Hezkuntza-sisteman hezkidetza eta genero-indarkeriaren prebentzioa lantzeko Gida Plana

1. Hezkuntza-sisteman hezkidetza eta genero-indarkeriaren prebentzioa lantzeko Gida Plana

2. 1. Zergaitikhezkidetzaeta genero-indarkeriaprebenitzekoGidaPlan bat? 1.1. Zer da eskola hezitzailea? 1.2. Gaur egungo erronkak 1.2. Esparru juridikoa 2. Zertarako: Planaren oinarriak 2.1. Eginkizuna: Nahi dugun eskola 2.2. Helburuak 2.3. Lanketa prozesua 3. Nolako emaitza lortu nahi dugu? 3.1. Konpromisoak eta erdietsi beharreko lorpenak 4. Zer egingo dugu?. Lan plangintza 4.2. Plangintzaren laburpena: Estrategiak eta ekintza esanguratsuak 5. Nolaezarri, hobetu eta ebaluatu? 5.1. Ebaluazioarako sistema 5.2. Egiturak 5.3. Komunikazio erak

3. 1. Zergaitikhezkidetza eta genero-indarkeriaprebenitzekoGida Plan bat? 1. Aurrerapengarrantzitsuakgertatuarren, eskolahezkidetzaileaoraindikezdelakogauzatuguregizartean. 2. Hezkuntzasistemarigizaesparruguztiekeskatzendietelako genero-indarkeriarierantzunintegralakematea eta prebenitzearen lana sustatzea. 3.Arau-esparru zabalbatekeskolanberdintasunezkogizarte baten aldelanegindezalaeskatzendiolakohezkuntza-sistemari. 4. Hezkuntza sistema gizarteratzekoeragileesanguratsuenetarikobatizanda, emakumeen eta gizonenartekoberdintasunean Aurrera egiteko tresna eta bidebezalaerabilibehardelako.

4. 1.1. Zer da eskola hezkidetzailea? Eskola hezkidetzailea Hezkuntza-ikuspegi horren helburua da genero-desberdintasunak etengabe desagertzea, eta ez eskolako egitura formalean bakarrik, baita hezkuntzaren ideologian eta jardunean ere.

5. 1.2. Retos de la Comunidad educativa 1. erronka: Hezkidetzanoinarritutakoeskolarenereduasakonaztertzea, eta genero-ikuspegiaikastetxeetakokultura eta praktiketansartzeaplanteamendu integral batez. 2. erronka:Ikasleakorientatzea, bizitzan, ikasketetan eta lanbideanbideaaukeradezaten, askatasuna eta aukera-aniztasunaerrespetatuz eta genero-baldintzapenikgabe. 3. erronka: Genero-ikuspegiaeskola-porrotariaurreegitekoekimenetansartzea, eta hezkuntzajasotzekoeskubideabenetanunibertsala dela ziurtatzea, bai eta neska eta mutilguztiekhezkuntza-sistemanjarraitasuna izan dezatenbermatzea ere, ikasleguztienaniztasunaaintzathartuta (etnia, kultura, ekonomikoa, gizartemailakoa, funtzionala, sexuala, etab.).

6. 1.2. Hezkuntza-komunitatearentzako erronkak 4. erronka:Harreman afektibo-sexualak izateko eta elkarrekin bizitzeko heztea, aniztasun sexualean eta emakumezkoen eta gizonezkoen berdintasunean oinarrituta. 5. erronka: Eskola-komunitate osoaren atxikimendua lortzea, genero-indarkeriari aurrea hartzeko, kasuak lehenbailehen detekta-tzeko eta biktimei arreta egokia eta eraginkorra emateko.

