Dr Małgorzata Fedorowicz

1. Lista „Access to libraries for persons with disabilities” – użyteczne narzędzie do oceny dostępności bibliotek Dr Małgorzata Fedorowicz

2. Lista „Access to libraries for persons with disabilities” • opracowana przez członków Sekcji Bibliotek Obsługujących Osoby w Niekorzystnej Sytuacji IFLA (Libraries Serving Disadvantaged Persons Section IFLA) zob. http://www.ifla.org//VII/s9/nd1/iflapr-89epdf • dla bibliotek różnych typów (publicznych, akademickich, szkolnych, specjalnych)

3. Lista „Access to libraries for persons with disabilities” • służy do: - oceny istniejącego poziomu dostępności do budynków, usług, materiałów i programów - polepszenia dostępności, jeśli jest to konieczne

4. Lista „Access to libraries for persons with disabilities” • składa się z trzech części: - dostęp fizyczny - media - usługi i komunikacja

5. Dostęp fizyczny • przestrzeń wokół biblioteki • wejście do biblioteki • dostęp do materiałów i usług

6. Przestrzeń wokół biblioteki • parkingi blisko wejścia, z oznakowanymi miejscami dla niepełnosprawnych • nie zatarasowane i dobrze oświetlone ścieżki wiodące do wejścia • antypoślizgowa powierzchnia podłoża przed wejściem • balustrady po obu stronach podjazdu

7. Wejście do biblioteki • przestrzeń przed drzwiami wejściowymi pozwalająca na manewrowanie wózkiem inwalidzkim • drzwi wejściowe o odpowiedniej szerokości • schody i stopnie oznaczone kontrastującymi kolorami • piktogramy wskazujące drogę do windy

8. Wejście do biblioteki cd. • winda zaopatrzona w oznaczenia brajlowskie, mowę syntetyczną oraz przyciski osiągalne z poziomu wózka inwalidzkiego

9. Dostęp do materiałów i usług • przestrzeń fizyczna: proste i zrozumiałe piktogramy, półki osiągalne z poziomu wózka, stoliki w czytelni i przy stanowiskach komputerowych o regulowanej wysokości, pozbawione przeszkód przestrzenie między regałami • toalety: przynajmniej jedna przeznaczona dla osób niepełnosprawnych, piktogramy wskazujące do niej drogę,

10. Dostęp do materiałów i usług • toalety cd.: odpowiednio szerokie drzwi, przestrzeń do manewrowania itd., • wypożyczalnia i informatorium: z ladami o zróżnicowanej wysokości, pętlami indukcyjnymi dla osób z uszkodzonym słuchem • oddział dla dzieci: wyraźne piktogramy i wypukłe kolorowe linie wskazujące do niego drogę

11. Dostęp do materiałów i usług • oddział dla dzieci cd.: zbiory powinny obejmować specjalne materiały czytelnicze, warto go wyposażyć w komputer przystosowany do potrzeb dzieci niepełnosprawnych, • oddział dla osób z niepełnosprawnościami: zlokalizowany w centralnej części biblioteki, wyposażony w łatwe do odszukania specjalne materiały czytelnicze

12. Dostęp do materiałów i usług • oddział dla osób z niepełnosprawnościami cd.: wyposażony w magnetofon kasetowy, odtwarzacz CD, szkła powiększające, powiększalnik telewizyjny, komputer przystosowany do potrzeb niepełnosprawnych czytelników

13. Media • książki mówione, gazety i czasopisma w wersji audio, • książki tłoczone powiększoną czcionką, • książki łatwe w czytaniu, • książki brajlowskie, • kasety video oraz filmy DVD z podpisami u dołu ekranu lub z tłumaczeniem na język migowy

14. Media • e-books (książki elektroniczne) • obrazkowe książki dotykowe • komputer: klawiatura z nakładkami, program do odczytu ekranu, program powiększający znaki na ekranie, mowa syntetyczna, programy komputerowe usprawniające gramatykę i ortografię (np.. dla dyslektyków) • personel biblioteczny służący pomocą w zakresie korzystania ze sprzętu

15. Obsługa i komunikacja • szkolenie personelu • specjalne usługi dla klientów niepełnosprawnych • dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym • przygotowanie informacji łatwej do zrozumienia

16. Obsługa i komunikacja • strony internetowe • współpraca z osobami niepełnosprawnymi i organizacjami działającymi na ich rzecz

