Download
1 / 20
E N D
گابیون بندي • از نظر تاریخی واژه گاعبارت ایتالیائیبمفهوم قفس بزرگ می باشد که خودبه Gabbiaبرگرفته از واژه اْیتالیائیبه Caveaمفهوم بزرگو لغت لاتینیمعنی قفس است. اولین کاربردهايگابیون در مصارف نظامی بوده است و قفسهاي بزرگی ساخته و ازسنگ و گل پر شده و جهت حفاظت از ابنیه ، تجهیزات و ابزارالاتنظامی بکار گرفته می شده است . البته در مصر باستان و براي پیشگیرياز خسارات رود نیل بهنگام طغیان نیز از چوب قفسه هائی ساخته و پساز استقرار آن در حاشیه رودخانه ها در فصل کم آبی آنها را از سنگپرمی کردند تا بهنگام طغیان مانعپیشروي آب و ضرر و زیان ناشی ازآن گردیده و یا آنرا حداقل نمایند. • این روش همچنان در نقاط مختلف دنیا و از جمله مزارع برنج حاشیه رودخانه ها در شمال ایران مرسوم بیون برگرفته از یک (Gabionne) است.
بیشترین کاربرد گابیون در فعالیتهاي مهندسی استفاده از آن جهت پیشگیري و محدود کردن فرسایش خصوصاً حفاظت حاشیه رودخانه ها و ساحل در مقابل فر سایشهاي ناشی از طغیان آب و سیل است . • سایر کاربردهاي گابیون عبارتند از : - دیوار حائل - دیواره سیل بند موقت - جدا سازي لاي و لجن ازرواناب سطحی - کاربرد در سدهاي کوچک و یا موقت - کاهشانرژي و فشار جریان آببر روي سازه هاي ضعیفتر
- شار جریان آببر روي سازه هاي ضعیفتر - ایجاد سکوهاي ماهیگیري در - اطراف رودخانه هاي کوچک • گابیونها مزایاي زیادي دارند که بطور خلاصه عبارتند از : - قابلیت شکل پذیري زیاد و مدولار شدن - مزیت بسیار بالاي گابیونها نسبت به سازه هاي صلب قابلیت تغییر - شکل و انطباق با حرکتزمین بستر در آنهاست - مستهلککننده انرژي جریان هاي آبی - قابلیت افزایش مقاومت در گابیونها که به مرور زمان و با نشست گل و لاي در آنها و رشد گیاهان و درخت اتفاق می افتد علاوه بر تقویت مجموعه گابیون همخوانی و انطباق زیادي با طبیعت ایجاد می نماید و باینطریق اراضی از بین رفته احیا می گردند. - گابیونها همچنین در مناطقی که احتمال ریزش سنگ از کوه و یا صخره ها وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرند .
کاربردها تصاویر زیر برخی از کاربردهاي متداول این سازه ها را نشان می دهد.
ویژگی ها : • مهمترین ویژگی مورد نظر در گابیون بندي استفاده از توري هاي انعطاف پذیر با مقاومت و طول عمر بالا و البته قیمت مناسب است. استفاده از آهن نرمه در این سازه ها به جهت آنکه خیلی زود زنگمی زنند متداول نیست. امروزه ترجیح داده می شود از آلیاژهاي ترکیبی که مقاومت بیشتري در برابر زنگزدگی و خوردگی دارند استفاده شود. انواع آهن گالوانیزه نیز عمر محدودي داشته و با توجه به شرایط محیطی دو و یا (PVC Coated Gabion) امروزه توري هاي روکش دا چند لایه نیز تهیه و مورد استفاده قرار می گیرد . در شرایطی که از گابیون گالوانیزه معمولی استفاده می شود پوشاندن سطح نهائی کار توسط بتن توصیه نمی گردد زیرا میل ترکیبی شدیدي بین قلیائی هاي بتن و آهن گالوانیزه وجود داشته و از عمر گابیون کاسته می گردد ، علاوه بر آن امکان مشاهده و ترمیم گابیون از بین میرود. ضمناً باید توجه نمائیم که وجود منافذ در سطح فوقانی گابیون بندي باعث می شود که این سازه با نفوذ دادن آب بعنوان کاهش دهنده عمل کند و پوشاندن سطح فوقانی در انرژي آب عمل موجب هدایت آب پر انرژي به پائین دست خواهد بود. در کنار این موارد باید رسوب ریزدانه هاي سیلاب در داخل گابیون بندي را که بتدریج افزایش یافته و با رشد گیاهان موجبات تقویت و استحکام هر چه بیشتر این سازه را فراهم می آورد را نیز از نظر دور نداشته باشیم.
گابيون (سبد سنگی) • يک راه خوب که سنگهای زياد کوچک به يک ساختمان بزرگ تبديل ميگردد. • اينها سبدهای سنگينی سيمی اند که ذريعه سنگها پر ميگردد و در فعاليتهای مختلف تحفظ خاک مورد استفاده قرار ميگيرند که اين روش به سطح جهانی مورد استفاده قرار گرفته است.
