330 likes | 405 Views
BEÄNH TAY CHAÂN MIEÄNG. HAND FOOT MOUTH DISEASE. TS. BS. Ñoaøn Thò Ngoïc Dieäp Boä moân Nhi – ÑHYD TP HCM. Muïc tieâu : Moâ taû trieäu chöùng laâm saøng vaø caùc bieán chöùng beänh tay chaân mieäng Neâu ñöôïc taùc nhaân gaây beänh TCM Neâu ñöôïc caùch theo doõi dieãn tieán beänh TCM
E N D
BEÄNH TAY CHAÂN MIEÄNG HAND FOOT MOUTH DISEASE TS. BS. Ñoaøn Thò Ngoïc Dieäp Boä moân Nhi – ÑHYD TP HCM
Muïctieâu: • Moâtaûtrieäuchöùnglaâmsaøngvaøcaùcbieánchöùngbeänhtaychaânmieäng • NeâuñöôïctaùcnhaângaâybeänhTCM • NeâuñöôïccaùchtheodoõidieãntieánbeänhTCM • Neâucaùcnguyeântaécñieàutrò, phoøngngöøabeänhTCM
Bieåu hieän laâm saøng • Loeùt mieäng, hoàng ban boùng nöôùc ôû baøn tay, baøn chaân, ñaàu goái, moâng • Soát • <10 tuoåi, ñaëc bieät töø 6 ms tuoåi tieàn hoïc ñöôøng
Tuoåi thöôøng gaëp: 12 – 36 thaùng < 6 thaùng: khaùng theå meï, veä sinh thöïc phaåm toát, khoâng ñi nhaø treû > 5 tuoåi: coù khaùng theå do tieáp xuùc taùc nhaân gaây beänh
Nguyeân nhaân • Nhieãm truøng do • Coxackie virus A • (A16, A5,A7,A9,A10, B2, B5) • - Enterovirus 71
Taùc nhaân gaây beänh Picornavirus rhinovirus enterovirus cardiovirus aphthovirus hepatovirus
Enterovirus gaây beänh ôû ngöôøi Poliovirus Coxackie virus A, B Echovirus Enterovirus 68-71
Caùc bieåu hieän naëng • Toån thöông heä TKTÖ • Suy hoâ haáp – tuaàn hoaøn
Diễntiếnbiếnchứnghôhấp- tuầnhoàn Nhịp tim nhanh Sốt cao 6-8 giờ 1-2 giờ Thởnhanh Thởkhôngđều Rốiloạnvânmạch Phùphổi XH phổi Sốc Tử vong Giậtmình, chớivới Yếu chi, run chi HA tăng (±) N1 N2 N3 N4
Số lượng hồng ban ít có liên quan với biến chứng hô hấp- tuần hoàn (p<0,05) nhưng không có liên quan đến tử vong (n=538, BV NÑ 1, 2007)
Sốt cao > 39°C có liên quan đến biến chứng thần kinh- hô hấp- tuần hoàn và tử vong (p<0,05)
Noân oùi coù lieân quan ñeán bieán chöùng thaàn kinh – hoâ haáp – tuaàn hoøan vaø töû vong • n=538, Nhi Ñoàng I, (p<0,05)
Cô cheá beänh sinh HFM disease soác Phaûn öùng vieâm Nhieãm virut maùu Toån thöông hoâ haáp tuaàn hoaøn Toån thöông heä TKTU Nieâm maïc ruoät Phuø phoåi caáp Xuaát huyeát phoåi EV
Xöû trí Chöa coù daáu hieäu naëng • Ñieàu trò trieäu chöùng: haï soát, giaûm ñau, saên soùc taïi choã • Naâng ñôõ • Theo doõi caùc bieán chöùng: thaàn kinh, hoâ haáp, tim maïch
Xöû trí Coù daáu hieäu naëng • Humaglobulin TTM • Khaùng sinh: vì khoâng loaïi tröø nguyeân nhaân vi truøng • Ñieàu trò bieán chöùng: • soác • suy hoâ haáp (phuø phoåi caáp, xuaát huyeát phoåi)
Thờiđiểmvàngchỉđịnhhumaglobulin • Sốtcao≥ 39oC, khóhạ • Mạchnhanh≥ 150 /phút • Kèmtheobấtkỳtriệuchứngnào dướiđây: • Giậtmình, chớivới, hốthoảng • Lừđừ/ ngủgà • Run chi • Điloạngchoạng, yếu chi • Thởbụng/ thở co kéo/Thởkhôngđều • HA tăng
Điều trị cao HA trong bệnh TCM • Giảm kháng lực ngọai biên • Tăng tưới máu các cơ quan quan trọng • Tránh hạ HA nhanh • Cần hiểu rằng diễn tiến trong vài giờ sau đó là tụt huyết áp
Phùphổicấptrongbệnh TCM: • - Khởiđầu bằngphùphổimôkẽ • Tăngtínhthấmthànhmạch • Không tăngápsuấtthủytĩnh, CVP thấp • Khôngkèmsuytim • Xuấthiệntrước khicósốc • (khôngphải do thiếu oxy, khôngphải ARDS)
