Kamu Personeli Kimdir?

1. Kamu Personeli Kimdir? Siyasal Düşünce Tarihinde Hukukta Yönetim Biliminde Toplam sayfa : 40 B.A.Güler, Kamu Personel Yönetimi, AÜ SBF 2005.

2. benzer anlamlılar Kamu personeli • Devlet personeli • Kamu görevlisi başka dillerde: • Kamu çalışanı * fonctionnaire –fr. • Bürokrat * beamte –alm. • Kamu emekçisi * civil servant –ing. • Memur * public employee -ing • İşgören * public servant -ing

3. SİYASAL DÜŞÜNCE TARİHİNDE Hobbes – Hegel - Weber

4. Hobbes – 17.yüzyıl • "Bir kamu görevlisi [memur], belirli bir alanda devletin kişiliğini temsil etmek yetkisi ile, ister bir monark ister bir meclis olsun, egemen tarafından istihdam edilen kişidir.” • DEVLET KİŞİLİĞİNİ TEMSİL ETMEK • EGEMEN TARAFINDAN İSTİHDAM EDİLMEK • Leviathan’dan

5. Hobbes - sınırlar “........ Egemenliğe sahip olan her kişi veya meclis, birisi doğal diğeri kamusal olan iki kişiliği temsil eder veya daha yaygın söylendiği gibi, iki sıfata sahiptir: bir monark sadece devletin değil aynı zamanda bir insanın kişiliğine sahiptir; bir egemen meclis de sadece devletin değil, aynı zamanda meclisin de kişiliğine sahiptir.

6. ... sınırlar • ..... Bunlara doğal yoldan hizmet edenler kamu görevlileri sayılmaz; kamu görevlileri onlara kamu işlerinin yönetiminde yardım edenlerdir. Bir aristokraside veya demokraside, sadece meclisin rahatlığı amacıyla meclis hizmet eden kapıcılar, bekçiler ve diğer memurlar; ve ayrıca bir monarkın ikametgahının kahyaları, vekilharçları, hazinedarları veya diğer görevlileri de, bir monarşide kamu görevlileri sayılmazlar."

7. Hobbes - sınıflandırma • Genel yöneticiler: Bütün ülkenin veya bir kısmının genel yönetim sorumluluğu verilenler • Uzman yönetim işleri: Maliye ve askeriye gibi özel yönetim görevlileri • Halkı eğitenler: "Öğretmek yetkisine veya başkalarının, halkı, egemen güce olan görevleri konusunda eğitme yetkisine sahip olanlar • Yargı yetkisi verilmiş olanlar • İcra yetkisini kullananlar, verilen kararların yürütülmesini sağlamak, egemenin emirlerini yayımlamak

8. Hegel – 1821Hukuk felsefesinin prensipleri’nden.. • Sivil toplum, bireysel çıkarların çatıştığı bir savaş alanıydı. Burada bireysel çıkarlar özel topluluk çıkarlarıyla, her ikisi birlikte devletin düzenlemelerine karşı mücadele halindedir. Bu çatışmaların çözümü ve özel amaçlara ulaşmanın yolu ancak devlet aracılığıyla bulunabilir. İşte bu aracılık, kuralları önceden belirlenmiş yürütme gücünün nesnel icraatıyla gerçekleşmektedir. Ve uygulama "ancak bireyler tarafından yapılabilir ve gerçekleştirilebilir". .....

9. ...... HEGELDEVLET GÖREVLİLERİNDE DÖRT ÖZELLİK • İlk olarak, birey ile görevin buluşması için "bireylerin bilgi ve yeteneklerinin sınanmasına gerek vardır. Bu sınama, devlete ihtiyacını karşılayabilme, her yurttaşa da evrensel sınıfa [devlet hizmetine] katılabilme garantisi sağlar". • İkinci olarak, devlet, isteğe bağlı ve keyfi hizmetlere bel bağlayamaz. Gerekli olan, mevkiine gerçek bir görev duygusuyla, geçimini sağlamak kaygısıyla sarılan devlet görevlileridir. Özel çıkar ile genel çıkar böylece birleştirilir. Birey ile görev birbirine kaynar.......

