EEN LES VAN DE GANZEN

2. Een zaak van iedereen, een taak voor iedereen!GOK³- I2008 -2011Informatieronde voor doorstartende GOK – scholen

3. EEN LES VAN DE GANZEN AUTEUR ONBEKEND

4. Heb jeje ooit afgevraagd waarom ganzen in een V - formatie vliegen?

5. Elke vogel die met zijn vleugels wappert, zorgt voor een opwaartse kracht voor de vogel die volgt. In een V - formatie krijgt de hele groep tenminste 71% meer vliegbereik dan wanneer elke vogel alleen zou vliegen.

6. Wanneer een gans buiten de formatie raakt voelt hij plotseling de moeizame vooruitgang en de weerstand van het alleen vliegen… …en voegt zich snel weer in de formatie.

7. Net zoals ganzen… …kunnen mensen die een gezamenlijke richting en gemeenschapszin delen sneller en gemakkelijker komen waar ze willen zijn dan zij die het alleen proberen te doen.

8. Als een gans vermoeid raakt roteert hij terug in de formatie en een andere gans vliegt dan voorop. Als mensen net zoveel verstand hadden als de ganzen, zouden zij beseffen dat hun succes uiteindelijk afhangt van het samenwerken als team, om de beurt de moeilijke taken verrichten en het leiderschap delen.

9. Ganzen achter in de formatie gakken om de anderen voor hen aan te moedigen sneller te gaan. Het is belangrijk dat ons “gakken van achteren” bemoedigend is. Anders is het alleen maar gesnater.

10. Als een gans ziek of gewond wordt,verlaten twee andere ganzen de formatie en gaan mee naar beneden om te helpen bescherming te geven. Ze blijven bij het ongezonde lid van hun groep totdat die weer vliegen kan of sterft.

11. Daarna gaan ze weer verder met een andere formatie die voorbij komt, of proberen ze hun eigen formatie in te halen. Laten wij ook zo bereid zijn om offers te brengen, zodat wij zulke vrienden waard zijn als wij door een moeilijke tijd gaan.

12. JE HOEFT GEEN WETENSCHAPPER TE ZIJN... …om te leren van de natuur; je moet alleen maar lang genoeg stil staan om te observeren en de wonderen aan je te laten openbaren.

13. “Vraag het vee hiernaar, het zal je onderrichten, vraag de vogels in de lucht, ze zullen het verkondigen. Of spreek tot de aarde, ze zal je onderrichten, het wordt je verteld door de vissen van de zee. Wie weet van al deze dingen niet: de HEER heeft ze tot stand gebracht. Want in zijn macht is de ziel van al wat leeft, in zijn macht de adem van het menselijk geslacht.” JOB 12:7-10 IEMAND “VROEG” HET DE GANZEN…

14. Materiaal ter beschikking op website van DPB Gent - http://www.kogent.be - “Sitemap” - Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst (DPB) - Basisonderwijs - “Leergebieden” - “GOK”

16. Doelstellingen • Zicht krijgen op de planning van en de verwachtingen van GOK³- jaar I. • Het verschil tussen GOK en Zorg kunnen verwoorden. • Uit verschillende methodieken kunnen kiezen om bij aanvang van de 3de GOK - cyclus een kwaliteitsvolle en volledige beginsituatie - analyse te kunnen maken. • Weten hoe men de beginsituatieanalyse GOK aanpakt. • De GOK - werking koppelen aan prioriteiten die het schoolteam zich aanmeet.

17. Stand van zaken in de GOK³: aantal scholen in Bisdom Gent (1)

18. Stand van zaken in de GOK³: aantal scholen in Bisdom Gent (2)

19. Stand van zaken in de GOK³: lestijden in het Bisdom Gent (3)

20. Hoe het begon! Op 28 juni 2002 keurde de Vlaamse regering het Decreet betreffende gelijke onderwijskansenI (GOK) goed. Daarin werd ondermeer geregeld dat scholen aanvullende lestijden zouden krijgen voor het uitwerken van een geïntegreerd ondersteuningsaanbod vanaf het schooljaar 2002-2003 (Hoofdstuk : VI van het decreet). In datzelfde decreet werd ook reeds aangegeven dat scholen vanaf het schooljaar 2003-2004 aanvullende lestijden zouden krijgen voor het voeren van een zorgbeleid. (Hoofdstuk VII van het decreet). Alles is m.a.w. geregeld via het Decreet gelijke onderwijskansen - I. Het decreet werd in verschillende fasen uitgevoerd. Fase 1 , de toekenning van aanvullenden lestijden geïntegreerd ondersteuningsaanbod, wordt geregeld via de omzendbrief ‘Het gelijke onderwijskansenbeleid voor het basisonderwijs van 21/01/2003 met als referentie: BaO/2003/01. Fase 2, het toekennen van aanvullende lestijden voor het voeren van een zorgbeleid via puntenenveloppen, wordt gerealiseerd via de omzendbrief: ‘Hertekening onderwijslandschap basisonderwijs’ van 18/04/2003 met als referentie: BaO/2003/02.

