650 likes | 931 Views
TIP FAKÜLTELERİNDE TÜBERKÜLOZ EĞİTİMİ Prof.Dr.Zeki KILIÇASLAN İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi. DÜNYA’ DA TÜBERKÜLOZ. 2012 YILI DÜNYA Toplam TB Olgu: 12.0 Milyon Yeni TB Olgu: 8.6 milyon HIV Pozitif TB : 1.1 Milyon TB Mortalite: 940 Bin
E N D
TIP FAKÜLTELERİNDE TÜBERKÜLOZ EĞİTİMİ Prof.Dr.Zeki KILIÇASLAN İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi
DÜNYA’ DA TÜBERKÜLOZ 2012 YILI DÜNYA Toplam TB Olgu: 12.0 Milyon Yeni TB Olgu: 8.6 milyon HIV Pozitif TB : 1.1 Milyon TB Mortalite: 940 Bin HIV+TB Mortalite: 320 bin DSÖ Dünya TB Raporu, 2103
Global olarak TB İnsidans, Prevelans ve Ölüm oranların değişimi
TÜM Bölgelerde TB İnsidansı Azalıyor Afrika Amerika Doğu Akdeniz Avrupa Güney Doğu Asya Batı Pasifik DSÖ Dünya TB Raporu, 2103
Dünya’ da Tüm olgular için tahmin edilen (siyah) ve bulunan(yeşil) TB insidansı,1990-2012 Olgu Bulma % Hedef: % 70 %66 %38-43
10000 1000 Incidence/million/yr 100 10 Elimination 16%/yr Global Plan 6%/yr Current trajectory 1%/yr 1 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Year ELİMİNASYON MÜMKÜN MÜ?
Eliminasyon gerçekten hedefleniyorsa. Sorunlar çok.! • Para garanti değil. • Beklenen olguların sadece % 66’ i bildiriliyor. • Afrika’ da TB/HIV major etkiye sahip. • MDR-TB yükü eski Sovyet ülkelerinde , Çin’de Hindistan ‘da ciddi. • Sağlık sistem, hizmet ve politikaları yetersiz. • Devlet dışı kuruluşlar yeterli işbirliği içinde değil. • Toplumlar bilgisiz, katılımsız,hareketsiz durumda. • 8. Yeni tanı, tedavi araçları için araştırmalar daha yeni başladı.
DSÖ Stop TB Stratejisi *Bütünüyle sağlık sistemini güçlendirilmesinin önemi. *Hastaların az bir kısmı Program dahilinde tanı tedavi alıyor. Tüm hizmet sunan kurumların (özel sektör) iyileştirilmesi gerekli. Tıp eğitiminin önemi !! Mario C Raviglione, Mukund W Uplekar Lancet 2006; 367: 952–55
TB Kontrolünde Hekimlerin Öncü Rolü-1 • Bir çok ülkede TB doğru tanı ve tedavi edilememekte. • Tek neden kontrol programının yetersizliği değil. • Hekimler tanı, tedavi ve takip konusunda yetersiz.
58 Çalışma’ da ortalama TB tanı Gecikmesi. Ülke Yıl Hasta Geç. Hekim Geç. Toplam Geç.
58 Çalışma’ da ortalama TB tanı Gecikmesi. Ülke Yıl Hasta Gecik. Hekim Gecik. Toplam Gecik
Tüberküloz’ da Tanı/Tedavi Gecikmeleri Türkiye’de tüberküloz hastalarında tanı ve tedavi gecikmeleri yüksek. (1,2) 1.Yurdakul A S, Çalışır H C, Uçar N, Ögretensoy M. Solunum Hastalıkları 2000; 11: 2.Yılmaz A, Boga S, Sulu E, et al. Respir Med 2001; 95: 802–805.
