1 / 47

Aðgerðir á milta og nýrnahettu

Aðgerðir á milta og nýrnahettu. Læknanemar 4. ár. Milta Almennt. Hnefastórt Þyngd 150gr Stærð 12cm Þreifast venjulega ekki Vel varið af rifjaboga, rif 9-11 Myndast nærri vi. gonad “Ligament” festur við maga, ristil, vi. nýra og þind A/V lienalis, Aa/Vv gastrica brevia. Hlutverk.

purity
Download Presentation

Aðgerðir á milta og nýrnahettu

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Aðgerðir á milta og nýrnahettu Læknanemar 4. ár

  2. MiltaAlmennt • Hnefastórt • Þyngd 150gr Stærð 12cm • Þreifast venjulega ekki • Vel varið af rifjaboga, rif 9-11 • Myndast nærri vi. gonad • “Ligament” festur við maga, ristil, vi. nýra og þind • A/V lienalis, Aa/Vv gastrica brevia

  3. Hlutverk • Ónæmiskerfi • Mótefnasvar • Hreinsun mótefna • Framleiðsla opsonin • Blóðkerfi • Síun/ hreinsun blóðfrumna • Varabirgðir blóðflagna og granulocyta

  4. Anatómía

  5. Aukamilta • 10-15% einstaklinga • Algengasta staðsetning • miltishilus • perihilar ligament • omentus majus • nærri vi gonad • Hefur þýðingu við • splenectomiu v. blóðsjúkdóma • postsplenectomy sepsis • Splenectómíur e. trauma

  6. Milta - Rannsóknir • Function • 51 Cr-RBK Ísótópaskann • Anatomía • Ómskoðun- ungt fólk-ITP • CT- nákvæmast en forðast í ungu fólki vegna geisla • Tc skann- Leita að aukamiltum

  7. Milta - Sneiðmynd

  8. Ástæður miltisbrottnáms • Trauma • Blóðsjúkdómar • Thrombocytopeníur • Hemolytískar anemíur • Hypersplenism • Incidental • distal pancreatectomy • Iatrogenic • Vascular • thrombosis v.lienalis • aneurysma a. lianalis • Til greiningar/ stigunar • splenomegaly • tumorar • cystur • (Stigun Hodkins) • Abscessar • Ectopic spleen • “Wandering” spleen

  9. Miltisáverkar • External trauma • blunt thoracoabdominal trauma • penetrating thoracoabdominal trauma • Disloceruð rifbrot • Iatrogenic • gastrectomy • colectomy • nephrectomy • pancreatectomy • “Spontaneous” • mononucleosis

  10. Thrombocytopenia • ITP – Immune thrombocytopenic purpura • ef ekki svarar sterum • ef “early relaps” • Nálægt 80% lækning • TTP- Thrombocytopenic • splenectomy ef ekki svarar medisínskri meðferð

  11. Hemolytískar anemíur • Autoimmue • Ef svarar ekki sterum • Spherocytosis • eina lækningin • lagast allataf • gallsteinar • Thalasemia major • Ef aktíf hemlysa • Mikil splenomegaly • Endurteknir infarctar

  12. Sjúkdómar í Milta • Cystur • einfaldar • oft post-traumatic • parasitar – ecchinococcus • neoplastic – dermoid • Abscess • sprautufíklar-bacterial • Ónæmisbældir einstaklingar- Candida sepsis • Aneurysm A lienalis • Ófrískar konur, op ef > 2 cm

  13. Valmiltistökur • 67 sjúklingar • KK:KVK 35:32 • Meðalaldur 50 ára • Sjúkdómaflokkar: • ITP 30 • Illkynja sjd 19 • Spherocytosis 5 • Autoimmune 3 • Aðrir sjd 9 • Postsplenectomy sepsis 3 Margrét J. EinarsdóttirValmiltistökur á LSH 1993-2004

  14. SplenectomyKviðsjáraðgerð • Hægri hliðarlega • 3-4 port • Hægt ef milta <15 cm • Mlitað er sett í poka og fjarlægt í bútum • 1-2 daga innlögn • Passa að enginn miltis-vefur verði eftir • “ splenosis”

  15. SplenectomyOpin aðgerð

  16. Post-splenectomy ástand • Thrombcytosis 400-600 þús • Ef yfir 1000 x103 þá gefa aspirin • Rauðkornabreytingar • Howell-Jolly bodies • Minni framleiðsla á ónæmisþáttum • IgM • opsonin complement • Skert bacterial phagocytosis

  17. Fylgikvillarmiltisbrottnáms • Snemmkomnar • Blæðing – oftast kirurgisk • Subphrenic abscess • Atelektasi lobus inf vi lunga • Pancreas skaði –abscess/fistill • Síðkomnar • Postsplenectomy sepsis

  18. Post-splenectomy sepsis • Hjúpaðar bakteríur • Str. Pneumoniae/ H influezae • Aukin áhætta hjá ónæmisbældum • malign sjúkdómum • sterar/ónæmisbæling • chemotherapy • radiotherapy Fyrirbygging bólusetning f. Pneumococcum á 5ára fresti sýklalyfjaprofylaxix Autotransplantation ?