21. Het decreet GOK • Recht op inschrijving • De werking van de lokale overlegplatforms De commissie inzake leerlingenrechten • Geïntegreerd ondersteuningsaanbod

22. Omzendbrief GOK Doelstellingen GOK: • Uitbouw van een onderwijs-praktijk (= kwaliteitsbeleid) die rekening houdt met de taalachterstand en de diversiteit van iedere leerling. • Uitbouw van een krachtige leeromgeving, waarin geen uitvallers zijn. • Bevorderen van de leer - en ontwikkelingskansen van kansarme leerlingen. Onderwijsachterstand van kansarme autochtone en allochtone leerlingen proberen wegwerken. • Vermijden van uitsluiting, segregatie en discriminatie • Bijdragen tot de sociale cohesie. Bevorderen van een betere integratie van kansarme autochtone en allochtone leerlingen.

23. Omzendbrief GOK Doelgroep GOK: • Autochtone en allochtone kansarme kinderen in het gewoon basisonderwijs die omwille van hun sociale, culturele economische omstandighedenleer - en ontwikkelingsmoeilijkheden ervaren of risico lopen in een achterstandspositie te raken • Alle leerlingen

24. Belangrijke accenten GOK • Vermijden dat de kloof tussen kinderen uit kansarme gezinnen en kansrijke gezinnen vergroot. • Denken over omgaan met kansarmoede binnen de school versterken. • Focus sterk leggen op school als organisatie eerder dan op de individuele doelgroepleerlingen. (3 niveaus) • Preventieve werking naar álle kinderen, rekening houdend met hun verscheidenheid.

25. Filmfragment “Het oudercontact” • DVD “Over Ons Kijken” • Pedagogisch dossier

26. Toekenning GOK – lestijden voor 3 schooljaren Minstens 10% leerlingen tellen die aan de gelijke kansenindicatoren voldoen De gelijke kansenindicatoren zijn de volgende: • het gezin leeft van een vervangingsinkomen • de leerling wordt tijdelijk of permanent buiten het eigengezinsverband opgenomen • ouders behoren tot de trekkende bevolking • de moeder is niet in het bezit van een diploma secundair onderwijs • thuistaal is niet het Nederlands OPGELET: de laatste indicator kan enkel meetellen in combinatie met één van de vier andere. Bewijs : De school peilt via een “verklaring op eer” van de ouders naar de taal die het kind thuis spreekt en naar het opleidingsniveau van de moeder. De gegevens van de andere drie indicatoren haalt het ministerie van onderwijs uit bestaande databanken.

27. Opvragen van leerlingenkenmerken (1) 1 september 2008: omkadering (GOK – lestijden) • het gezin leeft van een vervangingsinkomen, • de leerling is thuisloos, • de ouders behoren tot de trekkende bevolking, • de moeder is niet in het bezit van het diploma secundair onderwijs, • de thuistaal is niet het Nederlands.

28. Opvragen van leerlingenkenmerken (2) 1 september 2008: het nieuwe financieringssysteem (werkingsmiddelen) • de thuistaal (en taalgebruik), • het opleidingsniveau van de moeder, • het recht hebben op een schooltoelage (=studietoelage), • het wonen in een bepaalde buurt (statistische sector).

29. Atlas van achtergestelde buurten in Vlaanderen en Brussel http://geo.kuleuven.be/geography/projects/atlasdeprivednbh/images/Atlas_lay-out.pdf

30. Opvragen van de leerlingenkenmerken (3) • Vanaf 01/09/2011 zal echter ook voor de berekening van de omkadering van de scholen gebruik gemaakt worden van de indicatoren van het nieuwe financieringssysteem. • Als overgangsmaatregel is dus een derde en laatste GOK-cyclus voorzien (2008-2011). • Daarna zijn de GOK – middelen begrepen in de reguliere financiering.

31. Voorwaarden • Elk schoolteam kiest doelstellingen op basis van de eigen beginsituatieanalyse • Schooljaar 2008-2009 : 1ste trimesteruitschrijven van een gelijke kansenbeleid = GOK – actieplan + visietekst GOK • Schooljaar 2009-2010 : 2de trimesteruitvoeren van een zelfevaluatie • Schooljaar 2010-2011 : externe controle door inspectie

32. 6 thema’s • preventie en remediëringvan ontwikkelings- en leerachterstanden • socio - emotionele ontwikkeling • taalvaardigheidsonderwijs • leerlingen - en ouderparticipatie • omgaan met diversiteit • doorstroming en oriëntering

33. 3 clusters • ontwikkelings- en leerachterstanden remediëren en leerwinst realiseren • de taalvaardigheid bij leerlingen bevorderen • een positief zelfbeeld en sociale competentie bij leerlingen stimuleren

