1 / 28

HET PLATTELAND IN DE OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN

HET PLATTELAND IN DE OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN. BA – themacollege 2010. Demografische verandering en Sociale transformatie. Enorme teruggang bevolking; ‘natuur’ wint Grond in overvloed, dus weinig waarde Arbeid schaars, dus veel waarde

raymond-dickson
Download Presentation

HET PLATTELAND IN DE OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HET PLATTELANDIN DE OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN BA – themacollege 2010

  2. Demografische verandering en Sociale transformatie • Enorme teruggang bevolking; ‘natuur’ wint • Grond in overvloed, dus weinig waarde • Arbeid schaars, dus veel waarde • Leidde tot overdrachten grond aan (onvrije) boeren 2) Centraal gezag verdwijnt; gevaarlijke wereld • Machtelozen (boeren) zoeken protectie machtigen (aristocraten) • Leidde tot opdrachten grond door (vrije) boeren

  3. Ontwikkeling horigheid • Vrije boeren 1) > glebae adstricti 2) verliezen ‘publieke functies’ (leger- en vergaderdienst) • Slaven > grondbezitters ‘glebae adstricti’

  4. Glebae adstricti = ‘aan de (aard)kluit gebonden’ (is óók gebonden aan rechtsmacht ‘grondheer’)

  5. GRONDHEERLIJKHEID Grootgrondbezitter oefent ‘heerschappij’(rechtspraak e.d.) uit over de mensen die op zijn grond zijn gevestigd

  6. Post-Romeins Nederzettingspatroon in Westen (Wickham) • ‘Netwerk’(?) van duizenden villa’s • Verspreide (overige) bewoning platteland (vici, losse hoeven – fundi) • Nog betrekkelijk zeldzaam: concentratie op hoger punt (incastellamento)

  7. Sidonius Apollinaris over villa (ca 475) • Voor otium • Voor ontvangst & tonen rijkdom • Voor genereren rijkdom

  8. Het einde van de (post-)Romeinse villa (ca 350-650) • Verlaten / verwoest • Verlaten voor nieuwe / andere residentie • Versimpeld, gedemonumentaliseerd (= verzakelijkt?) • Vervangen door kerken of kloosters

  9. Hofstelsel =systematische organisatie van grootgrondbezit in ‘hoven’ • (vroon)hof (curtis, villa, domein) = landgoed = ager (cultuurland) + saltus (woeste grond) + mensen

  10. Tweeledige hof/ bipartiet domein(régime domanial classique) • ‘Single-block’ • Indominicatum (‘deel van de heer’) = hof (‘zaal’) en (zaal)land (ager + saltus) • Pars mansionaria (‘hoevendeel’; deel van de horigen) = boerderijen met land

  11. Varianten hofstelsel • Streubesitz (bv ‘Nederland’, Saksen, Toscane) • Uitsluitend herenland (= hofstelsel??)

  12. Villae St. Germain des Prés aan zuidzijde Parijs, ca 800 • Palaiseau: 117 mansi (‘boerenhoeven’) • Jouy: 110 mansi • Verrières: 89 mansi • Épinay: 43 mansi • Thiais: 79 mansi

  13. Domeinadministraties(?) ca 800 • Capitulare de villis • Polyptieken • Brevium exempla ad describendas res ecclesiasticas et fiscales

  14. Verhulst over ‘hofstelsel’ • Alleen ‘gewoon’ tussen ‘Parijs en Aken’ (+ Italië) • Ontwikkeling (creatie?) vanaf ca 750 gevolg van: -ontginningen -koninklijk initiatief

  15. Wickham over ‘hofstelsel’ • Idee van herhaalde heruitvinding • Geen Frankische inventie / monopolie • In Francia: Geen antwoord op economische contractie; doel geen ‘autarkie’ • integendeel: antwoord op (bescheiden) economische expansie incl commercialisering; grondheren intensiveren surplus-extractie en controle op horigen • Probleem: waar/voor wie markt voor output hoven? (‘steden’, leger?)

  16. Agrarische Reproductiecyclus in subsistentie-economie (in geel: punten waar surplus kan worden ‘afgetapt’) GROND AGRARI-SCHE PRODUC-TIE VERKOOP MARKT KAPITAAL ARBEID NIET-AGRARISCHE REPRODUCTIE (C + I) INKOOP MARKT

  17. Soorten boeren • Kleine vrije eigenaren • Vrije, halfvrije en onvrije ‘tenants’ • Onvrijen zonder land (mancipia) • Combi’s(1): boeren met vrij eigendom én ‘tenancies’ • Combi’s(2): vrije boeren met ‘onvrije hoeven’ (mansi serviles) of onvrije boeren met ‘vrije hoeven’ (mansi ingenuiles) • Bepalend is vooral: aanwezigheid van koning, Kerk & aristocratie

More Related