1 / 47

UNGGAH – UNGGUH BASA

UNGGAH – UNGGUH BASA. Oleh : ELOK NOORMATIKA,S.Pd SMPN 1 DAWE KUDUS. Berbicara. KD. 1 Melakukan percakapan dengan orang tua /yang lebih tua , misalnya bertanya sesuatu , menyampaikan pesan , undangan lisan , dan sebagainya. Indikator :

sadah
Download Presentation

UNGGAH – UNGGUH BASA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. UNGGAH – UNGGUH BASA Oleh: ELOK NOORMATIKA,S.Pd SMPN 1 DAWE KUDUS

  2. Berbicara • KD. 1 • Melakukanpercakapandenganorangtua/yang lebihtua, misalnyabertanyasesuatu, menyampaikanpesan, undanganlisan, dansebagainya • Indikator: • Menyampaikanpesan/ undangankepadaorangtua/ • lebihtuasesuaidenganunggah-ungguh ,bahasa yang benar. • 2. Bertanyajawabdenganorangtua/lebihtuadenganunggah- • Ungguh, bahasa yang benar.

  3. Pangertosan Cengkorongan unggah-ungguh basa Unggah – ungguhyaikutatapranataningbasamiturutlungguhingtatakrama

  4. 1. Basa ngoko’ kaperang dadi 2 yaiku • Ngoko lugu • Ngoko andhap/ ngoko alus --->Antya Basa ---> Basa antya • Basa Madya Kaperang dadi 3 yaiku : • Madya ngoko • Madya Krama • Madyantara • Basa Krama Kaperang dadi 4 yaiku : • Mudha Krama • Kramantara/ krama lugu • Wredha Krama/krama alus • Krama Inggil • Krama Desa

  5. Unggah- ungguhbasaSing bakaldirembugingkenemung 4 wae, 1.Ngoko lugu 2.ngoko alus, 3.krama lugu , 4.krama alus Ngoko • Ngoko lugu Tetembungane ngoko kabeh, ora kacampuran basa krama. Tembung aku,kowe,lan ater-ater da-,ko-,di- lan panambang –ku, -mu, -e, -ake, -ne tetep ora owah Gunane kanggo : • bocah- karo bocah utawa kanca- karo kanca kang wis kulina • Wong tuwa marang anak • Ndhuwuran marang ngisoran • Bendara marang abdi • Guru marang murid • Wong ngunandika

  6. Tuladha:: Basangokolugu • Mbak Maya, akumbokdiwarahinggarapetungiki ! • Kelas sing kosongtulungdiasta ! ( salah/luput) • AkhmadMasrur , mengkogawakakelaptopkumreneya! • Dhekkapanolehmubalisaka Surabaya ? • E.. Saupamakelasku sing dadijuara 1 lombakebersihan SMP NegeriKajoran. • PR TIK apawiskokgarapmaubengi ?

  7. Ngoko alus • Wujude Tetembungane ngoko kacampuran basa krama. Sing di kramakake • Tembungkriya • Peranganeawak, • Panganggoneawak • Wong ka loroutawawongkatelu • .

  8. Supayagampangnyinauunggah - ungguh Basangokoalus: Wong --- ater-ater --- Panambang -- tembung panuduh I = Aku -dak - kuiki, iku , kae II = panjenengan/ -dak - ku Sesebutan / panjenengnan / -mu Peprenahanpepeprenahan Sliramu III = Dheweke - di e Panjenengane

  9. Titikane basa ngoko alus Tetembunganeawujudngokokacampurankramainggilkanggowongkaloro,wongkatelukanggongormati

  10. Kang dikramakakeyaiku: • 1.Wong kaloro, wongkatelu • 2. Peranganeawak • 3. Panganggoneawak • 4.Tembung Kriyane ( KataKerja)

  11. Peranganeawak • Ngokokramakramainggil • Alisalisimba • atimanahpenggalih • Awakbadanslira • Bathukbathukpalarapan • Bokongbokongbocong • Brengosbrengosgumbala,rawis • Cangkemcangkemtutuk • Cengelcengelgriwa • Dhadhadhadhajaja

  12. Ngokokramakramainggil • Dhengkuldhengkuljengku • Dlamakandlamakansamparan • Drijidrijiracikan • Embun-embunanaembun – embunanpasundhulan • Endhassirahmustaka • Epek-epekepek-epektapakasta • Gegergegerpengkeran • Gelunggelungukel • Githok(cengel) githokgriwa

  13. Panganggoneawak • Ngokokramakramainggil • Anggoanggeagem • Bantalbantalkajang • Cundhukcundhuksangsangan • Dandandandanbusana • Gelunggelungngukel • Gelangbinggelbinggel • Gelanganbinggelanbinggelan • Iketiketdestar

  14. Ngokokramakramainggil • Jaritsinjangnyamping • Jungkatseratpethat • Kathokkathok lancing • Kacamatakacamripatkacatingal • Kalungkalungsangsangan • Kemulkemulsingep • Klambirasukanageman • Kelutkelutsamparan • Kembenkembenkesemekan • Sabuksabukpaningset

