310 likes | 606 Views
Lecture 2: Logic. Methods of proof. Methods of proof. หัวข้อบรรยาย Definitions of theorem Rules of inference Formal proofs. Basic Definitions. Definition: theorem คือประโยคที่เป็นผลสรุปอย่างสมเหตุสมผล สามารถพิสูจน์ได้จาก ทฤษฎีอื่นๆ axioms (ประโยคที่เรายอมรับว่าจริง) และ
E N D
Lecture 2: Logic Methods of proof
Methods of proof • หัวข้อบรรยาย • Definitions of theorem • Rules of inference • Formal proofs 310213 Discrete Structures:Logic
Basic Definitions • Definition: theoremคือประโยคที่เป็นผลสรุปอย่างสมเหตุสมผล • สามารถพิสูจน์ได้จาก • ทฤษฎีอื่นๆ • axioms(ประโยคที่เรายอมรับว่าจริง) และ • หลักการให้เหตุผล(rules of inference) • lemma(not a “lemon”) คือ 'pre-theorem' หรือประโยคที่เป็นผลสรุปที่สามารถนาไปพิสูจน์ทฤษฎีบท • corollaryคือ 'post-theorem' หรือผลสรุปที่เป็นผลมาจากทฤษฎีบท 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference • สามารถใช้ tautologies ที่กล่าวมาแล้วมาช่วยในการให้เหตุผลได้ • การให้เหตุผลจะเขียนในรูป H1 H2 ... Hn C • เมื่อ Hi เรียกว่า hypotheses • C เรียกว่า conclusion 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference • กฏการให้เหตุผลสามารถเขียนอยู่ในรูป : H 1 H2 . . Hn C 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference • ตัวอย่าง tautology : P ( P Q) Qเขียนได้เป็น P P Q Q • หมายความว่าเมื่อ P เป็นจริงและ P Qเป็นจริงจะสรุปได้ว่า Qเป็นจริง • กฏการให้เหตุผลข้อนี้เรียกว่าmodusponens หรือ law of detachment 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference 310213 Discrete Structures:Logic
Formal Proofs • สมมุติว่าสมมุติฐาน ( hypotheses) เป็นจริง • ใช้กฎการให้เหตุผลหรือประพจน์ที่สมมูลกัน(logical equivalences) เพื่อแสดงให้ได้ว่าผลสรุปเป็นจริง 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง • ถ้าม้าบินได้หรือวัวกินหญ้าแล้วยุงเป็นนกสวยงาม ถ้ายุงเป็นนกสวยงามแล้วไก่ขัน แต่ไก่ไม่ขัน ดังนั้นวัวไม่กินหญ้า • กำหนดตัวแปรแทนดังนี้: • A - วัวกินหญ้า • F - ม้าบินได้ • M - ยุงเป็นนกสวยงาม • P -ไก่ขัน 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง • เขียนเป็นรูปสัญลักษณ์ดังนี้ 1. (F A) M 2. M P 3. P A • ใช้สมมุติฐานจากข้อ1, 2, และ 3. และ rules of inference พิสูจน์ได้ดังนี้ 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง(2) Assertion Reasons 1.(F A) MHypothesis 1. 2.M PHypothesis 2. 3.(F A) P steps 1 , 2 , hypothetical syll. 4. PHypothesis 3. 5. (F A) steps 3, 4 and modus tollens 6. F Astep 5 , DeMorgan 7. A Fstep 6, commutativity of 'and' 8. Astep 7, simplification 310213 Discrete Structures:Logic
