NGUYÊN NHUNG thực hiện

NGUYÊN NHUNG thực hiện

Giấc Mộng Đêm Xuân truyện NGUYÊN NHUNG Năm nay xuân về, Tết đến muộn, đã bước qua tháng hai dương lịch nên tiết trời thật là ấm áp, mùa xuân đã trải những vạt nắng hồng trên sân cỏ còn ướt sương và bầy chim đã líu lo trước nhà mỗi buổi bình minh. Trước Tết độ nửa tháng, Nguyễn, chủ nhân căn chung cư có một hàng hiên thoáng và rộng, đã dọn dẹp mớ cây cảnh trong những chiếc chậu sành tráng men trước cửa nhà. Mỗi ngày khi đi làm về, chăm chút mấy cây cảnh cũng là thú vui của Nguyễn, đỡ phải nghĩ ngợi chuyện đời vốn vui ít, buồn nhiều. Sống cảnh đời cô độc, không vợ không con, không họ hàng thân thích, lâu ngày Nguyễn đã quen dần với cái yên lặng, tĩnh mịch của chính tâm hồn chàng. Có khi chàng tự chế riễu mình, " lòng mình còn không hiểu nổi, huống chi lòng người ". Đây là lối an ủi của kẻ sống mà không biết rằng mình đang sống, đau mà cố quên rằng lòng mình đang đau.

Năm nay, tự nhiên Nguyễn có ý định cần phải thay đổi một cái gì khi nhìn mấy chậu cây chàng trồng trước cửa. Hai cây thông đất khoẻ mạnh tươi tốt, bất chấp sự thay đổi của thời tiết, mấy giò phong lan đã trổ hoa rất đẹp dù không được tưới tắm bao nhiêu, giống này rất lạ, không ưa nước, Nguyễn tưởng nó đã chết khô vậy mà khi xuân về nó vẫn đơm hoa. Riêng cây quất nom có vẻ cỗi, cách đây bốn năm cũng vào dịp xuân về, vợ chồng người bạn đã tặng chàng với nhã ý đem cái sung túc, xum xuê, tươi thắm của cây cỏ để chàng khoả lấp phần nào nỗi hiu quạnh. Hai năm đầu chàng còn chăm tưới bón, nhưng qua đến mùa xuân thứ ba chỉ còn lác đác dăm quả vàng óng trên cành cây xơ xác, nhìn rõ mà phát chán. Mùa Đông đã cướp dần sinh lực của cây, như người con gái chỉ vui có một mùa cưới, rồi thì cũng quắt quay với những tất bật của đời.

Dạo này Nguyễn hay có những nỗi buồn vô cớ, đến nỗi chểnh mảng cả việc săn sóc cây cỏ. Mỗi độ Xuân về, Nguyễn lại nghe lòng mình chìm ngập trong nỗi buồn không đâu. Lắm khi chàng nhìn đăm đăm vào một chiếc lá xanh, nhìn để mà nhìn chứ hồn chàng đã gởi vào một nơi chốn rất xa xăm, có thể là một khoảnh đời trong dĩ vãng. Lắm lúc chàng lại ngậm ngùi nhìn rõ mối tương quan giữa chàng và cây cỏ, mới ngày nào tóc còn xanh mà nay đã sợi đen, sợi trắng, mắt đã bớt phần tinh anh, đuôi mắt thì hệt như một chiếc lá héo. Không có gì chống chỏi nổi với thời gian, sự luân chuyển của vũ trụ vẫn quay đều, Nguyễn nghe như đời dần dần ngắn lại.

Đêm nay đêm cuối năm, dù chỉ có một mình nhưng Nguyễn vẫn có thói quen bày biện chút bánh trái để cúng ông bà, trên chiếc bàn con là tấm hình của cha mẹ chàng đã ố vàng với thời gian. Tấm hình duy nhất còn lại mà chàng nâng niu, gìn giữ từ lúc gom góp mớ hành trang xuống tàu quyết thoát ra miền quê hương khốn khổ. Trong cái đêm ngày cùng tháng tận, mùi nhang khói lãng đãng trong không gian, lòng chàng chập chùng với biết bao kỉ niệm buồn vui, rất nhiều lần Nguyễn nghe như có tiếng sụt sùi của những giọt nước mắt chảy ngược vào tim, khiến chàng xúc động đến run rẩy.

