CHÖÔNG 6: CÁC PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU TRÍ TUEÄ TRONG TAÂM LÍ HOÏC

1. CHÖÔNG 6: CÁC PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU TRÍ TUEÄ TRONG TAÂM LÍ HOÏC

2. I. Phöông phaùp traéc nghieäm trong ño löôøng trí tueä • Trong nghieâncöùu trí tueä, ño löôøng taâm lí (Psychometry) laø söï löôïng hoùa theo chuaån ñaõ ñònh vaø moâ taû nhöõng daáu hieäu cuûa caùc yeáu toá taâm lí nhôø söï trôï giuùp cuûa caùc phöông tieän khaùch quan.

3. I. Phöông phaùp traéc nghieäm trong ño löôøng trí tueä • Öu ñieåm: • Khaùch quan hoùa, löôïng hoùa • Coâng cuï phoå bieán • Deã laøm vaø xöû lí soá lieäu • Soaïn thaûo theo moät cô sôû lyù luaän nhaát ñònh.

4. I. Phöông phaùp traéc nghieäm trong ño löôøng trí tueä • Haïn cheá: • Chæ chuù yù ñeán keát quaû • Môùi chæ phaùt hieän möùc ñoä hieän thôøi • Chæ höôùng tôùi moät soá yeáu toá nhaát ñònh

5. II. PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC NGHIEÄM • Bao goàm caùc maãu nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh trong phoøng thöïc nghieäm. Laø phöông phaùp truyeàn thuï thoâng tin baèng caùch quan saùt trong ñieàu kieän coù gaây bieán ñoåi ñoái töôïng khaûo saùt moät caùch coù chuû ñònh • Có 2 loại : 1. Thöïc nghieäm phaùt hieän: chaånñoaùn 2. Thöïc nghieäm hình thaønh: hình thaønh yeáu toá taâm lyù naøo ñoù

6. II. PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC NGHIEÄM Ưu điểmvà hạn chế của phương pháp thực nghiệm: Ưu điểm: • Giuùp caùc nhaø nghieân cöùu thây rõ böùc tranh veà söï phaùt sinh, phaùt trieån trí tueä qua caùc giai ñoaïn löùa tuoåi. Hạn chế: • Mang ñaäm tính chuû quan. • Deã laøm phöông haïi ñeán suy nghó vaø haønh ñoäng cuûa nghiệm thể neáu söï can thieäp cuûa nhaø nghieân cöùu thieáu kinh nghieäm. • Phöùc taïp, caàn cung caáp caùc phöông tieän kyõ thuaät.

7. III. Phöông phaùp laâm saøng taâm lí • Phöông phaùp laâm saøng taâm lí laø söï nghieân cöùu saâu töøng chuû theå baèng kyõ thuaät thaêm doø coù theå ñöôïc chuaån hoùa hoaëc khoâng.

8. III. Phöông phaùp laâm saøng taâm lí Các khâu chủ yếu của phương pháp lâm sàng trong chẩn đoán tâm lí bao gồm: • Quan sát và bằng trực giác rút ra nhận xét. • Khám bằng kỹ thuật khác nhau như cho trẻ vẽ tự do rồi chẩn đoán qua hình vẽ… • Hỏi chuyện, đây là khâu chủ yếu của phương pháp lâm sàng. Đòi hỏi nhà nghiên cứu phải biết trò chuyện và biết lắng nghe.

9. III. Phöông phaùp laâm saøng taâm lí • Öu ñieåm:Chi tieát vaø heä thoáng • Haïn cheá: • Coù söï can thieäp cuûa nhaø nghieân cöùu • Khoù löôïng hoùa

10. IV. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU TRÖÔØNG HÔÏP ÑIEÅN HÌNH • Case studies (nghieân cöùu tröôøng hôïp): Nghieân cöùu taäp trung veà 1 caù nhaân, neâu ra nhöõng keát luaän cô baûn veà haønh vi. • Thí duï: Howard Gruber (1974,1981) ñaõ tieán haønh nghieân cöùu veà Charles Darwin, ñeå khaûo saùt tæ mæ noäi dung taâm lyù veà söï saùng taïo cuûa trí tueä.

11. V. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU CÔ CHEÁ LAØM VIEÄC CUÛA NAÕO (Psychobiological Research): Nghieân cöùu veà naõo ngöôøi vaø naõo ñoäng vaät. Thí duï: Elizabeth Warrington vaø Tim Shallice (1972) ñaõ nghieân cöùu veà söï toån thöông ôû phía beân traùi cuûa vuøng thuøy ñænh cuûa naõo thì bò khuyeát taät ôû trí nhôù ngaén haïn nhöng khoâng bò suy yeáu ôû trí nhôù daøi haïn. Nhöng ngöôøi bò thöông toån ôû giöõa vuøng thaùi döông cuûa naõo thì bò toån thöông nghieâm troïng trí nhôù daøi haïn.

12. VI. PHÖÔNG PHAÙP KÍCH THÍCH CUÛA MAÙY TÍNH VAØ TRÍ TUEÄ NHAÂN TAÏO Computer simulation and Artifical intelligence (AI) (kích thích cuûa maùy tính vaø trí tueä nhaân taïo): • Kích thích cuûa maùy tính: Taïo cho maùy tính kích thích con ngöôøi thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï nhaän thöùc khaùc nhau. Thí duï: Ño khaû naêng nhôù. • Trí tueä nhaân taïo: Taïo cho maùy tính thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï nhaän thöùc. Thí duï: Maùy tính chôi côø.

13. Xu hướng chung hiện nay là không cực đoan một phương pháp nghiên cứu nào trong nghiên cứu. Tuỳ mục tiêu và nội dung của từng chương trình, người ta thường lựa chọn và phối hợp một số phương pháp phù hợp.