Tüberküloz’ da Tanı/Tedavi Gecikmeleri VSD’ye 2012 yılında kayıtlı 104 tüberküloz hastasının tümü çalışmaya alındı. Hasta gecikmesi ; 37,5±80,2 Doktor gecikmesi ; 76,7±125,3 Toplam gecikme;114,3±142,9 gün BİR VEREM SAVAŞI DİSPANSERİ KOHORTUNDA TÜBERKÜLOZ HASTA VE DOKTOR GECİKMESİ* H. Betül Abdüloğlu1, Yasemin Soysal1, Adeviye Pelin Uz1, Şeref Özkara2 TUVSDF, TB Kongre, 2014, Antalya
HİNDİSTAN’DA HEKİMLERİN TB BİLGİSİ 3956 pratisyen hekim içinden randomize seçilen 296 hekim.
HİNDİSTAN’DA HEKİMLERİN TB BİLGİSİ 3956 pratisyen hekim içinden randomize seçilen 296 hekim.
HEKİMLER’ DE TB BİLGİ DÜZEYİ Pakistan’ da yeni mezun hekimlerin (n:460) sadece % 5’ i tüberkülozlu hastalara Ulusal Tüberküloz Kontrol Programına uygun tedavi yazabilmekte.
Türkiye’ de TB Eğitim/Bilgisi-2 Yeni olgularda doğru tedavi seçimi : % 30,8 (208 hekim) Physicians' approachtothediagnosisandtreatment of tuberculosis in Afyon, Turkey Cirit M, Orman A, Unlu M. (2003)
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye ASM de çalışan 53 hekimden 38 katılımcı. % 65 i 45 yaş ve üzerinde % 73 ü 18-23 yıllık hekim % 87’si Pratisyen Mezuniyet sonrası TB eğitim etkin katılan; % 65.8 1.H.Karadeniz Mutlu Sted, 2013
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye DOTS ‘ u duymuş ; % 89,5 Kesintisiz ilaç almaya sağlama amacı hakkında bilgi ; % 80 DOTS uyguluyorum ; % 75.7 Bir yakını evde içiriyor ; % 81.3 Kendine veriyorum evde içiyor ; %9.4 Bazen yakını bazen ben ; % 6.3 Kendim içiriyorum : % 3 1.H.Karadeniz Mutlu Sted, 2013
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye Tanı’ da bakteriyoloji önemi ; % 68 , 4 Yeni hastada tedavi süresi ; % 44,7 Tedavi Terk nedir(2 ay) ; % 47 Toplumda En etkili TB kontrol hasta tanı/tedavi/takip ; % 15.8 1.H.Karadeniz Mutlu Sted, 2013
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye DGTS'un tanımını ; %81.5 Tüberküloz tedavisinde DGTS'nin amacını; %78.5'i DGTS'nin stratejilerini; %1.5'i Hastaya ilaçların kimin vereceğini; %35.4‘ü Bursa da 65 pratisyen Aile hekiminden; Bursa'da Çalışan Pratisyen Hekimlerin DGTS Hakkındaki Bilgi ve Tutumları Dilber YILMAZa, Dr. Esma Ceylan CANTEPEa, Dr. Arzu Ertem CENGİZa, Dr. Funda COŞKUNa, Dr. Mehmet KARADAĞa Turkiye Klinikleri Arch Lung 2010;11(1):1-4
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye Gölcük ilçesinde görev yapan 43 pratisyen hekim; Tüberküloz solunum yoluyla bulaşır ; % 93 Kesin tanı için ARB pozitifliği gerekir ; % 95.4 Akciğer tüberkülozu bulaştırıcıdır ; %67.7 Bulaşma zincirinin kırılmasında erken tanı ve tedavinin önemi: % 58.1 Yeni TB Hastalarında başlangıç tedavinin HRZE olduğu % 18.6 Anti TB tedavi başladıktan sonra bulaştırıcılın kaybolması % 18.6 Ülkemizde TB İnsidansı (25/100.000) % 11.6 GÖLCÜK VEREM SAVAŞI DİSPANSERİ HİZMET BÖLGESİNDEKİ PRATİSYEN HEKİMLERİN TÜBERKÜLOZ HASTALIĞI KONUSUNDA BİLGİ, TUTUM VE YAKLAŞIMLARI Azime ÖZER TUVSDF, TB Kongre, 2014, Antalya
HEKİMLERİN BİLGİ DÜZEYİ 22 Yüksek insidanslı ülkeden 34 uygun düzeyde araştırma Özel sağlık kurumu çalışanlarının TB bilgi/tutumları Ulusal TB Kontrolü Kılavuzu esas alınırsa TB bilgisi konusunda büyük eksiklik var. Hasta sevk-Tedavinin izlenmesi-kayıt-Olgu takibi konularında sistematik uygulama yetersizlikleri var.