Xử trí vấn đề hô hấp: Hỗ trợ thông khí sớm trong khi sử dụng humaglobuline • Thở bụng + phù phổi mô kẽ thở máy • SpO2 giảm/ OAP: thở máy • Khi đã ngưng thở: giúp thở không hiệu quả • Giúp thở sớm và truyền dịch khi có sốc, ngay cả khi có OAP
Điều trị Sốc trong bệnh TCM • Hỗtrợhôhấpphùhợp • Truyềndịch: Điệngiải Đạiphântử • Vậnmạch: Dopamin, Dobutaminđiềuchỉnhtheo CVP, HA, lâmsàng
Thuốc vận mạch trong bệnh tay chaân miệng • -Dopamine (, 1, 1) • Dobutamin (1)
Trình bệnh viêm não thân não nhập Khoa Cấp Cứu BV Nhi đồng 2 BN: LVPQ 12 tháng, nam, Hóc Môn– NV: 1/12/09 – LDNV: co giật Sốt cao liên tục, BV NĐ1: viêm hô hấp trên thở mệt, co giật PK ĐK: Trạng thái động kinh/ sốt CRNN NĐ2 (cấp cứu co giật BV Phú Nhuận) M: 213, T: 40, NT: 60 co lõm hõm trên ức, thở bụng - HA: 16/9, SpO2:93, E1V1M3, co gồng mất vỏ - Không hồng ban bóng nước, phổi ran ẩm – ∆: Viêm não thân não XQ: phù phổi mô kẽ 2 bên, tràn dịch rãnh liên thùy
Trình bệnh viêm não thân não nhập Khoa Cấp Cứu BV Nhi đồng 2 BN : LVPQ 12 tháng, nam, Hóc Môn– NV: 1/12/09 – LDNV: co giật Nội khí quản giảm thông số máy M, HA, thân nhiệt ổn định HumaGlobulin: 1g/kg x2 BC: 17,620 – CRP: 7 SGOT: 75, PT: 51 DX: 239 DNT: P: 1,46 Creat: bt XV: bt (MRI, EEG bt) HT: EV IgG +, không có kq DNT, Phân (+) EV71 ∆: viêm não thân não do EV71
Chæ ñònh nhaäp vieän cuûa beänh TCM • Soát cao + < 6 – 12 thaùng • Baát kyø trieäu chöùng thaàn kinh, hoâ haáp, tuaàn hoaøn naøo (töø ñoä 2 trôû leân) • Soát cao + thaân nhaân quaù lo laéng
Ñieàu trò ngoaïi truù: • Giaûi thích beänh vaø tieân löôïng • Haï soát • Giaûm ñau lôõ mieäng • Cheá ñoä aên • Taùi khaùm moãi ngaøy neáu coù soát • Daën doø daáu hieäu caàn taùi khaùm ngay
Phoøng beänh • Veä sinh • Caùch ly treû beänh • Chöa coù vaccin phoøng beänh
Keát luaän: • Phoøng khaùm: • Luoân tìm beänh TCM • Tìm caùc daáu hieäu caàn nhaäp vieän • Giaûi thích, daën doø thaân nhaân caùc daáu hieäu caàn taùi khaùm ngay • Nhôù raèng: coù soát cao, hoàng ban ít, tuoåi nhoû, noân oùi nhieàu laø caùc daáu hieäu coù lieân quan ñeán dieãn tieán naëng • Beänh trôû naëng raát sôùm, toån thöông thaàn kinh thöôøng vaøo N2, bieán chöùng hoâ haáp – tuaàn hoaøn vaø töû vong N3,4 cuûa beänh
Keát luaän: • 2. Khi ñaõ nhaäp vieän: • Neân nhôù raèng toån thöông thaân naõo vaø phaûn öùng vieâm toaøn thaân coù theå gaây töû vong nhanh choùng • Humaglobuline coù taùc duïng ñieàu hoaø phaûn öùng vieâm naøy • Khi phaûn öùng vieâm naëng neà gaây phuø phoåi caáp vaø soác thì khaû naêng cöùu soáng raát ít • Vì vaäy haõy ngaên chaän phuø phoåi vaø soác tröôùc khi xaûy ra
Keát luaän: • Khi phuø phoåi ñaõ xaûy ra roài, kieåm soaùt hoá haáp laø ñieàu quan troïng nhaát trong khi chôø taùc duïng cuûa humaglobulin • Khi soác ñaõ xaûy ra roài, kieåm soaùt hoâ haáp vaø baûo ñaûm theå tích maùu tuaàn hoaøn toái öu baèng thuoác vaän maïch vaø dòch truyeàn laø ñieàu quan troïng nhaát trong luùc hy voïng raèng humaglobulin coù cô may ñieàu chænh ñöôïc phaûn öùng vieâm • Dòch truyeàn, thuoác vaän maïch ñöôïc ñieàu chænh theo laâm saøng, cô cheá beänh sinh. Maø ñieàu naøy khoâng heà ñôn giaûn
Keát luaän: • Vì vaäy, ñieàu quan troïng nhaát laø • “TÌM THÔØI ÑIEÅM VAØNG CHO HUMAGLOBULIN” • tröôùc khi caùc bieán chöùng hoâ haáp tuaàn hoaøn xaûy ra