Nguyễn mở hé cánh cửa kính, một làn hơi mát lạnh từ bên ngoài uà vào căn phòng vắng, không phải thứ gió lạnh của đêm xuân, mà nếu nghĩ ngợi thêm, chàng cứ ngỡ cái dịu dàng của dáng xuân đang rón rén bước vào, quấn lấy chàng trong một cảm giác kì thú. Đêm dịu dàng vô cùng, tất cả đều yên lặng, đất trời và cây cỏ như đang nín thở để tận hưởng cái êm ái của đêm giao mùa. Tự nhiên Nguyễn cảm thấy muốn nghe vài điệu nhạc xuân, giữa một đêm tuyệt vời như đêm nay. Chàng mở nhạc, lười biếng thả mình xuống chiếc "sofa", nhắm mắt lại để hồn lơ mơ tận hưởng những âm thanh dặt dìu trong không gian im vắng.

Nghe như có tiếng bước chân ngoài hành lang, tiếng lá hoa rì rào từ mấy chậu hoa, Nguyễn mơ màng nghe ai gọi tên mình, rồi bóng một phụ nữ xuất hiện trước khung cửa. Nàng mặc chiếc áo vàng, màu vàng tươi thắm làm khuôn mặt hơi ửng hồng, nụ cười rạng rỡ và từ nơi nàng toát ra một mùi hương của cây cỏ, rất thanh khiết. Chưa bao giờ Nguyễn thấy một vẻ đẹp nào thanh lịch hơn, không phải nét ngây thơ, nũng nịu của một cô gái mới lớn, cũng không lả lơi mời gọi của ả giang hồ, từ nơi nàng toát ra một vẻ gì là lạ khiến chàng phải kính nể. Nàng lên tiếng, âm thanh cao và trong trẻo : " Đêm xuân, đến thăm chủ nhân vào lúc này thật là đường đột , xin ông vui lòng thứ lỗi. Gần gũi đây mà mấy độ xuân về, đã không chia xẻ được nỗi niềm với người cùng quê, lòng thật là áy náy. Thôi thì mỗi năm có một mùa, một mùa có một ngày như đêm nay, ông cho phép thì tôi xin được vào đàm đạo mấy lời."

Nguyễn thấy thật là lạ lùng, tuy vậy chàng vẫn lịch sự giơ tay mời khách, cố moi óc để nhớ xem quanh đây có ai giống nàng, mà nếu có thì chàng cũng chẳng biết, vì ngày nào cũng đi làm từ sáng tinh mơ, chiều về tưới cây qua quýt rồi lại chúi đầu vào đọc sách. Sự xuất hiện của người thiếu phụ áo vàng trong đêm nay làm chàng ngạc nhiên, vừa ngạc nhiên lại vừa thích thú. Hay nàng chỉ là một hồn ma, sự gặp gỡ một bóng ma đẹp trong một đêm tuyệt vời như đêm nay chẳng thích thú lắm sao. Nguyễn rót trà mời khách, bình trà cúng giao thừa vẫn còn ấm, chủ khách nhìn nhau bỡ ngỡ. Chàng khách sáo mở lời : " Thật quí hoá quá, mấy năm nhà cửa vắng vẻ vì chỉ có một mình, nay có khách đến thăm, lại là một giai nhân, năm nay chắc may nhiều hơn rủi." Thiếu phụ lại cười, sắc áo vàng như rạng rỡ theo nụ cười của nàng, trông thật là kiều diễm và thanh thoát lạ lùng, khiến người đối diện không dám buông lời bất nhã.

" Cám ơn ông đã quá khen. Trong phòng này ấm quá, nào nhang thơm, nào trà ngon, chủ nhân thật là tươm tất. Mùa đông đã qua, năm nay xuân về tiết trời ấm áp, người người cây cỏ cùng rạo rực đón xuân sang, riêng chủ nhân sang năm mới phải tìm một bóng hồng cho vui nhà vui cửa." Nói xong, nàng nhìn Nguyễn ý nhị, khiến chàng bỗng dưng nghe lòng mình xao xuyến. " Không dấu gì cô, từ ngày sang đây đời xất bất xang bang nên chưa dám nghĩ đến chuyện vợ con, bây giờ đã qua đi tuổi ấy, ngoảnh lại thấy mình đã già, cho nên lại càng không dám nghĩ. Thôi thì " lần lữa ngày qua tháng lại qua ", riêng tôi lại có nỗi niềm riêng, biết ai là người tri kỉ?"

