPSAMI

1. ENVANTER- BİLANÇO DERSİNİN KAPSAMI • GENEL OLARAK ENVANTER HAKKINDA BİLGİLER • ENVANTER KAVRAMI (ENVANTER ÇIKARMAK). ENVANTER GÜNÜ,ENVANTER KAYITLARI, DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ, ENVANTER TÜRLERİ, ENVANTER İŞLEMLERİ • ÖZELLİKLİ ENVANTER İŞLEMLERİ • STOK DEĞERLEMESİ, AMORTİSMAN AYRILMASI, KARŞILIK AYRILMASI, REESKONT HESAPLANMASI • TEKDÜZEN HESAP PLANINDA DÖNEM SONU İŞLEMLERİ • BİLANÇO HESAPLARINDA ENVANTER İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI • AKTİF HESAPLARDA • PASİF HESAPLARDA • NAZIM HESAPLARDA

2. MUHASEBE SÜRECİ ENVANTER DEFTERİ AÇILIŞ ENVANTERİ- AÇILIŞ BİLANÇOSU DÖNEMSONU BİLANÇOSU GELİR TABLOSU YEVMİYE DEFTERİ -MADDELER- TİCARİ İŞLEMLER -BELGELER- GENEL KESİN MİZAN BÜYÜK DEFTER -HESAPLAR- DÖNEMSONU MUHASEBE İŞLEMLERİ ENVANTER İŞLEMLERİ HESAPLARIN KAPATILMASI AYLIK MİZANLAR GENEL GEÇİCİ MİZAN

3. ENVENTER ÇIKARMAK T.T.K.’ da “envanter çıkarmak; saymak, tartmak ve değerlendirmek suretiyle bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları kat’i bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir” (T.T.K. Md. 73) biçiminde açıklanmaktadır. V.U.K.’ da ise “envanter çıkarmak; bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir” (V.U.K. Md. 186) biçiminde tanımlanmaktadır. Ancak aynı madde de gerekli olan bir açıklamaya da yer verilmiştir. Bu da ticari geleneklere göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat ( alışıla gelmiş) olmayan malların değerleri tahminen tespit olunur.

4. ENVENTER ÇIKARMAK Geniş anlamda envanter çıkarmak tanımı yapılacak olursa; işletmenin belirli bir tarihteki varlık ve finansal yapısının yanı sıra, faaliyet sonucunu da belirlemek amacıyla varlıklarını ve kaynaklarını oluşturan değerlerini ayrıntılı olarak saymak, tartmak ve değerlemek suretiyle bulunan gerçek değerlerinin, muhasebe değerleriyle uyumlaştırılması faaliyetleridir

5. ENVANTER GÜNÜ- BİLANÇO GÜNÜ Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır (V.U.K. Md. 174). Normal hesap döneminde takvim yılı 01 Ocak 31 Aralık tarihleri arasındaki zaman dilimidir. Aynı kanun maddesinde “defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır” açıklaması ile takvim yılı kazancının hesap dönemi sonunda tespit edileceği belirtilmektedir. Bunun anlamı işletmede hesap döneminin; işletmenin ard arda iki envanter günü arasında geçen süre olduğu; bu sürenin son günü itibariyle iş yılı kazancının hesaplanacağı takvim yılının son gününün “envanter günü“ yani “bilanço günü” olduğudur.

6. ENVANTER GÜNÜ- BİLANÇO GÜNÜ Ancak, takvim yılı dönemine faaliyetlerinin ve işlemlerinin niteliği uygun bulunmayan mükellefler için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı tarafından 12’ şer aylık hesap dönemleri belli edilebilmektedir (V.U.K. Md. 174). Özel hesap dönemi belirlenenlerin kazançları, hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının son günüdür. Özel hesap dönemi uygulayan işletmelerde “envanter günü“ veya “bilanço günü“, özel hesap döneminin son günüdür. Yeni işe başlayanlar, yeniden işe başlayanlar veya işi bırakma durumunda olanlar için hesap dönemi olarak, bir yılı henüz tamamlamadan biten faaliyet süresi (özel hesap dönemi uygulayan işletmeler de dahil) sayılmaktadır (V.U.K. Md. 174). Bu durumda olan işletmeler için; “envanter günü “ veya“bilanço günü“ faaliyet süresinin son günüdür.