7. 1.3. Marco legal

8. 2. Zertarako?: Planaren oinarriak 2.1. Lanketa prozesua 15 pertsona. Hezkuntza esparrukoak: Irakasleak, Berritzgunekideak, Hezkuntz-administrazioko langileak, Ikuskarriak; IVEI-ISEI kideak, Euskadiko Eskola Kontseiluko lehendakaria. Beste esparru eta saila batekoak: Gazteria zuendaritzako teknikaria, Emakundeko teknikariak, Berdinduko teknikaria, UPV-EHUko irakaslea e.a. Hezkidetza- batzordea Irakaskuntzako eta hezkuntza-administraziokoak, hezkidetzan, genero-indarkeraiaren prebentzioan eta berdintasunerako politiketan esperientzia duten 4 pertsona Talde eragilea LGTTBI taldeak (Guztiok, Errespetuz, MUK, Aldarte) Berritzeguneak, ISEI-IVEI, Familia eta Komunitate Politikarako Zuzendaritza (Enplegu eta Gizarte Gaietako Saila), Bizkaiko Foru Aldundia, Gipuzkoako Foru Aldundia, Zubiak Eraikitzen (Hezkidetza taldea), Adarra Erakunde Pedagogikoa, AMUGE (Emakume ijitoen erakundea), STEE-EILAS, AICE, Mondragon Unibertsitatea eta Lidia Puigvert Mallart (UBean ikertzailea eta irakaslea). Ekarpenak

9. 2. Zertarako: Planarenoinarriak 2.2. Eginkizuna: nahiduguneskola Plan haulandu da hezkidetzazkoeskola-eredubatbermatzeko, sexuarenaraberakoestereotipoak eta rolakalboratutapertsonengarapenintegraleanoinarritukodena; ikasleak era guztietakobazterkeria eta genero-indarkeriarengaitzespeneanhezikodituena, eta orientazioakademiko eta profesionaez-sexista eskainikoduena, hezkuntza-komunitatekopertsonaguztienpartaidetzaz eta inplikazioaz.

10. 2.3. Helburuak 3 Helburu Objetivos estrategikoak • Helburua • Hezkuntza-sistema hornitzea hezkidetzazko eskola-eredua era • koordinatuan bultzatzeko egiturez eta pertsonez. 2. Helburua Eskola mistoan eraldaketa-prozesuak bultzatzea hezkidetzazko eskola baterantz joateko 3. Helburua Genero-indarkeria eta sexismoa sorburu duten indarkeria-mota guztiak prebenitzeko, garaiz detektatzeko eta horiei erantzun eraginkorra emateko mekanismoak abian jartzea.

11. 1.1. Irakasleak eta hezkuntza-komunitateatrebatzea, berenesku-hartzeakhezkidetza eta genero-indarkeriarenprebentzioaaintzathartuzegingodirelabermatzeko. 1.2. Ikastetxeetanhezkidetza eta berdintasunarenaldekoneurriakezartzekokoordinaziokofigurak eta egiturakgaratzea. 1. helburua 1.3. Irakasleen eta hezitzaileenlangilehornikuntzaprozesuetanhezkidetzantrebakuntzasustatzea. 1.4. Koordinazioabultzatzea, hezkuntzarenarloandaudenekimenak eta programakkoherenteak izan daitezen genero ikuspegiaridagokionez.

12. 2.1. Ikastetxeek beren kulturan, politiketan eta jardunbideetan genero-ikuspegia txerta dezaten bultzatzea. 2. helburua 2.2. Tutoretza- eta orientazio-planetan genero-ikuspegia txertatzea 2.3. Eskola-komunitateko arlo ezberdinen arteko lankidetza bultzatzea.

13. 3.1. Genero-indarkeriarensozializazioprebentiboasustatzea. 3. helburua 3.2. Genero-indarkeria eta sexismoasorburudutenindarkeria-mota guztieiazkar eta eraginkorkierantzutekomekanismoaksortzea.

14. 3. Konpromisoak eta erdietsi beharreko lorpenak Irakasleen sentsibilizazioa hezkidetzan, sexu eta afekti-bitate aniztasuna eta genero-indarkeriaren prebentzioan. 1. Lorpena Ikastetxe askori berariazko prestakuntza ematea eskola mistoa eraldatzeko prozesuak abian jartzeko, hezkidetza eta genero-indarkeriaren prebentzioa sustatuko dituen eskola baterantz. 2. Lorpena Ezaugarri eta egoera soziokultural ezberdinak dituzten hamar ikastetxe pilotutan proiektu integralak garatzea, Euskal Autonomia Erkidegoko gainerako ikastetxeentzat eredu eta erreferentzia izan daitezen. 3. Lorpena

