1 / 38

HET COMPLEX INNOVATIEPROCES VAN EEN EENVOUDIG ARTEFACT: DE GESCHIEDENIS VAN DE WC

HET COMPLEX INNOVATIEPROCES VAN EEN EENVOUDIG ARTEFACT: DE GESCHIEDENIS VAN DE WC. Harry Lintsen School of Innovation Sciences. Complexiteit?. Complexiteit: Chaos, janboel, wanorde Complex gedrag: Minimale variaties in begincondities Totaal verschillend gedrag van technische systemen

oleg-mclaughlin
Download Presentation

HET COMPLEX INNOVATIEPROCES VAN EEN EENVOUDIG ARTEFACT: DE GESCHIEDENIS VAN DE WC

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HET COMPLEX INNOVATIEPROCES VAN EEN EENVOUDIG ARTEFACT:DE GESCHIEDENIS VAN DE WC Harry Lintsen School of Innovation Sciences

  2. Complexiteit? Complexiteit: Chaos, janboel, wanorde Complex gedrag: • Minimale variaties in begincondities • Totaal verschillend gedrag van technische systemen • Onvoorspelbaarheid Complex systeem: Hiërarchisch systeem met subsysteem, subsubsysteem, etc. Complex systeem: • Omvangrijk netwerk • Geen centrale controle • Eenvoudige regels van interactie complex, collectief gedrag • Aanpassing via leren en evolueren Complex systeem: • Groot aantal componenten ofwel actoren • Veelvoud van interacties • De interacties zijn niet-lineair • Zelforganiserend • Adaptief • Robuust en fragiel

  3. Complexiteit in dit college Complex systeem: • Groot aantal actoren • Actoren zijn heterogeen • Groot aantal interacties • Interacties zijn heterogeen • Groot aantal factoren • Factoren zijn heterogeen

  4. De WC: een complexe geschiedenis (1) • 1775: Alexander Cummings, uitvinder van de WC • 1843: Hamburg • 1855: Brooklyn • 1865: Londen • 1890: Rotterdam • 1913: Amsterdam • 1928: Eindhoven

  5. De WC: een complexe geschiedenis (2) WC + Waterleiding + Riolering (ofwel WC met spoelstelsel ofwel WC met geïntegreerd rioolstelsel) • 1843: Hamburg • 1855: Brooklyn • 1865: Londen • 1890: Rotterdam • 1913: Amsterdam • 1928: Eindhoven

  6. Strategie van historicus • Historisch onderzoek → Het vertellen van een ‘academische’ verhaal → historisch onderzoek → het opnieuw vertellen van een ‘academisch’ verhaal → etc. • Historisch Historische onderzoek verhalen Kwalitatieve modellen 3. Historisch Historische onderzoek verhalen (Kwantitatieve modellen)

  7. De WC: een complexe geschiedenis (3) Historisch onderzoek naar en historische verhalen over geïntegreerd rioolstelsel, bijvoorbeeld in: • 1890: Rotterdam • 1913: Amsterdam • 1928: Eindhoven

  8. De ‘academische’ verhalen over het spoelstelsel van Rotterdam in 1890 • Problematische afwatering o.a. door inklinking: Stank en vuil • Verzilting van het grond- en oppervlaktewater: Ranzig drinkwater • Liberale burgemeester: 1845 • Gemeentewet: 1851 • Gemeenteraad: 1851-1890. Gevarieerde debatten • Krachtige ingenieur publieke werken, Rose, plan in 1854: dempen sloten, deels ondergrondse riolen, nieuwe kanalen, betere doorspoeling, drinkwaterleidingnet, etc • Cholera 1848 en 1853 • Hygiënisten ca. 1850 • Gezondheidscommissie 1854 • Snelst groeiende stad midden 19de eeuw • Drinkwaterleiding: 1874 • Krachtige ingenieur publieke werken, De Jongh, plan in 1883 • Spoelstelsel: 1890

  9. De ‘academische’ verhalen over het spoelstelsel van Amsterdam in 1913 • De ‘smerige’ stad: rapportage door commissie (400 pagina’s) in 1797 over stank, afval, kwaliteit van water, lucht en bodem • Problematische afwatering: Verzanding van het IJ • Gemeentewet: 1851 • Gemeenteraad: 1851-1913. Gevarieerde debatten • Vanaf 1855: Dempen van sloten en grachten, deels ondergrondse riolen, doorstroming • Drinkwaterleiding: 1854, particuliere maatschappij • Hygiënisten ca. 1850 • Gezondheidscommissie: 1865 • Cholera: 1866 • Liernurstelsel: 1869 • Tonnenstelsel: 1877 • 1902: Afbouw Liernurstelsel • Spoelstelsel: 1913. • Langzame verdwijning Tonnenstelsel