7. ENVANTER KAYITLARI İşletmeler tarafından çıkarılan envantere ait kayıtlar bilanço esasına göre defter tutan işletmelerde tutulması zorunlu olan defterlerden birisi de “Envanter Defteri ( Mevcudat ve Muvazene Defteri)” dir (V.U.K. Md. 182). İşletme hesabı esasına göre defter tutan işletmeler ise envanterle ilgili bilgileri, isterlerse “İşletme Defteri” ne ya da ayrı bir “Envanter defteri” ne kayıt edebilirler (V.U.K. Md. 195). Envanter defteri; İşletmeler işe başlama tarihinde ve izleyen her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kayıt edildiği (V.U.K. Md. 185) tutulması zorunlu yasal defterdir. Envanter esas itibariyle defter üzerine çıkarılır. Ancak, işlerinde geniş ölçüde ve çeşitte mal kullanan büyük işletmeler, envanterlerini listeler halinde tanzim edilebilir. ·Listeler, kayıt edildiği sayfalar üzerinde numaralanarak sıralanmalı, · Listeler envanterin tanzim tarihine göre tarihlenmeli, · Envanter çıkaran memur ile teşebbüs sahibi veya vekili tarafından imzalanmalı, · Aynen envanter defteri gibi saklanmalıdır

8. ENVANTER KAYITLARIDüzenlenen envanter listelerinin, envanter defterine kapsamları özetlenerek kayıt edilmeleri gerekir (V.U.K. Md. 188). Bu hüküm T.T.K.’ da “envanter çizelgelerinin envanter defterine geçirilmesi ve işletmenin sahip, ortak ya da yetkili yöneticilerince imzalanması gerektiği” biçiminde yer almaktadır (T.T.K. Md. 72).Envanter kayıtlarının yer aldığı defterler ile envanter listelerinin V.U.K.’ na göre ilgili bulundukları yılı izleyen takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile saklanmaları zorunludur (V.U.K. Md. 253).Bu süre T.T.K. ‘ nda farklılık göstermektedir. Envanter çizelgelerinin ve defterlerinin ilgili bulundukları yılı izleyen takvim yılından başlamak üzere on yıl süre ile saklanmaları zorunludur (T.T.K. Md. 68).

9. ENVANTER TÜRLERİ KURULUŞ ENVANTERİ VE BİLANÇOSU Bir işletmenin yeni veya yeniden kuruluşu durumunda yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlediği bilançodur. Kuruluş bilançosu, işletmenin kuruluş tarihinde var olan mevcutlarını, alacaklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını tespit edebilmek amacıyla düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma günü; işletmenin Ticaret Sicil Memurluğu’ na tescil edildiği tarihtir. Bu tarih işletmenin kuruluş tarihini belirtir. DÖNEM SONU ENVANTERİ VE BİLANÇOSU Bir işletmenin hesap dönemine ait kazancını tespit edebilmek amacıyla yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlediği bilançodur. Dönem sonu bilançosu da işletmenin hesap dönemi sonundaki mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma günü; işletmenin hesap döneminin son günüdür. Bu tarih normal hesap dönemi uygulayan işletmelerde 31 Aralık tarihi, özel hesap dönemi uygulayan işletmelerde özel hesap döneminin son günüdür.

