1 / 71

Doç. Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2009

ORGANİZMADAKİ MİNERALLER VE ELEKTROLİTLER: YAPILARI, SINIFLANDIRILMALARI VE GENEL ÖZELLİKLERİ (2 saat). Doç. Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2009. Sodyum (Na) Potasyum (K) Klor (Cl) Magnezyum (Mg) Kalsiyum (Ca) Fosfor (P) Bakır (Cu) Demir (Fe) Çinko (Zn) Kobalt (Co)

martin-butler
Download Presentation

Doç. Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2009

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ORGANİZMADAKİ MİNERALLER VE ELEKTROLİTLER: YAPILARI, SINIFLANDIRILMALARI VE GENEL ÖZELLİKLERİ(2 saat) Doç. Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2009

  2. Sodyum (Na) Potasyum (K) Klor (Cl) Magnezyum (Mg) Kalsiyum (Ca) Fosfor (P) Bakır (Cu) Demir (Fe) Çinko (Zn) Kobalt (Co) Molibden (Mo) Manganez (Mn) Kadmiyum (Cd) Lityum (Li) Selenyum (Se) Krom (Cr) Nikel (Ni) Vanadyum (V) Arsenik (As) Silisyum (Si) Bor (B) Kükürt (S) İyot (I) Flüor (F) Mineraller Na+, K+, Ca2+, Mg2+, Cl, HCO3, HPO42 önemli elektrolitlerdir.

  3. Elektrolitlerin fonksiyonları • Elektrolitler, vücut sıvılarında çözünmüş olarak bulunan yüklü taneciklerdir.

  4. Elektrolitler, • Ozmotik basıncın düzenlenmesinde rol oynarlar. • Suyun vücut sıvı bölüklerine dağılımında etkili olurlar.

  5. Elektrolitler, • Asit-baz dengesinin düzenlenmesinde etkindirler. • Kalp ve kas işlevlerinin düzenlenmesinde rol oynarlar.

  6. Elektrolitler, • Oksidoredüksiyon olaylarının düzenlenmesine katkıda bulunurlar. • Metabolik olayları etkilerler. • Katalizde kofaktör görevi üstlenirler.

  7. Sodyum (Na) vücutta özellikle ekstrasellüler sıvıda temel katyon olarak bulunur

  8. Hücre içi sıvı ile hücreler arası sıvı arasındaki sodyum konsantrasyon farkı, Na+-K+ ATPaz ile sağlanan aktif taşınımın bir sonucudur.

  9. Sodyumun işlevleri ozmotik basıncın düzenlenmesinde etkilidir; suyun dağılımında rol oynar asit-baz dengesinin düzenlenmesinde Clve HCO3 ile birlikte rol oynar

  10. Sodyum, hücre zarı geçirgenliğini düzenler önemli bileşikler ve hücrelerin yapısında yer alır kas-sinir uyarılmasında rol oynar; kas-sinir uyarı denkleminin pay kısmında yer alır

  11. Erişkin sağlıklı bir insanda serum sodyum düzeyinin normal değeri 1407,3 mEq/L Serum sodyum düzeyinin normalden yüksek olması hipernatremi olarak tanımlanır. Serum sodyum düzeyinin normalden düşük olması hiponatremi olarak tanımlanır

  12. Potasyum (K) vücutta özellikle hücre içinde bulunur; intrasellülerin temel katyonudur

  13. Potasyumun işlevleri sodyumun ekstrasellülerdeki işlevlerini intrasellülerde üstlenir glikolitik yolda görevli pirüvat kinazı aktifleyen bir katyondur doku hücrelerinin fazlalaşmasını sağlayıcı etkisi vardır

  14. Potasyum, ekstrasellülerde kas aktivitesi ve özellikle kardiyak aktivite açısından önem taşır kas-sinir uyarılmasında rol oynar; kas-sinir uyarı denkleminin pay kısmında yer alır diüretik etkisi vardır

  15. Erişkin sağlıklı bir insanda serum potasyum düzeyinin normal değeri 3,5-5,1 mEq/L Serum potasyum düzeyinin normalden yüksek olması hiperpotasemi (hiperkalemi) olarak tanımlanır Serum potasyum düzeyinin normalden düşük olması hipopotasemi (hipokalemi) olarak tanımlanır