15. 3. Konpromisoak eta erdietsi beharreko lorpenak Ikastetxeetanhezkidetzakoirakaslearduradunak eta OrdezkaritzaOrganoGorenetanberdintasun-ordezkariaizendatzea, eta hezkuntza-komunitateosorakokoordinazio- eta partaidetza-egituraksortzea. 4. Lorpena Sailekozerbitzuestrategikobakoitzean (HezkuntzaqBerriztatzekoZuzendaritzan, HezkuntzaIkuskaritzan, irakasleeilaguntzakozerbitzuan, ISEI-IVEIn) hezkidetzako eta genero-indarkeriaprebenitzekoarduradunakizendatzea. 5. Lorpena

16. Hezkidetzari, aniztasun afektibo-sexualari eta genero-indarkeriaren prebentzioari buruzko zonako mintegiak antolatu hiru lurraldeetan • Hezkidetzari, aniztasun afektibo-sexualari eta genero-indarkeriaren prebentzioari buruzko mintegi bat dinamizatu zonako mintegien ardura duten aholkulariei zuzenduta • Hezkidetzari, aniztasun afektibo-sexualari eta genero-indarkeriaren prebentzioari buruzko prestakuntza-ekintzak antolatu zuzendaritza taldeei, Berritzeguneetako langile guztiei, irakasleei, aholkulariei, hezkuntza berriztatzeko zerbitzuen langileei… zuzenduta. • Irakasleeiegitenzaienprestakuntzaeskaintzan genero ikuspuntuasartzea. Ekintza esanguratsuak • Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak Ikasleen Gurasoen Elkarteei laguntzak emateko egiten duen deialdian berdintasunari buruzko klausulak sartu, eta lehentasuna eman emakumeen eta gizonen berdintasuna, hezkidetza, aniztasun afektibo-sexualari eta genero-indarkeriaren prebentzioa sustatzen dituzten proiektu eta jarduerei.

17. EskualdekoBerritzegunebakoitzeanhezkidetzan, berdintasuneko eta genero-indarkerikoardunadunaizendatu, mintegibatsustatzeko. • Proiektuofizialaduten eta hezkidetyzari eta genero-indarkeriarenprebentzioariburuzkomintegietan parte hartzendutenikastetxeeibaliabideakeman ( ordu-kreditoak, baliabideekonomikoak, aholkularitza, materialak…). Ekintzaesanguratsuak • Figura horienjarraipenaHezkuntzaIkuskaritzakoplanetansartu.

18. Hezkidetzaren, berdintasunaren eta genero-indarkeriaren inguruko prestakuntza meritu gisa, baloratu ikastetxeetako zuzendaritza-karguak hautatzeko orduan. • Hezkidetzan, berdintasuna eta genero-indarkeriaren inguruko prestakuntza meritu gisa sartu irakasleen eta hezitzaileen hautaketa-prozesuetan. Ekintza esanguratsuak • Euskal unibertsitate-sistemako unibertsitateak premiatu berdintasunari, hezkidetzari eta genero-indarkeriari buruzko edukiak sar ditzaten irakasleen hasierako prestakuntzako graduko ikasketa-planetan eta Bigarren Hezkuntzako Masterrean.

19. Hezkuntzako programa/proiektubatek genero-ikuspegianoizduenebaztekoirizpidebatzuksortu. Ekintzaesanguratsuak • Hezkidetzari eta genero-indarkeriarenprebentzioariburuzkoezagutzateoriko-praktikoabultzatzekolantaldebatsortu. • Eskolamistotikhezkidetzazkoeskolarakoeraldaketareningurukoaldaketakaz<atertzekoikerketabategin.

20. Generoa eta Gizarte-Aldaketa hautazko ikasgairako curriculuma egin • Data esanguratsu batzuetan (martxoaren 8an, azaroaren 25ean, maiatzaren 17an, ekainaren 28an…), hezkidetza sistematikoki lantzeko curriculum-proposamenak osatu eta luzatu ikastetxeei. • Orientabideak eta tresnak landu eta zabaldu, Ikastetxearen Hezkuntza Proiektua (IHP), Ikastetxearen Curriculum Proiektua (ICP), Antolamendu eta Jarduera Araudia (AJA) eta Ikastetxearen Urteko Plana (IUP) hezkidetzaren ikuspegitik berraztertzeko. Ekintza esanguratsuak • . Hezkidetzari eta genero-indarkeriaren prebentzioari buruzko proiektuak taxutzeko, ikastetxe publikoei eta itaunpekoei zuzendutako deialdi bat egin, prestakuntza, aholkularitza eta aparteko baimen-orduak barne hartzen dituena. • Hezkidetza Proiektu Integraleko deialdi bat egin , hiru urterako eta 10 ikastetxerako prestakuntza, aholkularitza eta aparteko baimen-orduak barne hartzen dituena. • Plataforma bat sortu material eta baliabideekin, eta irakasleen esku jarri. • Material ez-sexistak lantzeagatik argitaletxeei ziurtagiriak edota aintzatespen-agiriak emateko protokolo-baldintzak ezarri.