10. ENVANTER TÜRLERİ KURULUŞ ENVANTERİ VE BİLANÇOSU DÖNEM SONU ENVANTERİ VE BİLANÇOSU TASFİYE ENVANTERİ VE BİLANÇOSU DEVİR ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

11. ENVANTER TÜRLERİ TASFİYE ENVANTERİ VE BİLANÇOSU Bir işletmenin faaliyetlerine son vermesi, işi bırakması, kuruluş amaçlarına ulaşamaması, şirketin süresinin dolması, iflas etmesi, fesih edilmesi gibi nedenlerle yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlenen bilançodur. İşletmenin tasfiye öncesi mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Tasfiye işlemleri tamamlandıktan sonra tasfiye sonucunda ortakların paylarını belirlemek içinde envanter çıkarmak gerekir. Bu nedenle tasfiye kararı alındığında tasfiye öncesi envanteri yapılarak “Tasfiye Öncesi Bilançosu” ve daha sonrada tasfiye işlemleri tamamlandıktan sonra tasfiye sonrası envanteri yapılarak “Tasfiye Sonu Bilançosu” düzenlenir. Envanter çıkarma günü; tasfiye öncesi envanterinde işletmenin ortaklarının tasfiye kararını aldığı tarih, tasfiye sonu envanterinde tasfiye işlemlerinin tamamlandığı tarihtir.

12. ENVANTER TÜRLERİ DEVİR ENVANTERİ VE BİLANÇOSU Bir işletmenin başka bir işletmenin bünyesine devir olması nedeniyle yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlediği bilançodur. İşletmenin devir öncesi mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma günü; işletmenin ortaklarının devir kararını aldığı tarihtir.

13. MUHASEBE DIŞI ENVANTER İŞLEMLERİ işletmenin T.T.K. ve V.U.K.’ na göre yapmak zorunda olduğu envanter çıkarma işlemleridir. Sayım İşlemleri işletmede ekonomik varlığın özelliğine bağlı olarak belirli bir tarihte sayılması, ölçülmesi, tartılması gibi işlemleri kapsar. Değerleme İşlemleri işletmenin ekonomik ve mali yönden gerçeğe en yakın durumunu belirleyebilmek amacıyla varlık ve kaynaklarını envanter günündeki değerlerini hesaplama ve saptama işlemleridir MUHASEBE İÇİ ENVANTER İŞLEMLERİ Kayıt İşlemleri işletmedeki hesapların muhasebe dışı envanter olarak adlandırılan sayım ve değerleme işlemleri ile hesaplanan değerlerinin muhasebe defterlerindeki kayıtlarıyla karşılaştırılması ve farklı kayıtların saptanan fiili durumlarla uyumlu hale getirilmesi için yapılan düzeltme kayıtları aşamasıdır. HESAP DÖNEMİ SONUNDA YAPILAN ENVANTER İŞLEMLERİ

14. DÖNEM SONU İŞLEMLERİNDE AMAÇ MUHASEBE DIŞI ENVANTER İLE MUHASEBE İÇİ ENVANTER İŞLEMLERİNİN SONUÇLARINDA EŞİTLİĞİ SAĞLAMAKTIR.

17. KASA Envanter Sonucu MİE < MDE 100 < 150 (Kayıt) (Gerçek) FAZLA MİE = MDE 100 = 100 (Kayıt) (Gerçek) EŞİT MİE > MDE 150 > 100 (Kayıt) (Gerçek) NOKSAN nedeni belli ise: tamamlama/ düzeltme kaydı nedeni belli değil ise: nedeni belli değil ise: 397 197 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,- 100 KASA 50,- 100 KASA 50,- 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,-

18. 100 KASA • ÖRNEK: Kasa hesabının defteri kebir görünümü yandaki gibidir. • Fiili sayım sonucu Kasa’da 50 YTL olduğu saptanmıştır. • Farkın; bankaya yatırılan 50 YTL’nin kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. • Farkın nedeni bulunamamış ve dönem sonunda gider hesaplarına atılmıştır. . . . . . 1000.- . . . . . 900.- 1 50,- 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 100 KASA 50,- 2 102 BANKALAR 50,- 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,- 3 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR 50,- 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,-

19. 100 KASA • ÖRNEK: Kasa hesabının defteri kebir görünümü yandaki gibidir. • Fiili sayım sonucu Kasa’da 150 YTL olduğu saptanmıştır. • Farkın; bankadan (kasaya) çekilen 50 YTL’nin kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. • Farkın nedeni bulunamamış ve dönem sonunda gelir hesaplarına atılmıştır. . . . . . 1000.- . . . . . 900.- 1 50,- 100 KASA 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,- 2 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,- 102 BANKALAR 50,- 3 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR ve KARLAR 50,-