10. Üçüncü olarak, devlet görevlisi bu hizmete iki taraflı rıza ve karşılıklı taahhüdle girmesine karşın, aradaki ilişki sözleşme ilişkisi değildir. Devlet görevlisi, bu ilişkiye bir defaya mahsus geçici bir hizmeti yerine getirmek üzere girmemekte, tüm maddi ve manevi çıkarlarını bu duruma bağlamaktadır. • Dördüncü olarak, "devletin evrensel gücünü kullanmakla görevli kişiler, bu evrensel güçte, başka bir öznel güce -yani evrensele üstünlük tanınmasıyla kişisel çıkarları zarara uğrayan yönetilenlerin kişisel ihtiraslarına- karşı muhtaç oldukları himayeyi bulurlar."

11. Hegel : Kötüye kullanma ? • Görev ile kaynaşmış birey, herşeye karşın güç ve yetkinin kötüye kullanılma olasılığını kendiliğinden ortadan kaldırmaz. • "Resmi makamların ve buralarda çalışan görevlilerin güç ve yetkilerini kötüye kullanmalarına karşı devletin ve yönetilenlerin güvencesi; bir yandan doğrudan doğruya onların hiyerarşik düzenine ve sorumluluğuna, öbür yandan da komün ve birliklere tanınan yetkilere dayanır."

12. Max Weber- 1910 Ekonomik ve Toplumsal Örgütlenme Kuramı’ndan “Bürokrasi, biçimsel ussallığın cismi, yönetimidir.” • Yönetimde yer alan görevliler kişisel olarak özgürdür; iktidar sahibine karşı yalnızca görevlerinden kaynaklanan nesnel ödevleri yerine getirmekle yükümlüdürler. • Sağlam biçimde kurulmuş bir hiyerarşi içinde örgütlenmişlerdir. • Her görevin, yasal olarak tanımlanmış bir yetki alanı vardır. • Hizmete girme özgür sözleşme ilişkisiyle, herkese açık bir seçme işlemiyle olur. ...........

13. ........ Max Weber • Adaylar, sahip oldukları nitelikleri belirleyen bir diploma ya da sınavla seçilirler; göreve atama ile getirilirler. • Görevlilere ayda bir nakit olarak yapılan ödemeye maaş ödenir; çoğu durumda emeklilik hakkı tanınmıştır. • Görev, işi üstlenen kişinin tek ya da en azından asıl işidir. • Görev bir meslektir; çalışma süresine ya da başarı ölçüsüne göre işleyen bir yükselme sistemi vardır. • Görevli, hizmete ilişkin araçlar ve görevin kendisi üzerinde mülkiyet hakkına sahip değildir. • İş görme usulü sistemli bir disiplin ve denetim ilkesine göre kurulmuştur.

14. Batılı tanım kaynakları • Hobbes, Leviathan, Yapı Kredi Yayını, 1991 • Hegel, Hukuk Felsefesinin Prensipleri, Sosyal Yayınları, 1991 • Weber, Ekonomik ve Toplumsal Örgütlenme Kuramı, İmge, 1995

15. HUKUKSAL TANIMLAMA

16. Karışıklık ?? • Türkiye’de kamu personelinin tanımlanması, dağınık ve tartışmalı bir konu değildir. Dağınıklık görüntüsü, kamu görevliliğine ilişkin tanımların farklı bakış açılarından yaklaşılmasından doğmaktadır. Örneğin, kamu görevlisini ceza hukuku bakımından tanımlayışla seçim hukuku bakımından tanımlayışın birbirinden farklı olması doğaldır. Ceza hükümlerinin, herhangi bir süreyle ve herhangi bir statüde kamu kesiminde görev almış olanların tümünü memur sayması ile bir belediyede sözleşmeli avukat olarak çalışan kişinin belediye başkanlığına aday olması durumunda memurların uyması gereken kurallara bağlı sayılması doğaldır. Bu tür farklı tanımlar karmaşıklık olarak nitelenebilir; ancak dağınıklık ve karışıklık olarak görülemez.

17. Kamu personel yönetimi alanı • Devletin yasama – yürütme – yargı organlarının tümünde, • idari, askeri, akademik, adli alanlarda, • yönetimin merkezi - mülki – mahalli tüm kademelerinde, • atama işlemiyle • kamu hizmetine bireysel olarak bağlanan • farklı istihdam türlerinde çalıştırılanları kapsayan • kamu istihdam sistemi

18. 1982 Anayasal tanım –md.128 • “Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ile diğer kamu tüzelkişileriningenel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetleriningerektirdiği asli ve sürekli görevler,memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülür. Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.”

