1 / 76

BİLGİSAYAR

BİLGİSAYAR. İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Ders Sorumlusu: Doç. Dr. Hakan TÜZÜN Hazırlayan: Arman ALIR. İÇERİK. 2.1 Bilgisayar 2.2 Metin Giriş Aygıtları 2.3 Konumlandırma, İşaretleme ve Çizim 2.4 Görüntü Aygıtları 2.5 Sanal Gerçeklik ve 3Boyutlu Etkileşim

kamali
Download Presentation

BİLGİSAYAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. BİLGİSAYAR İnsan-Bilgisayar Etkileşimi Ders Sorumlusu: Doç. Dr. Hakan TÜZÜN Hazırlayan: Arman ALIR

  2. İÇERİK 2.1 Bilgisayar 2.2 Metin Giriş Aygıtları 2.3 Konumlandırma, İşaretleme ve Çizim 2.4 Görüntü Aygıtları 2.5 Sanal Gerçeklik ve 3Boyutlu Etkileşim 2.6 Fiziksel Kontroller, Sensörler ve Özel Aygıtlar 2.7 Yazdırma ve Tarama 2.8 Bellek 2.9 İşlem ve Ağlar

  3. 2.1 Bilgisayar (Giriş) 2.1.1 Tipik Bilgisayar Sistemi 2.1.2 Toplu İşleme - Etkileşim Düzeyleri 2.1.3 Zengin Etkileşim-Her zaman, Her yerde

  4. 2.1.1 Tipik Bilgisayar Sistemi • Bilgisayar • Ekran • Klavye • Fare • Çeşitleri • Masaüstü • Dizüstü • PDA

  5. 2.1.1 Tipik Bilgisayar Sistemi Tipik bir bilgisayar sistemi aşağıdaki öğelerden oluşur: • Giriş aygıtları  Yazı girişi, işaretleme • Çıkış aygıtları  Ekran, dijital kağıt • Sanal gerçeklik  Etkileşim ve görüntüleme aygıtları • Fiziksel etkileşim  Dokunmatik yüzeyler v.b • Kağıt  çıkış(print) and giriş (scan) • Hafıza  RAM, sabit disk v.b • İşlem Birimi  İşlem hızı ve ağlar

  6. Etkileşim • Etkileşim, bilgi alış verişidir. İnsan-Bilgisayar arasında iki yönlü bir etkileşim vardır. • HCI amacı, bilgisayarı daha hızlı ve insana daha doğal gelecek yollarla kullanılabilir hale getirmektir.

  7. Etkileşim

  8. 2.1.2 Toplu İşleme - Etkileşim Düzeyleri Geçmiş Günümüz Toplu veri girişi. Delikli kartlar  Günlerce süren işlemler. Etkileşim düzeyi düşük. Etkileşim düzeyi arttı. Etkileşim hızı arttı. Veri girişi saniyeler içerisinde gerçekleşiyor.

  9. 2.1.3 Zengin Etkileşim-Her zaman, Her yerde • Bilgisayarlar kutunun dışına çıktı ! • Günlük kullandığımız cihazlarla; • Buzdolabı • Kombi • Mikrodalga fırın • Klima • Kamera v.b. internet erişimi veya özel sistemler sayesinde etkileşime geçebiliyoruz.

  10. 2.2 Metin Giriş Cihazları 2.2.1 Alfa Numerik Klavye • QWERTY Klavye • DvorakKlavye ve Bölünmüş Tasarımlar 2.2.2 Akort Klavye 2.2.3 Telefon Tuş Takımı ve T9 Girişi 2.2.4 El Yazısı Tanıma 2.2.5 Konuşma Tanıma Yüz Tanıma ? Dokunma + Dokunma Şeklini Tanıma ?

  11. Klavyeler • Bilgisayar kullanırken yaptığımız ana aktivitelerden biri de metin girişidir. • Metin girişi için kullanılan en yaygın araç klavyedir. • Deneyimli kullanıcıların hızlı metin girişine olanak sağlar. • Genellikle kablolu olarak kullanılır. Wireless ve bluetooth olanları da vardır.

  12. 2.2.1 Alfa Numerik Klavye • Alfabetik karakterler • Numerik karakterler • Alfa numerik karakterler (Netbook)

  13. QWERTY Klavye • En üst sıralarındaki ilk 6 harf QWERTY’ dir. • Çoğu standart bir düzene sahiptir. • Ülkelere göre değişiklik gösterebilir. (UK, USA)

  14. Fransa  AZERTY Türkiye  F Klavye

  15. DVORAK Klavye ve Bölünmüş Tasarımlar

  16. 2.2.2 Akort Klavye • Normal alfa numerik klavyelerden çok farklıdır. • 4-5 tuşu vardır. • Harfler, aynı anda bir-birkaç tuşa birlikte basılarak üretilir.

