Źródła informacji dla dziennikarza

Źródła informacji dla dziennikarza Olga Kurek okurek@wsiz.rzeszow.pl Konsultacje: wtorki godz. 12:00-14:00 p. 6

Tematyka i formy zajęć • Selekcja informacji – wstęp teoretyczny + ćwiczenie w tworzeniu ramówki serwisu • Wartość informacji w Internecie – konkurs na bazie przeczytanego tekstu • Wikipedia jako wiarygodne źródło informacji?– obejrzenie filmu dokumentalnego + dyskusja • Zbieranie informacji w miejscu zdarzenia – gra/drama „Wielka kraksa” • Tajemnica dziennikarska i ochrona źródła informacji – debata oxfordzka na bazie przeczytanych materiałów

Kryteria zaliczenia przedmiotu • Kryteria: • Kolokwium – 30p. (kolokwium uznaje się za zdane, jeśli student uzyska minimum 16p.) • Projekt – 30p. • Aktywność – 30p. • Obecność – 10p. (jedna nieobecność bez wpływu na punktację) • Punktacja: • 0p.-50p. – 2,0 • 51p.-60p. – 3,0 • 61p.-70p. – 3,5 • 71p.80p. – 4,0 • 81p.-90p. – 4,5 • 91p.-100p. – 5,0

I) SELEKCJA INFORMACJI

Źródło: W prezentacji przedstawione są fragmenty rozdziału „Selekcja informacji”, z książki „Dziennikarstwo”, autorzy Marek Chyliński, Stephan Russ-Mohl, Warszawa 2008

SELEKCJA INFORMACJI • SELEKCJA INFORMACJI – podstawą dobrego doboru informacji jest obserwowanie wydarzeń na bieżąco, „trzymanie ręki na pulsie” oraz korzystanie ze zróżnicowanych źródeł informacji.

Co decyduje o selekcji informacji?

Czynniki mające wpływ na wybór informacji • Subiektywna ocena dziennikarza, jego zainteresowania, doświadczenia. • Presja czasu, zbyt mała ilość osób w redakcji, za mało miejsca w wydaniu. • Selekcja dokonana przez serwis wybranej agencji prasowej. • Profil i polityka redakcji, narzucone prze wydawcę lub redaktora naczelnego, albo umowne zasady panujące wśród dziennikarzy. • Czynnikiem o najmniejszym znaczeniu są oczekiwania odbiorcy, który przegrywa w konfrontacji z presją przełożonych i wymaganiami reklamodawców.

Szum informacyjny… „… nadmiar informacji utrudniający wyodrębnienie informacji prawdziwych i istotnych”

Agenda setting – Show, McCombs • Media wpływają w bardzo dużym stopniu na kształtowanie się opinii publicznej, ukierunkowując uwagę widzów na pewne wydarzenia, ignorując przy tym pozostałe. • Media może nie mówią nam jak mamy myśleć ale O CZYM MAMY MYŚLEĆ • Wydarzenie staje się informacją dopiero wtedy, gdy dziennikarz podejmuje decyzję, że je opisze, opowie, przedstawi. Dlatego głównym zadaniem w tym zawodzie jest rzetelne selekcjonowanie docierających do dziennikarza wiadomości.

Faktoid… „…informacja traktowana jako prawdziwa tylko dlatego, że ukazała się w mediach” Np. widoczność muru chińskiego z kosmosu, czy słuchowisko „Wojna światów” Orsona Wellesa z 1938 roku, relacjonujące postępy fikcyjnej inwazji Marsjan na Ziemię.

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: • Czas. • Aktualność – informacja, która jest już przestarzała, post factum, jest bez wartości. • Czas trwania wydarzenia – punktowość wydarzenia odgrywa istotną rolę, częściej wybierane są informacje zamknięte, historie, które można opowiedzieć w całości. • Ciągłość – „tematy na tapecie”, o których jest już mowa od pewnego czasu, te którymi odbiorcy mogli się już zainteresować • np.: terroryzm, afery polityczne, choroba wściekłych krów, ptasia grypa, świńska grypa, sprawa Olewnika, katastrofa smoleńska, itp.