21. Orientatzaile eta aholkularienmintegietan, bazterkeria-arriskuandaudenkolektiboetakoneskekeskolauzteaprebenoitzekojardueraklandu. Ekintzaesanguratsuak • IkastetxeeijarraibideakemanAniztasunarierantzuteko Planean generoarenaldagaiaklandudadin, mutilen eta neskeneskola-uzteamurriztealdera.

22. Hezkidetza landuko duen ikastetxe-sare bat sortu. • Komunitatean hezkidetzazko jardunbide egokiak identifikatu eta esperientziak trukatu eta jendarteratzeko jardunaldiak egin. Ekintza esanguratsuak • Irakasle ez diren beste hezkuntza-eragile batzuek hezkidetza-proiektuetan parte hartuko dutela bermatu.

23. 1 Materialakhautatuedotaegin eta Berritzeguneenbitartez, materialak, prestakuntza eta laguntzalandu eta hezkuntza-komunitatearieskaini. • Sustatzea ISEI-IVEIk eta Unibertsitateakikerdezatenbullying eta ciberbullyingfenomenoenbaitanjazarpen sexista eta sexualanorainokoa den, eta baita ere mutilen genero-sozializazioak eta, zehazki, maskulinotasuntradizionalarenereduakbereegiteakzeinneurrikoeraginaduenbifenomenohorietan eta biktima/erasotzaile rolen bereizketarenonarpenean. • Emakumeen (haur, nerabe, gazte eta helduen) aurkakoindarkeria-mota ezberdinak –eta berezikimikroindarkeriariburuzkoikastaroakeskaini. Ekintzaesanguratsuak • Ikastetxeei, genero ikuspegitik, aniztasun afektibo-sexualari buruzko dagoeneko erabiliak eta frogatuak dauden programak edota materialak,… hautatu eta eskaini. • Sexu-organoenmozketajasatekoarriskuanegondaitezkeenemakumeakdaudenikastetxeetansentsibilizazio-, informazio- eta prestakuntza-jarduerakegin. • Ikasleei genero-indarkeriaantzematea eta horriburuzhausnartzeaahalbideratuko dieten eta biktimenalde jarrita harenaurkakoerantzunsozialaaktibatuko dieten materialak, proposamenakedotaprogramakaukeratuedotaegin eta erraztea. • Hezkuntza-komunitateosorakosentsibilizazio-, informazio- eta prestakuntza-jarduerakeginsaresozialakmoduegokianerabiltzeko.

24. Partaidetza bidezko detekzio-adierazleen sistema bat sortu, hezkuntza-komunitateak genero-indarkeria jasaten duten haur, nerabe eta pertsona eskolatuen kasuak antzeman ahal izan ditzan. • Genero-indarkeria detektatu eta prebenitzeko berariazko edukiak landu orientatzaile, aholkulari, berdintasun-ordezkari eta hezkidetza-arduradunekin. • Gida bat egin hezkuntza-komunitateari laguntzeko genero-indarkeriaren adierazpide ezberdinak ulertzen, detekzio goiztiarreko mekanismoak xedatzen eta indarkeria-tipologia bakoitzari egokitutako jarduera-prozedurak nahiz hezkuntza- eta prebentzio-neurriei buruzko jarraibideak ezartzen. Ekintza esanguratsuak • Ikastetxe bakoitzean egokitu genero-indarkeriako egoerei azkar eta eraginkorki erantzuteko protokoloak, tokiko protokoloekin – daudenean– koordinatzea ahaztu gabe, modu horretara gainerako arlo eta erakundeekin batera behar diren mekanismoak taxutzeko. • Saileko Elkarbizitzaren Behatokian indarkeriari buruzko alderdiak landu. • Elaborar orientaciones para facilitar la revisión de los planes de convivencia desde la perspectiva de género. • Crear/adecuar el sistema de registro y seguimiento de los casos de violencia de género, incluyendo todo tipo de agresiones sexistas, sexuales, homofóbicas, lesbofóbicas, transfóbicas...

