Эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага

1. МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ Эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага Олон улсын хандлага

2. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (I) • 1950 оноос Сургуулиуд эрүүл мэндийн боловсрололгох/эрүүл мэндийг дэмжих орчин бүрдүүлэх чиглэлээр ажиллаж эхэлсэн. • 1980 он хүртэл сургуулийн ангид олгох эрүүл мэндийн боловсрол дараахь сэдэвт үндэслэгдэн явагдаж байсан. Үүнд: • Tамхидалт, архины хэрэглээ, хөдөлгөөн, эрүүл хооллолт, бэлгийн аюулгүй харилцаа, сэтгэцийн эрүүл мэнд зэрэг сэдвээр ажиллах • Ингэж өөрчлөгдөх ямар шалтгаан юу байв?

3. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (II) Экологийн эрүүл мэндийн дагуу цаашдын хандлага өөрчлөгдсөн: - Энэ нь эрүүл мэнд ба сайн сайхан байдалднөлөөлж буй нийгмийн болон хамт олны хүчин зүйлд чиглэгдэж байна - Эрүүл мэнд хаана оршдогвэ? асуултаас эхэлнэ: хүмүүс хаана тоглож, ажиллаж, амьдарч байна(байгууллагынорчинд анхаарах)

4. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (III) Эрүүл мэндийн болон Боловсролын сайд нар дийлэнхидээ ижил сэдвээр ялгаатай зорилго тавьж тус тусдаа ажилладаг. Гэвч: Эрүүл мэнд ба боловсролын салбар бие биетэйгээ харилцан уялдаатай байх бөгөөд энэ нь - ядуурал, - орлогын түвшинээс хамааралтай.

5. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (IV) • Боловсрол доор дурьдсаныг өөрчлөхөд хүчтэй байх нь ойлгомжтой. - Эдийн засгийн байдлыг сайжруулах • Эрүүл мэндийн үр дүнд үндсэн нөлөө үзүүлнэ. • Сургуульд суралцаж байгаа эрүүл залуучууд суралцах идэвх сайн байна. • Ямар шалтгаан, нөлөө байна. • Сургуульд эрүүл мэндийг идэвхтэй дэмжсэнээр эрүүл мэндийн үр дагавар болон боловсрол сайжирна.

6. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (V) Сургуульд эрүүл мэндийг дэмжсэний ач холбогдол: • Эрүүл залуу суралцагсад сайн суралцана • Сургуулийн суралцагчид илүү удаан эрүүл байх магадлалтай. • Насанд хүрэгсэдтэй сайн холбоотой байснаар сургуульд суралцагсад ямар нэгэн эрсдэлд бага өртөнө • Эрүүл мэндийг дэмжсэнээр сургуулийн ажиллагсдад зориулсан эрүүл ажлын орчныг бий болгоно.

7. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (VI) • ЭМД сургууль санаачлага • ЭМД чиглэлээр ДЭМБ-аас Оттавагийн тунхаглалд үндэслэн гарсан. • ЭМД сургуулийн талаар ойлголт тухайн байгууллагын орчинд чиглэсэн хандлага • ЭМД сургуулийн чиглэлээр ДЭМБ-ын бүс нутаг бүрт баримтлах стратеги, үйл ажиллагаа боловсруулж энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа дэлхий нийтийн хэмжээнд өрнөж байна .

8. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (VII) Дэлхий нийтийн хэмжээнд ЭМД сургууль санаачлагыг хөгжүүлэх чиглэлээр баримтлах бүсийн стратеги: 1. AMRO: ДЭМБ-ын Америкийн бүс. 1993: “Эрүүл мэндийн боловсрол ба сургуульд Эрүүл мэндийг дэмжих” чиглэлээр Коста Рикад болсон зөвлөлдөх уулзалтад 14 орон оролцож, эрүүл мэндийг дэмжих сургууль санаачлага эхэлсэн.

9. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага(VIII) • Явуулж буй стратеги: Хамтран ажиллах улс төрийн хүсэл, сонирхол бий болгох (ДЭМБ-ын Америкийн бүс болон Дэлхийн банк хамтын ажиллагаа; Сургуулийн эрүүл мэндийн чиглэлээр ДЭМБ-ын бүсийн зохицуулах төвүүдтэй хамтран ажиллаж байна) • Агуулга, үйл ажиллагааны хүрээ болон гарын авлагыг түгээх, • Эрүүл мэндийг дэмжих сургуулийг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, • ЭМДСургууль санаачлага өрнөж буй орнуудыг дэмжих • Латин Америкийн орнуудын эрүүл мэндийг дэмжигч сургуулиудын сүлжээг бэхжүүлэх

10. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (IX) 2. ДЭМБ-ын Европын бүсийн газар Европын Холбооны улсын зөвлөл болон Евродын орнуудын Консул эрүүл мэндийг дэмжигч сургуулийн сүлжээ байгуулж ажиллах талаар ДЭМБ/Европын бүсээс - 1990 онд зөвлөмж гаргасан. • 1992 онд Европын орнуудын Эрүүл мэндийг дэмжигч сургуулиудын Сүлжээ байгуулагдсан. (ENHPS) • 1998 онд тухайн улс орны хүрээнд 2000 сургуулиуд зохицуулалтад орж, төсөл хэрэгжүүлэгч 38 орны 500 сургуулиуд дээрхи сүлжээнд нэгдсэн

11. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (X) Стратеги : • Тогтвортой байх • Хамтын ажиллагаа ба санаачлагын эхлэл • Нөөц боломж ба туршлага

12. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XI) 3.SEARO: ДЭМБ-ын Зүүн Өмнөд Азийн бүс Тоо баримт : Энэ бүсэд хамгийн буурай хөгжилтэй 10 орны 5 нь, хүн амтай их 3 улс, сургуулийн насны хүүхдүүдийн 25% нь байдаг. • 1992: Сургуулийн эрүүл мэндийн боловсролыг цогцоор бэхжүүлэх, хэрэгжүүлэх гарын авлага • 1997: Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль санаачлагыг хөгжүүлэх Семинар зохион байгуулсан.

13. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XII) Стратеги: • Сурталчилах • Эхлэх, тэргүүлэх чиглэлээ тодорхойлох • Хамтарч ажиллах, сүлжээ байгуулах

14. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XIII) 4. WRPO: ДЭМБ-ын НДББүсийн газар • 1993: Бүсийн хэмжээнд гишүүн орнуудад сургуулийн орчинд чиглэсэн эрүүл мэндийг дэмжих хөтөлбөр • 1998: Бүсийн 15 оронд эрүүл мэндийг дэмжих үйл ажиллагаа өөрийн дотоодын санхүүжилтээр хэрэгжүүлж эхэлсэн.

15. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XIV) Стратеги : • Бодлогын дэмжигч орчин бий болгох • Улс орнуудтай хамтран ажиллах • Сүлжээ байгуулж, нэгдэж ажиллах

16. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XV) • Европын орнуудын ЭМД сургуулиудын сүлжээ (ENHPS) • ЭМД сургуулийн бүтэц, бүрэлдэхүүн: • Сургуулийн эрүүл мэндийн бодлого • Сургуульд явуулж буй үйл ажиллагааны чиглэл, ЭМД арга хэмжээнд шаардагдах нөөцийг товч тодорхой гаргах • Дотооддоо баримтлах бодлогоо тодорхойлох

17. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XVI) • Сургууль эрүүл мэндийг бодлогын хэмжээнд тусгах: боловсруулсан бодлогод анхаарал хандуулах, • Бодлого боловсруулахдаа цаг хугацаа, хүний нөөцийн асуудалыг тусгах • Бодлогодоо алсын харааг илэрхийлэх • Тулгамдсан асуудлын хүрээ, асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар бодлогодоо тусгаж тодорхойлох

18. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XVII) Сургуулийн эрүүл мэндийн бодлогын хүрээнд хамаарах асуудлууд: • сургуульд олгох боловсролын зорилгыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр ажиллах • сургуульд сурагчид, ажиллагсадын эрүүл мэнд, сайн сайхан байдлыг дэмжих • амьдралын хэв маяг, амьдрах нөхцөлд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг оролцуулах • тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд асуудлын хүрээ, алсын харааг тодорхой болгох • суралцагсадын чадварыг хөгжүүлэх, • тогтмол хяналт хийж, дахин үнэлэх

19. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XVIII) Сургуулийн эрүүл мэндийн бодлогын хүрээ сургуулиас явуулж буй бодлогын ач холбогдол эрүүл мэндийг дэмжигч сургуулийн алсын хараа бодлогын чиглэл, сэдэв бодлогын сонгогдсон чиглэл сэдвийн хэрэгцээ шаардлага

20. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XIX) Хэрэгцээ шаардлагад үндэслэгдэн сонгосон бодлогын чиглэлийн алсынхараа Өвөрмөц зорилтууд Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө

21. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XX) Сургуулийн эрүүл мэндийн бодлогын зарчим: • ардчилсан байдлаар оролцох • тэгш байдал, хүртээмжтэй байх • боломж, үйл ажиллагааг өргөжүүлэх • тогтвортой байх • хөтөлбөрт суурилсан эрүүл мэндийг дэмжих • багш нарыг сургах • сургуулийн орчин бүрдүүлэх • олон нийтийг оролцуулах • амжилтыг хэмжих, үнэлэх

22. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XXI) Сургуулийн материаллаг орчин Физикийн орчинд дараахь ойлголтууд хамаарна: • Барилга байгууламж, байгууламжийн дотор болон гадна орчинд явагдаж байгаа үйл ажиллагаанд ашиглагдах тоног төхөөрөмж, сургуулийг хүрээлж байгаа орчин • Усан хангамж, ариун цэврийн нөхцөл нь наад захын шаардлагыг хангах

23. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XXII) Сургуулийн нийгмийн орчин Сургуулийн багш, суралцагсдын дундах харилцаа, ажилтан- сурагчдын хоорондын харилцааны чанар нь дараахь харилцаанд нөлөөлнө: • сургууль, эцэг эхчүүдийн харилцаанд • сургуульд ажиллах буй ажиллагсдын харилцаанд • сургуульд зочилж байгаа эрүүл мэнд, боловсролын чиглэлийн хүмүүст

24. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XXIII) Олон нийтийн харилцаанд • Сургууль болон сурагчдын гэр бүлийнхний хоорондын харилцааг багтаах • Сургууль болон эрүүл мэндийг дэмжих үйл ажиллагааг орон нутгийн хэмжээнд дэмжин ажиллаж буй бүлэг хүмүүсийн харилцаа Хувь хүний эрүүл мэндээ хамгаалах чадвар • сурагчид, бусад хүмүүст зориулсан албан болон албан бус эрүүл мэндийн сургалтын хөтөлбөрийг тэдний насанд тохируулан мэдлэг, хандлага, ойлголт, чадварыг бий болгох

25. Эрүүл мэндийг дэмжигч сургууль – хандлага (XXIV) Эрүүл мэндийн үйлчилгээ • хүүхэд, өсвөр үеийн эрүүл мэндийн тусламж, боловсролын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах үүрэгтэй орон нутгийн болон бүсийн эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэгчидтэй холбогдож ажиллах

26. Европын ЭМД сургуулийн Сүлжээний (ENHPS) дагуу ЭМД сургуулийн шалгуур • сургуулийн амьдралд хувь нэмрээ оруулж ажиллах талаар бүх суралцагсад өөрийгөө үнэлэх үйл ажиллагааг идэвхитэй дэмжих • сургуулийн өдөр тутмын амьдралд суралцагчид өөрсдийн хүрээнд болон сургуулийн ажилтан- суралцагсдын хооронд сайн харилцааг хөгжүүлэх • сурагчид болон бүх ажилтанд сургуулийн нийгмийн зорилгыг танилцуулж, тодорхой болгох

27. Шалгуур үзүүлэлт (үргэлжлэл) • сургуулиас явуулж буй өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаанд бүх сурагчидын идэвхитэй оролцоог хангах • сургуулийн физикийн орчинг сайжруулах чиглэлээр бүх боломж, бололцоог ашиглах • сургууль, гэр, олон нийтийн хооронд сайн холбоог бий болгож, хөгжүүлэх • ЭМБ олгох сургалтын хөтөлбөр төлөвлөх асуудлаар анхан шатны болон хоёрдогч шатлалын сургуулиуд хоорондоо холбоотой ажиллах • сургуулийн орчны эрүүл мэнд болон багш, ажилтаны эрүүл мэндийг идэвхитэй дэмжих • эрүүл мэндтэй холбоотой асуудлаар ажилтан, ажилчид үлгэрлэх үүрэгтэй байхыг авч үзэх