19. Anayasal tanımın unsurları • Kapsam “devlet, KİT, diğer kamu tüzelkişileri ise; hangi kurumlar dışarıda ? • Genel idare esasları nelerdir ? • Asli ve sürekli görev nedir ? • “Diğer kamu görevlileri” kimlerdir ?

20. Düzenleme araçları • Memurlar: Devlet Memurları Kanunu ES Diğer Kamu Görevlileri: ES • Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu • Üniversite Personel Kanunu • Hakim ve Savcılar Personel Kanunu • Sözleşmeliler: Sözleşmeli Personel Kararnamesi SSK – ES • Geçici Personel:Kararnameler SSK • İşçiler: İş Kanunu SSK

21. Yönetim hukuku tanımları : MEMUR 657/md.4-A • “Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzelkişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamuhizmetlerini ifa ile görevlendirilenler”. • “Yukarıdaki tanımlananlar dışındaki kurumlarda genel politika tespiti,araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevlive yetkili olanlar da memur sayılır.”

22. İstisnai memurluk • Genel memurluk sisteminde zorunlu olan hizmete alma –sınav; atama; yükselme koşulları uygulanmadan, belirlenmiş bir derece aylığıyla yapılabilen görevlendirmeler • Bu görevlere devlet memurluğu sistemi içinden ya da dışından kimseler atanabilir • Hükümetlere ‘siyasal uygunluk’ ölçütüne göre atama yapmaları için açılmış bir olanak ... • Hükümetlerin bu kategoriyi üst düzey yönetim mevkilerini siyasal kadrolar haline getirmek amacıyla kullanmaya çalıştıkları görülür 657 / İstisnai Memurluklar: Madde 59 - (Değişik: 30/5/1974 - KHK/12; Değiştirilerek kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.) (Değişik: 29/11/1984 - KHK - 243/8 md.)

23. Diğer kamu görevlileri • Devlet kamu hizmetlerinin genel-idari parçasını oluşturan memurluk sisteminin temel kuralları geçerli olacak biçimde, • kuruluş ve işleyişi kendi yasalarıyla belirlenen • askeri, akademik, adli hizmet alanlarındaki • mesleki personel

24. Yönetim hukuku tanımları : SÖZLEŞMELİ 657/md.4-B • (1) ulusal plan ve programlarda yer alan önemli projelerde çalıştırılmak üzere, (2) zorunlu durumlarda ve (3) istisna uygulama olarak, (4) özel bir meslek bilgisine ve uzmanlığa gerek duyulması üzerine, (5) geçici olarak, (6) Bakanlar Kurulu kararıyla istihdam edilen personel

25. Yönetim hukuku tanımları : GEÇİCİ PERSONEL ve İŞÇİLER • Geçici personel. Bir yıldan az süreli ya da mevsimlik işlerde, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen görev, sayı, ücret sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan geçici personel, istatistik hizmetlerinde görülen anketör gibi görevlilerdir. Sözleşmeliler gibi bunlar da işçi sayılmamaktadır. 657/md.4-C • İşçi. Sayılan üç tür dışında kalan ve iş yasasına göre istihdam edilen kişiler, işçi olarak adlandırılmaktadırlar. 657/md.4-D

26. Alan dışındakiler... • (1) Seçilmişler : siyasal nüfus milletvekilleri, bakanlar, il genel meclisi üyeleri, belediye başkanları, belediye meclisi üyeleri, köy-mahalle muhtarları, köy ihtiyar meclisi ve mahalle ihtiyar heyeti üyeleri..... • (2) Taşeron çalışanları : ihaleyle hizmet gören şirketlerde istihdam edilenler

27. Görev, belli bir organa verilmiştir Görev ve usulü, hukuken belirlenmiştir Ama görevi yerine getiren kamu personeli değildir. Çünkü...... Meclis, devletin yasaları yapan organıdır ; ama bu organı devlet seçmez. Meclisin “kaynağı” devlet değil, ulusal ya da yerel halktır –seçmendir. ......... “Toplum” görevi Seçilmişler ?