پروژه ه های اجرا شده با سازه های سنگی در ضمینه آبخیزداری • الف - عملیات مکانیکی اين گونه عمليات بر اساس كاربري خاص اراضي در عرصه هاي آبخيز استان طراحي و اجرا مي شود. برخی از این روش ها موجب كاهش طول شيب دامنه ها و تعدادي نيز موجب حذف شيب دامنه ها مي گردد. ازآنجا كه شيب و طول آن طبق مدل فرسايش جهاني (Usle) در كاهش ميزان فرسايش خاك موثراست اجرای این پروژه های آبخیزداری در کاهش فرسايش و رواناب تاثير گذار خواهد بود.
این پروژه ها شامل • بندهای خشكه چین بندهاي خشكه چين از سنگ هاي زاويه دار كه به صورت خشكه چين بر روي هم قرار مي گيرند ساخته مي شود. اين گونه سازه ها به علت ناپايداري سنگها تا ارتفاع يك متر از بستر طراحي و اجرا مي شوند و كاربرد محدودتری دارند و به دلیل انعطاف پذيري مناسب این نوع سازه ها در آبراهه هاي كم اهميت كه ميزان دبي آنها از مقدارمشخصی بیشتر نمی شود ساخته مي شوند. ميزان خلل و فرج موجود در فضاي بين سنگها همانند بندهاي توري سنگي بوده و لذا براي تله اندازي رسوبات دانه درشت بيشتر كاربرد خواهند داشت.
بندهای توری سنگی ( گابیون ) بندهاي توري سنگي جزو سازه هاي عرضي محسوب شده و برای رسوب گذاري طراحي و اجرا مي شوند. اين گونه سازه ها با استفاده از سنگ و توريهاي گالوانيزه ساخته شده، داراي انعطاف پذيري مناسبي هستند و به علت داشتن تخلخل (فضاي خالي بين سنگها) در مواقع سيلابي حالت غوطه وري دارند. بندهای توری سنگی به علت سادگي و اجراي آسان، كاربرد زيادي در پروژه هاي آبخيزداري دارد، اما علی رغم سهولت در ساخت و انعطاف پذيري سازه ها در صورتي كه از لحاظ مكان يابي و يا طراحي مشكل داشته باشند، به راحتی آسيب خواهند ديد.
بندهای سنگی ملاتی • با توجه به اینکه بندهاي سنگی ملاتی ملاتي از مصالح سنگ و سيمان ساخته مي شوند نسبت به بندهاي گابیونی تا ارتفاع مشخصي (3 متر ارتفاع مفيد) پرهزينه تر هستند، اما در صورتي كه ارتفاع بندها افزايش يابد هزینه های ساخت آنها کاهش خواهد یافت. اين گونه سازه ها نسبت به بندهاي گابیونی داراي انعطاف پذيري كمتري هستند به همین دلیل برای اجرا در مناطقي كه داراي ساختار زمين شناسي و خاك شناسي سستي هستند مناسب نخواهند بود. بندهاي ملاتي نيز همانند بندهاي گابيون درعرض آبراهه ها ساخته مي شوند و تاثيرگذاري آنها مشابه بندهاي توري سنگي است با اين تفاوت كه به دلیل نبود خلل و فرج در بندهاي ملاتي رسوبات ريزدانه امكان تله اندازي خواهند داشت، بنابراین در حوزه هاي آبخيز با رسوبات بار كف نسبتاً زياد و يا آبراهه هايي كه داراي فرسايش كناره اي و فرسايش بستر باشند، بندهاي توري سنگي كاربرد مناسبتری خواهند داشت.
بندهای خاكی و توركینست اين گونه سازه ها كه با مصالح خاكي ساخته مي شوند در صورتيكه تا ارتفاع مفيد 5 متر اجرا شوند از نظر رسوبگيري اهميت خواهند داشت اما اگر ارتفاع مفيد آنها بين5 تا 15 مترباشد بیشتر از نقطه نظر ایجاد تاخير در رواناب و ذخيره ی آب مد نظر خواهند بود. به هر حال استفاده از بندهاي خاكي با ارتفاع كمتر، در پروژه هاي آبخيزداري متداولتر است. بندهاي خاكي به علت دارا بودن خصوصيات ويژه، سرريزهاي متفاوتي دارند بنابراین نصب سرريز اضطراري در آنها كه براي عبور جريانهاي سيلابي در نظر گرفته مي شود ضروري خواهد بود. مصالح مورد نياز بندهاي خاكي از مواد بستر آبراهه ها یا منابع نزدیک تامين می شود. توركينست ها نيز همانند بندهاي خاكي از مصالح مواد بستر ساخته مي شوند، با اين تفاوت كه مقطع طولي آنها مستقيم نبوده بلكه بر حسب شرايط محلي انحنا دارد. توركينست ها علاوه بر تله اندازي رسوب، ذخيره ی آب را نيز در پي دارد در حالي كه بندهاي خاكي با ارتفاع مفيد بيش از 5 متر بيشتر جنبه ی تاخيري خواهند داشت .