96 TB Hastanesinde veya “Dispanserde” çalışan Hekimler-Rusya
Hekimlerin TB ve TB Kontrolü Konusunda Bilgi ve Tutumları- Türkiye 2012 Yılında 103 Dispanser hekimi. Ortalama 27 ay VS Dispanserinde çalışmış. TB tanı/tedavi/kontrolü konusunda sorular Doğru cevap oranı ; % 62.3 VEREM SAVAŞI DİSPANSER HEKİMLERİNİN EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ Şeref ÖZKARA TUVSDF, TB Kongre, 2014, Antalya
Kolombiya İntörnlerin Tüberküloz bilgisi .1986 da 21 , 1996 10 Tıp Fakültesi Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236
Cezayir • 1963-1973 Geleneksel eğitim • 1974 –Araştırmalar öğrencilerin ancak % 30’nun TB tanı-tedavi problemlerini çözebildiğini göstermiş. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236
TIP ÖĞRENCİLERİNİN TB BİLGİSİ İran’ da son sınıf Tıp Öğrencileri. Journal of Epidemiology and Global Health (2013)
TIP ÖĞRENCİLERİNİN TB BİLGİSİ Roma’ da 220 5. sınıf Tıp Öğrencisi Doğru cevap oranları Epidemiyoloji ve kontrol ; % 63.5 Tanı ; % 54.1 Tedavi ; % 45.7 Laurenti.P.Med Sci Monit, 2013; 19: 865-874
TIP ÖĞRENCİLERİNİN TB BİLGİSİ Çin’ de Tıp Öğrencileri Semptomları bilme oranı Bulaşma konusu. Zhao Y BMJ Open 2013;3:e003454
TIP ÖĞRENCİLERİNİN TB BİLGİSİ Çin’ de Tıp Öğrencileri Ücretsiz Tedavi DGTS Zhao Y BMJ Open 2013;3:e003454
TB Kontrolünde Hekimlerin Öncü Rolü-2 • Hekimler yetersizse Stop-TB stratejisi başarısız olacaktır. • TB Halk sağlığı sorunudur önceliklidir. • Tıp Fakülteleri sorumluluk almalıdır.
Geleceğin Hekimleri • İyi Sağlık hizmeti sunucusu. • Doğru karar verici. • Sağlık için yaşam stili değişikliklerini öncüsü. • Toplum lideri. • Yönetici. “ 5 yıldızlı doktor” . Doctors for Heaalth. Document WHO/HRH/96.1 Boelen C, Frontline of tomorrow,10994, World Health, 5 Sept
Eğitim Stratejileri • Ardışık Klasik-eğitici için kolay- kopuk bilgilenme. • Tam entegre Modüler eğitim-Öğrenciler için optimal- Okullarda reorganizasyon ve kurumsal değişiklik ister. • Yarı entegre
Değerlendirme • Klasik teorik sınav TB hastalığını ve(belki TB Kontrolünü !)içerir. Yeni yönelimler. Tutum ve klinik becerilerin ölçülmesi. OSCE (Hedefe göre yapılandırılmış klinik sınav).
FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİ Japonya’da 80 tıp eğitim kurumunun 58’ inde ( % 72) tüberküloz servisi (koğuşu) yok. [Education and training for tuberculosis in medical schools and in hospitals. Kekkaku. 1998 Jan;73(1):17-35.
TIP ÖĞRENCİLERİNİN TB BİLGİSİ ABD-Kalforniya Eğitimi boyunca latent veya Aktif TB hasta bakım deneyimine sahip olma oranı,%
FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİİtalya • Tüberküloz eğitimi Mikrobiyoloji 3. Yıl Patoloji 3. Yıl. Enfeksiyon Hastalıkları 4. Yıl. İç Hastalıkları 4. Yıl. Halk Sağlığı 6. Yıl. Pratik sınav yok.
FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİ AVUSTURALYA-NORVEÇ-İNGİLTERE ORTAK ARAŞTIRMA Organizasyon ve eğitimin içeriği (n:25) • Farklı disiplinlerde aralıklı dersler 20 • Tam entegre modüler eğitim 1 • Kesin değil 3 • Hiç biri 1 Gelişmekte olan ülkelerde TB kontrolü 0 Eğitim kapsamı (n.20) Yeterli 9 Yetersiz 11
Tıp fakültelerine alınan öğrenci sayılarında yıllara göre değişim,1975-20103 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007 2010 2012 2013
Tıp Fakültelerinde Tıp Eğitimi-Türkiye,2014 2010 yılına göre toplam kontenjanların % 50 alan 21 T.Fakültesi
Tıp Fakültelerinde Tıp Eğitimi-Türkiye,2014 21 Tıp Fakültesi Göğüs Has.Stajında Ortalama TB Teorik Ders saati; 3.5 (2-8) Hasta Başı TB eğitim uygulayan birim % 57 Verem Savaş Dispanseri % 33 Halk Sağlığı Stajında TB eğitimi % 33
Türkiye’ de Tıp Eğitimi/Bilgisi-2 İstanbul Tıp Fakültesi. 1998-2000 yılları sınavı soruları DSÖ’ nün TB eğitimi için belirlediği 23 hedeften sadece 9’ u kapsam dahilinde. Soruların % 77.8’ i klinik-radyolojik bulgular-ilaç bilgilerini içermekte. Smear okuma yetersiz. Evaluation of undergraduate training on tuberculosis at Istanbul Medical School. Z. Kilicaslan, E. Kiyan, F. Erkan, M. Gurgan, N. Aydemir, O. Arseven.INT J TUBERC LUNG DIS 7(2):159–1642003
Tıp Fakültelerinde Tıp Eğitimi-Türkiye,2014 21 fakültede 166 TB sınav sorusunun konu dağılımı İlaçlar/Ted.Rej/Y.Etki : % 33 Tanı/Klinik/Radyoloji % 17,5 Patogenez/Mikrobiyoloji % 12,7 PPD % 11.4 TB Kontrol % 6 Profilaksi % 5,4 Yayma (+) önemi % 3,6 Olgu Tanımları % 3
Filipinler Geleneksel eğitim değiştirilmiş. • Son yılda TB kursu.(İç Hast-Çocuk-Halk Sağlığı ortaklığı). 1. Tüberkülozlu hasta temelinde Tanı-tedavi-ARB-PPD-İlaç uyumu-Akciğer grafisi-temaslı taraması. 2.Toplum temelinde-TB eğitimi-BCG-Olgu bulma. 3.Problem temelinde TB’ un önlenmesi ve yönetimi. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236
VİETNAM Ho Chi Minh City Universitesi • 3. Sınıf 3 saatlik kurs Patoloji-Klinik-Epi-Tanı-DOTS-UTKP-Sağlık entegrasyonu • 6. Sınıf. 6 saatlik kurs. Bir mahallede veya köyde DOTS uygulaması TB&HIV. UTKP-Bilimsel temelleri. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236