28. Шалгуур үзүүлэлт (үргэлжлэл) • ЭМБ олгох хөтөлбөрийн дагуу нэмэлтээр хэрэв байдаг бол сургуулийн цайны газарт халуун хоолоор үйлчлэх асуудлыг авч үзэх • ЭМБ олгох чиглэлээр олон нийтэд зөвлөлгөө, дэмжлэгийн үзүүлэх мэргэ-жилтэн байгаа эсэх • сургалтын хөтөлбөрт идэвхитэй дэмжлэг үзүүлэх байдлаар сургуульд эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэх, боловсролыг хөгжүүлэх

29. Эдгээр хандлагын хүрээнд юу хийх вэ? • Ардчилсан, оролцооны зарчимд тулгуур-ласан сургуулийн хамт олныг бүрдүүлж, хөгжүүлэх • Эрүүл мэнд, боловсролын салбарын бодлого боловсруулагчдын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх • Сурагчид болон эцэг эхчүүд өөрсдийгөө сургуулийн амьдрал, үйл ажиллагааны эзэн байх мэдрэмж төрүүлэх

30. үргэлжлэл... • Төрөл бүрийн чиглэлээр суралцах болон багшлах стратегийг хэрэгжүүлэх • Эрүүл мэндийн асуудлыг сурагчдын амьдрал, иргэд, олон нийтийн хүрээнд авч үзэх • Багш нар, холбогдох ажилтнуудыг чадвар-жуулах, хүний нөөцийг тасралтгүй бэлдэх • Сургуулийн дотор хүмүүс хоорондоо нээлттэй, шударга харилцаатай байж, нийгмийн сайн орчин бий болгох

31. Сургуульд эрүүл мэндийг дэмжихэд юу саад болж байна вэ? Богино хугацаанд хэрэгжих төслийг санхүүжүүлж байна: • бүх сонирхогч талууд оролцоогүй байдаг • эрүүл мэндэд гарах үр дүн богино хугацаанд гарах боломжтой • ихэнхидээ гадны эх үүсвэрт суурилсан хөтөлбөр хэрэгжих, сургуулийн ажилтны оролцоо бага байх • хөрөнгө оруулалтыг багш нарын сургалтад маш бага төлөвлөх эсвэл огт байхгүй байдаг.

32. Эрүүл мэндийг дэмжих сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүнг үнэлэх ЭМД сургуулийг үр дүнтэй явуулсанаар сайн нөлөө үзүүлнэ. Үүнд : • сургуулийн нийгмийн болон физик орчин • багш, ажилчидыг хөгжилт • сургуулийн үдийн хоолны хангалт • дасгал хийх хөтөлбөрөөр хэрэгжүүлэх болон сургуулийн нийгмийн орчныг сайжруулах Зарим судалгаагаар эрүүл мэндтэй холбоотой зан үйл сайжирч байгаа үр дүн гарсан байдаг

33. Үргэлжлэл… • Олон улсын зарим судалгаагаар эрүүл сургуулийн зарим үйл ажиллагаа үр дүнтэй биш байгааг дүгнэсэн байна • Мөн зарим судалгаагаар багш тэргүүлэн санаачлан ажиллаж буй үйл ажиллагаа нэлээд үр дүнд хүрсэн байна • Эрүүл хооллолтын хөтөлбөрүүд амжилттай хэрэгжиж байна

34. Дараах зарчмыг анхаарах: • Эрүүл мэндийн ба боловсролын байгууллага хамтран ажиллах протокол баримт хийх • Ядуу, эмзэг бүлгийн хүүхдүүдэд хүрэх хөтөлбөр, түүний загварыг оновчтой гаргах • “Эрүүл сургууль” хөтөлбөрийн хүрээнд багш, сурагчид, эцэг эхчүүдийн хамтын ажиллагааны стратеги чухал болохыг ойлголцох

35. Дараах зарчмыг анхаарах: • Эрүүл мэндийн боловсролын мөн чанарыг зөв ойлгох, ойлгуулах • Хэрэгжүүлж буй бүхий л үйл ажиллагааг хянах, үнэлэх • Багш нарт тэдний гол ажил нь багшлах, сурган хүмүүжүүлэх гэж хэт ачаалалд оруулахгүй байх