  16. Klorür (Cl-) temel ekstrasellüler anyondur Proteinat ve diğer anyonların bulunduğu yerde klorür iyonu azdır

  17. Plazmada HCO3 konsantrasyonu artınca klorür kayması diye tanımlanan olayla klorür iyonu eritrositlerin içine kaçar. Plazmada bikarbonat konsantrasyonu azalınca da klorür iyonu plazmaya geri döner

  18. Klorürün işlevleri plazma ozmotik basıncının düzenlenmesine katkıda bulunur asit-baz dengesinin düzenlenmesinde rol alır

  19. Klorür, su metabolizmasının düzenlenmesine katkıda bulunur amilazı aktifler mide özsuyunda HCl oluşumuna katılır

  20. Erişkin sağlıklı bir insanda serum klorür düzeyinin normal değeri 98-108 mEq/L Serum klorür düzeyinin normalden yüksek olması hiperkloremiolarak tanımlanır Serum klorür düzeyinin normalden düşük olması hipokloremiolarak tanımlanır

  21. Magnezyum (Mg) potasyum ile birlikte temel intrasellüler katyonlardandır

  22. Magnezyumun işlevleri Enerji transferi, depolanımı ve kullanımı ile ilgili enzimatik reaksiyonların katalizinden sorumludur. Hücre solunumu, glikoliz, kalsiyum ve sodyum gibi diğer katyonların membrandan taşınmasında önemli bir kofaktördür Hücre içi kalsiyum iyon konsantrasyonunun dinlenme sırasında düşük tutulmasını sağlamaktadır

  23. Magnezyum, sinir impulslarının iletilmesinde gerekli olan asetil kolinin sentezinde ve yıkılmasında rol oynar kas-sinir uyarı denkleminin payda kısmında yer alır; sinir sisteminin aşırı duyarlılığını azaltır. Plazmada %5 mg üzerinde magnezyum bulunması anestezi yapar

  24. insanda serum magnezyum düzeyinin normal değeri 1,7-3,0 mg/dL Serum magnezyum düzeyinin normalden yüksek olması hipermagnezemi olarak tanımlanır Plazmada %5 mg üzerinde magnezyum bulunması anestezi yapar Serum magnezyum düzeyinin normalden düşük olması hipomagnezemi olarak tanımlanır

  25. Kalsiyum (Ca) Vücutta iskelet sistemi başta olmak üzere yumuşak dokularda ve hücre dışı sıvılarda bulunur. İskelet sistemi, hücre içi ve hücre dışı sıvılara kalsiyum sağlayan ana depo olarak fonksiyon görmektedir.

  26. Plazma kalsiyumunun yaklaşık olarak %50 kadarı serbest halde, %40 kadarı proteine bağlı, %10 kadarı ise bikarbonat, laktat, fosfat ve sitrat gibi diffüze olabilen küçük anyonlarla kompleks oluşturmuştur. Plazmada serbest (iyonize) kalsiyum fizyolojik olarak aktiftir

  27. Kalsiyumun işlevleri kemiklerin ve dişlerin oluşumunda yapı taşı olarak yer alır kapiller damarların ve membranların geçirgenliğini azaltır normal kas kasılması için gereklidir

  28. Kalsiyum, kanın pıhtılaşması için gereklidir hormonal etkinliklerin başlatılmasında ikinci haberci olarak rol oynar

  29. Kalsiyum, sinir impulslarının naklinde etkindir. Plazma iyonize kalsiyum konsantrasyonu, kas-sinir uyarı denkleminin payda kısmında yer alır lipaz, ATPaz, süksinat dehidrojenaz gibi bazı enzimlerin aktivatörüdür

  30. Erişkin sağlıklı bir insanda serum total kalsiyum düzeyinin normal değeri 8,5-11,5 mg/dL Serum kalsiyum düzeyinin normalden yüksek olması hiperkalsemi olarak tanımlanır Serum kalsiyum düzeyinin normalden düşük olması hipokalsemiolarak tanımlanır

  31. Fosfor (P) Fizyolojik olarak hücre içi ve dışında fonksiyon görür, ana deposu iskelet sistemidir. Hücre dışı sıvıda inorganik fosfat şeklinde çoğunlukla primer fosfat (H2PO4) ve sekonder fosfat (HPO42) olarak bulunur.