  15. Tembungkriya NgokoKramamadyaKramainggil Ambungambungaras Anak-anakanak-anakpeputra Mangkatkesahtindak Buwangbucalkendhang Bebuwangbebucalbobotan Caritacariyoscariyos Cawiscawiscaos

  16. NgokoKramamadyaKramainggil Caturanwicantenngendikan Cekelnyepengngasta Cukurcukurparas Cundhukcundhuksangsangan Cuculcucullukar Clathuwicantenngendika Dandandandanbusana Delengningalimirsani/mriksa

  17. BASA KRAMA Basanekramakabehorakacampurankramainggil. Digunakakekanggo: 1.Murid marang guru 2. Ngisoranmarangndhuwuran 3.Abdi marangbendarane 4. Bocahcilik /enommarangwongtuwa 5. Wong sing durungpateknatepung/ kulina

  18. MudhaKrama Basakangluweskanggosadhengahwong sing dijakgunemandiajeni, awake dhewediasorake. Basanewongenommarangwongtuwa

  19. Supayagampangnyinauunggah – ungguhbasakangdikramakakeyaiku : BasaKramalugu: Wong ater-aterpanambang I =aku= kuladak=kulaku = kula II = Kowe – sampeyanko = panjenengan/ mu = panje - /panjenengansampeyanjenengan III=Dheweke-piyam- di = dipun e - ipun bakipun Tembungpanuduhiki, iku, kaedadipunika BasaKramalugu, tembung – tembungekramakabeh,orakacampuranbasakramainggil.

  20. Tuladhabasamudhakrama 1. Bapakpunikawontentamu 2. Inggih, temtunipundamelkejotipunBapaksekaliyan

  21. Kramaalus/ Kramainggil • Tetembunganekramakabehkacampurankramainggiltumrapwong sing diajakguneman. • Sing dikramakakeinggilyaiku : • Wong kaloro, katelu • Peranganeawak • Panganggoneawak • Tembungkriya

  22. Kramaalus/ Kramainggil

  23. LATIHAN: Angka-angkaingngisorikitulisennganggobasaNgokolanKrama.(Angka-angkadibawahinitulislahdenganmemakaibahasaNgokodanKrama. ) 1.29 = . . . . (Ng); …. (Kr); duapuluhsembilan (Ind). 2.57 = …. (Ng); …. (Kr); lima puluhtujuh (Ind). 3.65 = .… (Ng); …. (Kr); enampuluh lima (Ind). 4.115 = ….(Ng); …. (Kr); seratus lima belas (Ind).

  24. Kuncilatihan: Angka-angkaingngisorikitulisennganggobasaNgokolanKrama.(Angka-angkadibawahinitulislahdenganmemakaibahasaNgokodanKrama. ) 29 = sangalikur(Ng); sangalikur(Kr); duapuluhsembilan (Ind). 57 = seketpitu(Ng); seketpitu(Kr); lima puluhtujuh (Ind). 65 = sewidak lima (Ng); sewidakgangsal(Kr); enampuluh lima (Ind). 115 = satuslimalas(Ng); satusgangsalwelas(Kr); seratus lima belas (Ind).

  25. 411= patangatussewelas (Ng); ….(Kr); empatratussebelas (Ind). 601 = nematussiji (Ng); … (Kr); enamratussatu (Ind). 809 = wolungatussanga (Ng); …. (Kr); delapanratussembilan (Ind). 1011 = sewusewelas (Ng); …. (Kr); seribusebelas (Ind). 1117 = sewusatuspitulas (Ng); …. (Kr); seribuseratustujuhbelas Katrangan : Ng = ngoko, Kr = krama 232 = rongatustelungpuluhloro (Ng); kalihatustigangdasakalih (Kr); duaratustigapuluhdua (Ind).

  26. 411= petangatussewelas (Ng); sekawanatussewelas(Kr); empatratussebelas (Ind). 601 = nematussiji (Ng); nematussetunggal(Kr); enamratussatu (Ind). 809 = wolungatussanga (Ng); wolungatussanga(Kr); delapanratussembilan (Ind). 1011 = sewusewelas (Ng); sewusewelas(Kr); seribusebelas (Ind). 1117 = sewusatuspitulas (Ng); sewusatuspitulas(Kr); seribuseratustujuhbelas Katrangan : Ng = ngoko, Kr = krama Kunciwangsulan232 = rongatustelungpuluhloro (Ng); kalihatustigangdasakalih (Kr); duaratustigapuluhdua (Ind).

  27. SemantenMaturnuwun

  28. BasaJawaMadya • Fasilitas-fasilitas yang ada diatas juga sangat mendukung pengembangan bahan disesuaikan dengan tujuan pembelajaran. Permainan penyapu ranjau (mine sweep) misalnya dapat dipakai untuk memfasilitasi pembelajaran kosa kata, sistem verba bahasa Indonesia atau pembelajaran kata depan. Basa Jawa Madya kuwi tataran jroning undha-usuk basa Jawa, sakdhuwuré tataran Basa Jawa Ngoko nanging sangisoré Basa Jawa Krama. Basa Jawa tataran Krama Madya iki dipérang dadi lima, yakuwi Madya Krama, Madyantara, Mudha Krama, Kramantara, lan Wredha Krama.