Rules of Inference for Quantifiers xP(x) P(c) Universal Instantiation (UI) ________________________________________ P(c) เมื่อ c เป็นค่าใดๆใน Universe xP(x) Universal Generalization (UG) ________________________________________ P(c) สำหรับ c บางตัวใน Universe xP(x) Existential Generalization (EG) ________________________________________ xP( x) P(c) Existential Instantiation (EI) 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง • Every man has two legs. John Smith is a man. Therefore, John Smith has two legs. • กำหนดเป็น predicates ดังนี้ M(x) : x is a man L(x) : x has two legs J : John Smith 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง(ต่อ) เขียนในรูปสัญลักษณ์ของประพจน์ได้ดังนี้ 1. x[M(x) L(x)] 2. M( J ) L( J) พิสูจน์ 1.x[M(x) L(x)] Hypothesis 1 2.M( J ) L(J ) step 1 and UI 3.M(J) Hypothesis 2 4. L( J) steps 2 and 3 ,modus ponens 310213 Discrete Structures:Logic
Methods of Proof • การพิสูจน์ทฤษฎีบท จะอยู่ในรูป P → Q • P อาจจะอยู่ในรูป conjunction ของสมมุติฐาน • ต้องแสดงให้ได้ว่า P→ Q เป็นจริง • วิธีการพิสูจน์มีหลายวิธีเช่น : • Trivial proof. • Direct proof. • Indirect proof. • Proof by contradiction. 310213 Discrete Structures:Logic
Trivial Proof • Trivial proof: • ถ้าเราทราบว่า Q เป็นจริง จะได้ว่า P Q เป็นจริงเสมอ • ตัวอย่าง • ถ้าฝนตกวันนี้แล้วเซตว่างเป็นสับเซตของทุกเซต • ประพจน์นี้เป็นจริง ขึ้นกับค่าความจริงของ P • ตัวอย่าง • ถ้าเราทราบว่าสมมุติฐาน P เป็นเท็จแล้ว P Qจะเป็นจริงเสมอ (vacuouslytrue) • ตัวอย่าง • ถ้าฉันรวยและจนแล้วพระจันทร์ขึ้นทางทิศตะวันตก • (P P) Q • ซึ่งสมมุติฐาน contradiction ดังนั้น Q จะเป็นจริง 310213 Discrete Structures:Logic
Direct Proof • กำหนดสมมุติฐานเป็นจริง • ใช้หลักการให้เหตุผล(rules of inference) axioms และ logical equivalences เพื่อสรุปให้ได้ว่าผลสรุปเป็นจริง 310213 Discrete Structures:Logic
Direct Proof(2) • ตัวอย่าง จงพิสูจน์ว่า ถ้า n เป็นจำนวนเต็มคี่แล้ว n2 เป็นจำนวนเต็มคี่ พิสูจน์ สมมุติให้ n เป็นจำนวนเต็มคี่ n = 2k + 1 เมื่อ k เป็นจำนวนเต็ม n2 = (2k + 1 )2 =4 k2 + 4k + 1 = 2(2 k2 + 2k) + 1 ดังนั้น n2 เป็นจำนวนเต็มคี่ 310213 Discrete Structures:Logic
Indirect Proof • Indirect proof: • จากกฎของ contrapositive จะได้ว่า P→Q ⇔¬Q→¬P • เป็น direct proof โดยใช้ contrapositive • ให้ผลของ P Q เป็นเท็จ (Q เป็นจริง) • ใช้ rules of inference, axioms และlogical equivalences แสดงให้ได้ว่า P เป็นเท็จ 310213 Discrete Structures:Logic
Indirect Proof (2) • ตัวอย่าง จงพิสูจน์ว่า ถ้า 3n +2 เป็นจำนวนเต็มคี่แล้ว n เป็นจำนวนเต็มคี่ • พิสูจน์ 310213 Discrete Structures:Logic
Proof by contradiction or reductio ad absurdum • มี 2 กรณี คือ 1. พิสูจน์ว่า Q เป็นจริง วิธีการ • สมมุติให้ผลสรุป Q เป็นเท็จ • พยายามหาข้อความที่เป็น contradiction ที่อยู่ในรูป P P ซึ่งจะทำให้เกิด Q0 ซึ่ง contrapositive ของประโยคข้างต้นคือ 1Q ซึ่งจะได้ว่า Q ต้องเป็นจริง 310213 Discrete Structures:Logic
