ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗАР УС ЦАГ УУРЫН Х Ү РЭЭЛЭН 2011 ОНЫ НАЙМ ДУГААР САРЫН

1. ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗАР УС ЦАГ УУРЫН ХҮРЭЭЛЭН 2011 ОНЫ НАЙМДУГААРСАРЫН ЦАГ АГААРЫН УРЬДЧИЛСАН МЭДЭЭ 2011

2. ժĪª ÀÆ ÀÕÓÉÍ ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÄ ÕÝÐÕÝÍ ÍªËªªËªÕ ÒÓÕÀÉ Weather impact on agricultural activities. 8 äóãààðñàðûíöàãàãààðûíìýäýýãýýðàãààðûíòåìïåðàòóðûíñàðûíäóíäàæèõýíõíóòàãòîëîíæèëèéíäóíäæààñäóëààíáàéõáàõóðòóíàäàñîëîíæèëèéíäóíäæèéíîð÷èì нутгийн зүүн хэсгээр олон жилийн дунджаас бага орох төлөвтэй . 8 äóãààðñàðûíöàãàãààðûííºõöºëáýë÷ýýðèéíáîëîíòàðèìàëóðãàìëûíóðãàëòûíáàéäàëäòààòàéíºëººëæáàéíà. Мал аж ахуйн болон газар тариалангийн ажилд цаг агаарын тааламжгүй нөлөө үзүүлэхгүй. Голмөрнийуснытүвшинбаурсацын урьдчилсанмэдээ River discharge and water level forecast. 8 äóãààðñàðäíèéòíóòãààðãîëìºðíèéóñíûäóíäàæò¿âøèíòóõàéíñàðûíîëîíæèëèéíäóíäæààñáàãàáàéõòºëºâòýéбайна. Èõýíõãîëìºðíèéóñíûò¿âøèí 8 äóãààðñàðûíîëîíæèëèéíäóíäæààñáàãàáóþó ò¿¿íèéîð÷èìáàéõáîëîâ÷ ñàðûíçàðèìõóãàöààíäîðñîíõóðòóíàäàñíûýð÷èìøèë, õýìæýýíýýñøàëòãààëàíãîëìºðíèéóñíûò¿âøèí ºìíºõ ºäðèéíõººñ îãöîìíýìýãäýæ, ¿åðèéíò¿âøèíäõ¿ð÷, öººõºíõîíîãîîð ¿åðëýæáîëçîøã¿éáàò¿ðçóóðûíààäàðáîðîîíûóëìààñõóóðàéñàéðãóóæàëãààðóðóéí ¿åðáóóõíºõöºëá¿ðäýõáîëîìæòîé. Èéìäãîëìºðíèéñàâãàçàðáîëîíõóóðàéñàéð, ãóóæàëãàäàãàííóòàãëàæáóéìàë÷èä, àÿëàëçóãààëãààðÿâæáàéãàààðäèðãýäèéã ¿åðóñíûàþóëààñáîëãîîìæëîõûãàíõààðóóëжáàéíà. Çàðèìòîìîîõîíãîëìºðíèé 8 äóãààðñàðäàæèãëàãäàõóñíûò¿âøèí, óðñàöûíõýìæýýãîëîíæèëèéíäóíäàæóòãàòàéõàðüöóóëàíõ¿ñíýãòýä ¿ç¿¿ëýâ. 2011 îíû 9дүгээр ñàðûí ÖÀà ÀÃÀÀÐÛÍ ÒªËªÂ The weather outlook in September, 2011 Àãààðûíòåìïåðàòóðûíñàðûíäóíäàæíüнутгийн хойд хэсгээр олон жилийн дунджийн орчим бусад нутгаар олонжилийн дунджаас 1.0-1,5ãðàäóñààðäóëààíáàéíà. Ýíýñàðäîðîõáîðîîíûõýìæýýíüихэнх сумдын íóòãààðîëîíæèëèéíäóíäæèéíîð÷èìáàéíà. ÒÀÍÛ ÀÍÕÀÀÐÀËÄ Öàã àãààðûí ñàðûí óðüä÷èëñàí ìýäýýíä òóõàéí ñàðä àãààðûí äóíäàæ òåìïåðàòóð áîëîí îðîõ õóð òóíàäàñíû õýìæýý íü îëîí æèëèéí äóíäàæòàé õàðüöóóëàõàä ÿìàð áàéõûã Ñýëýíãèéí á¿ñ íóòãààð ñóì á¿ðýýð ÿëãàí çààæ ºãäºã. Ò¿¿í÷ëýí õýäèé ¿åä íóòãèéí àëü õýñýãò äóëààðàõ, õ¿éòðýõ, áîðîî, öàñ îðîõ, ñàëõè øóóðãà áîëîõûã òóñãàíà. Öàã àãààðûí ¿çýãäýë íóòãèéí 30 õóâèàñ õýòðýõã¿éãýýð çóðâàñ ãàçðààð àæèãëàãäàõ òîõèîëäîëä "çàðèì ãàçðààð", 30-70 õóâüä "èõýíõ íóòãààð", 70 õóâèàñ äýýø íóòãèéã õàìðàõ òîõèîëäîëä "á¿õ íóòãààð" ãýñýí íýð òîìú¸î õýðýãëýäýã. Äóëààíû óëèðàëä àãààðò áîëîí õºðñíèé ãàäàðãà äýýð òåìïåðàòóð 00-ààñ áàãà áîëæ õ¿éòðýõèéã "öî÷èð õ¿éòðýë" ãýíý. Öàã àãààðûí óðüä÷èëñàí ìýäýýã ºäºð á¿ð 12 öàãààð áîëîí íýã, òàâ õîíîãîîð íàðèéâ÷ëàí ãàðãàæ ðàäèî, òåëåâèç, интернет, õýâëýëýýð íèéòýä ìýäýýëäýã. Öàã àãààðûí áàéäàë ýðñ ººð÷ëºãäºí öààøèä õºäºº àæ àõóéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí áóñàä ñàëáàðûí õýâèéí ¿éë àæèëëàãààíä ñààä ó÷ðóóëàõààð àþóëòàé ¿çýãäëèéí õýìæýýíä õ¿ð÷ áîëçîøã¿é òîõèîëäîëä “Óðüä÷èëàí àíõààðóóëàõ ìýäýý”, “Óðüä÷èëàí ñýðýìæë¿¿ëýõ ìýäýý” ãàðãàæ ðàäèî, òåëåâèçýýð íèéò àðä ­èðãýäýä, õàðèí íîöòîé áýðõøýýë ó÷ðóóëæ ýä õºðºíãº, èðãýäèéí àìü íàñ õîõèðîõîîð îíö àþóëòàé ¿çýãäëèéí õýìæýýíä õ¿ðýõýýð áîë “Ãàìøèãò ¿çýãäëýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ìýäýý” ãàðãàæ “Õàðàíãà” äîõèîòîéãîîð ìýäýýëýõ áà ìýäýýëëèéã îíöãîé áàéäëûí øóãàìààð íèéò àðä èðãýä, òºð çàñãèéí á¿õ øàòíû óäèðäëàãàä ÿàðàëòàé õ¿ðãýäýã. Çàñàã äàðãà íàð “Ãàìøèãò ¿çýãäëýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ìýäýý”-ã õ¿ëýýí àâìàãö ìýäýýëëèéã ººðèéí õàðúÿà íóòàã äýâñãýðèéí èðãýäýä õ¿ðãýõ, ãàìøиãààñ õàìãààëàõ, ãàìøиãèéí ãîëîìòîä àæèëëàõ, ñýðãýýí áîñãîõ ¿éë àæèëëàãààã øóóðõàé çîõèîí áàéãóóëàõ ¿¿ðýãòýé. Óñ, öàã àãààðûí ãàìøèãò ¿çýãäëèéí óëìààñ õ¿íèé àìü íàñ ýðñýäñýí, áàéãàëü îð÷èí, ýä õºðºíãºíä õîõèðîë ó÷èðñàí òîõèîëäîëä ñóì, аймгийн Çàñàã äàðãà àæëûí õýñýã òîìèëîí àæèëëóóëæ, óã ãàìøèãò ¿çýãäëýýñ õàìãààëàõ òàëààð çîõèîí áàéãóóëñàí àðãà õýìæýý, ¿ð ä¿í, ó÷èðñàí õîõèðîë, ãàðñàí çàðäëûí òàëààðõè ìýäýýëëèéã íýãòãýí àéìгийн Çàñàã äàðãà, Îíöãîé áàéäëûí ãàçàð, õýëòýñ, Óëñûí îíöãîé áàéäëûí åðºíõèé ãàçàðò, àéìãèéí Óñ öàã óóð, îð÷íû øèíæèëãýýíèé алба Óñ öàã óóðûí õ¿ðýýëýíä 3 õîíîãèéí äîòîð òóñ òóñ èð¿¿ëíý.