25. 5. Nolaezarri, hobetu eta ebaluatu? 5.1. Jarraipen-sistema Prozesuarenebaluazioa Eraginarenebaluazioa • Helburuestrategikobakoitzeko • adierazlemultzobat (28) • Planarengarapeneanhobekuntzak • txertadaitezke. • Adierazleakurteroneurtukodira • eta orokorrean Plana bukatzendenean. -Planarenkuantifikatutakohelburu eta Sailakezarritakoemaitz eta konpromezuei lotutakoxedeak. - ISEI‐IVEIrenikerketa

26. 5.2. Egiturak Jarraipen-batzordea Batzordekideak • Hezkuntza Sailburuordetza. • Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza. • Langileriaren Kudeaketa Zuzendaritza. • Irakas Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundeko Zuzendaritza. • Ikuskaritza Nagusia. • Emakundeko Idazkari Nagusia. • Euskadiko Eskola Kontseiluko Lehendakaria. • Familia eta Komunitate Politikarako Zuzendaritza. Funtzioak • Plana abian jartzen dela eta garatzen dela bermatzea. • Esku hartzeko eta ebaluatzeko estrategiak ezartzea. • Planaren garapenean parte hartzen duten gizarte-sektoreen • proposamenak jasotzea.

27. Batzordeteknikoa Batzordekideak • HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza • Plana egiten parte hartudutentaldeeragileko 4 lagunak: • Eskolainklusibokoarduraduna (generoa eta aniztasuna) • Gizonezkoeneta emakumezkoenberdintasunerakoteknikaria • (hezkuntza-arloa) • BigarrenetapakoaholkulariaA02 • Ikaskuntza-komunitateenlaguntzailea • EuskadikoEskolaKontseilukoordezkaria • Bizikidetza-laguntzaileaBerritzeguneNagusian • IkuskaritzaNagusikoordezkaribat • ISEI-IVEI erakundekoordezkaribat • HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritzakoordezkaribat • Langileriarenhornikuntzazerbitzukoordezkaribat • Emakundekoordezkaribat Funtzioak • Eginbeharrekojarduerenplanifikazio-zirriborrobategiteaurtero. • Jarduerenjarraipenakegitea eta behardirenzuzentzekoeta • hobetzekotresnakproposatzea. • Informazioajasotzea, Planarenjarraipena eta ebaluazioaegiteko. • Jarraipen, ebaluazio eta hobekuntza-proposameneiburuzko • txostenakegitea, jarraipen-batzorderako.

28. 5.2. Komunikazio-sistema Co Hezkuntza-komunitatearekiko komunikazioa Prestakuntza- eta sentsibilizazio-jardunaldiak eta jardunbide egokien trukeak. Sailen arteko eta erakundeen arteko komunikazioa Sailak beste erakunde eta sail batzuekin batera eratzen dituen batzordeak erabiliko dira; adibidez: Etxeko tratu txarrak eta sexu-erasoak jasaten dituzten emakumeei laguntza hobea emateko Erakunde arteko II. Hitzarmenaren jarraipen-batzordea; eta Berdintasunerako Sailarteko Batzordea, Planaren aurrerapenen eta garapenaren berri emateko. Sailaren komunikazioa Aurreikusita dago Sailak, hezkuntza-administrazioa den aldetik, Plan honi buruzko eta Plan honetan hartu dituen konpromisoei buruzko informazioa ematea Saileko zerbitzu estrategiko guztiei (Hezkuntza-Berrikuntza, Hezkuntza Ikuskaritza, Berritzeguneak, ISEI-IVEI). Gizarteari, oro har Biztanleriari, elkarteei eta mugimendu feministari jakinaraziko zaie zer neurri hartzen ari diren hezkidetzan eta genero-indarkeriaren prebentzioan, eta zer emaitza lortzen ari diren. Ekintza horren helburua informazio-eskubidea bermatzea da, bai eta gizarteak Planaren jarraipenaren berri izatea eta planean inplikatzea ere.

29. Plan Director para la coeducación y la prevención de la violencia de género en el sistema educativo Eskerrik asko!