  10. De ‘academische’ verhalen over het spoelstelsel van Amsterdam in 1913 • De ‘smerige’ stad: rapportage door commissie (400 pagina’s) in 1797 over stank, afval, kwaliteit van water, lucht en bodem • Problematische afwatering: Verzanding van het IJ • Gemeentewet: 1851 • Gemeenteraad: 1851-1913. Gevarieerde debatten • Vanaf 1855: Dempen van sloten en grachten, deels ondergrondse riolen, doorstroming • Drinkwaterleiding: 1854, particuliere maatschappij • Hygiënisten ca. 1850 • Gezondheidscommissie: 1865 • Cholera: 1866 • Liernurstelsel: 1869 • Tonnenstelsel: 1877 • 1902: Afbouw Liernurstelsel • Spoelstelsel: 1913. • Langzame verdwijning Tonnenstelsel

  11. De ‘academische’ verhalen over het spoelstelsel van (Groot-)Eindhoven in 1928 • Willebrord Smits (ca. 1800): Arts voor de armen • 'Volksgezondheidszorg' geen thema, wel armenzorg door individuele artsen en liefdadigheid • Geen structurele, problematische afwatering met Dommel, Gender en Tongelreep o.a. door ligging en zandgrond • 1949: Cholera, 59 slachtoffers. geen effect. • Cholera: 1866, gratis beddenstro, gratis chloorkalk, geen kermis, etc.. 1 Slachtoffer • 1851: Gemeentewet. Verordeningen over vuilnis, mest, schoonmaken van goten en straten, bedroven vlees, etc. Controle problematisch • 'Volksgezondheidszorg' geen thema, wel armenzorg door individuele artsen en liefdadigheid • Rond 1900: De 'smerige' stad • 1902: Gezondheidscommissie → Volksgezondheid • 1905: Drinkwaterleiding • 1920: Gemeentereiniging ook voor beerputten • 1928: Spoelstelsel Factoren: • Ligging en zandgrond: Geen verzilting, geen inklinking, kwaliteit oppervlakte water? • Late bevolkingsgroei • Katholicisme (geen Calvinisme)

  12. De ‘academische’ verhalen over het spoelstelsel van (Groot-)Eindhoven in 1928 • Willebrord Smits (ca. 1800): Arts voor de armen • 'Volksgezondheidszorg' geen thema, wel armenzorg door individuele artsen en liefdadigheid • Geen structurele, problematische afwatering met Dommel, Gender en Tongelreep o.a. door ligging en zandgrond • 1949: Cholera, 59 slachtoffers. geen effect. • Cholera: 1866, gratis beddenstro, gratis chloorkalk, geen kermis, etc.. 1 Slachtoffer • 1851: Gemeentewet. Verordeningen over vuilnis, mest, schoonmaken van goten en straten, bedroven vlees, etc. Controle problematisch • 'Volksgezondheidszorg' geen thema, wel armenzorg door individuele artsen en liefdadigheid • Rond 1900: De 'smerige' stad • 1902: Gezondheidscommissie → Volksgezondheid • 1905: Drinkwaterleiding • 1920: Gemeentereiniging ook voor beerputten • 1928: Spoelstelsel Factoren: • Ligging en zandgrond: Geen verzilting, geen inklinking, kwaliteit oppervlakte water? • Late bevolkingsgroei • Katholicisme (geen Calvinisme)

  13. Model: Technische regime Vijf begrippen: • Evolutie • Technische regime • Transitie (1): Maatschappelijke context (ofwel socio-technisch landschap) • Transitie (2): Actoren en maatschappelijk debat

  14. Een belangrijk aspect van de complexiteit en de ‘trage’ opkomst van de WC met spoelstelsel heeft te maken met het evolutionaire karaker van de technologie.Technologische ontwikkeling is geen lineair proces, maar bijna altijd een proces van variatie en selectie

  15. WC met spoelstelsel als technische regime Maatschappelijke behoefte: WC met spoelstelsel voorziet in behoefte aan hygiëne en volksgezondheid • Wereld der dingen: Toiletpot, waterleiding, riolering, zuivering, kranen, etc. • Wereld der actoren: Gebruikers, nutsbedrijven, wethouder openbare werken, producenten, beroepen, verenigingen, etc. • Wereld der regels en routines: Gemeentelijke verordeningen(o.a. hygiënische voorschriften), hygiënische gedragsregels (gebaseerd op hygiënische waarden, normen, cultuur), ontwerpregels (technische handboeken, vuistregels), etc.

  16. De opkomst van de WC met spoelstelsel als evolutionair proces Technische ontwikkeling is een proces van variatie en selectie: • Variatie en selectie binnen een socio-technisch regime: Incrementele innovaties • Variatie en selectie buiten een dominant regime: Radicale innovaties

  17. Transitie (1): Maatschappelijke context (ofwel het Socio-technisch landschap) Context ofwel achtergrondfactoren: Factoren, waarop de actoren van het regime geen invloed hebben, maar die wel hún gedrag beïnvloeden: • Wetenschap en technologie • Geografische en geologische factoren • Waterstaatssituatie • Demografie • Urbanisering • Religie • Calamiteiten: Cholera • Landelijke politiek: Liberalisme en Thorbecke, ca. 1850 • Nationaal beleid en wetgeving: Gemeentewet van 1851 • Etc, etc

  18. Transitie (2): Actoren en maatschappelijk debat

  19. Transitie: Overgang naar een nieuw regime

More Related