  19. Nýrnahettur Adenoma hæ nýrnahettu

  20. Nýrnahettur - Líffærafræði • Hægri – pýramídalaga • vena suprarenalis dxt í vena cava • Vinstri – hálfmánalaga • vena suprarenalis sin í vena renalis • Arteríur • phrenica inf • aorta • renalis

  21. Vinstri nýrnahetta

  22. Hægri nýrnahetta

  23. Nýrnahettur-Vefjafræði • Börkur (cortex) - skærgul • Zona granulosa • Zona fasciculata • Zona reticularis • Mergur (medulla) - rauðbrún • Hluti sympatíska taugakerfisins • Mergvefur tiltölulega oft utan nýrnahettu (1:8) • Truncus sympaticus • Organs of Zuckerkandl

  24. Nýrnahettur – Hormón frá Berki

  25. Nýrnahettur - Ofstarfsemi A. Eftir staðsetningu • Börkur • Conn • Cushing • adrenogenital syndrome • Mergur • pheochromocytoma B. Eftir meinafræði • Neoplasia • Benign (adenoma) • malignant • Hyperplasia • nodular • diffuse

  26. Nýrnahettur – Myndgreining • Sneiðmynd • MRI • Selectíf venuþræðing til hormónamælinga nýlega byrjað í aldosterónisma

  27. Cushing syndrome • 65-75% vegna sjúkdóms í heiladingli eða undirstúku • 10-20% vegna sjúkdóms í nýrnahettum • 15% ektópískt • smáfrumukrabbamein í lungum • melanoma

  28. Cushing syndromeEinkenni Truncal obesity 95% Hypertension 85% Decreased glucose tolerance 80% Menstrual/sexual dysfunction 75% Hirsutism and acne 70% Striae 70% Muscle weakness 65% Osteoporosis 55% Easy bruisability 55% Poor wound healing 55% Psychiatric disturbances 50%

  29. Cushing syndrome - meðferð Cushing´s disease TPS Failed TPS or recurrence (<20%) Bilateral adrenalectomy +/- autotranspl Adrenal adenoma or carcinoma Adrenalectomy (tumor and gland) Macronodular Hyperplasia Bilateral adrenalectomy +/- autotranspl Ectopic ACTH Resection of ectopic tumor or bilat adrenalect TPS= Transsphenoidal pituitary surgery

  30. Primary AldosteronismMb Conn • Autonomous aldosterone secretion • 0.5 – 1% af sjúklingum með háþrýsting • Konur:karlar 1:2.5 • Aldur 30 – 50 • Meinafræði • góðkynja æxli ~70-80% • nodular hyperplasia • diffuse hyperplasia ~20-30%

  31. Primary Aldosteronism Mb Conn Einkenni • Háþrýstingur • Kalíumskortur (oftast) • máttleysi í nærvöðvum • dofi/hjáskynjanir • krampar • nephrogen diabetes insipidus Mismunagreining • Secondary aldosteronism • renal artery stenosis • low flow states • cHF • cirrhosis • Essential hypertension

  32. Primary Aldosteronism – Mb ConnGreining • P-aldósterón og p-renin • p-aldo:p-renin hækkað 25-30:1 • 24 klst þ-aldósterón eftir NaCl hleðslu • Lágt þ-aldosterone útilokar primary aldosteronism • Flúrohýdrókórtísón bælingarpróf • p-aldo:p-renin mælt liggjandi og eftir 4 klst á fótum • lækkar: æxli • hækkar: hyperplasia • Sneiðmynd • Bláæðaþræðing

  33. Primary Aldosteronism – Mb ConnMeðferð • Adenoma 70 - 85% • Skurðaðgerð • Hyperplasia 15 - 30% • Lyfjameðferð • Spironolactone, amiloride, ACE-inhibitorar • Skurðaðgerð ef lyfjameðferð bregst • Einungis 1/3 batnar • Lífstíðar adrenal insufficience

  34. Pheochromocytoma • 0.3-0.9% krufninga • Kvk=kk, 30-50ára • 0.1-0.2 % af háþrýstingssjúklingum • 30-40 finnast f. tilviljun • 10% reglan • bilateral • börn • extra-adrenal • malignant • MEN2A og MEN2B c.a.50%- oft bilateral