  17. 2.2.3 Telefon Tuş Takımı ve T9 Girişi • SMS yazmak için sıklıkla kullanılıyor. • Geçmişte alfabetik klavye özelliği yoktu. 0-9 sayılarına sahipti. • Günümüzde Smart telefonlar standart Q klavye özelliğine sahipler. • hello  4433555[pause]555666 • hello43556

  18. 2.2.4 El Yazısı Tanıma • Kalem ya da parmak aracılığıyla tablet üzerine yazılan harf, rakam ve sembollerin algılanmasıdır. • PDA ve tablet bilgisayarlarda kullanılıyor. • Olumsuz özellikleri: • Yazma hızı düşük (25 kelime 1dk), • İnsanların el yazıları farklı olduğu için algılama yanlış olabiliyor. • ** El yazısı tanıma özelliği açılarak çok sayıda yazı örneği girebilir ve bu sayede el yazısı tanıma işlemi kişiselleştirilebilir. • Olumlu özellikleri: • Elektronik imza • Video !!!

  19. 2.2.5 Konuşma Tanıma • Yazı girişi doğal konuşma yoluyla gerçekleşir. • Hızla gelişen bir teknolojidir. • Düşük kelime sayısıyla bireysel kullanımlarda oldukça başarılıdır. • Video !!!

  20. Yüz Tanıma • Video !!!

  21. Dokunma + Dokunma Şeklini Tanıma ? • Human-ComputerInteractionInstitute, Carnegie Mellon University, Pittsburgh. • Video !!!

  22. 2.3 Konumlandırma, İşaretleme ve Çizim 2.3.1 Mouse 2.3.2 Touchpad 2.3.3 Trackball andThumbweel- İztopu ve Parmak Tekeri 2.3.4 Joystick and Keyboard Nipple - Oyun Kolu ve Klavye Ucu 2.3.5 Dokunmatik Ekranlar 2.3.6 Kayıt İğnesi ve Işık Kalemi 2.3.7 DigitizingTablet - Dijitalleştirici Tablet 2.3.8 Eyegaze- Göz İzleme Cihazı 2.3.9 İmleç Tuşları ve Ayrık Konumlandırma

  23. 2.3.1 Mouse

  24. 2.3.1 Mouse • Kullanımı yaygın ve kolaydır. • Üzerinde 2 veya daha fazla tuş bulunabilir. • İki farklı çalışma yöntemi vardır: • Mekanik; alttaki top döner  • Optik; fare tabanında ışık yayan diyotlar hareketi sağlar. • Ayakla çalışan türleri vardır: • Arabadaki pedaller • Piyanodaki pedaller • Dikiş makinesindeki pedaller

  25. 2.3.2 Touchpad • Dokunmatik yüzeyler yaklaşık 2 - 3 inçtir. • Genellikle laptoplarda kullanılır. • İlk olarak Apple Powerbook taşınabilir bilgisayarlarda kullanıldı.

  26. 2.3.3 Trackball andThumbweel • Çalışma prensipleri fareyle aynıdır. • Top imleci hareket ettirir. • Top sayfayı sağa sola hareket ettirebilir. • Genelde bilgisayar oyunlarında kullanılmak üzere tercih edilirler.

  27. 2.3.4 Joystick and Keyboard Nipple • Joystickler genellikle bilgisayar oyunlarında kullanılır. Bir kol ve birkaç tuştan oluşur. • Keyboard Nipple ise klavyeye monte edilmiş minyatür bir joysticktir.

  28. 2.3.5 Dokunmatik Ekranlar • Dokunmatik teknolojisi, elektronik cihazların parmak veya özel kalemler vasıtasıyla hafifçe dokunarak kumanda edilmesine imkân verir. • Cep telefonu, dizüstü bilgisayar, tablet, PDA, bankamatik, hesap makinesi ve TV düğmelerinden uzay teknolojilerine kadar çok çeşitli kullanım alanı vardır. • Dokunmatik ekran teknolojileri kullanım amaçlarına göre farklılık göstermektedir. • Günümüzde 3 faklı dokunma teknolojisi kullanılmaktadır. • Dirençli (rezistif) teknoloji; • Yüzey dalgası (surfacewave) teknolojisi; • Kızılötesi (infrared) teknolojisi;

  29. Dirençli (rezistif) teknoloji • Yüzeyin altındaki dirençli kaplama, dört adet tel tarafından sürekli olarak sırayla düşey ve yatay eksenler üzerinde hareket eden +5 volt gerilimle beslenmektedir. • Direnç özelliği sayesinde bu voltaj bir taraftan diğer tarafa doğru azalan bir değerle ilerler. • İnsan, dokunmayla birlikte akımı iletir.Dokunulan noktada direnç ve gerilim değeri azalır. Böylece dokunma noktasında voltaj düşer.Algılama gerçekleşir.