17. Szkolenie personelu • powinno uwzględniać: - wiedzę z zakresu poszczególnych niepełnosprawności - spotkania z klientami niepełnosprawnymi by ci mogli się podzielić informacjami o swoich potrzebach bibliotecznych i informacyjnych - wiedzę z zakresu obsługi bibliotecznej osób niepełnosprawnych

18. Usługi dla klientów niepełnosprawnych • dostarczanie materiałów bibliotecznych do domu użytkowników • obsługa biblioteczna osób w placówkach pomocy społecznej • usługi czytelnicze (np. odczytywanie tekstów lub ich skanowanie) • konsultacje dla osób z problemami w czytaniu

19. Dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym • osoby z uszkodzonym wzrokiem: duża czcionka, kaseta magnetofonowa, CD/DVD, brajl, dostępna witryna biblioteki • osoby z uszkodzonym słuchem: język migowy, telefony tekstowe, poczta elektroniczna, dostępna witryna internetowa

20. Dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym • osoby z problemami w czytaniu: wersje łatwe w czytaniu, kasety audio/video, CD/DVD, dostępna witryna internetowa biblioteki • osoby z niepełnosprawnością ruchową: kasety audio/video, CD/DVD, dostępna strona biblioteki

21. Informacja łatwa do zrozumienia • jasne, zwięzłe i krótkie zdania, • unikanie obcego słownictwa • pozostawianie przestrzeni między akapitami • ilustracja na tej samej stronie co towarzyszący jej tekst • ciemne czcionki na jasnym tle, nigdy odwrotnie

22. Strona internetowa • łatwa w nawigowaniu • z możliwością przeszukiwania strony • najlepiej bez ramek i tabel • bez przesuwających się rysunków i tekstów • z wersją audio towarzyszącą tekstowi zob. http://www.w3c.org/wai http://dwww.pl

23. Współpraca z organizacjami i osobami indywidualnymi • zaproszenie do realizacji wspólnych projektów • wspólne „burze mózgów” • wspólne kampanie, wystawy, konferencje • instrukcje dla klientów dotyczące korzystania z biblioteki • grupy dyskusyjne • wspólne kontakty z mediami

24. Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym słuchem • Podejdź do klienta, tak żebyś był widzialny • Spytaj w jaki sposób chce się komunikować • Jeśli możesz zredukuj panujące w bibliotece hałasy • Zawsze bądź zwrócony twarzą do użytkownika

25. Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym słuchem • Jeśli korzystasz z pomocy tłumacza języka migowego, mów do klienta a nie do tłumacza • Mów w normalnym tempie • Usta muszą być widoczne • Zwróć uwagę na oświetlenie • Jeśli klient cię nie rozumie, napisz co chcesz mu przekazać

26. Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym wzrokiem • Nie krzycz i nie mów głośniej niż zwykle • Przedstaw się i osoby tobie towarzyszące • Zwracaj się bezpośrednio do osoby niewidomej a nie do jej widzących towarzyszy • Nie dotykaj i nie głaszcz psa przewodnika • Jeśli masz być przewodnikiem osoby niewidomej pozwól uchwycić jej swój łokieć

27. Rady dla osób obsługujących klientów z niepełnosprawnością ruchową • Zwróć uwagę na to by trasy, po których mogą się przemieszczać klienci nie były zastawione • Bez pozwolenia nie dotykaj ani nie popychaj wózka inwalidzkiego • Rozmawiając staraj się abyś był na poziomie oczu klienta • Mów bezpośrednio do klienta a nie do osób mu towarzyszących

28. Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np. dyslektyków) • Dawaj jasne wskazówki. Sprawdź czy są zrozumiałe. W razie potrzeby powtórz • Bądź cierpliwy • Bądź dosłowny • Jeśli to konieczne zaproponuj pomoc przy pisaniu • Zaoferuj informacje w różnych formatach

29. Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np. dyslektyków) • Traktuj użytkownika z szacunkiem

30. Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np. z mózgowym porażeniem dziecięcym • Jeśli nie jesteś pewny co dana osoba mówi, powtórz to i poproś o potwierdzenie • Jeśli zupełnie nie rozumiesz co mówi do ciebie, powiedz jej to i spytaj o inny sposób komunikacji • Zaproponuj pisanie jako alternatywną drogę komunikowania • Weź pod rozwagę przeniesienie się do mniej publicznego i bardziej zacisznego miejsca

31. Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np. z mózgowym porażeniem dziecięcym • Nie dokańczaj za swojego rozmówcę zdań • Traktuj użytkownika z szacunkiem

32. Dziękuję za uwagę