METODY BADAWCZE

1. METODY BADAWCZE Podstawowe informacje

2. PAPI (Paper and Pencil Interview) Ankieta audytoryjna Ankieta pocztowa, CAWI (Computer Assisted Web Interview) CATI (Computer Assisted Telephone Interview) Obserwacja Wywiad biograficzny IDI (Individual In-Depth Interview) FGI (Focus Group Interview) Rzetelność a trafność badania

3. Przydatne przy opisywaniu cech większej populacji (pozwala na objęcie badaniem dużych zbiorowości) Bardzo wysoka standaryzacja (wyższa rzetelność) Brak kontekstu (duża przekrojowość prowadzi do spłycenia konkretnego problemu) Sztuczność sytuacji i ryzyko pojawienia się artefaktu Mocne i słabe strony b. ilościowych

4. Przydatne przy opisywaniu konkretnych przypadków (wyższa trafność) Minimalizacja ryzyka pojawienia się artefaktu Silnie ograniczają możliwości analizy statystycznej uzyskanych danych Wymagają dużego zaangażowania badacza Mocne i słabe strony b. jakościowych

5. Etapy procesu badawczego • Wstępne sformułowanie problemu • Eksplikacja problematyki badawczej • Operacjonalizacja problematyki badawczej • Przygotowanie narzędzi badawczych • Pilotaż badań • Dobór próby • Realizacja badania

6. Etapy procesu badawczego c.d. • Weryfikacja zebranego materiału • Wstępne grupowanie materiału • Analiza materiału empirycznego • Testowanie hipotez i uogólnianie wyników • Pisanie raportu końcowego

7. Wstępne sformułowanie problemu • Wyraźne określenie paradygmatu teoretycznego (T. Kuhn, 1962) • Charakter problemu badawczego określa metodę badawczą • Wybór metody badawczej określa rodzaj analizy materiału empirycznego • Triangularyzacja

8. Eksplikacja problematyki • Wyjaśnienie i uszczegółowienie problematyki badawczej, zwykle poprzez zadanie szeregu pytań problemowych • Wybór i uzasadnienie hipotez badawczych • Hipoteza – przypuszczenie co do kierunku i siły nieoczywistego związku pomiędzy zmienną niezależną i zależną • Owo przypuszczenie wynika z przyjętego modelu teoretycznego

9. Operacjonalizaca problematyki • Wyrażenie pojęć i terminów teoretycznych (użytych w eksplikacji a wynikających z przyjętego modelu teoretycznego) w kategoriach operacyjnych • Pojęcie→Zmienne → Wartości → Wskaźniki • Pytania w narzędziu badawczym odnoszą się do wskaźników!!!

10. Przygotowanie narzędzia • Powinno zawierać wszystkie pytania, jakie z problematyki badawczej wynikają i żadnego, które nie wynika z tej problematyki • Test istotności pytań kwestionariuszowych: • Dlaczego zadaje się takie pytanie? • Dlaczego jest ono tak sformułowane? • Jaka jest jego wartość wskaźnikowa? • Jakie można uzyskać na nie odpowiedzi? • Dlaczego jest w tym miejscu kwestionariusza? • Jak będą analizowane odpowiedzi na to pytanie?

11. Błędy w formułowaniu pytań • Logiczne: • podwójna treść • kategoryzacja problemów trudnych do „zamknięcia” • brak układu odniesienia (gdzie, kto, kiedy, co) • nieokreślone rozszerzenie zupełności • nierozłączna lista alternatyw • Merytoryczne • Sytuacyjne • Techniczne

12. Rodzaje pytań • Otwarte • Zamknięte: • alternatywa (wybór pomiędzy dwoma) • dyzjunkcja (tylko jedna spośród wielu) • koniunkcja (kilka spośród wielu) • rangowanie • skala (jednobiegunowa, dwubiegunowa) • dyferencjał semantyczny

13. Dobór próby • Dobór próby ze względu na występujące w hipotezach zmienne niezależne – ich rozkład jest na ogół znany lub łatwy do określenia (przy próbie rzędu 1000-1500 respondentów możliwa kontrola zaledwie trzech zmiennych niezależnych) • Badania ilościowe - dobór: • losowy • systematyczny • warstwowy • Badania jakościowe – dobór: • celowy (arbitralny) • wg metody kuli śnieżnej

14. Pilotaż • Ocena poprawności doboru metody • Poprawność operacjonalizacji • Wartość przyjętych wskaźników • Jednoznaczność empiryczna pojęć • Ocena poprawności narzędzia • Czas trwania wywiadu • Poprawność i zrozumiałość pytań • Zamknięcie niektórych pytań otwartych • Ocena wiarygodności odpowiedzi

15. Tabele jednodzielcze: rozkład częstości Tabele dwudzielcze: współczynniki korelacyjne dla próby Tabele wielodzielcze Typologie Wyodrębnianie i opis przypadków szczególnych Analiza materiału empirycznego

16. Testowanie hipotez • Estymacja wyników z próby na populację • Weryfikacja hipotez • Zawsze ma charakter jakościowy – stanowi przejście od zależności ilościowych i liczb do stosunków jakościowych: pojęć, twierdzeń, uogólnień

17. Raport końcowy z badań • Na które pytania uzyskano zadawalające odpowiedzi? • Które pytania należy przeformułować, uszczegółowić? • Które hipotezy zostały sprawdzone? • Jaka jest moc argumentów „za” i „przeciw” hipotezom? • Jakie nowe fakty poznano dzięki badaniom? • Jakie pojawiły się nowe, nieznane wcześniej pytania, wątpliwości i hipotezy?

18. Literatura przedmiotu • Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004, • Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań 2001, • Gruszczyński L., Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi surveyowych, Katowice 2003, • Maison D., Zogniskowane wywiady gupowe. Focus group, Warszawa 2001, • Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, (red.) M. Malikowski, M. Niezgoda, Tyczyn 1997, • Oppenheim A., Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, Poznań 2004, • Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Podręcznik ankietera, Warszawa 2000,

19. Użyteczne linki internetowe • QB: http://qb.soc.surrey.ac.uk/ • ESS: http://www.europeansocialsurvey.org/ • ISSP: http://www.issp.org/ • PGSS: http://pgss.iss.uw.edu.pl/ • CBOS: http://www.cbos.com.pl/PL/cbos_pl.shtml • SPSS: http://www.spss.pl/ • StatSoft: http://www.statsoft.pl/ • SI: http://www.statisticalinnovations.com/