1 / 32

2007

2007. Hoofdstuk 2: Technisch lezen en spellen Pol Ghesquière & Aryan van der Leij. Universiteit van Amsterdam. Katholieke Universiteit Leuven. Model 1: Taakanalytische modellen domeinspecifieke ontwikkelingsmodellen technisch lezen en spellen

omer
Download Presentation

2007

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. 2007 Hoofdstuk 2: Technisch lezen en spellen Pol Ghesquière & Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam Katholieke Universiteit Leuven

  2. Model 1: Taakanalytische modellen domeinspecifieke ontwikkelingsmodellen technisch lezen en spellen specifieke deelvaardigheden volgens relatief vaste volgorde verworven hiërarchische schema’s ‘latere’ vaardigheden bouwen voort op de ‘vroegere’

  3. Lezen van spellende leesstrategie (teken-klankkoppelngen en auditieve synthese) via visuele synthese naar directe woordherkenning elementaire leeshandeling: alleen woorden op niveau I MK-KM-MKM niveau II MMKM-MKMM-MMKMM

  4. AUDITIEF SEQUENTIEEL GEHEUGEN AUDITIEVE SYNTHESE AUDITIEVE DISCRIMINATIE VISUELE SYNTHESE TEKEN-KLANK KOPPELING DIRECTE WOORD- HERKENNING VISUELE DISCRIMINATIE Figuur 1: Taakanalytisch model van technisch lezen (naar Struiksma, Van der Leij en Vieijra, 2004)

  5. Lezen • Dus niet op niveau • spellingpatronen • meer lettergrepen

  6. Model van optioneel passen (‘mapping’). heel woord geschreven woord gesproken woord foneem lettergreep gesplitste lettergreep kennis van - hele woorden - grafemen - grafeem clusters - spellingpatronen spelling- patroon 2 of meer lettergrepen

  7. Model van optioneel passen (‘mapping’). heel woord geschreven woord gesproken woord foneem lettergreep gesplitste lettergreep kennis van - hele woorden - grafemen - grafeem clusters - spellingpatronen spelling- patroon 2 of meer lettergrepen

  8. Spellen van auditieve spellingstrategie (auditieve analyse en klank-tekenkoppelngen) naar directe woordspelling elementaire spellinghandeling volgens fonologisch principe: alleen klankzuivere woorden

  9. AUDITIEF SEQUENTIEEL GEHEUGEN AUDITIEVE ANALYSE AUDITIEVE DISCRIMINATIE VIELE SYNTHESE KLANK-KLANK KOPPELING DIRECTE WOORD- SPELLING VISUELE DISCRIMINATIE Figuur 1: Taakanalytisch model van spellen (naar Struiksma, Van der Leij en Vieijra, 2004)

  10. Spellen Dus niet: morfologische principe (bijvoorbeeld de regels van de werkwoordspelling). etymologische principe (bijvoorbeeld leenwoorden, ‘weekend’ of ‘ei’/‘ij’ of ‘ou’/‘au’)

  11. Taakanalytische modellen zijn meer prescriptief (wat (ortho)didactisch te doen?) dan descriptief (hoe verloopt het ontwikkelingsproces precies?) laten zich direct vertalen in interventie maar beperken zich tot de elementaire lees- en spellingshandeling

  12. Model 2: Informatieverwerkingstheorie lezen en spellen = verwerken van informatie. (‘phonological codes’) korte termijn geheugen werkgeheugen lange termijn geheugen declaratieve kennis (feitenkennis) procedurele kennis (kennis van oplossingen) metacognitieve kennis (kennis van keuzes) nieuwe opslag

  13. Model 2: Informatieverwerkingstheorie in korte termijn geheugen werk- geheugen lange termijn geheugen uit feitenkennis strategische kennis keuze kennis

  14. Model 2: Informatieverwerkingstheorie in korte termijn geheugen werk- geheugen lange termijn geheugen uit feitenkennis strategische kennis keuze kennis

  15. Model 2: Informatieverwerkingstheorie in korte termijn geheugen werk- geheugen lange termijn geheugen uit feitenkennis strategische kennis keuze kennis putje van vergetelheid

  16. Lezen • - indirecte woordherkenning • procedurele strategie • spellende leesstrategie • auditieve spellingstrategie • - directe woordherkenning • geheugenstrategie • directe woordherkenning • directe woordspelling • gebruik maken van de context • procedurele en geheugenstrategie • anticiperen • corrigeren

