NỘI DUNG BÀI HỌC I.Khái niệm và các đặc trưng của pháp luật 1.Khái niệm pháp luật.

1. BÀI 1 : PHÁP LUẬT VÀ ĐỜI SỐNG (3tiết) NỘI DUNG BÀI HỌC I.Khái niệm và các đặc trưng của pháp luật 1.Khái niệm pháp luật. 2. Các đặc trưng của pháp luật. II. Bản chất của pháp luật. 1. Bản chất giai cấp của pháp luật. 2. Bản chất xã hội của pháp luật III. Mối quan hệ giữa PL với KT – CT – ĐĐ 1.- Quan hệ giữa pháp luật với kinh tế 1.- Quan hệ giữa pháp luật với chính trị 1.- Quan hệ giữa pháp luật với đạo đức IV.Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. 1. PL là phương tiện để Nhà nước quản lý xã hội. 2. PL là phương tiện để công dân thực hiện và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.

2. I.- Khái niệm và các đặc trưng của pháp luật ? Vậy pháp luật là gì? Nhà tư tưởng người Anh Giôn lốc đã từng khẳng định rằng ở đâu không có PL, ở đó không có tự do. Em hiểu như thế nào về câu nói này? Tại sao PL có ý nghĩa quan trọng như vậy đối với tư do của mỗi con người

3.  1.- Pháp luật là gì? PL là hệ thống các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành, và được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng quyền lực Nhà nước. Bác Hồ có dạy : “Mỗi người có tự do của mình nhưng phải tôn trọng tự do của người khác. Người nào sử dụng quyền tự do của mình quá mức mà phạm đến tự do của người khác là phạm pháp. Em hiểu thế nào về lời dạy của Bác. Cho VD ?

4. 2. Đặc trưng của pháp luật • Tính • quy phạm • phổ biến c) Tính xác định chặt chẽ về hình thức b) Tính quyền lực, bắt buộc chung Các đặc trưng của pháp luật

5. Tính quy phạm : khuôn mẫu • Tính phổ biến : áp dụng nhiều lần, • đối với nhiều người, ở nhiều nơi; Quy tắc xử sự Quy phạm pháp luật • Tính • quy phạm • phổ biến • Tính quy phạm phổ biến làm nên • giá trị công bằng bình đẳng • trước PL; • Bất kỳ ai ở trong điều kiện, hoàn • cảnh nào nhất định cũng phải thực • hiện theo khuôn mẫu PL quy định.

6. Pháp luật do Nhà nước ban hành và được bảođảm thực hiện bằng sức mạnh của quyền lực Nhà nước. Tất cả mọi người đều phải thực hiện các quy phạm PL. b) Tính quyền lực, bắt buộc chung

7. Sức mạnh quyền lực của Nhà nước được thể hiện ở những yếu tố nào? + Quân đội; + Nhà tù; + Cảnh sát; + Toà án …

8. Hình thức thể hiện của PL là các văn bản có chứa các quy phạm PLđược xác định chặt chẽ về hình thức :văn phong diễn đạt phải chính xác.Cơ quan ban hành văn bản và hình thức của văn bản phải được quy định chặt chẽ trong Hiến pháp và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. . c) Tính xác định chặt chẽ về hình thức

9. CƠ QUAN NHÀ NƯỚC Ở TRUNG ƯƠNG CƠ QUAN NN Ở ĐỊA PHƯƠNG

10. Em hãy tìm một quy tắc đạo đức đồng thời là quy phạm pháp luật. Bài Tập 1 “Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ, kính cha…” Điều 35, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định: “Con có bổn phận yêu quý, kính trọng, biêt ơn, hiếu thảo với cha mẹ, lắng nghe những lời khuyên bảo đúng đắn của cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha, mẹ”.