  30. Yüzey dalgası (surfacewave) teknolojisi • Ekranın 4 köşesinde ultrasonik ses dalgaları oluşturan vericiler vardır. • Titreşim oluştururlar. • Titreşimin kesildiği noktada yansıtıcı yüzeyde dokunmaya bağlı değişim gerçekleşir.

  31. Kızılötesi (infrared) teknolojisi • Optik Kızılötesi Temelli • Parmağınızı koyduğunuzda ışığın diğer tarafa geçişini engellersiniz. • Işık geliyorsa işlemciye 1 gelmiyorlarsa 0 gönderirler. • Isıya Duyarlı • Sıcak cisimler, yüzeyde yayılan kızılötesi ışınlar tarafından algılanır. • Daha çok mobil cihazlarda kullanılır, ekranlarda pek kullanılmaz. • Soğuk ellerde performans vermez 

  32. 2.3.6 Kayıt İğnesi ve Işık Kalemi • Kayıt iğnesi; • İşaretçi gibi küçük bir kalem şeklindedir. • Ekran üzerinde çizim yapmak için kullanılır. • Hassas dokunmatik yüzlerde kullanılır. • Işık kalemi; • Günümüzde nadiren kullanılıyor. • Dokunmatik ekranda konumlandırma ve hızlı seçim olanağı sağlar.

  33. 2.3.7 Digitizing Tablet - DijitalleştiriciTablet • Özel yüzey üzerinde kullanılır. • Yüksek çözünürlüğe sahiptir. • Grafik tasarımcılar sıklıkla kullanır. • Kullanım alanları; • Harita bilgilerini sayısallaştırma, • Karakter tasarımları, • Google doodle, • Video !!!

  34. 2.3.8 Eyegaze - Göz İzleme Cihazı Neye bakıyor? Ne kadar süre bakıyor? • Göz takip sistemleri, göz hareketlerini izlemek ve strateji üretmek amacıyla kullanılan önemli araçlardır. • Bazı sistemlerde özel gözlük, başlık ve ekrana dahil araçlar bulunur. • Ekran altına yerleştirilen hassas bir kamera yardımıyla da ucuza göz izleme sistemine sahip olabilirsiniz.

  35. 2.3.8 Eye-tracking Uygulamaları • Sürücünün göz hareketleri ve göz bebekleriyle, kurallara uyup uymadığının / sarhoş olup olmadığının incelenmesi (Toyota-ARGE) • Sanal ortamlarda görsel algı analizi • Web sayfalarında etkinlik analizi • Reklam filmlerinde etkinlik analizi • Engelliler için bilgisayar kullanımı • Tamamen felçlilerde (konuşma dahil) iletişim çözümleri

  36. 2.3.9 İmleç Tuşları ve Ayrık Konumlandırma Yön Tuşları: • Klavye üzerinde bulunan 4 tuş (sağ-sol-aşağı-yukarı). • Dizilişinde belli bir standart yoktur. T dizilişi en yaygın olanıdır. Ayrık Konumlandırma: • Küçük cihazlarda (telefon, kumanda v.b)kullanılan benzer işleve sahip tuşların kullanım kolaylığı açısından ayrı ayrı konumlandırılmasıdır.

  37. 2.4 Görüntü Aygıtları 2.4.1 Görüntü, Renk ve Çözünürlük 2.4.2 Görüntü Teknolojileri • Katot Işın Tüpü, Sağlığa Zararları ve Alınabilecek Önlemler • Sıvı Kristal Ekranlar • Özel Ekranlar 2.4.3 Büyük ve Yerleşik Ekranlar 2.4.4 Dijital Kağıt

  38. 2.4.1 Görüntü, Renk ve Çözünürlük • Görüntü, ekranda çok fazla sayıda renkli noktaların (piksel)bir araya gelmesiyle oluşur. • 1 bit renk derinliğine sahip bir noktacık = 2 adet renk alabilir. (siyah ve beyaz) • 2 bit renk derinliğine sahip bir noktacık = 4 adet renk alabilir. • 3 bit renk derinliğine sahip bir noktacık = 8 adet renk alabilir. • 4 bit renk derinliğine sahip bir noktacık = 16 adet renk alabilir. • 2nbit sayısı= adet renk • 1024 x 768 Çözünürlüklü bir ekranda 786.432 adet nokta vardır. Yani, 786.432 adet nokta bize 1024 x 768 çözünürlüğünde bir görüntü oluşturur.