Thiếu phụ nâng tách trà, nhấp giọng, thanh âm lắng xuống bùi ngùi : " Biết ông đã mấy năm mà không chia xẻ được thật là đáng tiếc. Chúng ta cùng gốc gác trời Nam, cùng bỏ nước ra đi, mỗi người có một hoàn cảnh khác nhau nhưng cũng đồng cảnh ngộ. Lưu lạc nơi xứ lạ quê người, khác biệt từ ngôn ngữ cho tới phong thổ, cây cỏ còn héo hắt huống chi con người. Sẵn đây cũng kể ông nghe, tôi được một người Việt Nam bất đắc dĩ phải bỏ nước ra đi, mang theo làm bạn cho đỡ nhớ quê cha đất tổ, tưởng đã bỏ thây nơi lòng đại dương, đâu ngờ lại đến được bến bờ tự do. Đất nước quê người khác đất nước quê mình, từ cây cỏ cho đến phong thổ, chủ nhân tôi buồn rầu rồi chết, thân tôi lưu lạc bốn phương. Dù sao, vì vận nước mà phải nổi trôi đến nơi này, có sao chăng nữa thì vẫn giữ nguyên cái tình chung thuỷ với nước non, cốt cho xứng là người dân nước Việt."

Nguyễn nghe lòng dạt dào xúc cảm, tâm sự người phụ nữ áo vàng cũng giống như tâm sự của chàng, ngoài chuyện tình cảm riêng tư thì cũng có một nỗi niềm chung, là những người mang kiếp sống tha hương nơi xứ lạ. Nguyễn thổ lộ, tự nhiên đêm nay sao chàng lại đem nỗi lòng mình kể cho người khác nghe, trong khi chàng vốn là người kín đáo . " Chẳng có ai muốn bỏ xứ sở mà đi, dù có phải vất vả vì miếng cơm manh áo. Sang bên này, tuy có được hít thở không khí tự do, nhưng đánh đổi lại cũng mất mát khá nhiều. Tuổi thanh xuân và tình yêu của tôi đã mất đi vào những tháng năm tù tội, rồi sau đó thì dù ở trong hay ở ngoài vòng tù tội , tôi vẫn bị ngột ngạt trong cái không khí nặng nề của sự nghi kị và lòng thù hận, hơn nữa vợ tôi. . ."

Nguyễn im lặng, chàng tự hỏi có nên tâm sự vội vã với một người mới quen những điều này không. Người đàn bà vẫn im lặng chờ chàng kể tiếp. " Nàng gần giống như cô, cũng màu áo vàng của những mùa xuân. Xin lỗi cô nhé, đây chỉ là sự trùng hợp khi đêm nay cô đến đây với màu áo vàng của nàng năm xưa. Nay coi như đã hết, có lẽ nàng đã thay mấy lần áo như hoa nở mấy lần hoa, nàng còn trẻ quá nên đâu chờ đợi được. Tôi không hề trách nàng, chỉ buồn một ít lâu, có lẽ cái số mình vậy, không thay đổi được. Từ đấy tôi sống lêu bêu như cây cỏ, cuộc sống lại tối tăm không lối thoát, muốn hoà nhập vào xã hội nhưng xã hội lại không chấp nhận mình, chỉ có một cách là thoát ra thôi cô ạ." Thiếu phụ cúi đầu lặng lẽ, nhưng trong mắt nàng rưng rưng hai hạt lệ: " Tội nghiệp ông, sao đời buồn thế ông nhỉ? Bao nhiêu năm nhìn ông thui thủi trong căn nhà này, tôi nghĩ ông có tâm sự gì đó nhưng không tiện hỏi. . ."