34. De zes thema’s verkennen • Bijlage 6 bij omzendbrief GOK • Kadertekst thema • Webschema thema • Algemeen instrument voor een analyse van de beginsituatie

35. Jaar 1: 2008 – 2009 (1) De school maakt een volledige en kwaliteitsvolle beginsituatieanalyse. VOLLEDIG: kwaliteitsindicatoren vanuit de 6 thema’s KWALITEITSVOL: - vanuit relevante bronnen - met het hele team Keuze: ten minste 2 thema’s of 1 cluster

36. Jaar 1: 2008 – 2009 (2) • Elke school legt op basis van deze beginsituatieanalyse voor zichzelf vast : - Welke concrete doelstellingen kiezen we op het vlak van leerlingen, van leerkrachten en van de school? - Op welke manier zij deze doelstellingen wil bereiken (= GOK – actiepunten) - Op welke manier zij in de loop van 2009 - 2010 (2de trimester) zich gaat evalueren • Uitschrijven van visietekst GOK + GOK - actieplan • Wat na de eerste trimester? GOK - actieplan voor trimester 2 en 3 uitvoeren

37. Jaar 2: 2009 - 2010 Uitvoeren van GOK - actieplan jaar 2 Uitvoeren van de zelfevaluatie in trimester 2 1. De school gaat na of de gegevens verzameld en geanalyseerd werden m.b.t. de vooropgestelde doelen. 2. De zelfevaluatie resulteert in voorstellen voor verbetering van de eigen werking en in eventuele bijsturingen 3. De zelfevaluatie wordt ter kennisgeving voorgelegd aan de schoolraad

38. Jaar 3: 2010 - 2011 Uitvoeren van GOK – actieplan jaar 3 Controle door de inspectie : 1. Was de beginsituatieanalyse voldoende kwaliteitsvol en volledig ?2. Is de keuze van de gelijke kanseninstrumenten en de doelstellingen voldoende verantwoord in functie van deze analyse ?3. Werden de gelijke kanseninstrumenten uitgebouwd en de doelstellingen effectief bereikt ? 4. Werd de zelfevaluatie kwaliteitsvol uitgevoerd ?

39. Doelstellingen op drie niveaus • Leerlingenniveau: - streven naar een optimale ontplooiing van al de leerlingen - bijzonder veel aandacht voor de kwetsbare leerlingen • Leerkrachtniveau: - streven naar krachtige leeromgevingen - professionaliseren van leerkrachten • Schoolniveau: - streven naar betrokkenheid van het volledige team - organiseren van overleg - optimaliseren van de teamwerking

40. SMART – PRINCIPEDe doelen zoals het een “SMARTJE” past, inpasbaar in de gewone schoolwerking

41. MAGIE – PRINCIPEAnders gezegd, de doelen moeten MAGIE hebben

42. Schoolontwikkeling implementatie adoptie incorporatie

43. Het GOK - prioriteitenmuurtje

44. Kwaliteitsster GOK

45. Een stap dichter naar gelijke kansen • Als ze verschillende thema’s niet langer als afzonderlijke domeinen opvat en in afzonderlijke acties vorm geeft • Als ze de achterliggende principes van elk thema geïntegreerd toepast in klas – en schoolpraktijk • Als de integratie van de thema’s leidt naar het besef dat bevorderen van gelijke kansen het pure handelingsniveau overstijgt en in essentie neerkomt op een bepaalde houding: een absolute gerichtheid op de leerling (zowel op het cognitieve, als op het socio – emotionele, het affectieve en het sociale vlak) • Kunnen innemen van het leerlingperspectief door alle actoren op de school en doorheen het hele schoolcurriculum: dat is het ultieme doel van het gelijke onderwijskansenbeleid

46. Een zorgzame school • Een opdracht voor het hele team! • Werk maken van een geïntegreerd zorgbeleid • Het vademecum “Zorgbreed Werken” stroomlijnt de verantwoordelijkheid van elke teamlid • Een zorgcontinuüm dat gaat van algemene zorg in de klas tot zorg die de school overstijgt

48. Kwaliteitscirkel GOK 1.Leerlingen 8. Kansengelijkheid 2. Kwaliteit 7. Kwaliteit onderwijs verhoogd ? Lln. Lln. 3. GOK Is er beweging ? 6.Effect? Lkr. doelstellingen Lkr. School School 5. Acties 4. GOK uitgevoerd ? acties 21 - 10 - 2003 zelfevaluatie GOK 2

49. Kwaliteitscirkel GOK 1.Leerlingen 8. Kansengelijkheid 2. Kwaliteit 7. Kwaliteit onderwijs verhoogd ? lln lln 3 GOK - Is er beweging ? lk doelstellingen lk school school 5. Acties 4. GOK - uitgevoerd ? acties 21 - 10 - 2003 zelfevaluatie GOK 2 BEGINSITUATIE ANALYSE INTERNE EVALUATIE 6.Effect ? UITVOERING VAN DE ACTIES

50. De kortere weg – De kleine cirkel