  35. Pheochromocytoma - Einkenni • Hypermetamólískt ástand • háþrýstingur – í köstum ~ 25% • hraður hjartsláttur • hjartsláttaróregla • hár blóðsykur • svitamyndun • “Einkennalaus” tilfelli vel þekkt

  36. Pheochromocytoma – Greining • 24 klst þ-metanefrín (- 98% sensitíft) • 24 klst þ-frí katekólamín + metabólítar • 24 klst þ-VMA • P-noradrenalí & adrenalín (við einkenni) • Chromogranin A • Klónidín bælingarpróf • Myndgreining • Sneiðmynd ~ 95% ef > 1cm • MRI – T2-weighted images eða með gadolinium • 131 I-MIBG skann • (tekið upp af krómafínfrumum)

  37. Pre-op undirbúningur alfa og beta blokka vökvi Oft stór > 5 cm Laparoscópísk aðgerð Handfjatla sem minnst Miklar sveiflur í BÞ í aðgerð Post-op gjörgæsla fylgjast með BÞ Pheochromocytoma - Aðgerð

  38. Adrenal incidentaloma(Leynihnúðar í nýrnahettum!) • Finnast af tilviljun CT, MRI , ómun • Góðkynja barkæxli án hormónmyndunar • Þ- og p-sterar eðlilegir • Einkennalaus • Útiloka meinvörp • lungnakrabbamein • brjóstakrabbamein

  39. Adrenal incidentaloma - Uppvinnsla • Saga/skoðun (e-ð jákvætt - rannsaka frekar) • nýrnahettueinkenni • illkynja sjúkdómar • brjóstaskoðun +/-mammografía • húð mtt melanoma • blóðþrýstingur <165/<90 • Rannsóknir • Blóðstatus, sölt, sökk, lifrarenzým, • Rtg. Pulm • CT eða MRI ef hnútur fannst við ómun • Hormónarannsóknir • Sólarhringsþvagsöfnun • þ-katekólamín • þ-kortisól • aldosteron/renin hlutfall í sermi • s-testosteron

  40. Adrenal incidentaloma – Meðferð • Aðgerð ef : • >4 cm (3.5) • grunsamlegt fyrir illkynja mein ( stærð, útlínur, óregluleg upphleðsla) • Ef allt neikvætt, stærð < 4cm og <10 HU ( einkennandi f. adenoma • endurtaka sneiðmynd eftir 3-6 mán • Stækkun >1 cm : skurðaðgerð • óbreytt: ný myndrannsókn eftir 1-2 ár • eftir 2 ár: endurtaka rannsóknir - ef óbreytt: ? hætta eftirliti

  41. Nýrnahettukrabbamein • 0.2/100.000/ár • Karlar:konur 1:1 • 30-50 ára • Meðalstærð við greiningu 12.5 cm • 50 -60 % virk í hormónamyndun • Cushing syndrome • Virilizing (konur:karlar 2:1) • 30% eins árs lifun • Skurðaðgerð – radical adrenalectomy • Mitotan ef óskurðtækt-endurkoma Sest í og eyðileggur frumur í zona fasciculata og reticularis Bætt lifun?? Miklar aukaverkanir – gastrointestinal og neurologiskar

  42. Nýrnahettur - Aðgerðir • Laparoskópískar • hliðarlega • intrapertitoneal • extraperitoneal • 1-3 dagar á sjúkrahúsi • contraindicationir: • adrenal carcinoma-stórt • adrenal mass>10cm • coagulopathy • portal hypertension • Opnar • stór æxli • illkynja æxli • pheochromocytoma • sjaldgæft í dag

  43. Video

  44. Brottnám nýrnahettu á Íslandi1997-2005 • 48 Sjúklingar • 37 konur, 11 karlar • Meðalaldur 53,6 ár (24,4-78,8) • Aðgerðir- Laparoscopy • 29 vi. adrenal • 14 hæ. adrenal • 5 bilateral adrenals

  45. Brottnám nýrnahettu á Íslandi1997-2005 Indications 12 non-active adenoma 10 aldosteronoma 10 pheochromocytoma • 6 gland size 4 Cushing’s syndrome 3 adrenogenital syndrome 2 Conn’s syndrome 2 suspected metastasis Post-op diagnosis 12 adenoma 10 aldosteronoma 9 pheochromocytoma 1 hyperplasia 3 hyperplasia 1 cyst 1 haemangioma 1 normal adrenal gland 3 hyperplasia (bilat. adrenalectomy) 1 cortical carcinoma 3 hyperplasia 2 hyperplasia 1 hyperplasia 1 pseudocysta

More Related