11. Em hãy tìm một quy tắc đạo đức mà không phải quy phạm pháp luật. Bài Tập 2 • Ở một số địa phương, theo tập quán, hôn nhân giữa những người có họ trong vòng 5 đời bị coi là không hợp đạo lý. • Luật Hôn nhân và gia đình chỉ quy định không được kết hôn giữa những người có cùng dòng máu trực hệ, giữa những người có họ trong phạm vi ba đời (điều 10)

12. Nội quy nhà trường và điều lệ Đoàn TNCS HCM có phải là văn bản quy phạm pháp luật không? Bài Tập 3 Nội quy nhà trường do BGH đề ra, chỉ áp dụng cho HS, GV, CNV của trường đó. Điều lệ Đoàn là sự thỏa thuận cam kết thi hành của những người tự nguyện gia nhập Đoàn. Còn các văn bản quy phạm pháp lụât được áp dụng cho tất cả mọi người, mọi nơi, mọi lúc, và do NN ban hành. Không

13. II. Bản chất của pháp luật. Các quy phạm PL bắt nguồn từ đâu? 1.- Bản chất xã hội của pháp luật : Những quy tắc, văn bản PL phải bảo đảm phổ biến phản ánh nhu cầu lợi ích chung của XH và của cá nhân.

14. Các quy phạm PL nhằm phục vụ cho giai cấp nào? 2.- Bản chất giai cấp của pháp luật : Thể hiện ý chí của GCCN và NDLĐ dưới sự lãnh đạo của Đảng CSVN, thể hiện quyền làm chủ của ND VN trên tất cả các lĩnh vực của đời sống, XH. Tóm lại,pháp luật là một hiện tượng vừa mang bản chất xã hội vừa mang bản chất giai cấp.

15. Quan hệ mua bán Quan hệ hợp tác Quan hệ gia đình

16. Một số hình ảnh thể hiện nhà nước dân chủ

17. III.- Mối quan hệ giữa PL với kinh tế, chính trị, đạo đức.  1. Mối quan hệ giữa PL với kinh tế Chế độ kinh tế là cơ sở của pháp luật Nội dung của pháp luật phản ánh nhu cầu, tính chất và trình độ phát triển của các quan hệ kinh tế. Pháp luật – Kinh tế Các quan hệ KT phát triển Nội dung và hình thức của PL thay đổi

18. Các quan hệ KT phát triển Nội dung và hình thức của PL thay đổi Bài Tập 2 Cho một ví dụ chứng minh mối quan hệ giữa KT và PL theo sơ đồ trên. • Vd:Luật doanh nghiệp năm 1999 ra đời phản ánh đúng đắn nhu cầu khách quan và các lợi ích KT đa dạng của mọi thành phần KT, trong nền KT thị trường đã tạo cơ sở pháp lí cho sự ra đời và họat động của hàng chục ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ làm nên hiệu quả KT rất tích cực. • Vd: Trước 1986, nền kinh tế nước ta là nền kinh tế bao cấp cho nên không có luật doanh nghiệp tư nhân. Nhưng hiện nay là nền kinh tế nhiều thành phần, Nhà nước đưa ra luật doanh nghiệp tư nhân.

19.  2. Mối quan hệ giữa PL với chính trị Chính trị là quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp XH, là thái độ của giai cấp cầm quyền đối với các giai cấp tầng lớp khác, thể hiện tập trung nhất ở các đường lối, chính sách mà giai cấp cầm quyền đặt ra trong tất cả các lĩnh vực đời sống XH. Mối quan hệ giữa pháp lụât với chính trị được thể hiện tập trung trong mối quan hệ giữa đường lối chính trị của đảng cầm quyền và pháp luật của nhà nước.

20. Đường lối của đảng cầm quyền có vai trò chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện pháp luật.Thông qua pháp luật, ý chí của giai cấp cầm quyền trở thành ý chí của nhà nước. Đồng thời, khi thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền pháp luật còn thể hiện ở mức độ nhất định đường lối chính trị của các giai cấp và các tầng lớp khác trong xã hội. Đảng CSVN lãnh đạo Nhà nước và XH bằng đường lối chính trị, được thể chế hóa thành PL và được bảo đảm thi hành bằng quyền lực nhà nước. PL là một công cụ hiệu quả để đảm bảo đường lối của Đảng được thực thi nghiêm chỉnh trong toàn XH.