Nguyễn gật đầu, chàng rót thêm trà vào tách để nén xúc động: " Thế là tôi vượt biên, thôi thì sóng gió, đói khát hằng bao nhiêu ngày trên biển, cuối cùng cũng đến được nơi này. Mười năm rồi chứ ít sao, vậy mà cũng chẳng làm được gì, cuộc đời thì chỉ những bon chen, đố kị, lại mất mát nhiều quá, cho nên tôi đâm co rút lại trong cái vỏ ốc cô đơn của mình, mãi rồi không muốn hoà nhập vào với bên ngoài, cho dù mình vẫn sống, vẫn ăn, vẫn thở. Đêm nay, cô đã có lòng chia xẻ cái vui của ngày đầu xuân, tôi xin phép được hỏi, chắc cô cũng ở gần đâu đây?" Thiếu phụ áo vàng nở nụ cười kín đáo, vẻ bí mật : " Vâng, thưa ông, rất gần nữa là khác, ông biết mà cũng như không biết, vì hồn ông đã gởi tận đâu đâu. Tôi có cảm tưởng ông nhìn mà không nhìn, ông thờ ơ với tất cả, ông làm cho có chuyện chứ chẳng thiết tha gì, bởi vậy dù có muốn chia xẻ với nhau điều gì cũng ngại ngần không tỏ được." Giọng nàng ra chiều hờn giỗi, còn Nguyễn lại ngạc nhiên quá sức : " Thật thế hở cô? Lâu nay tôi cứ tưởng chẳng ai chú ý đến mình nữa, không ngờ đã phụ một tấm lòng, cô bỏ qua nhé!"

Giọng nàng thật dịu dàng, nghe nửa như trách móc, nửa như ủi an: " Bởi vậy có những việc ông làm cho ai ông cũng không để ý xem làm như thế để làm gì, ông không lắng nghe lời thì thầm giao cảm giữa đôi bên để thấy được cái vui của người cho kẻ nhận. Lắm khi ông lại tạo cho mình rất nhiều ngộ nhận, ích kỉ, vô tình, lãnh đạm hay là một kẻ kiêu căng, lắm người đã nghĩ về ông như thế. Riêng tôi thì tôi hiểu, bản thân ông là thiện, không hề làm hại ai, nhưng sao không mở tấm lòng mình ra cho đời bớt khổ, mà cứ phong toả lấy mình để chán ngán một mình." Nghe những lời nàng nói, những nhận xét của nàng chính xác đến nỗi Nguyễn phải giật mình. Quái lạ, người đàn bà này là ai sao có thể hiểu rõ tâm hồn chàng cặn kẽ, thấu đáo đến thế, tự nhiên chàng có cái ao ước, giá mình có một người bạn đường đáng yêu như vậy thì dẫu chết cũng đành.

Có đến hai mươi năm rồi, từ lúc vợ chàng bỏ đi, mới đầu Nguyễn thấy lòng mình đau đớn, tái tê rồi lạnh lẽo hẳn. Đối với chàng, đàn bà chỉ là sự đùa cợt, là những thoáng vui cho bớt phần tẻ lạnh, không thể biểu hiện cho điều gì cao cả. Sự xuất hiện đột ngột của người thiếu phụ này đêm nay, khiến chàng hiểu mình đã khép kín lòng mình trong hoang tàn, đổ nát và tối tăm. Thiếu phụ lại tiếp tục nói: " Ông Nguyễn ạ, có lẽ ông phải dẹp bỏ thành kiến với phụ nữ và cả với cuộc đời nữa. Tất cả mọi người đều có giá trị như nhau, mỗi người là một đơn vị trong muôn vàn đơn vị mà Thượng đế đã tạo nên. Ta chẳng nên mặc cảm mình là con số không, nếu không có số không làm sao một lại trở nên mười, cái này bổ khuyết cho cái kia là vậy. Ông nghĩ xem, nếu không có người đổ rác, làm gì có sự sạch sẽ để tạo nên một môi sinh tốt đẹp cho người khác hưởng, ngay cả những triết thuyết của các bậc cao nhân sẽ trở thành số không, nếu nó không được cái đám đông ở số không kia hưởng ứng. Chúng ta cứ lòng vòng ở những cái tầm thường nhất, để thấy rằng chẳng có gì là tầm thường cả, có phải vậy không?"