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: 2. Bliskość. • Bliskość geograficzno-przestrzenna – im bliżej tym ważniejsze wydarzenie. Często przytaczane równanie obrazuje brutalną rzeczywistość: • 100 gwałtów w Tajwanie = 1 gwałt w np.: Warszawie • Bliskość polityczna – stosunki polityczne między krajami, ich zależności i strefy wpływów determinują selekcję informacji, np.: • Wiadomość z USA lub Ukrainy ważniejsza jest niż news z Turcji albo Indii. • Bliskość kulturowa – wartość informacyjną mają związki kulturowe, religijne, naukowe, np.: • Polaków bardziej interesują Niemcy i Anglicy niż wydarzenia w jeszcze niedawno „braterskich” krajach bloku wschodniego. • Relewancja – mimo odległości geograficznej wartość informacji może być podyktowana tym, w jakim stopniu dotyczy ona odbiorców, np.: zamach na WTC, katastrofa elektrowni jądrowej Fukushima, tsunami w Taljandii, itp. = EMOCJE

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: • 3. Status. • Odniesienie regionalne/narodowe – wartość informacji zależy od znaczenia regionu na arenie światowej • np.: wydarzenia z Moskwy czy Waszyngtonu są ważniejsze niż z Madrytu lub Aten • Wpływ postaci – jeśli sprawa dotyczy osoby rozpoznawalnej będzie miała większe znaczenie niż w przypadku szarego obywatela lub kogoś mniej znanego. • np. afera rozporkowa Billa Clintona • 4. Dynamika. • Zaskoczenie – sensacja, kuriozum, odkrycie zawsze zwracają uwagę • np.: zakaz całowania się na Uniwersytecie w Pekinie • Struktura – wydarzenie jest mało złożone, nie trzeba poruszać wielu wątków, ma tylko kilku bohaterów • np. sprawa Madzi z Sosnowca • Intensywność – news musi się wyróżniać • np.: pijany mąż bije żonę nie wzbudza takich emocji jak pijana żona bijąca męża

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: • 5. Walencja (ujednoznancznienie) • Aspekt negatywny – katastrofa, śmierć, gwałt, morderstwo to tematy, które zawsze przyciągają uwagę. „Onlybad news aregood news.” • Aspekt pozytywny – skrajnie pozytywne, budujące wydarzenia również mają wysoką wartość • np.: obniżenie podatków, zawieszenie broni, odkrycie naukowe, itp. • journalism of hope(idea Allena Neuhart’a), przykład: W dniu katastrofy samolotu wszystkie media informowały o 57 ofiarach śmiertelnych. „USA Today” kierowany przez Neuhart’a napisał: „Cud: 327osób przeżyło, 57 zginęło.”

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: • 6. Identyfikacja. • Personalizacja – jeśli bohaterem historii jest człowiek staje się ona ciekawsza. Wiadomości na tematy abstrakcyjne, o polityce, gospodarce, itp., są dużo trudniejsze do opowiedzenia w ciekawy sposób. • Etnocentryzm – chętniej wybierane są wiadomości z własnego kręgu kulturowego • np.: katastrofa samolotu w Meksyku stanie się informacją pod warunkiem, że zginą w niej Polacy. • Wartość uczuciowa – dobrze, emocjonalnie opowiedziana historia wzbudza większe zainteresowanie • np.: dramatyczne losy bezdomnego psa mogą stać się chętniej czytaną informacją niż eksmisja kilku biednych rodzin. • 7. Przetwarzalność na obraz– czynnik dodany ze względu na rozwój kultury „obrazkowej”. • Przekaz musi być wizualizowany, potrzebna jest ilustracja, która wspiera, wzmacnia treść.

Źródła informacji dla dziennikarza