  32. İnorganik fosforun işlevleri kemik ve dişlerin oluşumunda kalsiyum ile birlikte rol alır kanın normal kalsiyum konsantrasyonunun korunmasında gereklidir nükleik asitlerin yapı taşlarındandır

  33. İnorganik fosfor, asit-baz dengesinin düzenlenmesinde rol alır; H2PO4/ HPO42 tampon sistemi böbreklerde önemli bir tampon sistemidir enerjinin hücre aktivitesine transfer edilmesinde ve karbonhidrat metabolizmasında gereklidir; ATP ve fosforile metabolik ürünlerin yapı taşlarındandır

  34. Erişkin sağlıklı bir insanda serum inorganik fosfor düzeyinin normal değeri 2,5-4,5 mg/dL Serum inorganik fosfor düzeyinin normalden yüksek olması hiperfosfatemi olarak tanımlanır Serum inorganik fosfor düzeyinin normalden düşük olması hipofosfatemi olarak tanımlanır

  35. Bakır (Cu) Bazı metalloenzimlerin ve proteinlerin bileşeni olan eser elementtir

  36. Bakırın işlevleri demirin bağırsaklardan emilimi ve dokulardan plazmaya mobilizasyonunda etkilidir demirin hemoglobin oluşumunda kullanılabilmesi ve dolayısıyla eritrosit yapımı için gereklidir

  37. Bakır, sitokrom a, katalaz, tirozinaz, monoaminooksidaz, askorbik asit oksidaz, ürikaz, süperoksit dismutaz, lizil oksidaz, dopamin hidroksilaz, seruloplazmin gibi çeşitli enzimlerin yapısına katılır veya bu enzimlerin aktiviteleri için gereklidir derinin keratinizasyonunda rol oynar farelerde deneysel ateroskleroz yapar

  38. Erişkin sağlıklı bir kişide serum bakır düzeyinin normal değeri 65-165 g/dL Serum bakır düzeyinin normalden yüksek olması hiperkupremiolarak tanımlanır Serum bakır düzeyinin normalden düşük olması hipokupremiolarak tanımlanır

  39. Demir (Fe) Vücuttaki demirin yaklaşık %70’i hemoglobinde; %25’i ferritin ve denatüre olmuş ferritin yapısındaki hemosiderinde; %3-4’ü miyoglobinde; %0,1’i sitokromlarda; %0,1’i demir-enzim komplekslerinde; %2’si hücreler arası sıvıda %0,1’i plazmada transferrine bağlı olarak bulunur

  40. Yiyeceklerle alınan demir, çeşitli organ ve dokulara dağılır

  41. Demir, kanda transferrin ile taşınmaktadır. Transferrin (siderofilin), apotransferrin adlı proteine iki adet Fe3+ bağlanmasıyla oluşan demir taşıyıcı proteindir. Demirin hücreler tarafından alınıp kullanılması, transferrin reseptörleri aracılığıyla olmaktadır

  42. Demir, depolarda ferritin yapısında bulunmaktadır. Ferritin, apoferritin adlı proteine %20-23 oranında Fe3+ bağlanmasıyla oluşmuş bir demirli proteindir

  43. Serum demir düzeyinin normal değerinin insanlarda 90-120 g/dL Serum demir düzeyinin normalden yüksek olması hipersideremi olarak tanımlanır Serum demir düzeyinin normalden düşük olmasıhiposideremi olarak tanımlanır

  44. Çinko (Zn) Organizmada en bol olarak prostatta bulunur; daha az olmak üzere saç, kemik, karaciğer, böbrek, kaslar, pankreas, mide-bağırsak traktüsü, dalak ve kanda bulunur Erişkin sağlıklı bir insanda serum çinko düzeyinin normal değeri %70-120 g

More Related