20. Yabancı Paraların Envanteri Satış Hasılatı Yöntemi Borsa Rayici Efektif alış kuru esas alınır Maliye Bakanlığı KUR T.C.M.B. Certain 1 YTL = .... Incertain 1 EUR = .... Efektif: Kağıt ve madeni yabancı paralar... Döviz: Yabancı parayla düzenlenen çek, senet...

21. ÖRNEK: 01.10.05 tarihinde 10.000 € (avru) alınmıştır (1 € = 1,60 YTL). • 10.10.05 tarihinde 1000 € bozdurulmuştur (1 € = 1,58 YTL). • 15.10.05 tarihinde 8000 € bozdurulmuştur (1 € = 1,61 YTL). • Dönem sonunda mevcut efektif değerlemeye tabi tutulmuştur (1 € = 1,62 YTL). 0 01.10.2005 100.01 € KASASI 16.000,- 10.000€ x 1,60 YTL/€ 100.00 YTL KASASI 16.000,- 10.10.2005 1 100.00 YTL KASASI 1.580,- 1.000€ x 1,58 YTL/€ 656 KAMBİYO ZARARLARI 20,- 100.01 € KASASI 1.600,- 1.000€ x 1,60 YTL/€ 15.10.2005 2 100.00 YTL KASASI 12.880,- 8.000€ x 1,61 YTL/€ 100.01 € KASASI 12.800,- 8.000€ x 1,60 YTL/€ 646 KAMBİYO KARLARI 80,- 31.12.2005 3 100.01 € KASASI 20,- 1.000€ x 0,02 YTL/€ (1,62€ - 1,60€ = 0,02€) 646 KAMBİYO KARLARI 20,-

22. 100.00 YTL KASASI 100.00 € KASASI 20.000,- 1.580,- 12.880,- 34.460,- 16.000,- 16.000,- 16.000,- 20,- 16.020,- 1.600,- 12.800,- 14.400,- Bakiye: 18.460,- Bakiye: 1.620,-

23. ÖRNEK: Dönem sonunda, bankadan gelen hesap özetinden hesabımıza 120 YTL faiz tahakkuk ettiği, 20 YTL yasal kesinti yapılıktan sonra kalan tutarın hesaba yatırıldığı anlaşılmıştır. 1 31.12.2005 102 BANKALAR 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ ve FONLAR 100,- 20,- 642 FAİZ GELİRLERİ 120,-

24. Hisse Senetlerinin Envanteri Tahvillerin Envanteri Alış Bedeli ile değerlenir Alış Bedeli ile değerlenir = Borsa Rayici ile Alışta Ödenen Tutar _ Sadece ilk yapılacak değerleme için... Mukayyet Değer ile İşlemiş Faiz Emsal Bedeli ile Faiz = Anapara x Süre(ay) x Faiz Oranı 1200 Alış Bedeli ile değerlenir

25. ÖRNEK: İşletmenin elinde İMKB’ de işlem gören her biri 10 YTL itibari değerli 1000 adet Hisse Senedi vardır. Her biri 20 YTL’ ye alınan bu Hisse Senetlerinin dönem sonunda borsa rayicinin 15 YTL olduğu belirlenmiştir. Ancak daha sonra borsa rayici tekrardan 20 YTL’ ye yükselmiştir. 1 31.12.2005 654 KARŞILIK GİDERLERİ 5.000,- 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 5.000,- 2 10.01.2006 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 5.000,- 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 5.000,-