  17. Spellen • - auditieve strategie • - regelstrategie (‘wordt’/’loopt’) • - analogiestrategie (‘bureau’/ ‘cadeau’) • - inprentingstrategie • - mnemotechnische strategie (ezelsbruggetjes) • hulpmiddelenstrategie • (woordenboek, spelling checker) • visueel-motorische strategie • (direct spellen)

  18. Impliciet: ontwikkelingsmodellen ‘self-teaching mechanism’ (Share, 1995) automatisering = overgang van indirect naar direct op basis van inprenting snelheid en accuratesse nemen toe energie en aandacht vrij voor meer complexe aspecten: begrijpend lezen ordenen en verwoorden van gedachten Interactief-compensatorisch proces (Stanovich, 1980)

  19. Lees- en spellingproblemen Beschrijven Verklaren i.t.v. oorzaken: specifieke leerproblemen/leerstoornissen niet-specifieke leerproblemen school gezin individu lichamelijke ziektes fysieke of sensorische beperkingen psychosociale problemen verstandelijke beperkingen

  20. Dyslexie Definities discrepantiecriterium exclusiviteitscriterium normaliteitscriterium (Dumont, 1994) maar … kritiek (Stanovich, 1996, p. 160).

  21. Dyslexie beschrijvend (SDN, 2004) “Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.” verklarend (Braams, 1996) “Dyslexie is een specifiek probleem met de fonologische verwerking van taal door de hersenen, dat doorgaans leidt tot lees- en spellingproblemen en vaak ook tot meer of minder duidelijke problemen bij andere taken waarbij taal een rol speelt”

  22. Diagnostiek van lees- en spellingproblemen Signalering en identificatie: LVS Classificeren en verklaren achterstandscriterium didactische resistentie differentiaaldiagnostiek bijv. algemene taalachterstand (te) lage intelligentie omgevingsoorzaken Relatie met continuum van zorg ‘response-to-instruction’

  23. Begeleidingsgerichte diagnostiek - analyse op taakniveau: probleem- en hulpgeschiedenis, niveaubepaling, profielanalyse, foutenclassificatie en foutenanalyse - onderwijsbelemmeringen - pedagogisch perspectief/hulpvraag andere leer- en gedragsproblemen dan wel ontwikkelingsstoornissen algemene cognitieve processen

  24. Toetsen voor niveaubepaling en signalering LVS zie boek

  25. Relatie met Continuum van zorg

  26. Relatie met continuum van zorg: Response-to-instruction Bao: groep zwakkere lezers 25 % Intensieve begeleiding in de groep 1

  27. Relatie met continuum van zorg: Response-to-instruction uit de zorg 15 % Bao: groep zwakkere lezers 25 % Intensieve begeleiding in de groep 1 2 + - 10 % BaO: groep met flinke achterstand Individuele remedial teaching buiten de groep

  28. Relatie met continuum van zorg: Response-to-instruction uit de zorg 15 % verder in de klas 6-7 % Bao: groep zwakkere lezers 25 % Intensieve begeleiding in de groep 1 2 3 + - 10 % BaO: groep met flinke achterstand Individuele remedial teaching buiten de groep + - 3-4 % Buiten de school: groep met toenemende achterstand en didactische resistentie Individuele behandelingin leeskliniek

  29. Relatie met continuum van zorg: Response-to-instruction uit de zorg 15 % verder in de klas 6-7 % verder op school 2-3 % non-reponders 1 % Bao: groep zwakkere lezers 25 % Intensieve begeleiding in de groep 1 2 3 + - 10 % BaO: groep met flinke achterstand Individuele remedial teaching buiten de groep + - 3-4 % Buiten de school: groep met toenemende achterstand en didactische resistentie Individuele behandelingin leeskliniek +

  30. Relatie met continuum van zorg: Response-to-instruction Protocollen Leesproblemen en Dyslexie ECN (Wentink & Verhoeven) Rotterdamse Aanpak Dyslexie (Struiksma e.a.) Protokollen voor indicatiestelling en behandeling (Blomert). Bao: groep zwakkere lezers 25 % Intensieve begeleiding in de groep 1 2 3 10 % BaO: groep met flinke achterstand Individuele remedial teaching buiten de groep 3-4 % Buiten de school: groep met toenemende achterstand en didactische resistentie Individuele behandelingin leeskliniek

  31. Toetsen voor niveaubepaling en signalering LVS zie boek Nog wat te wensen?

  32. Handboek Interventie in de leerlingbegeleiding?

More Related