  29. Basamadyakrama • BasaMadyaNgokopunikatembung-tembungipunsakingbasaMadyanangingdipuncampurisawetawistembungsakingbasaNgokoingkangmbotenwontentembungmadyanipun. Basapunikataksihbiasadipunanggédéningtiyangdhusunutawitiyang-tiyangpagunungan. Ciri-cirinipun: Basa Jawa Madya kuwi tataran jroning undha-usuk basa Jawa, sakdhuwuré tataran Basa Jawa Ngoko nanging sangisoré Basa Jawa Krama. Basa Jawa tataran Krama Madya iki dipérang dadi lima, yakuwi Madya Krama, Madyantara, Mudha Krama, Kramantara, lan Wredha Krama.

  30. Ciri-cirinipunbasamadyangoko • Aku, dados kula • Kowé, dipunéwahi dados dika • Ater-atertak- dipunéwahi dados kula • Ater-aterko- dipunéwahidadidika • Ater-aterdi- mbotenéwah Tuladha: A:”Dikanikuklebubeja, olehepanenparimbotenenten sing gabug, samangnapaketa?” • B: "Pundiwoh-wohané sing becik-becikniku?" • A: "Nikunapakirangbecik?"

  31. Basamadyangokodigunakake • KanggoneBasaMadyaNgokoikulumrahe : • Bakulpadhabakul • Priyayimarangsor-sorane Tuladha : • Dikanikuklebubeja, olehepanenparimbotenenten sing gabug, samangnapaketa? • Pundiwoh-wohané sing becik-becikniku? • Nikunapakirangbecik?

  32. MadyaKrama • MadyaKramaikibiasadianggodéningwongpadésanmarangwongliya sing dianggepluwihtuwautawakinurmatan. Ciri-cirinéantaraliya: • Aku, diowahidadikula • Kowé, diowahidadisampéyan, samang • Ater-atertak-, diowahidadikula • Ater-aterko-, diowahidadisamang, mang • Panambang -ku, diowahidadikula • Panambang -mu, diowahidadisampéyan, samang • Panambang -e teteporaowah

  33. TuladhaMadyaKrama (A migunakakébasamdyangoko, B migunakakébasamadyakrama). • A: "É, Yu nggéndhonglurik, ndikamandhegsedhéla". • B: "Napa, ajengtumbas?" • A: "Wong ngendhegnèkmbotenajengtukuajengnapa?" • B: "Enggatamangmilih. Dagangankulasaé-saé".

  34. TuladhaMadyaKrama Tuladha: (A migunakaké basa mdya ngoko, B migunakaké basa madya krama). • A: "É, Yu nggéndhong lurik, ndika mandheg sedhéla". • B: "Napa, ajeng tumbas?" • A: "Wong ngendheg nèk mboten ajeng tuku ajeng napa?" • B: "Engga ta mang milih. Dagangan kula saé-saé".

  35. Madyantara .BasaJawaMadyantaraikitembungtembungédiwangunsakabasaMadyaKrama, anangingtembung-tembung sing ditujokakémarangwong sing diajakwicaradiowahidadikramainggil. TataranbasaMadyantaraikibiyèndianggodéningpriyayicilikmaranggarwané, nangingsaikiwisarangbangetdianggo. Ciri-cirinéantaraliya: • Aku, diowahidadikula • Kowé, diowahidadisampéyanutawasamang • Ater-atertak-, diowahidadikula • Ater-aterko-, diowahidadisamang, mang • Ater-aterdi-, teteporaowah.

  36. Tuladha Madyantara • Tuladha; (A Ibuné B Kula) • A: "Wetonkutumbukumur 33 taun, slametanéapawiskokpikir?" • B: "Raksiyosbénjingtanggal 7, wulanRabingulakirngajengnikita?" • A: "Iya". • B: "Sanikitanggal ping 27, taksihkirang 10 dalu". • A: "Rakyawiscedhak".

  37. Madyantara digunakake • Wong padesanmarangwongliyakangdianggepluwihtuwautawakinurmatan • Padha-padhapriyayi sing wiskulina • Bojonepriyayimarang sing lanang (yen durungkulina) • Priyayimarangsanaketuwakangluwihasor Tuladha : • Sampeyannikupripuntamas, seprika-seprikikokbotenentensudane • A migunakakéBasaMadyaNgoko, B migunakakéBasaMadyaKrama. • A : “É, Yu nggéndhonglurik, ndikamandhegsedhéla”.B : “Napa, ajengtumbas?” A : “Wong ngendhegnèkmbotenajengtukuajengnapa?”B : “Enggatamangmilih. Dagangankulasaé-saé”.

  38. CEKAP SEMANTEN • Jenang sela wader kalen sesondheran • Apuranta yen wonten lepat kawula

More Related