21. Tại sao nói rằng bản chất PL mang tính XH? PL nước ta phục vụ cho giai cấp nào? Bài Tập 1 Bản chất xã hội của Pháp luật : Tính quy phạm phổ biến do bản chất xã hội của pháp luật quy định. Pháp luật của ta là PL thật sự dân chủ vì nó bảo vệ quyền tự do , dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động…

22. 3. Mối quan hệ giữa PL với đạo đức + Trong quá trình xây dựng pháp luật, nhà nước luôn cố gắng đưa những qui phạm đạo đức có tính phổ biến, phù hợp với sự phát triển và tiến bộ của xã hội vào trong các qui phạm pháp luật. + Trong hàng loạt các qui phạm pháp luật luôn thể hiện các quan niệm về đạo đức.

23. + Chính những giá trị cơ bản nhất của pháp luật của pháp luật như: công bằng, bình đẳng, tự do, lẽ phải… cũng là những giá trị đạo đức cao cả của con người luôn hướng tới. + Pháp luật là phương tiện đặc thù để thể hiện và bảo vệ các giá trị đạo đức.

24.  Mỗi nhóm sẽ ghi nhanh vào giấy những nội dung trên bảng sau đây

25.  Sự khác nhaugiữa pháp luật với đạo đức Hình thành từ đời sống xã hội. Hình thành từ đời sống xã hội, được NN thể chế hóa. Các quan niệm, chuẩn mực thuộc đời sống tinh thần, tình cảm của con người (về thiện ác, công bằng, danh dự, nhân phẩm , bổn phận….). Các quy tắc xử sự, quyền và nghĩa vụ pháp lý của các cá nhân, tổ chức, trong các quan hệ do pháp luật điều chỉnh Trong nhân thức, tình cảm của con người Văn bản do nhà nước ban hành Giáo dục cưỡng chế bằng quyền lực nhà nước Dư luận xã hội

26.  IV.Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Nhà nước Quản lý XH thống nhất, dân chủ và có hiệu lực Vai trò Pháp luật Phương tiện hữu hiệu Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mọi người Công dân

27. Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Dựa vào sơ đồ vừa xem các tổ cùng nhau thảo luận những vấn đề sau: Nhóm 1 Nhà nước quản lý XH bằng biện pháp nào? Tại sao chỉ có NN mới quản lý XH? Nhóm 2 Nhà nước quản lý XH bằng PL là NN quản lý như thế nào? Nhóm 3 Đối với mỗi CD, PL có vai trò gì trong cuộc sống của chúng ta?

28. Chuyện xảy ra trong một lớp học, bốn bạn A, B, C, D đều chưa được học và hiểu biết nhiều về pháp luật. Thế nhưng có một đặc điểm chung là các bạn rất ham học hỏi và khám phá cái mới. Một hôm bạn A đưa ra một vấn đề: Chế độ xã hội nước ta hiện nay quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân là quan hệ gì? Bài Tập 1 • Câu trả lời của các bạn như sau: • a.- Quan hệ phụ thuộc • b.- Quan hệ trách nhiệm pháp lí qua lại • c.- Quan hệ tình cảm, tự nguyện, tự giác • d.- Quan hệ quyền lực Theo em ai có câu trả lời đúng nhất? b.- Quan hệ trách nhiệm pháp lí qua lại

29. Hòa là một HS chậm tiến, thường xuyên vi phạm nội quy của nhà trường như đi học muộn, không học bài, làm bài, trốn học, cờ bạc và đánh nhau với các bạn trong lớp. Theo em ai có quyền xữ lí những vi phạm của Hòa? Căn cứ vào đâu để xử lý các vi phạm đó. Trong các hành vi đó hành vi nào vi phạm pháp luật. Bài Tập 2 Điều 48 của luật HNGĐ năm 2000 quy định về nghĩa vụ và quyền của anh chị em như sau : “ Anh chị em có bổn phận thương yêu chăm sóc giúp đỡ nhau, có nghĩa vụ đùm bọc nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom nuôi dưỡng chăm sóc giáo dục con cái” Việc thực hiện điều 48 luật HNGĐ dựa trên cơ sở nào? Nếu không thực hiện có bị xử phạt không? Ai xữ?

30. Dặn dò Làm các bài tập trong SGK trang 14 Xem trước bài 2 : Thực hiện pháp luật Chuẩn bị sưu tầm một số hình ảnh về Thực hiện pháp luật