  39. 2.4.2 Görüntü Teknolojileri Katot Işın Tüpü: • Televizyon ve bilgisayar ekranlarında kullanılmakta. • Elektron tabancasından yayılan elektronlar parlayan fosfor kaplı ekrana çarpar, orada bulunan pikselleri renklendirir ve bu şekilde görüntü oluşturur.

  40. Katot Işın Tüpü - CRT Olumsuz Etkileri: • Ultraviyole ve kızıl ötesi ışınlarıyla düşük düzeyde radyasyon yayar. • Radyo frekans emisyonları artı ultrason (yaklaşık 16kHz) • Tüpten dışarı sızıntılar gerçekleşir. Elektromanyetik alan oluşur (~50Hz-0.5MHz). • Katarakt ve üreme bozuklukları (düşük ve kusurlu doğum) gibi sorunlar gelişebilir.

  41. Katot Işın Tüpü - CRT Alınabilecek Önlemler: • Ekrana çok yakın oturmayın • Çok küçük fontlar kullanmayın • Ara vermeden uzun süre ekrana bakmayın • İyi aydınlatılmış bir ortamda çalışın • İyi ışık alan bir pencerenin önüne ekranı yerleştirmeyin

  42. Sıvı Kristal Ekranlar - LCD • LCD ekranlar en yalın ifadeyle iki cam levha arasına sıkıştırılmış sıvı kristal örgüsüdür. • LCD ekranın arka kısmında bir ışık kaynağı vardır.Görüntü bu ışık kaynağından yayılan ışığın, iki cam levha arasında sıkışmış olan sıvı kristal örgüsünden geçerken değişik renklere bürünmesiyle elde edilir. • Diğer ekranlardan ne farkı vardır? • Küçük ve hafiftir, radyasyon problemi yoktur. • Işığı yansıtma olmadığından göz yorgunluğu daha azdır. • Renk kontrastı iyidir.

  43. Özel Ekranlar Direct view storage tube (DVST): • Rastgele taramaya benzer. • Ekran görüntüsü aşamalı olarak güncellenebilir. • Çok yüksek çözünürlüğe sahiptir (4096x3120piksel). • Osiloskoplarda kullanılır. (gerilim, frekans, akım ve faz farkı) gibi elektriksel değerleriışıklı çizgiler şeklinde gösteren aygıt) RandomScan (theDirectedbeamrefreshorvectordisplay) • Rasgele Tarama (ışın yenileme yönetimi veya vektörel görüntü) olarak bilinir. • Tüm ekranı sıralı ve yatay bir şekilde taramak yerine , direk olarak görüntülenmesi için satırları rastgele tarama yapar. • Özel aletler dışında nadiren kullanılırlar.

  44. 2.4.3 Büyük ve Yerleşik Ekranlar • Caddelerde, • Statlarda, • Okullarda, • Alışveriş merkezlerinde, • Konserlerde, • Sergilerde, • Metrolarda, • v.b. kullanılmaktadır.

  45. 2.4.4 Dijital Kağıt • Taşınabilir, kullanımı kolay, ince ve esnek bir yapıya sahiptir. Elektronik levha şekildedir. • Online güncellenebilir. • Dahili ışığı sayesinde karanlıkta aydınlatma sağlar. • Gelişmekte olan bir teknolojidir.

  46. 2.5 Sanal Gerçeklik ve 3 Boyutlu Etkileşim 2.5.1 3D Alanda Konumlandırma • Kokpit ve Sanal Kontroller • The 3D Mouse • Dataglove- Veri Eldiveni • Virtual realityhelmets - Sanal Gerçeklik Kaskları • Whole-body tracking - Tüm Vücut İzleme 2.5.2 3D Görüntüler • Seeing in 3D • Sanal Gerçeklik Tutması • Sanal Gerçeklik Simülatörleri

  47. 2.5.1 3D Alanda Konumlandırma Kokpit ve sanal kontroller: • Direksiyon, topuzlar, kadranlar... Tüm aksam ve ekipmanlar sanal kokpitte bulunur. • Pilotlar, sanal ortam yardımıyla pratik yaparak uçuş deneyimlerinin artırırlar. 3D fare • Altı dereceli hareketi yeteneğine sahiptir: x, y, z + roll, pitch, yaw Dataglove - Veri eldiveni • Parmaklardaki ve eklemlerdeki pozisyonu algılar, konumu tespit eder. VR helmets- Sanal gerçeklik kaskları • Kafa ve göz hareketlerinin tespiti için kullanılır. Tüm vücut izleme • Sanal dünyanın gerçek dünya gibi hissedilmesini sağlamak.

More Related