26. ÖRNEK: İşletme, bir A.Ş.’ye ait her biri 10 YTL itibari değerli, % 48 faizli, 2 yıl vadeli 100 adet Tahvilin; • her birini 12,4 YTL’ ye, 01.07.2005 tarihinde, spekülatif amaçla satın almıştır. (Faiz dönemi: 01.01.2005 – 31.12.2005) • her birini 15 YTL’den, 01.11.2005 tarihinde, peşin bedelle satmıştır. 1 01.07.2005 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET ve BONOLARI 181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.000,- 240,- 102 BANKALAR 1.240,- 2 01.11.2005 1.500,- 100 KASA 111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET ve BONOLARI 181 GELİR TAHAKKUKLARI 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI 1.000,- 240,- 260,-

31. HESAP SINIFI HESAP GRUPLARI HESAP ADLARI 1 DÖNEN VARLIKLAR 12 TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-) 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 13 DİĞER ALACAKLAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 135 PERSONELDEN ALACAKLAR 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR 139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 22 TİCARİ ALACAKLAR 220 ALICILAR HESABI 221 ALACAK SENETLERİ HESABI 222 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-) 226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 229 ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 2 DURAN VARLIKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 235 PERSONELDEN ALACAKLAR 236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

32. GENEL MUHASEBE DÖNEMİÇİ MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU DÖNEMSONU MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU • Senetsiz alacaklar • Senetli alacaklar • Depozito-teminatlar • Diğer ticari alacaklar • Ortaklardan alacaklar • İştiraklerden alacaklar • Bağlı ortaklıklardanalacaklar • Personelden alacaklar • Diğer çeşitli alacaklar • Envanter-değerleme-düzeltme-düzenleme • Reeskont hesaplama • Alacaklara karşılık ayırma • Şüpheli ve değersiz hale gelme kayıtları

33. ALACAK SENETLERİ SAYIM CETVELİ Senet numarası Borçlunun adı-soyadı Borçlunun adresi Cüzdanda Teminatta Protestolu

34. Örnek: 31.12.2005 tarihinde Alıcılar Ana ve Yardımcı Hesaplarıyla ilgili envanter sonuçlarına göre ana hesap bakiyeleri ile yardımcı hesap bakiyeleri arasında 100YTL’lik bir fark söz konusudur. Nedeni araştırıldığında ise bir müşteriden olan 100YTL’lik alacak tahsil edildiği halde kaydının unutulduğu anlaşılmıştır. Bu işletmenin yevmiye defterinde bu durumu düzeltmek için yapacağı kayıt aşağıdaki gibidir: 1 31.12.2005 100 KASA 100,- 120 ALICILAR 100,-

35. Dayanak DEĞERLEME ÖLÇÜSÜ AÇIKLAMA Varsa Yoksa TTK 75. Md’ye göre İtibari Değer Tüm Normal Alacak Senetleri VUK 281.Md’ye göre İtibari Değer veya Tasarruf Değeri Türk Lirası üzerinden düzenlenmiş Alacak Senetleri Senetteki Faiz Oranı T.C.M.B. Resmi İskonto Haddi Yabancı para üzerinden düzenlenmiş Alacak Senetleri Senetteki Faiz Oranı LIBOR Londra Bankalar Arası Faiz Oranı MSUGT’ne göre Tasarruf Değeri Tüm Normal Alacak Senetleri

36. ALACAKLAR Senetli İtibari Değer yada Tasarruf Değeri Senetsiz Mukayyet Değer = İtibari Değer x 36000 36000 + (Gün x İskonto) İç İskonto Formülü

37. 100 YTL RT ÖRNEK 1: 20.07.2005 vadeli, 1000 YTL itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri şöyle hesaplanır (iskonto oranı % 20): TD = [İD x 36000] / [36000+(Gün x i)] RT = [İD x Gün x i] / [36000+(Gün x i)] TD = [1000 x 36000] / [36000+(200 x 20)] = 900 YTL RT = [1000 x 200 x 20] / [36000+(200 x 20)] = 100 YTL 900 YTL

38. TD = İD – RT = 1000 YTL – 100 YTL = 900 YTL 1 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 2 01.01.2006 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 100,-

40. 1 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 2 01.01.2006 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 100,-