3. 4.3 ÓÓÐ ÀÌÜÑÃÀËÛÍ ÒÎÉÌ Climate review Íàéìäóãààðñàðäàãààðûíòåìïåðàòóðûíîëîíæèëèéíäóíäàæíü ихэнх íóòãààð 15-20 ãðàäóñäóëààíáàéäàã. Ãýâ÷ öàãàãààðûííºõöºëæèëá¿ðõàðèëöàíàäèëã¿éáàéäàã. Òóõàéëáàë, 1981,1984 îíäèõýíõíóòãààðîëîíæèëèéíäóíäæààñ 1-3 ãðàäóñààðõ¿éòýíáàéñàíáîë 1999-2002, 2005-2008 îíääóíäæààñ 1-4 ãðàäóñààðäóëààíáîëæ, 2002 îíäàãààðûí ¿íýìëýõ¿éèõòåìïåðàòóðèõýíõíóòãààð 30-35, Îðõîí-Ñýëýíãèéíñàâíóòãààð 35-39, õºðñíèéãàäàðãàäýýð 55-65 ãðàäóñõ¿ð÷ õàëæáàéæýý. Çàðèìæèëäíóòãèéíõîéäõýñãýýðøºíºäºº 3-8 ãðàäóñõ¿ð÷ öî÷èðõ¿éòýðäýãáºãººä ýíýíüàðâàíæèëòóòàìä 1-3 óäààòîõèîëääîã. Îëîíæèëèéíäóíäæààðèõýíõíóòãààð 71-99ììáîðîîîðäîã. Ãýâ÷ 1977, 1978, 1999, 2002, 2004, 2006 îíäèõýíõíóòãààðîëîíæèëèéíäóíäæààñõàðüöàíãóéáàãàáîðîîîðñíîîñáýë÷ýýðèéíóðãàìàëõàòàæ, ãàíòàéáàéñàíáîë 1998 îíäèõýíõíóòãààðîëîíæèëèéíäóíäæààñ 2-3 äàõèíèõáîðîîîðñîíáºãººä 2000 îíäманай аймагт 12-17 ììãîë÷òîéìºíäºð, 2007 îíäÑýëýíãýíóòãààðçºâõºíõàãàñõîíîãòîî 32-60 ìì õ¿÷òýéààäàðîðæèðãýä, àæàõóéíáàéãóóëëàãóóäàäèõýýõýíõîõèðîëó÷èð÷ áàéæýý. Ñàëõè 15 ì/ñ-ýýñ õ¿÷òýéáîëîõòîõèîëäîëãîâèéííóòãààðæèëá¿ð 1-2, áóñàäíóòãààðàðâàíæèëä 2-4 óäààòîõèîëääîã. 8-Ð ÑÀÐÛÍ ÖÀà ÀÃÀÀÐÛÍ ÓÐÜÄ×ÈËÑÀÍ ÌÝÄÝÝ Weather forecast Ýíýñàðäàãààðûíäóíäàæòåìïåðàòóðбүх сумдын нутгаар îëîíæèëèéíäóíäæààñ 1.0-1,5ãðàäóñààðäóëààí17-22 градусáàéх төлөвтэй. (1 äóãààðçóðàã). Íýãä¿ãýýðàðàâõîíîãèéíýõýíáîëîí ñ¿¿ë÷, õî¸ðäóãààðàðàâõîíîãèéíäóíä ¿å, ãóðàâäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýýðñýð¿¿ñ÷øºíºäºº 3-8 ãðàäóñäóëààíáàãóðàâäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýýðóóëàðõàãíóòãààðõºðñíèéãàäàðãàäõàñàõ 4 ãðàäóñõ¿ð÷ õ¿éòýðíý, ºäºðòºº 14-19 ãðàäóñäóëààí, áóñàäíóòãààðøºíºäºº 8-13, ºäºðòºº 18-23 ãðàäóñäóëààíáàéíà. Ãóðàâäóãààðàðàâõîíîãèéí ñ¿¿ë÷ýýðøºíºäºº 3-8, ºäºðòºº 13-18 ãðàäóñäóëààíáàéíà. Õàðèííýãä¿ãýýðàðàâõîíîãèéíäóíä ¿å, õî¸ðäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýýðÎðõîí, Ñýëýíãèéíõºíäèé㺺ð ºäºðòºº 31-36 ãðàäóñ, áóñàäíóòãààð 25-30 ãðàäóñõ¿ð÷ õàëàõòºëºâòýé. Áóñàäõóãàöààíäøºíºäºº 9-14, ºäºðòºº 22-27 ãðàäóñäóëààíáàéíà. ÝíýñàðäЗүүнхараа, Алтанбулаг сумдын зүүн хэсгээр олон жилийн дунджаас бага /52-57/, бусад сумдын нутгаар олон жилийн дунджийн орчим /64-69 мм/áîðîîîðîõòºëºâòýé. (2 ä¿ãýýðçóðàã). Ñàðäîðîõáîðîîíûçîíõèëîõõóâüíüñàðûíýõíèéáà ñ¿¿ëèéíàðàâõîíîãòîðîõòºëºâòýé. Íýãáàõî¸ðäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýíáàäóíä ¿åýðçàðèìãàçðààð, íýãä¿ãýýðàðàâõîíîãèéí ñ¿¿ë÷, ãóðàâäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýíáàäóíä ¿å, ñ¿¿ë÷ýýðèõýíõíóòãààðáîðîîîðíî. Äóóöàõèëãààíòàé. Áîðîîíû ºìíº ñàëõèò¿ðçóóðøèð¿¿ñíý, ÿëàíãóÿàíýãä¿ãýýðàðàâõîíîãèéíäóíä ¿å áà ñ¿¿ë÷, õî¸ðäóãààðàðàâõîíîãèéíäóíä ¿å, ãóðàâäóãààðàðàâõîíîãèéíýõýíáîëîíäóíä ¿åýðò¿ðçóóð 12-16 ì/ñ, çàðèì ¿åä ¿¿íýýñ ÷ äàâæøèð¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. 8-р сарын агаарын температурын урьдчилсан мэдээ 1 дүгээр зураг 8-р сарын хур тунадасны урьдчилсан мэдээ 2 äóãààð çóðàã