Transitie in de langdurige zorg

1. Inspiratiebijeenkomst Transitie in de langdurige zorg Gevolgenvoorprofielenverpleegkundigen en verzorgenden Eendenkexercitie 18 september 2013

2. Denkexcercitie • De nuance voorbij • Verscherpen van onderscheid • Nuance mag u weer aanbrengen in discussie

3. Stellingen • De huidige transformatie van zorg is niet alleen kostengedreven • Verzorging is een ander beroep dan verpleegkundige • De transformatie van zorg heeft grote consequenties voor de opleidingen (c) Hogeschool Leiden

4. Hooggebruik van professionele zorg in NL in internationaalperspectief (LTC)

5. Nederland kampioen in groei kosten langdurige zorg Nederland VGZ /OECD 2012

6. Rutte II: ‘Verschuiven met de blokjes’ huidig toekomstig Huidige ZKT-cijfers. Eigen verzekerden liggen cijfers anders Huidige cijfers Zorgkantoor. ZVW AWBZ ‘romp AWBZ’ WMO Intramuraal ZZP 1&2 € 150.000.000 Intramuraal ZZP 3&4 € 275.000.000 Intramuraal ZZP 5 t/m 10 €1.000.000.000 V&V Extramuraal Verzorging € 310.000.000 Extramuraal Verpleging € 75.000.000 Intramuraal Begeleiding € 150.000.000 Intramuraal ZZP 1&2 € 80.000.000 Intramuraal ZZP 3&4 € 290.000.000 Intramuraal ZZP 5 t/m 8 € 590.000.000 GZ Extramuraal Verpleging € 7.000.000 Extramuraal Verzorging € 1.500.000 Intramuraal Begeleiding € 180.000.000 Intramuraal ZZP 1&2 € 35.000.000 Intramuraal ZZP 3 € 60.000.000 Intramuraal ZZP 4 t/m 6(7) € 135.000.000 GGZ Intramuraal Verpleging € 275.000 Extramuraal Verzorging € 800.000 Extramuraal Begeleiding € 36.000.000 PGB €500.000.000 PGB VGZ: 2012

7. Rutte II: ‘Verschuiven met de blokjes’ huidig toekomstig Huidige ZKT-cijfers. Eigen verzekerden liggen cijfers anders Huidige cijfers Zorgkantoor. ZVW AWBZ ‘romp AWBZ’ WMO Intramuraal ZZP 1&2 € 150.000.000 Intramuraal ZZP 3&4 € 275.000.000 Intramuraal ZZP 5 t/m 10 €1.000.000.000 V&V Extramuraal Verzorging € 310.000.000 Extramuraal Verpleging € 75.000.000 Intramuraal Begeleiding € 150.000.000 Intramuraal ZZP 1&2 € 80.000.000 Intramuraal ZZP 3&4 € 290.000.000 Intramuraal ZZP 5 t/m 8 € 590.000.000 GZ Extramuraal Verpleging € 7.000.000 Extramuraal Verzorging € 1.500.000 Intramuraal Begeleiding € 180.000.000 Intramuraal ZZP 1&2 € 35.000.000 Intramuraal ZZP 3 € 60.000.000 Intramuraal ZZP 4 t/m 6(7) € 135.000.000 GGZ Intramuraal Verpleging € 275.000 Extramuraal Verzorging € 800.000 Extramuraal Begeleiding € 36.000.000 PGB €500.000.000 PGB VGZ: 2012

8. Langdurige zorg NLin internationaal perspectief • Langdurige zorg m.n. ouderenzorg in buitenland geen onderdeel van gezondheidszorg • Term zorg in NL heeft connotatie met medische zorg • Daardoor hoog medicaliseringsgehalte • “Welzijn” in NL, in buitenland “social care” met nadruk op ondersteuning/dienstverlening

9. Paradigmashift tengevolge van transitie in de zorg • Huidige transformatie is meer dan een verschuiving van financieringsstromen • Verscherpt het onderscheid tussen gezondheidszorg en sociale zorg • “Ontzorgen” opvatten als “ontmedicaliseren” • Sociale zorg is meer gerelateerd aan ondersteuning en derhalve sterk gerelateerd aan draagkracht van zelf- en mantelzorg • In dat licht ook compensatiebeginsel zien.

10. Zorg is dienstverlening Kenmerken IHIP (Parasuraman et al. 1987): • Intangibility: niet-materieel. Een dienst is niet tastbaar • Heterogeneity: heterogeniteit. Dienstverlening vindt plaats in een unieke interactie tussen dienstverlener en klant • Inseparability: ondeelbaarheid van mement van productie en consumptie • Perishability: vergankelijkheid. Een dienst kan niet worden opgeslagen.

11. Specifieke kenmerken zorg • Aanleiding voor dienst is negatief • Het “koopmoment” is een langdurig proces • Klant bevindt zich in een afhankelijke situatie • Interactie is langdurig tussen dienstverlener en klant • De klant woont in de dienstverlenende omgeving • Hoog gereguleerde sector • Geen vrije toegankelijkheid tot dienst • Cliënt is vaak systeem incl. familie/mantelzorg

12. Kwaliteit van de dienstverlening (Grönroos) Service kwaliteit imago Technischekwaliteit Functionelekwaliteit Wat: outcome Hoe: proces (delivery)

13. Technische en functionele kwaliteit Technische kwaliteit: • Medische behandeling • Kamer • Maaltijd Functionele kwaliteit: • Bejegening • Hoffelijkheid

14. Voorbeeld van functionele kwaliteit in verpleeghuizen RESPONSIVITEIT HOFFELIJKHEID ERVARINGEN MET ZORG-EN DIENSTVERLENING IN HET VERPLEEGHUIS GASTVRIJHEID PERSOONLIJKE BENADERING (Lapré, 2013)

15. Toepassing op verpleegkundigen en verzorgenden Verpleegkundige: • Onderdeel van gezondheidszorg • Gericht op voorkomen en opheffen van gezondheidsproblemen • Primair gericht op technische kwaliteit Verzorgende: • Onderdeel van sociale zorg • Gericht op het ondersteunen van zelf- en mantelzorg • Sociale context is belangrijk • Primair gericht op functionele kwaliteit

16. Functionele kwaliteit Verz. Vplk. Technische kwaliteit

17. Functionele kwaliteit Niv. 2 Verz. Niv. 3 Niv. 3IG Niv. 1 Niv. 4 Vplk. Niv. 5 Technische kwaliteit

18. Gevolgen voor opleidingen • Verpleegkunde opleidingen veel medischer inrichten zonder noodzaak voor functionele kwaliteit uit het oog te verliezen: meer liëren aan medische opleidingen • Verzorgende opleidingen veel meer richten op de functionele kwaliteit met oog voor technische kwaliteit: meer liëren aan bv. horecaopleidingen • Geeft een helderder onderscheid tussen verpleegkunde en verzorging

19. Nog veel water door de Rijn • Politiek: houdt niet vast aan de ingezette lijn • Ontmedicalisering: vraagt om beperking van toepassing gezondheidszorgregels in langdurige zorg • Kostenoverwegingen: verzorgenden voeren steeds meer verpleegkundige taken uit • Verzorging wordt alleen gezien in termen van technische kwaliteit

20. Terug naar de stellingen • De huidige transformatie van zorg is niet alleen kostengedreven • Verzorging is een ander beroep dan verpleegkundige • De transformatie van zorg heeft grote consequenties voor de opleidingen (c) Hogeschool Leiden