28. Taşeron ve çalışanları ? • “Kamu kurumları görevlendirildikleri işleri hizmet satın alarak görebilirler” • Taşeron şirketlere ihale usulü; taşeron çalışanlarının kamu hizmetlerini üstlenmesi • Taşeron şirket sahibi / çalıştırdığı personel kamu personeli midir, değil midir? RASTLANTISAL – GEÇİCİ – DOLAYLIÖZEL HUKUK

29. YÖNETİMBİLİMSEL TANIMLAMA Dört alan İki kademe

30. YÖNETİMBİLİMSEL TANIMLAMA • Bir ülkenin genel yönetiminde rol üstlenmiş insan topluluklarını, “siyasal nüfus” ve “yönetsel (bürokratik) nüfus” olarak adlandırabiliriz. • Siyasal nüfus, doğrudan halk tarafından seçilerek kamu görevlerine getirilmiş kişilerden oluşur. • Yönetsel nüfus, kamu personelidir. Hukuksal konumu ister ‘statü’ ister ‘sözleşme’ ilişkisi olsun, kamu kurum ve kuruluşlarında belli bir ücret karşılığında istihdam edilen kişilerin tümü.

31. Yönetsel nüfusun dört alanı • Genel-idari kuruluşun özünü memurluk ve üst düzey yöneticiliği, • Askeri kuruluşun özünü subaylık sistemi, • Akademik kuruluşun özünü öğretim üyeliği sistemi • Adli kuruluşun özünü yargıç-savcılık sistemi, Özgün yönleri ; karşılıklı konumları

32. Yönetsel nüfus : türleri Siyasal nüfus (seçilmişler) 215 bin kişi........... (2004 yılı) 2,5 milyon adli 3.000 ÜDY akademik Taşeron-işçi 1,700.000 memur İmtiyazcı şirketler askeri 130.000 sözleşmeli 10bin geçici pers 650.000 işçi

33. Yönetsel nüfus • Yönetsel nüfus, kamu personelidir • Memur, kamu personelinin ana halkasıdır • Üst kademe yöneticiliği, ana çekirdektir Yönetsel nüfus analizi iki alanda yoğunlaşır: • Üst düzey yöneticilik =bürokratik elit =yönetici sınıf (2) Memurlar

34. araştırma örnekleri...(Yayınların tam künyesi için Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim’e bakınız) • Matthews, Yetişen Türk İdarecileri, 1955 • Birkheid, SBF Mezunları Hakkında Araştırma, 1956 • Dodd, “Türk Devlet Memurlarının Toplumsal ve Eğitsel Kaynakları”, 1964 • Podol, “....Türk Kamu Yöneticisi”, 1967 • Hopper, Türk İdarecisi : Kültürel Bir Araştırma, (ing.) 1968 • Heper, “Değişen Türkiye’de Bazı Geleneksel Üst Kademe Yöneticilerinin Eğilimleri”, 1974 • Cem, Türk Kamu Kesiminde Üst Düzey Yöneticileri, 1976 • Bozkurt, Memurlar... Sosyolojik Görünümü, 1980 • Özen, Bürokratik Kültür, 1996

35. ...... • Araştırmalarda diğer istihdam türleri tamamlayıcı görülmüştür • Sözleşmeli personel • Geçici personel • İşçiler • Araştırmalarda askeri, akademik, adli alanlar ilgi alanı dışında kalmıştır. • Araştırmalarda taşeron hizmeti işçileri kapsam dışı sayılmıştır.

36. 2005 personel reformu süreciyle... • Üst kademe yöneticiliği ‘kayırmacılık’ esasına göre • Memurluk sınırlı sayıda istihdam • Ana gövde sözleşmelilik ; geçici personel • İşçi istihdamının eritilmesi • Taşeron –işçi çalıştırmanın genişletilmesi Mevcut araştırmaların “kör” kaldığı konular, sistemde belirleyici hale gelmektedir...

37. “Memur”dan “çalışan”a.... • Kamu personel sistemi, ülkeninekonomik ve sosyal örgütlenme tarzı nasıl olmalıdır sorusuna bağlı olarak kurulan bir yapıdır. • Eğer bu örgütlenme, öncülük görevi verilmiş bir devlet yaratacaksa başka, ekonomik ve toplumsal aktörlerle eşit rol yüklenecek bir devlet yaratacaksa başka özellikler sergileyecektir. • Günümüzde baskın eğilim, devletin ulusal, kalkınmacı, öncü niteliklerine son verilmesi; küresel, piyasa-odaklı, eş-rolcü nitelikler edinmesi yönündedir. Kamu personel sistemi, bu hedef doğrultusunda baştan aşağı yeniden kurallara bağlanmak üzere reforma konu edilmektedir.