Proof by contradiction (2) 2 พิสูจน์ว่า P→Q เป็นจริงโดยใช้วิธีหาข้อขัดแย้ง วิธีการ การพิสูจน์ประโยค P Q เป็นจริงโดยใช้วิธีหาข้อขัดแย้ง ต้องสมมุติให้ (P Q) เป็นจริง แต่ (P Q ) (P Q ) (P) Q P Q ดังนั้นต้องสมมุติให้ P Q เป็นจริงแล้วหาข้อขัดแย้งในรูป R R ให้ได้ จึงสรุปได้ว่า P Q 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง • ตัวอย่างจงพิสูจน์ว่า √2 เป็นจำนวนอตรรกยะ แนวคิด ถ้าให้ p : √2 เป็นจำนวนอตรรกยะ p : √2 เป็นจำนวนตรรกยะ พิสูจน์ สมมติให้ เป็นจำนวนตรรกยะ √2 = n/m ; n , m Z และ ห.ร.ม. ของ n และ m เป็น 1 2 = n2 /m2 n2 = 2m2 …………(1) จะได้ว่า ถ้า n2 เป็นเลขคู่แล้วจะได้ว่า n เป็นเลขคู่ n = 2t ; t Є Z 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง แทนค่าใน (1) :- (2t)2 = 2m2 m2 = 2t2 จะได้ว่า m2 เป็นเลขคู่ ดังนั้น m เป็นเลขคู่ จะได้ว่า n และ m เป็นเลขคู่ซึ่งขัดแย้งกับที่กำหนดไว้ในตอนแรกว่า ห.ร.ม. ของ n และ m เป็น 1ดังนั้น √2 เป็นจำนวนตรรกยะไม่จริง นั่นคือ √2 เป็นจำนวนตรรกยะไม่จริง 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง จงพิสูจน์ว่า ถ้า 3n +2 เป็นจำนวนเต็มคี่แล้ว n เป็นจำนวนเต็มคี่ พิสูจน์ 310213 Discrete Structures:Logic
Disproof byCounterexample • จากประโยค xP(x) xP(x ). • ต้องการแสดงว่า xP(x ) เป็นจริง (หรือ xP(x) เป็นเท็จ ดังนั้นต้องหา c ซึ่งทำให้ P(c) เป็นจริง หรือ P(c) เป็นเท็จ • ในกรณีนี้ c เรียกว่า counterexampleของประโยค xP(x) 310213 Discrete Structures:Logic
ตัวอย่าง • จงตรวจสอบว่า P Q P Q หรือไม่ถ้าจริงให้พิสูจน์ แต่ถ้าไม่จริงให้ยกตัวอย่าง คำตอบ ไม่จริง เช่น P มีค่าความจริงเป็น F, Q มีค่าความจริงเป็น F จะได้ว่า P Q มีค่าความจริงเป็น T แต่ P Q มีค่าความจริงเป็น F 310213 Discrete Structures:Logic
Fallacies • Fallacies คือกฎการให้เหตุผลที่ไม่ถูกต้อง • ตัวอย่างของ fallacies ที่พบบ่อยๆ • The Fallacy of Affirming the Consequent • การให้เหตุผลที่เขียนเป็นรูปสัญลักษณ์ของประพจน์ดังนี้ • P Q • Q • P • หรือ [(P Q ) Q ] Pซึ่งไม่เป็น tautology ดังนั้นการให้เหตุผลไม่ถูกต้อง 310213 Discrete Structures:Logic
Fallacies • The Fallacy of Denying the Antecedent (or the hypothesis) • การให้เหตุผลที่เขียนเป็นรูปสัญลักษณ์ของประพจน์ดังนี้ P Q P Q • หรือ [(P Q) P] Qซึ่งไม่เป็น tautology ดังนั้นการให้เหตุผลไม่ถูกต้อง 310213 Discrete Structures:Logic
Fallacies • Begging the question or circular reasoning • เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยเราใช้ความจริงของประโยคที่กำลังพิสูจน์มาอ้างอิงในการพิสูจน์ตัวเอง • ตัวอย่าง จงแสดงว่าx 2 เป็นจำนวนคู่แล้ว x เป็นจำนวนคู่ พิสูจน์ x 2 เป็นจำวนคู่แล้ว x 2 = 2k สำหรับบาง k บางตัว ดังนั้น x = 2t สำหรับบาง t บางตัว ดังนั้น x เป็นจำนวนคู่ 310213 Discrete Structures:Logic