Nguyễn chỉ im lặng lắng nghe, khẽ liếc nhìn nàng chờ đợi, dáng vẻ của nàng trang trọng tuyệt vời : " Tôi hiểu ông vì giữa ông và tôi đã từng có những cảm nhận giống nhau, nhưng quan niệm để sống thì có khác. Cây cỏ ở phương Nam đem trồng trên đất Bắc, làm sao mà tươi tốt cho được. Con người cũng thế, nhưng nếu biết thích nghi với hoàn cảnh, biết vượt qua những khó khăn nhất thời thì cuộc sống sẽ trở nên ý nghĩa. Chúng ta vẫn phải làm một điều gì có thể, dâng hiến cho đời, chia cái ta có cho mọi người thì mới hoàn toàn hạnh phúc, ông có đồng ý vậy không?" Nguyễn ngạc nhiên đến thán phục, những lời nàng vừa thốt ra có một sức thuyết phục mạnh mẽ khiến chàng bỗng thấy mình cần phải thay đổi cách nhìn, cũng như những tư duy về cuộc sống xung quanh. Chàng tỏ vẻ bối rối : " Vậy mà bấy lâu nay tôi đã khổ sở với nỗi cô đơn của mình, nếu không có cuộc gặp gỡ đêm nay, biết bao giờ tôi mới tìm lại được niềm vui cho tâm hồn. Không biết thì thôi, biết rồi thỉnh thoảng mời cô đến đây cùng đàm đạo chuyện văn chương, sách vở. . . . "

Nguyễn nói với tất cả tấm lòng chân thật của mình khiến người thiếu phụ cũng ngùi ngùi xúc động : " Tôi không biết nói với ông thế nào, nếu cơ duyên còn gặp lại thì đó là một điều vui, nhưng nếu không còn gặp nhau nữa, tôi vẫn luôn luôn nhớ đến ông. Còn phải cảm ơn ông nữa là khác, như mặc chiếc áo đẹp phải cảm ơn người thợ dệt, người này mang hạnh phúc đến cho người kia, đó là chân lý của lẽ sống. Ngày nào còn sống trên cõi đời, còn làm được điều gì tốt đẹp ta cứ làm, không mặc cảm mình là người hèn kém hay thừa thãi trong xã hội. Giống như đêm nay, coi như chúng ta chưa biết nhau, vậy mà tôi vẫn đến đây, để chúng ta đã có một đêm xuân đầy ý nghĩa." Nguyễn chỉ thấy ngỡ ngàng mà không hiểu nàng nói gì. Nàng đứng dậy, khoát một cử chỉ tạ từ, giọng nàng lại cất lên trong vắt, đầy những âm thanh tươi vui như tiếng hót của một loài chim: " Xuân về, mong ông tìm được niềm vui cho tâm hồn, nhớ chia đều niềm vui ấy cho mọi người và mọi loài ông Nguyễn nhé!" Nguyễn chưa kịp nói gì thì bóng nàng đã thoắt ra cửa. Trời ưng ửng sáng,tiếng chim hót ngoài hiên làm chàng tỉnh giấc, thì ra chàng vừa trải qua một giấc mộng.

Nguyễn thấy tiếc ngẩn ngơ, dường như hương thơm của thiếu phụ áo vàng còn vướng vít đâu đây. Chàng mở cửa bước ra hiên, cây cỏ sau một đêm xuân bừng bừng sức sống, nắng vàng đã lóng lánh trên những giọt sương đêm. Lạ thay, Nguyễn thấy những chiếc lộc non đã đơm đầy trên cành quất xác sơ, và bao nhiêu nụ trắng xinh xinh đang nở hoa, tỏa mùi thơm bát ngát. Chàng nâng nhẹ một nhánh cây, trên ấy còn sót lại một quả quất vàng từ mùa năm trước, bỗng một làn gió xuân hây hẩy làm run nhẹ những chiếc lá non trong tay chàng. Trong một thoáng bâng khuâng, Nguyễn có cảm tưởng như người thiếu phụ áo vàng chính là hồn cây quất trời Nam, đã đến với chàng trong giấc mộng đêm Xuân. Để cảm ơn tất cả những ân nhân trong đời tôi NGUYÊN NHUNG ( Trích trong " Viết Giữa Mênh Mông" cuả NN)

Chào Tạm Biệt NN

NGUYÊN NHUNG thực hiện