42. 100 YTL RT ÖRNEK 2: 20.07.2005 vadeli, 1000 € itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri ise şöyle hesaplanır : (31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€’dur ve LIBOR* = % 7,5) TD = [İD x 36000] / [36000+(Gün x i)] TD = [ 1000 x 36000] / [36000+( 200 x 7,5 )] = 960 € RT = İD – TD = 1000 € – 960 € = 40 € = 40 € x 1,60 YTL/€ = 64 YTL *LIBOR : London Interbank Offered Rate – Londra Bankalararası Faiz Oranı. Döviz cinsinden senetler için değerleme günündeki LIBOR esas alınır. 900 YTL

43. 1 1 31.12.2005 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 64,- 64,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 64,- 64,- 01.01.2006 2 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 64,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 64,-

44. ÖRNEK 2 devam : 1000 € itibari değerli bu senet alındığında kur 1,58 YTL/€ idi. 31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€ olduğuna göre değer artışının da kaydının ayrıca yapılması gerekir: • 1. Senet ihracatla ilgili değildir. • 2. Senet ihracatla ilgilidir*. 1 1 31.12.2005 31.12.2005 121 ALACAK SENETLERİ 20,- 20,- 646 KAMBİYO KARLARI 2 31.12.2005 121 ALACAK SENETLERİ 20,- 20,- 601 YURT DIŞI SATIŞLAR * İhracatla ilgili dönem içinde oluşan KUR FARKLARI 646 ve 656 kodlu hesaplarda değil 601 kodlu hesapta izlenir.

45. ALACAKLAR • Normal Alacaklar • Şüpheli Alacaklar • Değersiz Alacaklar • Vazgeçilen Alacaklar • Dava ve İcra safhasında bulunan alacaklar • Protestoya rağmen ödenmemiş dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar • Mahkeme Kararı ile • Belge ile • Konkordato • Sulh

46. ÖRNEK 3: Alıcılardan Memati SALLAR’ın 1.000 YTL borcu bulunmaktadır. • Alıcı senetsiz olan bu borcunu inkar ettiği için mahkemeye başvurulmuş ve 100 YTL dava gideri ödenmiştir. • Alıcı senetli olan bu borcu için “borcum borç; ne öderim, ne inkar ederim” yaklaşımı içinde olduğundan icraya verilmiş ve 100 YTL icra gideri ödenmiştir. • Söz konusu borç tahsil edilmiştir. 1 1 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 100,- 100 KASA 1.000,- 120 ALICILAR 2 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 100,- 100 KASA 1.000,- 121 ALACAK SENETLERİ 3 1.100,- 100 KASA 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,-

47. KARŞILIK: “Doğan ve doğması beklenilen fakat tutarı kesinlikle kestirilemeyen... Belli bazı zararları karşılamak maksadıyla hesaben ayrılan tutardır” (VUK 288) Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı ayrılabilmesi için: • Bilanço esasına göre defter tutma (I.Sınıf Tüccar) • Alacak teminatlı olmamalı • Cirolu senetler vadesinde ödenmemiş olmalı • Ticari veya Zirai kazançla ilgili olmalı • Alacak kamu kuruluşlarından olmamalı • Haciz suretiyle teminata bağlanmış olmamalı • Adi şirket alacağı için tüm ortaklara başvurulmuş olmalı

48. ÖRNEK 4: Alıcılardan Memati SALLAR’ın daha önce icra/dava konusu edilen borcuyla (1.100 YTL) ilgili olarak dönem sonuna gelindiği halde henüz bir netice alınamadığını varsayalım. Bu nedenle alacağın tamamına karşılık ayrılmıştır. 1 1 31.12.2005 654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.100,- 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,-

50. ÖRNEK 4 devam: Alıcılardan Memati SALLAR’dan olan alacağın tamamına karşılık ayrılmıştı. Ancak; • 01.02.2005 tarihinde bu alacağın tamamı tahsil edilmiştir. • Alacağın tahsil edilme imkanı kalmamış ve tümü değersiz hale gelmiştir. 01.02.2006 1a 100 KASA 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 01.02.2006 1b 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 1.100,- 2 01.02.2006 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,-